Tag: τουρισμός

Το «αντικαπιταλιστικό κράτος» 2

Παρασκευή 18 Σεπτέμβρη. Κάποιοι, άσχετοι όσο και εγωϊστές, θα υποδείξουν την κατάρρευση της βιομηχανίας του τουρισμού σαν απόδειξη … χμμμ… «κρατικού αντικαπιταλισμού» και «σοβαρότητας της απειλής απ’ τον covid… H βιομηχανία του τουρισμού είναι (και πάντα ήταν) ενδιαφέρουσα περίπτωση, αφενός επειδή απέκτησε έναν γιγαντισμό χωρίς προηγούμενο σε σύντομο ιστορικό χρόνο, και αφετέρου επειδή θα μπορούσε να είναι case study και για άλλες περιπτώσεις.

Αυτό που έχουμε γνωρίσει σαν βιομηχανία του τουρισμού (παγκόσμια) είναι ηλικίας ουσιαστικά έξι ή εφτά δεκαετιών. Παρότι λουτροπόλεις άρχισαν να δημιουργούνται στην ευρώπη απ’ τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα, ο μαζικός (και μάλιστα πληβειακός) «τουρισμός» (κατ’ αρχήν σαν καλοκαιρινές διακοπές) είναι προϊόν των καπιταλιστικών ρυθμίσεων μετά τον β παγκόσμιο, της γενίκευσης του φορντισμού / ταιηλορισμού και του κράτους πρόνοιας, της καθιέρωσης καλοκαιρινής άδειας ενός μήνα για τους μισθωτούς, της βελτίωσης των μέσων μεταφοράς, κλπ. Πρόκειται, λοιπόν, για μια πολύ «νεαρή» βιομηχανία, που ανέκαθεν ήταν ευπρόσβλητη σε μια σειρά παράγοντες: καιρικά φαινόμενα, πολιτικά γεγονότα, μόδες – ακόμα και ζητήματα υγείας.

Τι είναι όμως αυτό που πουλάει η βιομηχανία τουρισμού; Ποια είναι η υλική της βάση, το θεμέλιό της; Οι τόποι! Είτε πρόκειται για την «εξοχή» (θάλασσα / βουνό), είτε πρόκειται για ιστορικά μνημεία, μουσεία, κλπ, η βιομηχανία του τουρισμού υπεραναπτύχθηκε έχοντας σαν βάση της τους τόπους και την παροχή υπηρεσιών γύρω, μέσα, προς, από αυτούς. Απ’ αυτήν την άποψη ανήκει στην κατηγορία των γεωπροσοδικών επιχειρήσεων, όπως για παράδειγμα είναι η urban εκμετάλλευση ακινήτων… ή ακόμα και η ενοικίαση αγροτικών γαιών.

Ποιος είπε στα σοβαρά ότι αυτή η κατηγορία κερδοφορίας, οι γεωπρόσοδοι, είναι ακλόνητο χαρακτηριστικό του καπιταλισμού; Όπως συμβαίνει με τον τόκο (: π.χ. βιομηχανία του χρηματοπιστωτισμού) έτσι και με την πρόσοδο (π.χ. βιομηχανία του τουρισμού), όσο ανθηρές μέθοδοι κερδοφορίας κι αν εμφανίζονται να είναι αυτές κατά περιόδους, είναι δυνατόν να γίνουν εμπόδια σε  ιστορικές φάσεις ριζικής καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης και υπερέντασής της – όπως αυτή που έχει ξεκινήσει σαν 4η βιομηχανική επανάσταση. Σε τέτοιες φάσεις το χρήμα / κεφάλαιο που έχει συσσωρευτεί απ’ την «τουριστική βιομηχανία» (και σίγουρα τις πιο μεγάλες επιχειρήσεις της) θα πρέπει να στραφεί όχι στην ανανέωση του «παλιού» αλλά στην επένδυση υπέρ του «καινούργιου». Ας πούμε του “smart turism” σαν μαζικής καταναλωτικής συμπεριφοράς.

Ακόμα πιο γενικά ωστόσο, εφόσον το βιο-πληροφορικο-ασφαλίτικο κεφάλαιο ξανα-αποικιοποιεί το έδαφος, δεν μπορεί κανείς να υποστηρίξει ότι οι τόποι όπως τους διαμόρφωσε η φορντική βιομηχανία του τουρισμού  θα μείνουν ανεπηρέαστοι! Κι αυτό σημαίνει βασικά πράγματα. Όπως το ότι η «κρίση υπερπροσφοράς» που σοβούσε για πολλά χρόνια στην βιομηχανία τουρισμού, εκφρασμένη είτε με τις αεροπορικές εταιρείες low cost, είτε με τα all inclusive ξενοδοχεία, είτε με άλλες μορφές («πακέτα» κλπ) που, από καπιταλιστική άποψη λέγονται πτωτική τάση του ποσοστού κέρδους (από εξαιρετικά υψηλό άλλοτε σε μέτριο…), αυτή λοιπόν η «κρίση υπερπροσφοράς» θα πρέπει να ξεπεραστεί!

Να λοιπόν που οι συνέπειες των καθολικών απαγορεύσεων και των πραξικοπημάτων στην (παγκόσμια) βιομηχανία τουρισμού, όχι μόνο δεν αποτελούν απόδειξη «αντικαπιταλισμού» εκ μέρους της μορφής – κράτος (!!!) αλλά είναι το αντίθετο: δείχνουν την επιτάχυνση των διαδικασιών «ξεσκαρταρίσματος» αλλά και τεχνικής / πολιτικής αναδιάρθρωσης στην διαχείριση τόσο των τόπων όσο και των καταναλωτικών σχέσεων μ’ αυτούς! Αν οι τόποι έγιναν «εικόνες» (κι αυτό έχει εμπεδωθεί προ πολλού) τότε η επαυξημένη και η εικονική πραγματικότητα θα αναλάβουν το πρόσταγμα, και όχι τα rooms to let και οι «γκρίκ μουζάκα»!!! Διότι αυτά τα τελευταία είναι εν δυνάμει μολυσματικά! Ενώ η εικονική και η επαυξημένη πραγματικότητα αντισηπτικές και ασφαλείς από κάθε άποψη!!

(Οπωσδήποτε αυτό δεν θα είναι ούτε απ’ την μια μέρα στην άλλη ούτε απ’ τον ένα μήνα στον άλλο. Αλλά αυτή είναι η τάση υποχρεωτικά!)

 

Μέση Ανατολή

Κυριακή 17 Μάη. Το ρημαδογκουβέρνο διαπραγματεύεται, σαν κράτος προς κράτη, την μαζική εισαγωγή τουριστών· μπας και κουτσοβγεί η φετεινή σαιζόν σε κάποιες πιάτσες. Είναι μάλλον ασυνήθιστα τέτοια διακρατικά deal σε μια βιομηχανία τόσο αναπτυγμένη σαν την τουριστική. Αλλά όταν υπάρχουν ζόρια εμφανίζεται ο σωτήρας… Ευτυχώς που υπάρχει εθνική ενότητα και σ’ αυτό το φλέγον ζήτημα…

Με ποιούς γίνονται οι διαπραγματεύσεις; Μα με τους συμμάχους και συνεταίρους του στον ιμπεριαλιστικό άξονα. Όχι με τον τζενεράλ (Haftar), γιατί αυτός έχει κάτι προβληματάκια στο λιβυκό πεδίο μάχης. Ούτε με τον στρατηγό Sisi – η ειδικότητά του είναι η μαζική καταστολή, οι μαζικές φυλακίσεις, τα μαζικά βασανιστήρια, οι μαζικές δολοφονίες· όχι ο μαζικός τουρισμός. Άρα ποιοί μένουν; Ο Αναστασιάδης και ο Ασύλληπτος Netanyahu.

Οι δημαγωγικές ανακοινώσεις (που είναι απλά εκφωνήσεις των κυβερνητικών non papers) στην αρχή μιλούσαν για εισαγωγή 700.000 τουριστών απ’ το απαρτχάιντ καθεστώς του Τελ Αβίβ. Μετά ανέβασαν την ποσότητα στο 1 μύριο. Mε πληθυσμό γύρω στα 8,5 μύρια, η εξαγωγή 1 μυρίου (φασιστών στην μεγάλη πλειοψηφία τους) στο ελλαδιστάν είναι οπωσδήποτε μεγάλη μπίζνα.

Όμως… Όμως ίσως χρειαστεί να μείνουν στην πατρίδα τους επόμενους μήνες. Ο Ασύλληπτος ανακοίνωσε την απόφασή του να προχωρήσει, το επόμενο δίμηνο, στην προσάρτηση της (παλαιστινιακής) Δυτικής Όχθης, την οποία ως γνωστόν του χάρισαν οι φίλοι του στην Ουάσιγκτον. Είναι αυτονόητο πως αυτό θα προκαλέσει ισχυρές αντιδράσεις, και όχι μόνο απ’ τους Παλαιστίνιους. Αν και δεν υπάρχει κάποιος με δυνατότητες να προχωρήσει σ’ έναν all out εναντίον του ρατσιστικού καθεστώτος, η προσάρτηση θα αυξήσει τις έστω λεκτικές συγκρούσεις. Θα είναι μια στρατιωτική και όχι μια light αστυνομική εκστρατεία. Ε, να γίνονται τέτοια πράγματα και οι υποστηρικτές τους να λιάζονται σε ελληνικές παραλίες;

(φωτογραφία κάτω: Αν όχι όλες σίγουρα κάποιες «μάσκες έχουν φωνή». Ο Πομπηίας φτάνοντας στο Τελ Αβίβ λάνσαρε ένα καινούργιο σύμβολο, ένα κράμα της αμερικανικής και της ισραηλινής σημαίας, στη φάτσα του. Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει ο καθένας τι θέλει να πει…)

Ζήτω το πλεξιγκλάς!

Πέμπτη 7 Μάη. Γράψαμε πριν 2 μέρες για την ιταλική πρόταση για την προστασία των χρυσοφόρων επιχειρήσεων “παραλιακής ξάπλας” και των πελατών τους απ’ τον αιμοβόρο covid-19.

Αλλά και οι έλληνες επιχειρηματίες δεν πάνε πίσω. (Ευχαριστούμε τον Α. για την ενημέρωση). Η συγκεκριμένη περίπτωση συμπυκνώνει αυτό που είναι η καρδιά του έλληνα επιχειρηματία της αρπαχτής (σε οποιονδήποτε τομέα), και περιγράφεται με μια μονάχα λέξη: παράγκα!

Τί κάνεις για να πολεμήσεις τον αιμοβόρο covid-19 παρά θίν’ αλός; Πας σε μια μάντρα οικοδομών κι αγοράζεις φτηνά κουφώματα / κάσες παραθύρων… Βάζεις κι ένα καδρονάκι στην κόντρα για να στερεώσεις κάπως τον μπερντέ… Και ιδού: ξαπλώστε κόσμε!

Το θανατόμετρο (εντόπια version)

Τρίτη 5 Μάη. Η ντόπια ένωση φίλων της καραντίνας θα οχυρωθεί βέβαια. Μα τι κούρντισμα έκαναν; Ούτε 200 νεκρούς δεν δήλωσαν… Πράγματι: το ελληνικό θανατόμετρο μοιάζει νήπιο μπροστά σε άλλα. Αυτό, φυσικά, δεν σημαίνει ότι δεν είναι κουντισμένο· το παινεύτηκε και ο αρχι-ιερέας. Συνεπώς είναι άγνωστο το πόσο λιγότεροι είναι εκείνοι που πράγματι πέθαναν από επιπλοκές του covid-19…

Εκείνο που υπήρξε η ελληνική «ιδιαιτερότητα» είναι διπλό. Πρώτον έγινε απεριόριστη και αλύπητη εισαγωγή τρόμου απ’ την ιταλία. Μπορεί να θεωρηθεί μια ακόμη επίδειξη επαρχιωτισμού, αλλά το βέβαιο είναι ότι το Μπέργκαμο και το Μιλάνο μπήκαν σε κάθε μυαλό, χωρίς απορίες γιατί δεν μπήκε η Νάπολι και το Παλέρμο. Άμα εισάγεις θάνατο χοντρική, μπορείς να συντηρείς μια αγορά λιανικής…

Δεύτερον… Ο τουρισμός! Η εθνική βιομηχανία. Θα πρέπει εξαρχής να συμφωνήθηκε (μεταξύ «ειδικών» και ρημαδογκουβέρνο) ότι ανάλογα με το πως θα πηγαίνουν τα άλλα ευρωπαϊκά θανατόμετρα, το ελληνικό θα κουρντίζεται μεν αλλά «με μέτρο». Έτσι ώστε να αποδειχθεί πως το ελλαδιστάν, με τα μαγευτικά του ακρογιάλια και την μεσογειακή του κουζίνα, είναι ιδανικό μέρος ξεκούρασης για επιζώντες του «πολέμου κατά του αόρατου εχθρού».

Το πήραν χαμπάρι κάτι αχώνευτοι (και πάντα πολιτιστικά κατώτεροι) γερμανοί δημαγωγοί. Η ελλάδα; Αααα, ναιαιαι, η ελλάαααδα… Αυτοί δεν κάνουν καν τεστ, για να δείξουν ότι δεν έχουν πρόβλημα, μπας και μαζέψουν κανά τουρίστα έγραψε (πικρόχολα προφανώς) κάποιο μήντιο.

Γερμανική ζήλεια και φθόνος! Όλος ο πλανήτης χειροκρότησε το ελλαδιστάν που «πήρε μέτρα τόσο έγκαιρα» ώστε ο καταραμένος ο covid-19 φοβήθηκε. Κι αυτό θα αποδειχθεί σύντομα. Όχι 30 μύρια αλλά 130 μύρια τουρίστες θα έρθουν φέτος. Και θα κατσικωθούν εδώ – δεν θα φεύγουν με τίποτα…

Ένα καλό τουριστόμετρο χρειάζεται.

(φωτογραφία: Κάπως έτσι φαντάζονται στη Γένοβα τις υγιεινές και αντισηπτικές οργανωμένες παραλίες. Πολύ πλεξιγκλάς – να δουλέψουν και οι ανάλογες εταιρείες. Η ιδέα φαίνεται να αρέσει και στα μέρη μας. Καλύτερα θα ήταν να υπάρχει και μια μικρή πισίνα σε κάθε πλαστική καμπίνα τέτοιου είδους – γιατί θα μπαίνουν (όταν μπαίνουν) στη θάλασσα και είναι πιθανό να μάθει ο covid-19 μακροβούτια…

Ο καπιταλισμός δεν έχει αδιέξοδα, αυτό είναι σίγουρο. Όμως δυο λεπτά… Μελτέμια έχει στην ιταλία;)

Μπίζνες γιοκ

Σάββατο 2 Μάη. Το ότι η τουριστική βιομηχανία είναι βασικό στοιχείο του ελληνικού καπιταλισμού το ξέρουν και οι πέτρες. Εκείνο που κάνουν πως δεν ξέρουν (όχι οι πέτρες, οι υπόλοιποι!) είναι τα βασικά χαρακτηριστικά αυτής της βιομηχανίας· που εκ των πραγμάτων την κάνουν ιδιαίτερα «ευαίσθητη».

Δεν θα ήταν λάθος να πούμε ότι ο τουρισμός είναι γεωπρόσοδος σε μεγάλο βαθμό. Τί «πουλάει» η τουριστική βιομηχανία (και όχι μόνο η ελληνική); Τόπους, που δεν τους έχει φτιάξει η ίδια. Είτε πρόκειται για μνημεία και μουσεία, είτε πρόκειται για ακρογιαλιές, είτε πρόκειται για βουνά και ποτάμια, το βασικό, αρχικό εμπόρευμα είναι κάποιος τόπος. Πάνω σ’ αυτό στήνονται οι υπηρεσίες. Τα κέρδη των επιχειρήσεων παράγονται, φυσικά, απ’ την εκμετάλλευση της εργασίας· αλλά και απ’ την εκμετάλλευση των τόπων και των φυσικών υποθεμάτων τους (όπως, για παράδειγμα, το νερό).

Όπως όλες οι γεωπροσοδικές βιομηχανίες (π.χ. η βιομηχανία της εκμετάλλευσης ακινήτων) έτσι και ο τουρισμός δεν είναι, και δεν θα μπορούσε να είναι «αμόλυντος» απ’ τις αναδιαρθρώσεις. Και τις αλλαγές συσχετισμών δύναμης είτε ανάμεσα σε καπιταλιστικούς κλάδους, είτε ανάμεσα σε «κρατικές σημαίες». Οι ντόπιοι επιχειρηματίες τουρισμού ξέρουν ότι ικανό μέρος της «ανάπτυξης» των τελευταίων χρόνων οφειλόταν στην «κρίση» άλλων παραδοσιακών τουριστικών προορισμών, κυρίως στη μέση Ανατολή (αίγυπτος, ιράκ, συρία).

Μια επιδημία (και μάλιστα μια επιδημία που έχει μυθοποιηθεί τόσο εντατικά σαν τον covid-19) είναι όντως καταστροφή για την τουριστική βιομηχανία έτσι όπως αναπτύχθηκε ως τώρα. Σαν έντασης εργασίας και σαν γεωπροσοδική. Δεν μας ξαφνιάζει ωστόσο που έχει αρχίσει η τεχνολογική αναδιάρθρωση και αυτού του καπιταλιστικού κλάδου· πριν, μάλιστα, απ’ τον covid-19. Από πού έρχεται η εφαρμογή του «νέου Παραδείγματος»; Απ’ την κίνα (βαρετό ίσως, αλλά πρέπει να αρχίσουμε να το συνηθίζουμε).

Ο smart tourism δεν έχει σχέση με τις «εξυπνάδες» που φαντάζεται (;) το ρημαδογκουβέρνο. Έχει πολλή τεχνητή νοημοσύνη, πολλή επαυξημένη πραγματικότητα… Και μπορεί να αναπτύσσεται είτε on site (δηλαδή επί τόπου) είτε off site (χωρίς να πάει κάποιος σ’ ένα μέρος με την φυσική έννοια· «γυρίζω τον κόσμο μένοντας σπίτι!» – σας φαίνεται ανεπίκαιρο;).

Θα πούμε περισσότερα για το θέμα (αν και όχι εδώ). Ωστόσο θα πρέπει να θεωρήσουμε δεδομένο πως η υγιεινιστική τρομοκρατία στις πρωτοκοσμικές κοινωνίες (δηλαδή στις κοινωνίες που κυρίως παράγουν και καταναλώνουν τουρισμό) αφού έκανε τρεις αποτυχημένες προσπάθειες να «πιάσει», τα κατάφερε με την τέταρτη. Άσχετα με το τι θα γίνει τελικά με τον συγκεκριμένο covid-19, θα μείνει μια μόνιμη (μαζική) ανησυχία στους εν δυνάμει τουρίστες είτε για την μολυσματικότητα στα μεγάλα πλήθη (και σε άγνωστα μέρη…), είτε για τις δυνατότητες νοσηλείας σε περίπτωση ανάγκης εδώ ή εκεί. Η όποια “ανεμελιά των διακοπών”  με τους γνωστούς “παλιούς” τρόπους θα σκοτεινιάζει πολύ ευκολότερα από ‘δω και στο εξής· και για καιρό…

Οι “καλές μέρες” φαίνεται πως τέλειωσαν. Είναι πολλές οι χιλιάδες των εργατών / εργατριών που δούλευαν μόνιμα ή σαιζόν στην ντόπια τουριστική βιομηχανία. Ανάλογα με την ηλικία τους και τις δυνατότητές τους θα ήταν χρήσιμο να αναζητήσουν και εναλλακτικές. Γιατί αν χωθούν όλοι / όλες είτε φέτος είτε του χρόνου σ’ έναν αγώνα “όλοι εναντίον όλων” για ένα μεροκάματο στον τουρισμό, πρακτικά τους μόνους που θα εξυπηρετήσουν θα είναι τα αφεντικά. Που θα πατήσουν αυτά τα μεροκάματα όσο περισσότερο μπορούν.

Ένα μικρό δύσκολο βήμα προς τις «πηγές» της τρομοεκστρατείας…

Σάββατο 4 Απρίλη. Είναι, άραγε, σαφές ότι η στροφή 180 μοιρών στα κυρίαρχα στη δύση δόγματα και η εκ νέου ανάδυση της μορφής – κράτους σαν «τιμονιέρη» της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης και συσσώρευσης βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη πολύ πριν απ’ τον covid-19 και την υποτιθέμενη φονικότητά του;

Δεν θα έπρεπε να έχετε αμφιβολίες! Όπως δεν θα έπρεπε να υπάρχουν αυταπάτες· αλλά, δυστυχώς, τέτοιες φυτρώνουν άφθονες παντού… Υπάρχουν κάμποσοι (ανιστόρητοι – με το συμπάθειο…) που έχουν αρχίσει να φαντασιώνονται την ανάσταση του Κeynes… Θα θυμίζαμε βέβαια ότι για να εγκαθιδρυθεί και να δουλέψει για σχεδόν 3 δεκαετίες ο κεϋνσιανισμός ήταν απαραίτητη η μαζική, κτηνώδης καταστροφή “κεφαλαίου και εργασίας” (οπουδήποτε αλλού εκτός αμερικανικής επικράτειας τότε…) που ονομάστηκε “Β παγκόσμιος πόλεμος”… Αλλά δεν βρισκόμαστε καν και καν μπροστά στην “επιστροφή του κευνσιανισμού”!

Δεν ζούμε τις πρώτες δεκαετίες της 2η βιομηχανικής επανάστασης… Ζούμε στην μετάβαση απ’ την 3η στην 4η… Κανένας Keynes στον καιρό του δεν θα μπορούσε να διανοηθεί το «επιτήρηση και θεραπεία…» στις μορφές που έχει πάρει σήμερα!

Δεν θα απομακρυνθούμε απ’ τον χείμαρρο της λάσπης και του υγιεινιστικού τρόμου· αλλά ας κοιτάξουμε πιο προσεκτικά τις όχθες του. Είναι σαφές ότι η τρομοεκστρατεία έχει βαριές (οικονομικές) συνέπειες, παγκόσμια, στους καπιταλιστικούς τομείς τουρισμός, τουριστικές αερομεταφορές και τουριστικός «πολιτισμός» (συναυλίες και λοιπά μαζικά events που εφευρίσκονται για να «τραβήξουν κόσμο»).

Δεν έχουμε βέβαια κάποια αναλυτική γνώση για την κατάσταση αυτών των τομέων πριν τον covid-19… Αλλά θυμόμαστε ότι στις 23 του περασμένου Σεπτέμβρη χρεωκόπησε ο διεθνούς φήμης αγγλικός και ηλικίας 178 χρόνων tour operator Thomas Cook, ένας απ’ τους μεγαλύτερους στον κόσμο – παρασέρνοντας σε χρεωκοπία κάμποσους μικρότερους συνεργάτες του, σ’ όλη την ευρώπη… (Για να διασώσει τις ντόπιες τουριστικές επιχειρήσεις απ’ τις συνέπειες της χρεωκοπίας του Thomas Cook το ρημαδογκουβέρνο, με διακομματική συναίνεση, έτρεξε με διάφορες διευκολύνσεις… Ο ιός της χρεωκοπίας ξεπερνάει τα εμπόδια των “νόμων της αγοράς” – και όλοι, δεξιοί κι αριστεροί, συμφωνούν…). Μέσα στην ίδια χρονιά ζήτησαν «προστασία έναντι των δανειστών τους» (δηλαδή επίσης χρεωκόπησαν) οι αεροπορικές εταιρείες Αlitalia, Air Berlin, Monarch, Αigle Azur, XL Airways, FlyBMI, και άλλες 11! Δεκαοκτώ χρεωκοπίες αεροπορικών εταιρειών μέσα σε μια μόλις χρονιά δεν είναι κάτι που το λες «σύμπτωση»!

Προσθέστε στα πιο πάνω και τον μετέωρο βηματισμό της αμερικανικής αεροναυπηγικής boeing: με την φονική «αυτοκατάρριψη», δυο φορές, του «έξυπνου» μοντέλου της 737 max με συνολικά 346 νεκρούς (ή μήπως δολοφονημένους;), παρά τις προειδοποιήσεις και τις διαμαρτυρίες πολλών πιλότων ότι ο «αυτόματος πιλότος» παραείναι «αυτόματος», απ’ τον περασμένο Μάρτη όλα τα κομμάτια που είχε προλάβει να πουλήσει παραμένουν καθηλωμένα στα αεροδρόμια. 387 αεροπλάνα ιδιοκτησίας 59 εταιρειών – δεν είναι αστείο… Και στα τέλη του 2019 σταμάτησε εντελώς την παραγωγή του μοντέλου αφού σταμάτησαν οι παραγγελίες. Μια ζημιά σχεδόν 20 δισεκατομυρίων δολαρίων… (Φυσικά υπάρχουν ανταγωνιστές έτοιμοι να καλύψουν το κενό. Η ευρωπαϊκή airbus, αλλά επίσης ρώσοι και κινέζοι κατασκευαστές…)

Παρά την global μαζικοποίηση του τουρισμού θα μπορούσε, και σ’ αυτόν τον ευρύτερο τομέα τουρισμός / τουριστικές αερομεταφορές, να σιγοκαίει μια κάποια «κρίση υπερπαραγωγής», με την τυπική έννοια του όρου; Γιατί όχι; Ακόμα και το θρυλικό airbnb (που μετατρέπει ολόκληρες πόλεις σε «διάχυτα ξενοδοχεία»…) συναντάει πια έντονες και σοβαρές αντιδράσεις. Όχι μόνο απ’ τους κατοίκους αλλά και απ’ τους κλασσικούς επιχειρηματίες ξενοδόχους…

Αν, με δυο λόγια, υπήρχαν ήδη σοβαρά προβλήματα (να τα πούμε πτωτική τάση του ποσοστού κέρδους;) σ’ αυτήν την τεράστια βιομηχανία, τότε ίσως χρειάζεται κάποιου είδους σοβαρή αναδιάρθρωση. Δεν ξέρουμε τι ρόλο θα παίξει (παίζει ήδη…) σ’ αυτό η μορφή-κράτος «τιμονιέρης». Υποθέτουμε όμως τα περιθώρια της 4ης βιομηχανικής επανάστασης (της «διευρυμένης πραγματικότητας» για παράδειγμα) σε κάτι τέτοιο. Εν τέλει, αξιοποιώντας και μορφοποιώντας τον τρόμο-του-ιού και την κοινωνική αποξένωση (χαϊδευτικά social distancing…) η μορφή-κράτος δεν θα πρέπει να θεωρηθεί «καταστροφέας της τουριστικής βιομηχανίας»! Αλλά μάλλον καταλύτης σε ξεκαθαρίσματα και αλλαγές (πιθανόν και ριζικές) που απαιτούνταν ήδη.

Άσχετα απ’ τον covid-19. Αλλά τώρα “έχει βρεθεί ο παπάς”…

… και άλλα

Πέμπτη 27 Φλεβάρη. Είναι να τρέμει κανείς με την ιδέα του τι θα συνέβαινε με την ελληνική, μικροαστική “δημοκρατική ψυχή” αν ο “πρώτος”, ο “δεύτερος” ή ο “τρίτος” ξενιστής του covid-19 ερχόταν απ’ τις τουρκικές ακτές και ήταν μετανάστης ή πρόσφυγας: θα τους είχαν πετάξει ήδη όλους πίσω στη θάλασσα οι θρυλικοί αγωνιστές των ημερών…

Το ότι το «κακό» έρχεται απ’ την ιταλία (με δεδομένο ότι πρόκειται για ένα μυθικό «κακό»…) είναι το καλύτερο που θα μπορούσε να συμβεί σε μια ρατσιστική κοινωνία, σαν την ελληνική. Το ότι έρχεται από «τουρίστες» κι όχι από φυγάδες, κυνηγημένους, ανέστιους, είναι επίσης το καλύτερο…

Κι έτσι το θέμα πλησιάζει (ανομολόγητα) στην καρδιά του εγχώριου καπιταλισμού: την τουριστική βιομηχανία του. Θεωρείται πάντα μια μηχανή που φέρνει λεφτά («μαύρα» κατά προτίμηση)· κι όχι ένας ιμάντας μεταφοράς που φέρνει αρρώστιες, υγιεινιστικούς κινδύνους (μυθοποιημένους ή μη), απειλές, φήμες και ψευτιές.

Να όμως που υπάρχει κι αυτό το ενδεχόμενο. Και μάλιστα διπλό: είτε οι τουρίστες «να φέρνουν αρρώστιες»· είτε, κινδυνεύοντας να «κολλήσουν» κάτι απ’ τα μέρη μας, να μην έρχονται… Τι χαρακτήρα αποκτάει τότε η τουριστική βιομηχανία; Είτε «πύλης στην κόλαση» (πάντα με τις αυτοφυείς δόσεις υπερβολής…) είτε «ερήμου»…

Ήδη αυτό το δίπολο έχει εμφανιστεί: αν το πράγμα πάρει μεγαλύτερη έκταση (ή έχει μεγαλύτερη διάρκεια) στην ιταλία η δική της τουριστική βιομηχανία θα κινδυνέψει άμεσα με κλατάρισμα· κι αυτό μπορεί να γίνει και με την ελληνική. Και απ’ την άλλη μεριά οι κινέζοι τουρίστες δεν θα πρέπει να είναι καθόλου ευπρόσδεκτοι στην φοβισμένη ευρώπη (και στα μέρη μας). Ο καθένας είναι εν δυνάμει είτε τουρίστας είτε φορέας· και οι αντι-επιδημικές οδηγίες συγκλίνουν στο «κάτσε σπίτι σου» και «μη κάνεις παρέα με αγνώστους»!

Φυσικά ο ίδιος ο covid-19 είναι αστείος σαν αιτία όλης αυτής της φασαρίας. Είναι όμως χρήσιμος σαν οδοδείκτης και υπόμνηση των συγκρούσεων που μπορούν εύκολα να προκληθούν, ακόμα και σε ατομική κλίμακα, ανάμεσα στα υπερφίαλα Εγώ (που κατατρύχονται από υγιεινιστές μανίες και φόβους) και στις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες…

Σχίζο, σχίζο!!! (Είναι ο καπιταλισμός πάντα…)

Ζήσε τον μύθο σου…

Τρίτη 24 Σεπτέμβρη. “Εθνική βιομηχανία” η τουριστική. Αλλά αρκεί η χρεωκοπία μιας και μόνο μιας διεθνούς επιχείρησης του μεγέθους της thomas cook (εφευρέτης του «πακέτου διακοπών» μεταξύ άλλων…) για να βγει ξεβράκωτη στο δρόμο και να σκίζει τις πλεξούδες της – η «εθνική βιομηχανία» – κατά ένα της τουλάχιστον τμήμα.

Τα χρέη που αφήνει η αγγλική επιχειρήση θα «τραβήξουν» προς τα κάτω τους μεγάλους πελάτες της (ξεκινώντας απ’ τα ξενοδοχεία). Λέγεται και domino effect: δεν θα πληρωθούν, οπότε δεν θα πληρώσουν. Και πάει λέγοντας.

Μπορεί το ελληνικό κράτος να «διασώσει» τους εθνικούς επιχειρηματίες του τουρισμού; Κι αν ναι, ποιος θα πληρώσει, τελικά, τα κερατιάτικα;

Γνωστή η απάντηση. Στο κάτω κάτω για την «εθνική βιομηχανία» πρόκειται. Χαλάλι οι όποιες θυσίες χρειαστούν – ε; (Γιατί παρά τις βλακώδεις απόψεις, δεν είναι «νεοφιλελεύθερη» η τωρινή κυβέρνηση, να αφήνει τις επιχειρήσεις «εθνικούς πρωταθλητές» να τα βγάζουν πέρα μόνες τους με τους κανόνες της αγοράς… Όχι! Καθόλου “νεοφιλεύθερη” δεν είναι! Αντίθετα: θα βρει τρόπους κρατικής στήριξης των αναξιοπαθούντων τουριστοαφεντικών… )

Γλύκα παγκόσμιας εμβέλειας

Πέμπτη 21 Μάρτη. Μην παρεξηθείτε (μερικοί μερικοί!) για την διαφήμιση. Έρχεται απ’ την ισπανία. Στο κάτω κάτω δεν διαφημίζει ούτε την “γλυκειά μελαγχολία”, ούτε την “γλυκειά σοσιαλδημοκρατία”!

Προσεχώς, ίσως, στις σχετικές διαφημίσεις προστεθούν τίποτα αλλαντικά (“σαλάμια”) και λίγη χόβολη (“burning baby, burning”!)…

(Κοίτα να δεις πως εξελίχτηκαν τα πράγματα!)

Συγχαρητήρια

Σάββατο 28 Απρίλη. Όχι πως έχει ιδιαίτερη σημασία, αλλά συμβαίνουν κι αυτά. Αυτός ο αχαρακτήριστος «εθνικός εχθρός», ο Erdogan, αφού τιτίβισε ότι «καλωσορίζει την συνάντηση» των δύο κορεατών συμπλήρωσε ότι «θα κουβεντιάσω και αυτό το σοβαρό ζήτημα με τον πρόεδρο Moon κατά την επίσκεψή μου στη Σεούλ στις 2 Μάη».

Ούτε τώρα θα διαλυθεί η τουρκία; Αμάν πια!!!

(Μήπως το ότι η τουρκική τουριστική βιομηχανία έκανε ρεκόρ όλων των εποχών το πρώτο τρίμηνο του 2018, με 5,1 μύριο πελάτες, σημαίνει ότι όπου νάναι η οικονομία της Άγκυρας πάει για φούντο; Οι αξιωματούχοι του τουρκικού καθεστώτος έχουν άλλη άποψη πάντως, αισιόδοξη: ότι τα καθαρά έσοδα της τουριστικής βιομηχανίας θα «κλείσουν» από μόνα τους το συνολικό εμπορικό έλλειμμα του 2018…)