Tag: αναδιάρθωση

Παρακμή α λα αμερικέν (1)

Πέμπτη 1 Οκτώβρη. Αν το θέαμα της λεκτικής αναμέτρησης του ψόφιου κουναβιού και του νυσταλέου Jo ήταν οικτρό, τουλάχιστον θα πρέπει να αναγνωριστεί αυτό: ακόμα κι ένα παρακμιακό κράτος (και σε μεγάλο βαθμό κοινωνία) έχει δικαίωμα να έχει τις πολιτικές βιτρίνες που του αναλογούν. Σε αντίθεση με ό,τι ξέρουμε στα μέρη μας και οι δύο υποψήφιοι ένοικοι του άσπρου σπιτιού πέρασαν από διαδοχικές εκλογές και την (ας την πούμε έτσι) «έγκριση» της βάσης των κομμάτων τους – πριν φτάσουν να επιδείξουν τις ικανότητές τους για κάποιο θεωρείο του Muppet Show.

Προαναγγέλονται (με βεβαιότητα) φοβερά και τρομερά πράγματα, ειδικά απ’ τη νύχτα των εκλογών (3 Νοέμβρη) και μετά. Σύμφωνα με το σενάριο, οι μεν οπαδοί του ψόφιου κουναβιού θα πάνε κανονικά στα εκλογικά τμήματα (επειδή είναι ατρόμητοι με τον covid 19) ενώ οι οπαδοί του νυσταλέου Jo (εκτός της αριστερής πτέρυγας που είναι αμφίβολο αν θα ασχοληθεί με την περίπτωσή του), επειδή φοβούνται τον τσαχπίνη, να ψηφίσουν μέσω ταχυδρομείου («επιστολική ψήφος»). Ποτέ πριν ένας ασήμαντος ιός δεν έκρινε την εξέλιξη της παρακμής μιας πυρηνικής άλλοτε υπερδύναμης!

Αν έτσι γίνουν τα πράγματα, τότε με βάση την καταμέτρηση των ψήφων απ’ τα εκλογικά τμήματα, κάποια στιγμή τα χαράματα της 4ης Νοέμβρη, θα προηγείται το ψόφιο κουνάβι – που θα αυτοανακηρυχτεί νικητής. Θα απομένει όμως η καταμέτρηση μερικών εκατομυρίων επιστολικών ψήφων, που θα κρατήσει μέρες. Το ψόφιο κουνάβι και το επιτελείο του αμφισβητούν από τώρα αυτές τις ψήφους, υποστηρίζοντας ότι οι αντίπαλοί τους θα κάνουν μεγάλης έκτασης νοθεία. Αυτό σημαίνει ότι απ’ την Τετάρτη 4η Νοέμβρη θα αρχίσει μια συγκρουσιακή διαδικασία αμοιβαίων αμφισβητήσεων και διαδικαστικών επικλήσεων (σαν φοιτητικές εκλογές στη νομική στα ‘80s ένα πράμα…), που θα περιλαμβάνει ενδιάμεσα διάφορα θεσμικά που δεν είναι σίγουρο ότι καταλαβαίνουμε (συν το ξαναμέτρημα των επιστολικών ψήφων), μαζικές συγκεντρώσεις και αντισυγκεντρώσεις, και στο τέλος μια απόφαση του «ανώτατου δικαστηρίου» που θα αποφανθεί για τον νικητή. Γι’ αυτό άλλωστε το ψόφιο κουνάβι θέλει (και πιθανότατα θα έχει) την πλειοψηφία αυτού του δικαστηρίου με τη μεριά του.

Αλλά απ’ την μεριά του ο νυσταλέος Jo φαίνεται ότι σκοπεύει να προσθέσει άλλες δύο χωριστές πολιτείες με δημοκρατικό προφίλ στις συνιστώσες των ηπα (την Washington D.C. και το puerto rico) αν εκλεγεί πρόεδρος και επίσης να προσθέσει 4 ακόμα θέσεις στο «ανώτατο δικαστήριο» ώστε ο συσχετισμός 6 – 3 υπέρ των συντηρητικών (και του ψόφιου κουναβιού) να γίνει 7 – 6 (υπέρ των δημοκρατικών). Κάτι ανάλογο είχε επιχειρήσει και ο Roosevelt το 1937, αλλά απέτυχε. Θεωρείται ανάθεμα επειδή από τότε τα νομοθετικά σώματα αποφάσισαν ότι ο αριθμός αυτών των ανώτατων δικαστών δεν μπορεί να αλλάξει – επειδή έτσι κατασκευάστηκε, κι αν αρχίσουν οι αλλαγές στον αριθμό τότε θα γίνονται συνέχεια τέτοιες ανάλογα με το ποιος ελέγχει το κογκρέσσο (οι δικαστές είναι ισόβιοι, συνεπώς η μόνη δυνατότητα να αλλάξουν οι συσχετισμοί εκεί είναι προστίθενται διαρκώς θέσεις). Επιπλέον οι δημοκρατικοί κουβαλάνε στις καμπούρες τους την αποκάλυψη του «transition integrity project» που είναι ένα καινοφανές σχέδιο για την περίπτωση εκλογικής ήττας (επ’ αυτού μελλοντικά, αν χρειαστεί).

Δεν ξέρουμε, δεν μπορούμε να ξέρουμε… Λέγεται ότι αυτόν τον καιρό (εδώ και λίγους μήνες) όλο και περισσότεροι αμερικάνοι αγοράζουν όπλα. Υποθέτουμε πως, αν χρειαστεί (αν δηλαδή τα οικιακά οπλοστάσια βγουν στους δρόμους), ο αμερικανικός στρατός μπορεί να εμφανιστεί επί σκηνής σαν ο εγγυητής της «κοινωνικής ειρήνης» – εννοούμε: με κάποιου είδους ημι-πραξικόπημα αφού το πολιτικό προσωπικό θα παίζει ξύλο.

Εκείνο που δεν λέγεται ωστόσο είναι το ποια είναι η τόσο κεντρική (και τόσο πολωμένη) διακύβευση για το αμερικάνικο σύστημα, στα τέλη του 2020. Σε άλλους καιρούς, με λιγότερο θέαμα και μεγαλύτερη ικανότητα κριτικής σκέψης, κάποιοι θα έδειχναν τα διαφορετικά πολιτικά προγράμματα εσωτερικής εφαρμογής. Ας πούμε «νεοφιλελεύθεροι» εναντίον «σοσιαλιστών». Δεν είναι αυτή η περίπτωση! Ούτε το ψόφιο κουνάβι είναι «νεοφιλελεύθερο» (το αντίθετο) ούτε ο νυσταλέος Jo είναι «σοσιαλιστής» (!!!). Αν υποθέσουμε ότι έχουν προγράμματα (συζητήσιμο…) οι διαφορές τους δεν είναι αβυσσαλέες. Υπάρχει σε ορισμένα ζητήματα ιδεολογική αντίθεση (π.χ. για τους μετανάστες ή για τις εκτρώσεις), αλλά αυτές ούτε καινούργιες είναι, ούτε θα δικαιολογούσαν μια κεντρική, «θεσμική» (ακόμα και «συνταγματική») κρίση / κατάρρευση. Και σίγουρα δεν είναι κάποιες άλλες κεντρικές προγραμματικές πολιτικές διαφορές που ανεμίζουν στις κομματικές τους συγκεντρώσεις. Οι «δημοκρατικοί» έχουν ενισχυθεί απ’ τους «νεοσυντηρητικούς» της εποχής Bush· ενώ δεν αποκλείεται τμήματα των σχετικά εξασφαλισμένων μεταναστών να ψηφίσουν το ψόφιο κουνάβι. Για τους ίδιους πάνω κάτω λόγους που το έκαναν και το 2016…

Μα “αυτοκαταστρέφεται” ο καπιταλισμός;

Δευτέρα 4 Μάη. Υπάρχουν διάφοροι που από απόλυτη άγνοια της ιστορίας (κι αυτό είναι το λιγότερο που θα μπορούσαμε να τους προσάψουμε) έχουν πεισθεί για την μεγάλη φονικότητα του covid-19 με την «εις άτοπον απαγωγή»: αφού έχουν τόσο μεγάλο οικονομικό κόστος τα υγιεινιστικά πραξικοπήματα και οι απαγορεύσεις, για ποιόν λόγο να το έκανε αυτό ο καπιταλισμός στον εαυτό του (μέσω των κρατών) αν όχι επειδή η απειλή είναι όντως φοβερή;

Το πιο στοιχειώδες που θα έπρεπε να γνωρίζουν και να αναγνωρίζουν είναι ότι η φράση ο πόλεμος είναι η υγεία της (καπιταλιστικής) μηχανής δεν είναι υπερβολική. Αντίθετα, είναι ακριβέστατη. Ένας αιώνας (ο 20ος) αίματος, θανάτου, τεράστιων καταστροφών πλανητικής κλίμακας, δεν δείχνει άραγε ποιά είναι αυτή η καπιταλιστική υγεία; Αν τα πιο δυναμικά ανάμεσα στ’ αφεντικά είχαν πρόβλημα με την «καταστροφή κεφαλαίου» θα έκαναν πολέμους; Όχι. Ένα περίεργο πράγμα όμως: όχι μόνο δεν τους αποφεύγουν· τους επιδιώκουν κιόλας. Ξέροντας ότι και δικά «τους» κεφάλαια θα καταστραφούν.

Ακόμα και από στοιχειώδη εμπειρική / ιστορική άποψη, ο ισχυρισμός ότι «οι οικονομικές ζημιές αποδεικνύουν την σοβαρότητα της απειλής» είναι το ίδιο λαθεμένος και εκτός πραγματικότητας όπως σε κάθε οργανωμένη (απ’ τα αφεντικά) καταστροφή κεφαλαίου – και εργασίας· σ’ αυτήν θα επανέλθουμε στη συνέχεια.

Το να θυμίσουμε τον Κάρολο θα ήταν προφανώς άχρηστο για ανθρώπους που σκέφτονται σα να ήρθαν μόλις χτες από κάποιο πλανήτη αγάπης και ειρήνης. Ωστόσο θα το κάνουμε, λιγότερο για να πείσουμε μυαλά με τόση πρωταρχική άγνοια και περισσότερο για να υπενθυμίσουμε το είδος του πολέμου που βρίσκεται σε εξέλιξη.

Στο «κομμουνιστικό μανιφέστο» λοιπόν, γραμμένο το 1848, διορατικά οι Μάρξ και Έγκελς έβλεπαν εκείνο που τώρα μοιάζει αόρατο: την οργανική σχέση ανάμεσα στην καπιταλιστική «τεχνολογική ανάπτυξη» και στην υποχρεωτική καταστροφή μεγάλης κλίμακας – «δημιουργική» την λένε τώρα.

Για τους καλοπροαίρετα αρχάριους κάποιες επεξηγήσεις. Οι «καταχθόνιες δυνάμεις» στο παρακάτω απόσπασμα είναι, ακριβώς, η επιστήμη και οι τεχνολογίες… Η «ανταρσία των νεώτερων παραγωγικών δυνάμεων» είναι το γεγονός (που μπορούσαν όχι απλά να το παρατηρήσουν αλλά και να το θεμελιώσουν θεωρητικά ήδη απ’ τα μέσα του 19ου αιώνα…) ότι σε κάθε σοβαρό βήμα τεχνολογικής αναδιάρθωσης η καπιταλιστική παραγωγή γίνεται υποχρεωτικά πιο κοινωνική. Με την έννοια ότι ο νέος μηχανολογικός εξοπλισμός, πάντα πιο σύνθετος, «βάζει» μέσα σε κάθε συγκεκριμένο τόπο παραγωγής, την εργασία και την γνώση πολλών ακόμα εργατών, ειδικευμένων και ανειδίκευτων: απ’ αυτούς που εξορύσσουν και επεξεργάζονται τις πρώτες ύλες που είναι απαραίτητες για την κατασκευή των μηχανών· ως τους σχεδιαστές, τους κατασκευαστές, και τους μεταφορείς των μηχανημάτων. Για τον Μαρξ αυτή η de facto «κοινωνικοποίηση» της καπιταλιστικής παραγωγής είναι που έρχεται σε άμεση σύγκρουση με την (ατομική) ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής· μια σύγκρουση που κατά την (αισιόδοξη) ανάλυσή του μόνο να οξύνεται μπορεί, μέχρι να φτάσει στο σημείο της έκρηξης, που δεν είναι άλλη απ’ την αντικαπιταλιστική επανάσταση / απαλλοτρίωση των μέσων παραγωγής.

Γι’ αυτό υποστηρίζει (στο πιο κάτω απόσπασμα) ότι αυτές οι «νεώτερες παραγωγικές δυνάμεις» (οι νέοι τεχνικοί σα να λέμε αλλά και η εργατική τάξη που χρησιμοποιεί το νέο εξοπλισμό) έχοντας επίγνωση της όλο και μεγαλύτερης κοινωνικότητας της παραγωγικής διαδικασίας, «ανταρτεύουν» κατά των σχέσεων ατομικής ιδιοκτησίας, προκαλώντας κατά καιρούς «εμπορικές κρίσεις» (η ανταρσία τους εκδηλώνεται π.χ. με την απαίτηση σοβαρών αυξήσεων στους μισθούς και στα μεροκάματα, ή λιγότερων ωρών δουλειάς, κλπ). Πάντα αισιόδοξοι, οι Μαρξ και Έγκελς θεωρούν το 1848 πως η κάθε φορά τεχνολογική αναδιάρθρωση αυξάνει τον παραγόμενο πλούτο, φέρνοντας τις παραγωγικές σχέσεις (την ατομική ιδιοκτησία) αντιμέτωπες με τις παραγωγικές δυνάμεις (την εργασία και την δημιουργικότητά της). Για να καταλήξουν πως για να ξεπεράσουν τα αφεντικά αυτήν την αντίθεση, προχωρούν σε καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων (κι εδώ περιλαμβάνονται και «μηχανές» αλλά και ζωντανή εργασία…) και σε ταυτόχρονη επέκταση της εμπορευματοποίησης (δημιουργώντας «νέες αγορές») και πιο εντατική εκμετάλλευση των παλιών αγορών.

Οι κανόνες του κρίκετ

Δευτέρα 9 Σεπτέμβρη. Ένας απηυδησμένος άγγλος μπλόκερ αποφάσισε να εξηγήσει (σε ξένους) ποια είναι η τωρινή κοινοβουλευτική κατάσταση στην “παλιότερη δημοκρατία του κόσμου” σε ότι αφορά αυτό το περίπλοκο σφήνωμα του βρετανικού λέοντα στην πόρτα εξόδου απ’ την ε.ε.. Θεώρησε ταιριαστό να χρησιμοποιήσει σαν μοντέλο τους κανόνες του κρίκετ. Και ιδού το (χαριτωμένο) αποτέλεσμα:

Υπάρχει ένας αριθμός κομμάτων. Ένα απ’ αυτά θέλει να μας βγάλει, αλλά είναι μερικοί μέσα στο κόμμα που δεν θέλουν να μας βγάλει, οπότε πετάχτηκαν έξω απ’ τον τύπο που μόλις μπήκε. Με σκοπό να μας βγάλει, ο τύπος που μόλις μπήκε προσπάθησε να βγει, ώστε μετά να μπορέσει να ξαναμπεί, με σκοπό να μας βγάλει. Αλλά τον σταμάτησαν τα άλλα κόμματα, που παρότι τον θέλουν έξω, τον κρατάνε μέσα επειδή φοβούνται ότι άμα βγει θα ξαναγυρίσει και τότε θα μας βγάλει. Αν όμως μπορέσουν τον κρατήσουν για αρκετό καιρό μέσα, και τον εμποδίσουν να μας βγάλει, τότε ελπίζουν ότι λίγο μετά που θα αποτύχει να μας βγάλει, θα μπορέσουν να τον βγάλουν έξω και να μπουν αυτοί μέσα. Και ύστερα, αφού αυτός βγει έξω κι αυτοί μπουν μέσα, μπορεί αυτοί να προσπαθήσουν να μας βγάλουν ή μπορεί να προσπαθήσουν να μας κρατήσουν μέσα. Όποιος θέλει μαντεύει. Αλλά και πάλι, είναι εξαιρετικά πιθανό ότι αν καταφέρουν να μπουν μέσα, μπορεί να προσπαθήσουν να μας βγάλουν, και ύστερα να κάνουν εκστρατεία εναντίον της συμφωνίας να βγούμε, για να προσπαθήσουν να μας κρατήσουν μέσα.

Είναι τόσο απλό.

Πράγματι είναι απλό. Αλλά χρειάζεται κάποιο χώρο, ένα μεγάλο διαμέρισμα με πολλά δωμάτια – για να γυριστεί σαν σήριαλ. Να έχει πολλά “μέσα”, πολλά “έξω”, να γίνεται παιχνίδι.

Επίσης πρέπει να ξέρεις κρίκετ. (Ελπίζουμε να μην είναι απ’ αυτά τα παιχνίδια που τελειώνουν με πτώματα στα χαντάκια…)

Ο καπιταλισμός είναι πολύ σκληρός για τους μωρούς

Δευτέρα 10 Δεκέμβρη. Όταν τα πιτσιρίκια δημοτικών σχολείων στο Παρίσι βγαίνουν στο προαύλιο στο διάλειμμα και φωνάζουν παίζοντας κί-τρι-να γι-λέ-κα! είναι βέβαιο ότι στο σύνολό του το φαινόμενο δεν είναι «πολιτικό» με την κλασσική έννοια της λέξης. Για την ασταμάτητη μηχανή υπάρχει κάτι ακόμα βέβαιο: δεν υπάρχει «κλασσική έννοια» για καμία λέξη! Ούτε για το «κίτρινο», ούτε για το «γιλέκο», ούτε για τίποτα άλλο. Από μεταφορά σε μεταφορά η υποταγμένη στο Θέαμα πρωτοκοσμική συγκίνηση ψελλίζει τέρατα.

Πρόκειται, χωρίς περιστροφές, για την κοινωνιολογία του Θεάματος. Η τερατογέννεση της είναι πολύ απτή. Φασίστες και «αριστεροί» αναντάμ παπαντάμ, together. Προς τιμήν τους κάποιοι γάλλοι αντιφασίστες άφησαν στην άκρη την κιτρινίλα, την γιλεκίλα και την «ειρηνική συνύπαρξη», και την έπεσαν σε φασίστες «κιτρινογιλέκους», μέσα στο μπούγιο, προχτές. Η βασική παραγωγή (ή παραγραφή) νοημάτων δεν αλλάζει όμως, δυστυχώς, με τέτοιες μάχες εκ του συστάδην. Γιατί έχει ήδη κάμποσα χρόνια ιστορίας – πετυχημένα χρόνια!!! Έγινε με το θρυλικό φαινόμενο της «αντιπαγκοσμιοποίησης»: παπαδαριό διαφόρων ειδών, προσεκτικοί φασίστες, τουρίστες των events και επαρμένοι αριστεριστές together. Ποιος κέρδισε απ’ τις anti-global επαναστατικές εκδρομές; Κοιτάξτε ένα γύρω, κι όποιος είναι τίμιος θα το διαπιστώσει εύκολα: πάντως όχι «της γης οι κολασμένοι»… Έγινε στην ισπανία, έγινε και στην ελλάδα: «αγανακτισμένοι». Ποιος κέρδισε; Ελάτε τώρα! Όποιος δεν έπιασε στα μέρη μας καλό πόστο χάρη στους ροζ θα πρέπει να καταλαβαίνει. Όσο για τους θρυλικούς podemos; Α χα!!!

Έγκαιρα, πολύ έγκαιρα, και (με πίκρα το έχουμε παραδεχτεί) μάταια, είχαμε προειδοποιήσει απ’ τις σελίδες του χάρτινου Sarajevo τι σημαίνει «η πολιτικοποίηση των συγκινήσεων». Ποτέ, ΠΟΤΕ, αυτή δεν ήταν ο δρόμος για την οποιαδήποτε χειραφέτηση! ΠΟΤΕ! Ποτέ οι συναισθηματικοί εκβιασμοί δεν έσπασαν ούτε μισό κρίκο αλυσίδας. Οποιοδήποτε γερό και μαχητικό χειραφετικό εγχείρημα κι αν αναζητήσει κανείς στην ιστορία, αν ψάξει προσεκτικά, θα δει ότι στηρίχτηκε στην ατσάλινη λογική. Στον κόπο, στην οξύτητα, στο βάθος, στην ευστοχία της κριτικής. Και στην ατσάλινη απομυθοποίηση των συγκινησιακών κάτεργων που παπάδες και βασιλιάδες ήξεραν πολύ καλά να οργανώνουν. Εδώ και δεκαετίες την δουλειά έχουν αναλάβει (πετυχημένα, δυστυχώς) οι διαφημιστές. Και διάφοροι «πολιτικοί» παλιάτσοι που εξαφάνισαν το σκληρό έργο της κριτικής για χάρη της ευκολίας των public relations… Ταιριάζουν απόλυτα στην εποχή και στην εθελοδουλειά τους· όχι στις (κούφιες) διακηρύξεις τους…

Διάφοροι κοινοί απατεώνες, λιμοκοντόροι της «επιρροής στο πλήθος» και κατά φαντασίαν απελευθερωτές, διαδίδουν εδώ και πολλά χρόνια (το έκαναν και στην «κάτω πλατεία», και τώρα το ίδιο κάνουν…) ότι «με την σωστή παρέμβαση» (την δική τους βέβαια – ω σωτήρες!!!) η συγκινησιακή πανούκλα γίνεται συνείδηση!!! Η οποία «σωστή παρέμβαση» αρχίζει βέβαια (πως αλλιώς;) με επαίνους στην συγκινησιακή πανούκλα!… Νομίζουν, μάλιστα, ότι αυτό είναι κάποια «καινούργια ιδέα»!!! Ωστόσο κανείς τους δεν τολμάει να μοιράσει προκηρύξεις στους επιτάφιους κάθε Πάσχα λέγοντας ότι ο Jesus δεν αναστήθηκε ποτέ – ίσως, μάλιστα, και να μην υπήρξε καν… Στο ποιμνίο δεν χωράνε «σωστές παρεμβάσεις»!!!…

Ε, λοιπόν, ο γνωστός Λεωνίδας Κύρκος, απ’ την προεκλογική του συγκέντρωση στην Ομόνοια στα μέσα των ‘80s, απευθυνόταν στους δεξιούς οικογενειάρχες, με γλυκές κουβεντούλες… Ζήτω η οικογένεια, ζήτω ο μικροαστισμός – ζήτω (όμως…) και ο σοσιαλισμός (του κράτους και του κεφάλαιου)! Νοικοκυρεμένες ιδέες… Οπότε απέκτησε το προσωνύμιο «Τσίρκος»: όσο και να γλύφεις τον μικροαστό, το μόνο που θα πετύχεις είναι να γίνεις ίδιος… Πράγμα που δεν είναι καθόλου δύσκολο.

Σίγουρα δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο σε τέτοιου είδους «σωστές παρεμβάσεις» εδώ και τουλάχιστον έναν αιώνα! Τα έγραψε κάποιος έγκαιρα στη «μαζική ψυχολογία του φασισμού»…

(φωτογραφία: Νάτος, νάτος, ο αρχηγός ο γάτος!!! Μόλις τελειώσει την κονσομασιόν με τους ντόπιους φασίστες γίνεται κιτρινοΠανάγος…)

 

Θεωρητικές (και όχι μόνο) επιπλοκές

Σάββατο 22 Σεπτέμβρη. Ιστορικά οι ηπα (μαζί με την αγγλία) υπήρξαν απ’ τα τέλη της δεκαετίας του ’70 ή/και τις αρχές εκείνης του ’80 οι «γονείς» του νεοφιλελευθερισμού. Είναι γεγονός ότι το manual του νεοφιλελευθερισμού δεν εφαρμόστηκε (γενικά) στο σύνολό του: στην ηπειρωτική ευρώπη διαμορφώθηκε μια διαφορετική παραλλαγή («ορντοφιλελευθερισμός») που διατηρούσε ενισχυμένο ρόλο για το κράτος (και για τις οργανωμένες ροές χρήματος απ’ τα αναπτυγμένα «κέντρα» στις λιγότερο αναπτυγμένες «περιφέρειες», με τα διαφόρων ειδών ευρωπαϊκά προγράμματα), σε διάκριση με την αμερικανική εκδοχή («αναρχοφιλελευθερισμός») που προσπάθησε και κατάφερε (με κορύφωση την δεκαετία του ’90) να «απορρυθμίσει» σχεδόν το σύνολο των «αγορών». Εντός ηπα αλλά και εκτός, όπου ήταν αυτό εφικτό.

Η διαχείριση του ξεσπάσματος της κρίσης απ’ το 2008 και μετά δεν ήταν πουθενά «ορθόδοξα νεοφιλελεύθερη», εφόσον – σύμφωνα με το manual – θα έπρεπε να αφεθούν να χρεωκοπήσουν οποιεσδήποτε τράπεζες ή επιχειρήσεις βρέθηκαν στο χείλος του γκρεμού: ο «φυσικός καπιταλιστικός / αγοραίος νόμος της εκκαθάρισης των σκάρτων και μη παραγωγικών κεφαλαίων» εμποδίστηκε…

Η συνέχεια της παγκόσμιας διαχείρισης της κρίσης, που είχε την συνέπεια της πολύ γρήγορης «ανόδου» του κινεζικού καπιταλισμού (περιληπτικά την περιγράψαμε πριν δυο μέρες) έχει σ’ αυτήν την ιστορική στιγμή τις εξής συνέπειες. Απ’ την μια οι ιστορικές κοιτίδες του νεοφιλελευθερισμού (αγγλία και ηπα) αναδιπλώνονται στα σύνορά τους – η Ουάσιγκτον μέσω του εμπορικού πολέμου / προστατευτισμού, το Λονδίνο μέσω του brexit… – προφανώς ηττημένες (σαν “εθνικά κεφάλαια”, όσο μπορεί αυτό να εντοπιστεί) απ’ την “παγκοσμιοποίηση”. Απ’ την άλλη μεριά, ένα αυταρχικό (και σαφώς αντι-φιλελεύθερο) κράτος, το κινεζικό, παραμένει όχι απλά ο σημαιοφόρος αλλά και ο κρισιμότερος κρίκος του (σχετικά) ελεύθερου διεθνούς εμπορίου.

Αυτό σημαίνει πως πρακτικά το manual του νεοφιλελευθερισμού, σα σύνολο, έχει ξεπεραστεί. Έχει κομματιαστεί (σε οικονομικά, θεσμικά, ταξικά, ιδεολογικά κομμάτια) και τα κράτη / εθνικά κεφάλαια επιλέγουν συγκεκριμένα κομμάτια που τους βολεύουν, συνδυάζοντάς τα με άλλα, διαφορετικά ή ακόμα και αντίθετα κομμάτια.

Πρόκειται για ένα είδος εκλεκτικισμού της πολιτικής οικονομίας του κεφάλαιου – στη θέση των παλιότερων συμπαγών ορθοδοξιών (κεϋνσιανισμός ή νεοφιλελευθερισμοί). Καλό παράδειγμα είναι διάφορα καθεστώτα στην ανατολική ευρώπη, όπως η ουγγαρία ή η πολωνία. Η «οικονομική βάση» είναι σταθερά νεοφιλελεύθερη, με την έννοια της υποτίμησης μεγάλου μέρους της εργατικής τάξης. Η δεσπόζουσα ιδεολογία κάθε άλλο παρά (νεο)φιλελεύθερη είναι: εθνικιστική, ρατσιστική, μνησίκακη· κάθε αληθινός νεοφιλελεύθερος θα γινόταν έξαλλος (ξεχνώντας, ένοχα, ότι η πρώτη εφαρμογή των οικονομικών θεωρίων της «σχολής του Σικάγο» και του Φρίντμαν ήταν η αιματηρή χούντα της χιλής…). Και το πολιτικό εποικοδόμημα είναι ολιγαρχικό / αυταρχικό (για παράδειγμα ο σχεδόν καθολικός έλεγχος των media, ή ο ρόλος διάφορων μαφιών).

Παρότι εδώ και χρόνια δεν υπάρχει (με την εξαίρεση του fight for 15) σοβαρός, μαζικός και οργανωμένος εργατικός ανταγωνισμός στη λεγόμενη «δύση», άρα δεν υπάρχει ούτε χρειάζεται η θεωρητική βάση του, το να επιμένει κανείς ότι ο original νεοφιλελευθερισμός (με τις όποιες παραλλαγές του) παραμένει πάντα το κυρίαρχο καθεστωτικό δόγμα των αφεντικών, είναι λάθος.

Ένα επικίνδυνο λάθος – λέμε. Γιατί μας αφήνει ακάλυπτους (έως «μαλάκες»…) στις (συχνά σύνθετες) τρέχουσες εξελίξεις της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης / αναδιάρθρωσης…

Αν κάποιος κυνηγάει φαντάσματα δεν βλέπει ούτε τη μύτη του.

Τι έχεις Γιάνη; Τι είχα πάντα…

Παρασκευή 24 Αυγούστου. Ο κυρ Γιάνης απέμεινε σαν απόκληρος, περιπλανώμενος κούκος. Που κάθε τόσο αναγγέλει την σωτηρία του (καπιταλιστικού) κόσμου, της (καπιταλιστικής) ε.ε., ή ακόμα και του ελλαδιστάν, μέσω κάποιου «κόμματος» με ευφάνταστο όνομα. (Άλλωστε είναι η ιδιοφυία πίσω απ’ το “moderate plan”, που τόσο γρήγορα ξεχάστηκε…)

Αν έχει κανείς το περιθώριο να αντιληφθεί την περίπτωσή του μέσα στις γενικότερες αισθητικές και ιδεολογικές προδιαγραφές της καπιταλιστικής κρίσης / αναδιάρθωσης, τότε ναι, ο κυρ Γιάνης κάτι εκφράζει: την παρακμή των παλιών «φορέων» των επιστημών του κεφάλαιου (μηχανοποιούνται όλο και περισσότερο…), και εν προκειμένω της «οικονομολογίας», που ξεπέφτουν σε θεατρινισμούς, φλυαρίες και δημόσιες σχέσεις. Ο κυρ Γιάνης θα ήθελε να γίνει ένας Ζίζεκ του financial management (που εν τω μεταξύ έγινε engineering…). Κατέληξε ένα θηλαστικό της orientalιστικής ιντελιγκέντσιας, παρατημένο στους στάβλους των μήντια. Πόρκα μιζέρια!!!

Ωστόσο ο κυρ Γιάνης υπάρχει. Μέσ’ την «κακία» που πιάνει εκείνους που ήθελαν να αποθεώνονται σα «σωτήρες» αλλά κατάντησαν «γλάστρες», λέει διάφορα. Ιδού ένα μικρό αλλά ενδιαφέρον απόσπασμα από στιχομυθία του στην πολύ πρόσφατη συνέντευξή του στην γερμανική καθεστωτική bild (όχι, πια, σαν sex maschine…):

…

Bild: Ποιός είπε ψέμματα;

Varoufakis: «Όλοι! Οι ελληνικές κυβερνήσεις, το ΔΝΤ, η ΕΚΤ, όλοι. Και σ’ εσάς τους γερμανούς είπε χοντρά ψέμματα η κ. Μέρκελ, δυο φορές. Την πρώτη φορά ήταν όταν μίλησε στην βουλή για το πρώτο πρόγραμμα διάσωσης και είπε ότι αυτό ήταν μια πράξη αλληλεγγύης προς τους Έλληνες, ενώ τα χρήματα προορίζονταν μόνο για την σωτηρία των γερμανικών και των γαλλικών τραπεζών οι οποίες, ενάντια σε κάθε λογική, είχαν δανείσει πολλά λεφτά στο ελληνικό κράτος και την ολιγαρχία».

Bild: Όμως οι τράπεζες – κυρίως οι ελληνικές τράπεζες – διασώθηκαν έτσι ώστε το ελληνικό κράτος δεν κατέρρευσε, συνέχισε να έχει πρόσβαση σε ρευστό, και μπόρεσε να πληρώνει μισθούς και συντάξεις…

Varoufakis: «Δεν ήταν οι ελληνικές τράπεζες που σώθηκαν. Ήταν η Deutsche Bank και οι υπόλοιπες γαλλικές και γερμανικές τράπεζες. Σε ότι αφορά τις ελληνικές τράπεζες και το κράτος, δεν θα έπρεπε να έχουν διασωθεί – έπρεπε να μας επιτραπεί να χρεωκοπήσουμε , να υποφέρουμε απ’ τις συνέπειες αλλά ύστερα να μπορέσουμε να ξανασταθούμε στα πόδια μας και να προχωρήσουμε – κάτι που αυτά τα bailout το εμπόδισαν».

…

Αυτό είναι κάτι που, αν δεν κάνουμε λάθος, ο κυρ Γιάνης ΔΕΝ το είχε πει – σίγουρα όχι σαν υπουργός. Ότι, δηλαδή, «καλύτερα το αισχρό τέλος μιας χρεωκοπίας (και της εξόδου απ’ το ευρώ) παρά το αίσχος των μνημονίων».

Ωστόσο, πέρα απ’ οτιδήποτε άλλο, πρόκειται για σκληρά νεοφιλελεύθερη άποψη – κι ας θέλει ο κυρ Γιάνης να παρουσιάζεται σαν «σοσιαλ-κάτι». Ήταν οι σκληροπυρηνικοί αμερικάνοι νεοφιλελεύθεροι που, μετά την χρεωκοπία της Lehman Bros τον Σεπτέμβρη του 2008, υποστήριζαν ότι θα έπρεπε να «αφεθούν όλες οι προβληματικές τράπεζες» να χρεωκοπήσουν, αφού τέτοιος είναι ο νόμος του καπιταλισμού… Και ήταν αντίθετοι με τις πανάκριβες «διασώσεις» / bailout τραπεζών (με κρατικό χρήμα) που ξεκίνησαν αρχικά στις ηπα και επεκτάθηκαν στη συνέχεια σ’ όλον τον καπιταλιστικό βορρά… Επειδή είναι αντίθετοι σε κάθε εμπλοκή του κράτους στην «φυσιολογική λειτουργία της αγοράς», που ξεκαθαρίζει τα σάπια απ’ τα ζωντανά…

Ήταν, λοιπόν, ο πιο epic υπουργός οικονομικών της «πρώτης φοράς αριστεράς» ένας undercover σκληροπυρηνικός νεοφιλελεύθερος; Ήθελε να αφεθούν οι «νόμοι της αγοράς» να ξεκαθαρίσουν το ελληνικό (καπιταλιστικό) τοπίο και ύστερα, όσοι επιζήσουν, να ξεκινήσουν σε «υγιείς βάσεις» δραχμούλα την δραχμούλα και δεκάρα την δεκάρα; Και το γκουβέρνο που υπηρετούσε μήπως είχε κι αυτό τίποτα ανομολόγητες σαδο-μαζοχιστικές (νεοφιλελεύθερες) φαντασιώσεις;

Ή ο ναρκισσισμός της εξουσίας, παρά την γοητεία του είναι, τελικά, βαριά διαταραχή και ο κυρ Γιάνης (όπως και πάμπολοι άλλοι….) δεν ξέρει (ούτε ήξερε ποτέ) τι λέει;

(Ακόμα κι έτσι, ο κυρ Γιάνης ανήκει στην εποχή. Είναι “επώνυμος”, αλλά ένας ανάμεσα σε πολλά εκατομμύρια: είτε τρελαμένους, είτε που πουλάνε τρέλα…)

(φωτογραφία: Ααααααάχ!!! Άλλες εποχές!…)