Tag: ρωσία

Κορεατική χερσόνησος

Σάββατο 25 Μάη. Με τόσα που έχει στο κεφάλι του το ψόφιο κουνάβι, δεν έχει όρεξη να ασχοληθεί με τον “φίλο” Κim – όσο αυτός κάθεται ήσυχος… Για την ακρίβεια: οι σωματοφύλακες κέρδισαν τελικά τον περσινό γύρο, «παγώνοντας» την επίθεση ειρήνης του μπλοκ του Βλαδιβοστόκ· και έπεισαν το ψόφιο κουνάβι ότι αυτά τα νόμπελ ειρήνης είναι βλακείες (είχε πάρει ένα ο μισητός Obama…), οπότε στην τελευταία συνάντηση του με τον Κim στο Ηanoi τον περασμένο Φλεβάρη, «σφύριξε» τη λήξη οποιασδήποτε συζήτησης.

Έτσι όπως είναι τώρα η κατάσταση, μπορεί μεν το μπλοκ του Βλαδιβοστόκ να έχει εξασφαλίσει κάποια στρατιωτική ύφεση γύρω απ’ την χερσόνησο· ωστόσο αυτό ήταν μόνο η αρχή του σχεδιασμού του. Και παρά την «εγκατάλειψη» του θέματος απ’ το ψοφιοκουναβιστάν, όχι μόνο ο Ειρηνικός παραμένει το νο 1 μέτωπο του 4ου παγκόσμιου πολέμου, αλλά επιπλέον το «κορεατικό ζήτημα» παραμένει προνομιακό για ένα σοβαρό στρίμωγμα του αμερικανικού ιμπεριαλισμού. Για μια πιο επίσημη “έξωσή” του, κατ’ αρχήν τυπικά.

Τίποτα δεν φαίνεται να κουνιέται αυτή τη στιγμή. Ενστικτώδικα υποθέτουμε ωστόσο ότι οι 4 του μπλοκ του Βλαδιβοστόκ έχουν τα περιθώρια να προχωρήσουν πανηγυρικά στο επόμενο στάδιο της επίθεσης ειρήνης· προσκαλώντας το ψόφιο κουνάβι (και υπολογίζοντας ότι θα αρνηθεί): η επίσημη υπογραφή ειρήνης μεταξύ Σεούλ και Πγιονγκγιάνγκ με την εγγύηση της Μόσχας και του Πεκίνου θα είναι κάτι πολύ περισσότερο από κίνηση εντυπώσεων. Σε σχέση, ακόμα, και τους υπόλοιπους “μπελάδες”…

(φωτογραφία: Ενδο-κορεατική συνάντηση πανεπιστημιακών πριν 3 ημέρες.)

Η βία επιταχύνεται 2…

Σάββατο 25 Μάη. Η ερώτηση εξακολουθεί να ισχύει: γιατί υπακούουν εταιρείες παγκόσμιου βεληνεκούς στην κρατική διαταγή με τρόπο που “κόβει τα χέρια” τους; Η μόνη λογική απάντηση είναι αυτή: επειδή διαβλέπουν ότι μεσοπρόθεσμα έτσι κι αλλιώς τα χέρια τους θα κοντύνουν!

Πράγματι: οι αμερικανικές αιτιάσεις στον «εμπορικό πόλεμο» που έχει ξεκινήσει το ψοφιοκουναβιστάν (και όχι μόνο κατά του Πεκίνου) είναι ολοφάνερα γελοίες αν τις πάρει κανείς τοις μετρητοίς; Θα «εξαρτηθεί ενεργειακά η ευρώπη απ’ την Μόσχα» μέσω του nord stream 2; Και τι παριστάνει η Ουάσιγκτον; Τον με το ζόρι «απελευθερωτή»; Η Τεχεράνη έχει απλώσει την επιρροή της ως τον λίβανο; Και γιατί η Ουάσιγκτον δεν αγοράζει ή δεν διαβρώνει αυτές τις «επιρροές» όπως έκανε κατά του ανατολικού μπλοκ στη διάρκεια του 3ου παγκόσμιου («ψυχρού») πολέμου, όταν δεν μπορούσε να επιβάλει εμπορικές απαγορεύσεις; Θα κάνει η Huawei κατασκοπεία μέσω των 5G δικτύων της; Ίσως – αλλά αυτό δεν κάνουν και οι αμερικανικές αντίστοιχες; Αγοράζει η Άγκυρα ρωσικά όπλα πρώτης γραμμής «υπονομεύοντας» το νατο; Ναι – αλλά γιατί δεν της επιτράπηκε να αγοράσει αμερικανικά, σε λογική τιμή, όταν τα ζήτησε; Κι άλλωστε ποιο νατο;

Πίσω από τέτοιες γελοίες «δικαιολογήσεις» δεν είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς επιχειρηματικά συμφέροντα· άλλοτε επείγοντα εδώ και τώρα, και άλλοτε επείγοντα μεσοπρόθεσμα. Είναι προφανές ότι για να πουλάνε αμερικανικές εταιρείες σχιστολιθικό πετρέλαιο και αέριο διεθνώς, σε μια περίοδο που αναμένεται η γρήγορη μείωση της ζήτησης (ειδικά για το πρώτο), κάποιοι άλλοι δεν πρέπει να πουλάνε. Είναι επίσης προφανές ότι με την ταχύτητα που εξελίσσεται ο κινεζικός καπιταλισμός σε όλες τις τεχνολογίες αιχμής, σε συνδυασμό με το χαμηλότερο (εργασιακό, ερευνητικό) κόστος, είναι απλά ζήτημα χρόνου να στριμώξει στα σκοινιά τα περισσότερα απ’ τα παγκόσμια «άνθη» της silicon valley. Είναι τέλος προφανές ότι η “εξαγορά” επιρροών γίνεται ακριβότερη όταν εκείνος που δωροδοκεί δεν μπορεί να κρύψει την εντεινόμενη αδυναμία του. Ακόμα και στην πολεμική βιομηχανία, όταν αμερικανικά project αιχμής (όπως τα f-35) αποδεικνύονται όχι μόνο πανάκριβα αλλά και πολύ ευαίσθητα (λόγω τεχνολογικής συνθετότητας) είναι λογικό ότι θα βρεθούν άλλοι κατασκευαστές με φτηνότερες και πιο αξιόπιστες λύσεις. (Η boeing και τα πολιτικής χρήσης «αναβαθμισμένα συστήματα ασφαλείας» της είναι μια πρόσφατη απόδειξη…).

Το από πρώτη ματιά παράδοξο ξεκαθαρίζει! Υπακούουν αδιαμαρτύρητα διάφορα αφεντικά στην κρατική διαταγή περιορισμού του κύκλου εργασιών τους (και των κερδών τους) όχι επειδή ελπίζουν να ρεφάρουν με λαθρεμπόριο· αλλά επειδή η μορφή κράτος (και όχι αυτές οι ίδιες οι επιχειρήσεις), η μορφή κράτος που είναι το δικό τους «γενικό επιτελείο», έχει τα μέσα να καταστρέψει τον όποιο ανταγωνιστή τους. Προσοχή: να τον καταστρέψει· όχι απλά να τον φρενάρει για λίγο…

Στις «ειρηνικές» περιόδους του καπιταλισμού ο ανταγωνισμός μεταξύ των αφεντικών για απόκτηση ή αύξηση «μεριδίων αγοράς» γίνεται με τους γνωστούς τρόπους. Η «φιλελευθεροποίηση» του παγκόσμιου εμπορίου είχε νόημα για όσο καιρό φαινόταν ότι οι δυτικές επιχειρήσεις θα κατακτούν τον πλανήτη (ίσως και άλλους…) με μόνο ζήτημα τον μεταξύ τους ανταγωνισμό· «ήπιο» για όσο θα υπήρχαν «νέες ήπειροι» (κυριολεκτικά ή μεταφορικά) προς κατάκτηση…

Τώρα που αυτό έληξε, αυτές οι ίδιες επιχειρήσεις (οι αμερικανικές σ’ αυτή τη φάση) δέχονται να χάσουν δια της (κρατικής) βίας αγορές που έτσι κι αλλιώς θα έχαναν, υπό τον όρο όχι απλά ότι οι ανταγωνιστές τους θα μείνουν έξω απ’ τις «δικές τους» αγορές («προστατευτισμός») αλλά ότι με τον έναν ή τον άλλο τρόπο θα καταστραφούν.

Γιατί (δεν το ξέρετε;) ο καπιταλισμός είναι δυναμικό σύστημα εκμετάλλευσης που σπάει παντού και πάντα τα όρια, τους περιορισμούς, τους φραγμούς που συναντάει, όταν «αναπτύσσεται». Δεν «αναπτύσσεται» σε περιφραγμένους χώρους / χρόνους, παρά μόνο, ίσως, σε κάποια πολύ αρχική φάση. Δεν είναι σύστημα ενυδρείου… Δεν είναι ένα σύστημα όπου τα αφεντικά μπορούν να μοιράσουν μεταξύ τους ειρηνικά, όμορφα και for ever τις αγορές εργασίας, εμπορευμάτων και πρώτων υλών… Μόνο ανταγωνιστικά, άρα επιθετικά μπορεί να «αναπτύσσεται».

Γι’ αυτό ο ιμπεριαλισμός είναι οργανικό, αναπόσπαστο στοιχείο του καπιταλισμού· και όχι κάτι δευτερεύον, που εξαρτιέται απ’ τα ήθη της μιας πολιτικής βιτρίνας ή της άλλης, του ενός στρατηγού ή του άλλου.

(φωτογραφία: Τα στενά του Ορμούζ).

Τεχεράνη

Πέμπτη 16 Μάη. Αυτό ήταν λογικό να συμβαίνει, αυτό συμβαίνει. Μόσχα, Πεκίνο και Τεχεράνη βρίσκονται σε «μυστικές» συζητήσεις (σε ανώτατο επίπεδο…) για το τι μπορούν να κάνουν τα δύο πρώτα κράτη στην περίπτωση που η αμερικανική επιθετικότητα κατά του ιράν χοντρύνει.

Είναι άγνωστο, προφανώς, το περιεχόμενο των «λύσεων» που μεθοδεύονται. Δεν πρέπει να είναι μόνο στρατιωτικές, ωστόσο θα πρέπει να υπάρχουν και τέτοιες. Εκκρεμεί από το 2008, για παράδειγμα, η αίτηση της Τεχεράνης για πλήρη συμμετοχή της στο «σύμφωνο της Σαγκάης». Ως το 2015 η άποψη για την διατήρησή της σε καθεστώς «παρατηρητή» ήταν πως βρίσκεται κάτω από καθεστώς κυρώσεων του οηε, και γι’ αυτό δεν μπορεί να γίνει πλήρες μέλος. Μετά την συμφωνία 5 + 1 όμως αυτές οι κυρώσεις τερματίστηκαν. Κι ωστόσο δυο φορές, το 2016 και το 2017 η αίτηση της Τεχεράνης για πλήρη συμμετοχή απορρίφθηκε. Φαίνεται ότι κάποιο ή κάποια απ’ τα υπόλοιπα μέλη του SCO διαφωνούσαν: μερικοί έδειξαν το τατζικιστάν, χωρίς παραπάνω εξηγήσεις. Ωστόσο, αφού μέλη έγιναν εν τω μεταξύ το Νέο Δελχί και η Ισλαμαμπάντ (με τις γνωστές μεταξύ τους αντιθέσεις) είναι αξιοπερίεργο το ότι η Τεχεράνη ως τώρα στέκεται στην πόρτα – περιμένοντας αυτό που κανένας απ’ την SCO δεν θέλει: την αμερικάνικη δεσμοφυλακή, στρατιωτική και οικονομική.

Το «σύμφωνο της Σαγκάης» περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και την αλληλοϋποστήριξη των μελών του σε περίπτωση επίθεσης από τρίτους· δεν έχει δημιουργήσει όμως έναν κοινό στρατό τύπου νατο. (Υπάρχει μια κοινή «αντιτρομοκρατική» στρατιωτική δομή. Η πρώτη κοινή «αντιτρομοκρατική» άσκηση των μελών του sco έχει προγραμματιστεί για τους επόμενους μήνες…) Περιλαμβάνει επίσης και την οικονομική συνεργασία κατά προτεραιότητα.

Το να γίνει η Τεχεράνη πλήρες μέλος του οργανισμού θα μπορούσε να λειτουργήσει αποτρεπτικά απέναντι στην αμερικανική επιθετικότητα – και σαν μέσο πίεσης προς την «χλωμή» υποστήριξη της συμφωνίας 5+1 από το Βερολίνο και το Παρίσι. Με δεδομένο ότι η αποτροπή είναι που ενδιαφέρει σ’ αυτήν την ιστορική φάση της ενδοκαπιταλιστικής όξυνσης τόσο την Μόσχα όσο και το Πεκίνο, το να γίνει το ιράν πλήρες μέλος του SCO φαίνεται η καλύτερη φόρμουλα.

Δεν μπορούμε παρά να περιμένουμε αν αυτή θα είναι η απάντηση ή θα βρεθεί κάποιο υποκατάστατο: η επόμενη σύνοδος κορυφής του «συμφώνου της Σαγκάης» θα γίνει τον ερχόμενο Ιούνιο…

Idlib

Πέμπτη 16 Μάη. Κάπως μακριά (ως τώρα) απ’ την «πρώτη γραμμή» της διεθνούς δημαγωγίας, ο συριακός στρατός (με την βοήθεια των ρωσικών βομβαρδιστικών) έχει ξεκινήσει μια κάποια εισβολή στον θύλακα του Idlib, απ’ το νότο. H επίθεση, που ξεκίνησε στις 28 Απρίλη, έχει πιέσει τους αντικαθεστωτικούς «τζιχαντιστές» της Hayat Tahrir al-Sham (η μακράν ισχυρότερη ένοπλη οργάνωση μέσα στον θύλακα) που σε κάποιες περιπτώσεις εγκαταλείπουν τις θέσεις τους αμαχητί.

Κάποιοι «πονηροί» (ή, απλά, πληρωμένοι) θέλουν να βλέπουν σ’ αυτήν την εισβολή «ρήξη» στις σχέσεις ανάμεσα στην Άγκυρα (που υποστηρίζει υποτίθεται την HTS) και την Μόσχα (που την βομβαρδίζει). Εκείνο που κανείς δεν αναφέρει είναι ότι η HTS κατηγορεί την Άγκυρα – ότι δεν κάνει κάτι για να την προστατέψει! Και πράγματι, ο τουρκικός στρατός που υπάρχει στην περίμετρο του θύλακα είναι επιεικώς “ουδέτερος”· ακόμα κι όταν κατά λάθος κτυπήθηκαν απ’ το συριακό πυροβολικό δυο τουρκικά «παρατηρητήρια». Ας δούμε λοιπόν περιληπτικά τι συμβαίνει στο Idlib.

Οι ένοπλοι που έχουν συγκεντρωθεί στον θύλακα σαν ηττημένοι σε όλους τους υπόλοιπους στη συριακή επικράτεια ελέγχονται (ακόμα σε ικανό βαθμό) όχι απ’ την Άγκυρα αλλά απ’ τον τοξικό και τον μέντορά του στο Ντουμπάι. Η Άγκυρα θα ήθελε να τους σκουπίσει· και εμφανίστηκε όντως σαν «προστάτης» τους μέσα στο μπλοκ της Αστάνα. (Η προστασία ήταν φυσικά υπό όρους).

Παρά την έκθεση του σαουδαραβικού καθεστώτος μετά την δολοφονία του Khashoggi και την πίεση που άσκησε η Άγκυρα στον τοξικό γι’ αυτήν την υπόθεση, ο άλλος «τοξικός», των εμιράτων, κατάφερε να διαφύγει τον κίνδυνο του στριμώγματος. Και φαίνεται πως μαζί με τον υποβαθμισμένο μεν αλλά υπαρκτό τοξικό του Ριάντ εξακολουθούν να έχουν (χρηματική…) επιρροή στους «τζιχαντιστές» της HTS στο Idlib.

Πως αποδεικνύεται αυτό; Απ’ τις πρόσφατες επιθέσεις τους κατά της ρωσικής αεροπορικής βάσης στο Khmeimim, όχι μόνο με drones αλλά, για πρώτη φορά, και με πυραύλους! Οι επιθέσεις αναχαιτίστηκαν, αλλά προέκυψε ότι ο θύλακας του Idlib και οι θέσεις της HTS σ’ αυτόν «παραείνα κοντά”, σε απόσταση βολής απ’ την ρωσική βάση.

Οι επιθέσεις αυτές ήταν σαφέστατη παραβίαση των όρων που είχε βάλει η Άγκυρα (και μέσω αυτής το σύνολο του μπλοκ της Αστάνα) για να μην ισοπεδώσουν το Idlib. Συνεπώς η σε εξέλιξη επίθεση έχει έναν σαφή στόχο: να «ανεβάσει» τους αντικαθεστωτικούς προς τα βόρεια, τόσο όσο χρειάζεται για να μην απειλούν το Khmeimin, καταστρέφοντας τις υποδομές τους. Εξηγείται έτσι μια χαρά το γιατί η Άγκυρα δεν ανακατεύεται: προφανώς συμφωνεί με την επίθεση, και πολύ θα ήθελε να δει την HTS να εγκαταλείπει τις μακρινές φιλίες της με τις πετροχούντες των “bin”, και να συχρονιστεί μαζί της.

Φυσικά το καθεστώς Erdogan δεν μπορεί να πει ανοικτά «γειά σας χέρια σας» στον στρατό του Άσαντ και του Putin! Θα πρέπει να συνεχίζει να το παίζει ο «ιδανικός προστάτης» του Idlib…. Έτσι, ενώ εμποδίζει όσους ένοπλους αντικαθεστωτικούς ελέγχει στα βόρεια να πάρουν μέρος στην “υπεράσπιση του θύλακα” κάνοντας επιθέσεις σε συριακές θέσεις, απ’ την άλλη κατηγορεί το καθεστώς Άσαντ (ποιον άλλον;) ότι “προσπαθεί να υπονομεύσει τις σχέσεις Άγκυρας – Μόσχας”. Αστεία δήλωση αφού τα ρωσικά βομβαρδιστικά κάνουν την κυρίως δουλειά στην εκκαθάριση στα νότια του θύλακα απ’ τον στρατό του Άσαντ!

Εννοείται πως αυτοί οι βομβαρδισμοί σκοτώνουν και άμαχους. Υπολογίζονται σε 170 ως τώρα. Περίπου 150.000 έχουν ξεσπιτωθεί απ’ τα νότια, για να γλυτώσουν τις βόμβες, και έχουν μετακινηθεί προς το κέντρο του θύλακα. Ο μιλιταριστικός κυνισμός προβλέπει, όντως, την εκκένωση αυτής της νότιας ζώνης και απ’ τους άμαχους – αφού άλλωστε είναι οι οικογένειες των ενόπλων της HTS.

Θα είναι ωστόσο προτιμότερο οι οπλαρχηγοί εκεί να κάνουν μια καινούργια συμφωνία και να την τηρήσουν· παρά να γαργαλάνε τα “φιλάνθρωπα ένστικτα” του ψόφιου κουναβιού στην μακρινή Ουάσιγκτον.

Αλλά ο κόσμος δεν είναι λογικός. Αν οι πετροχούντες της αραβικής χερσονήσου θεωρούν ότι δεν έχουν ηττηθεί στο συριακό πεδίο μάχης, έχουν το χρήμα να συνεχίσουν να αγοράζουν οπαδούς… Κι αν αυτοί σκοτώνονται; Σιγά!

Πετρέλαιο και πόλεμος 3

Τετάρτη 15 Μάη. Παρότι η αλλαγή του ενεργειακού καπιταλιστικού μοντέλου δεν θα γίνει μονομιάς και δεν θα είναι καθολική πριν περάσουν αρκετά χρόνια, ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός έχει πολύ σοβαρούς λόγους να ανησυχεί.

Ένας βασικός είναι η τύχη της δικής του «αυτάρκειας». Τα σχιστολιθικά κοιτάσματα έχουν ακριβή εξόρυξη. Για να είναι κερδοφόρα η εκμετάλλευσή τους πρέπει η τιμή του πετρελαίου στην παγκόσμια αγορά να είναι γύρω (έστω λίγο πάνω) απ’ τα 60 δολάρια το βαρέλι.

Όμως και μόνο η αλλαγή της τεχνολογίας κίνησης στα ι.χ. και στα φορτηγά, το μαζικό πέρασμα δηλαδή στην ηλεκτροκίνηση, θα προκαλέσει σημαντική πρώτη στη ζήτηση υδρογονανθράκων. Τυπικά, για να συγκρατηθούν οι τιμές ενός εμπορεύματος όταν πέφτει σημαντικά η ζήτηση, πρέπει να μειωθεί ανάλογα και η παραγωγή. Ποιός, όμως, θα μειώσει την παραγωγή του (και, κατά συνέπεια, τα κέρδη του) για το «κοινό καλό»; Αυτός ο αλτρουϊσμός δεν συνηθίζεται στον καπιταλιστικό κόσμο· και σίγουρα όχι από καθεστώτα για τα οποία η πετρελαϊκή εξόρυξη είναι η «μονοκαλλιέργειά τους».

Εν τω μεταξύ ακόμα και μια μέτρια πτώση των διεθνών τιμών, όχι μόνο θα αχρήστευε τις αμερικανικές εξορύξεις σχιστολιθικού πετρελαίου (και αερίου) αλλά θα οδηγούσε στην πλήρη χρεωκοπία όλες τις επιχειρήσεις που έχουν μπει τα τελευταία χρόνια στο κόλπο. Μια τέτοια χρεωκοπία θα παράσερνε και τις τράπεζες που τις έχουν δανείσει πλουσιοπάροχα. Επιπλέον θα ανάγκαζε ξανά την Ουάσιγκτον να «εξαρτηθεί» απ’ την διεθνή αγορά. Από ποια «διεθνή αγορά» όμως;

Το ζήτημα γίνεται «απόλυτης προτεραιότητας» επειδή για το ορατό μέλλον τα κάθε είδους βαριά στρατιωτικά οχήματα (στη στεριά, στη θάλασσα και τον αέρα) θα συνεχίσουν να καταναλώνουν παράγωγα πετρελαίου (εκτός απ’ τα πυρηνοκίνητα αεροπλανοφόρα και υποβρύχια). Η «εξάρτηση» θα είναι έτσι ζήτημα στρατιωτικής ασφάλειας.

Μ’ αυτά τα δεδομένα τα αμερικανικά αφεντικά επιχειρούν εδώ και σχεδόν 3 δεκαετίες, με όλο και πιο μεγάλη ένταση όσο περνάει ο καιρός, να ελέγξουν την παγκόσμια διακίνηση υδρογονανθράκων, τις πηγές, τις διαδρομές, και φυσικά το (διεθνές) νόμισμα στο οποίο γίνεται το εμπόριο. Ο πόλεμος που έχουν κηρύξει στον north stream 2 είναι τμήμα του ίδιου πολέμου που έχουν κηρύξει στη βενεζουέλα ή στο ιράν. Στην πρώτη περίπτωση θέλουν να εμποδίσουν την διακίνηση του ρωσικού φυσικού αερίου, στη δεύτερη περίπτωση θέλουν να βγάλουν αυτά τα κοιτάσματα έξω απ’ την παγκόσμια αγορά. Ειδικά στην περίπτωση του ιράν εξαντλούν τα «οικονομικά μέσα» (μέσω «κυρώσεων»), στοχεύοντας στην καθολική απαγόρευση των ιρανικών υδρογονανθράκων (πετρέλαιο και φυσικό αέριο).

Η μεθόδευσή τους όμως είναι η ήδη «μισο»στρατιωτική: θα πρέπει να περιπολούν στις θάλασσες και να «συλλαμβάνουν» τα τάνκερ που θα κάνουν «λαθρε»μπόριο – αφού εννοείται, ούτε η Τεχεράνη ούτε το Καράκας θα σταματήσουν τις εξαγωγές: πελάτες υπάρχουν…

Πόση απόσταση υπάρχει ανάμεσα στην «μισο»στρατιωτική διαχείριση αυτού του ζητήματος και την εντελώς στρατιωτική; Κατά την άποψή μας η δεύτερη είναι το φυσιολογικό και αναπόφευκτο τέλος αυτής της διαδρομής.

Δεν είναι μια διαδρομή εύκολη, εφόσον υπάρχουν πλέον σοβαροί αντίπαλοι του αμερικανικού ιμπεριαλισμού. Το 2003, το 2004, το 2005, με λιγότερους (φανερούς) αντιπάλους, η Ουάσιγκτον δεν κατάφερε να επιτεθεί στην Τεχεράνη. Θα υπέθετε κανείς ότι τώρα είναι ακόμα δυσκολότερο.

Σωστά. Μόνο που μπορεί να είναι επίσης και πολύ πιο αναγκαστικό. Τουλάχιστον για την γραμμή των (νεο)συντηρητικών στην Ουάσιγκτον.

Πετρέλαιο και πόλεμος 1

Τρίτη 14 Μάη. Υπάρχουν αρκετοί που υποστηρίζουν με σιγουριά ότι «δεν συμφέρει τις ηπα ένας πόλεμος με το ιράν», γιατί θα γίνουν στόχος (και) οι υδρογονάνθρακες της αραβικής χερσονήσου, με καταλυτικές συνέπειες για τον παγκόσμιο καπιταλισμό. Απ’ την σιγουριά τους εξαιρούνται οι «σωματοφύλακες» του ψόφιου κουναβιού, κάτι Pompeo, κάτι Βolton και σία – ως εάν οι ενδοκαπιταλιστικές συγκρούσεις να αρχίζουν και να τελειώνουν σε φασιστόμουτρα…

Πρέπει να θυμίσουμε μερικά πράγματα· κάποια έχουν συμβεί ήδη και κάποια συμβαίνουν τώρα. Μετά την «καταιγίδα της ερήμου» το 1991 και τις «κυρώσεις» που επιβλήθηκαν στο καθεστώς Χουσεΐν, ο μεγάλος πετρελαϊκός τομέας του ιράκ τέθηκε, ουσιαστικά, εκτός αγοράς. Βαθμιαία, τα επόμενα χρόνια των ‘90ς, αντίπαλοι αυτού του made by usa ενεργειακού αποκλεισμού των ιρακινών πετρελαίων αναδύθηκαν η Μόσχα, το Παρίσι… αλλά και, αυτό είναι σημαντικό, οι ίδιες οι αμερικανικές πετρελαϊκές / εμπορικές εταιρείες. Κανείς δεν εξήγησε το γιατί η Ουάσιγκτον, είτε με κυβέρνηση συντηρητικών είτε με κυβέρνηση δημοκρατικών, αποφάσισε να «θάψει» ουσιαστικά το ιρακινό πετρέλαιο, ακόμα και κόντρα στα συμφέροντα των αμερικανικών εταιρειών…

Αντιμέτωπο μ’ αυτήν την από μέσα κι απ’ έξω πίεση το αμερικανικό καθεστώς, υπό τους συντηρητικούς του Μπους του Β, οργάνωσε την προβοκάτσια της 11ης Σεπτέμβρη το 2001 – και ο πρώτος στόχος ήταν πάλι το ιράκ. Ελλείψει άμεσα διαθέσιμης νομιμοποίησης μιας τέτοιας «αντιτρομοκρατικής τιμωρίας» του καθεστώτος Χουσεΐν, η εισβολή στο ιράκ καθυστέρησε περίπου 1,5 χρόνο – έγινε την άνοιξη του 2003 (μεσολάβησε η εισβολή στο αφγανιστάν). Στη διάρκεια εκείνης της εισβολής στη Μεσοποταμία πάμπολλα ιρακινά πετρελαιοπήγαδα πυρπολήθηκαν – οι φωτιές έκαιγαν για μήνες…

Κανείς δεν εξήγησε ούτε το 2003 το γιατί η Ουάσιγκτον ήθελε να κρατήσει στο ελάχιστο της παραγωγικής τους δυνατότητας τα ιρακινά κοιτάσματα… Κι ακόμα χειρότερο: κανείς δεν εξήγησε γιατί ΤΟΤΕ (το 2003 και το 2004) σχεδίαζε εισβολή και στο ιράν, πράγμα που θα έβγαζε εκτός αγοράς και τα ιρανικά κοιτάσματα. Η εισβολή δεν έγινε τότε επειδή ο αμερικανικός στρατός «βούλιαξε» στην κατοχή του ιράκ… Είχε ανακοινωθεί όμως.

Αργότερα, το 2011, Λονδίνο, Παρίσι και Ουάσιγκτον αποφάσισαν να τελειώσουν με το καθεστώς Καντάφι. Σχεδιασμένο εξ αρχής ή όχι το αποτέλεσμα ήταν να βγουν εκτός επίσημης, νόμιμης αγοράς και τα λιβυκά κοιτάσματα. Κανείς δεν πρόσεξε αυτή την συσχέτιση: ότι στόχος διάφορων ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων, πραγματοποιημένων ή υπο σχεδιασμό, απ’ το 1991 ως και το 2011, ήταν η διεθνής πετρελαϊκή παραγωγή. Δεν την πρόσεξε ούτε καν όταν ο αμερικανικός καπιταλισμός έβαλε μπροστά μια μεγάλη εκστρατεία για να γίνει «ενεργειακά αυτάρκης» με το παλιό μοντέλο, εκμεταλλευόμενος την εντελώς αντι-οικολογική εξόρυξη του σχιστολιθικού πετρελαίου / φυσικού αερίου.

Και, φυσικά, ούτε όταν (πρόσφατα) μπήκαν στο στόχαστρο τα κοιτάσματα της βενεζουέλα διαβάσαμε κάπου μια σοβαρή ανάλυση για τα πραγματικά γεγονότα και όχι για τις φαντασιώσεις διαφόρων. Μονότονα, απ’ το 1991 ως το 2019, οι περισσότεροι «ειδικοί» (;) επαναλαμβάνουν το ίδιο: ότι οι αμερικάνοι θέλουν «να πάρουν» αυτά τα πετρέλαια… Όχι ότι θέλουν να τα «θάψουν» και να κάτσουν από πάνω, για σιγουριά…

Μπορεί (το Sarajevo και) η ασταμάτητη μηχανή να είναι παγκόσμια εξαίρεση υποστηρίζοντας – ήδη απ’ το 2003 – ότι το αμερικανικό κράτος, ενόψει των αλλαγών στο καπιταλιστικό ενεργειακό υπόδειγμα, θέλει να μειώσει δραστικά την παγκόσμια «παραγωγή πετρελαίου» – και να ελέγχει, άμεσα ή έμμεσα, όση κυκλοφορία (εμπόριο) πετρελαίου και φυσικού αερίου απομείνει, για όσο….

Είμαστε δυστυχώς παράξενοι: υποστηρίζουμε ότι οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις συνεπάγονται και μεγάλης κλίμακας καταστροφές «κεφαλαίων» (συμπεριλαμβανομένων και ανθρώπων…). Την ηλεκτροκίνηση των ι.χ. την έχετε υπόψη σας; Τμήμα της ενεργειακής αναδιάρθρωσης είναι. Λέτε να μην έχει συνέπειες στη ζήτηση πετρελαίου;

Δεν είναι ευχάριστο, αλλά είναι ιστορικά αποδεδειγμένο: οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις εμφανίζονται σαν τεχνολογική εποποιία. Και κάπου στο δρόμο τους ανοίγουν μαζικά νεκροταφεία.

Πετρέλαιο και πόλεμος 2

Τρίτη 14 Μάη. Αν οι «αιρετικές» απόψεις μας ισχύουν, τότε ένας διευρυμένος πόλεμος στη μέση Ανατολή, που θα συμπεριλαμβάνει την διά της βίας και της καταστροφής δραστική μείωση της εκμετάλλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου απο εκεί (από ιράν, κατάρ – αλλά ακόμα και απ’ την σαουδική αραβία και τα πέριξ..) μπορεί μεν να μην είναι προεξοφλημένος· δεν θα έπρεπε όμως, καθόλου, να αποκλειστεί. Το αντίθετο. Μην παραξενέψει κανέναν ότι ο τοξικός είναι σύμμαχος της Ουάσιγκτον· και ο Χουσεΐν τέτοιος ήταν, αλλά δεν γλύτωσε… Πολύ περισσότερο που μετά την ρωσική επέμβαση στη συρία το 2015 και την δημιουργία του μπλοκ της Αστάνα (συμπεριλαμβανόμενου του Κατάρ) μεγάλο μέρος της συγκεκριμένης περιφερειακής εξόρυξης και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων έχει πέρασει στον άμεσο ή έμμεσο έλεγχο της Μόσχας. Ενός απ’ τους αντιπάλους της Ουάσιγκτον. Με μεγάλο πελάτη το Πεκίνο…

Κάποιοι θα επιμείνουν: «ποιός» θα προχωρήσει σ’ έναν τέτοιο πόλεμο; Η αναζήτηση των συγκεκριμένων προσώπων της εξουσίας που θα «χρεωθούν» την μία ή την άλλη απόφαση, κι ακόμα χειρότερα η ψυχογραφία τους, είναι ολέθριος ιστορικισμός. Η συμβατική (και συμβιβασμένη) σκέψη δεν μπορεί να καταλάβει τίποτα άλλο εκτός από μια «ηρωϊκή» ιστορία· την ιστορία, δηλαδή, που γράφεται από «πρόσωπα», πάνω σε άλογα, με ματωμένα σπαθιά, είτε έτσι είτε αλλιώς. Η τέλεια μικροαστική συνταγή αποβλάκωσης.

Υπάρχει όμως και μια εντελώς διαφορετική εννόηση της ιστορίας: ιστορικο-διαλεκτική. Σ’ αυτήν δεν αναζητεί κανείς τα «μοιραία» πρόσωπα και τα βίτσια τους. Αντίθετα ερευνά προσεκτικά και συστηματικά τις απρόσωπες καπιταλιστικές τάσεις, τις ατσάλινες απαιτήσεις της «καπιταλιστικής ανάπτυξης», που θα υπηρετηθούν απ’ τα «μοιραία πρόσωπα» – την «μοίρα» τους (καθόλου τέτοια) θα την μάθουν εκ των υστέρων. Συχνά χωρίς να καταλαβαίνουν καν περί τίνος πρόκειται.

Ανάμεσα στα πλεονεκτήματα της ιστορικής διαλεκτικής (μια τέχνη δύσκολη και απαιτητική) είναι κι αυτό. Ότι αποφεύγοντας να εγκλωβιστεί κανείς στις προσωπογραφίες / αγιογραφίες της εξουσίας, απ’ την μια δεν αφήνει έξω απ’ τον ορίζοντά της τις «ιδιαιτερότητες» καθεμιάς απ’ αυτές τις βιτρίνες· απ’ την άλλη εντοπίζει το πως συμβάλλουν (ή πως ταιριάζουν) στη «γενικότητα» της καπιταλιστικής (ακόμα και ασυνείδητης) αποστολής τους.

Ναι, είναι εύκολο να πούμε ότι κάποιος ασήμαντος ονόματι Bolton ή κάποιος άλλος ασήμαντος ονόματι Pompeo θέλουν έναν κάποιο πόλεμο εναντίον του ιράν, με ότι αυτό θα σημαίνει… Το δύσκολο είναι να καταλάβουμε γιατί αυτοί, ή οι επόμενοι, ή οι μεθεπόμενοι, είναι απλά τα ενεργούμενα των καπιταλιστικών αναγκαιοτήτων – εν προκειμένω της αλλαγής ενεργειακού παραδείγματος, με ό,τι αυτή η αλλαγή σημαίνει για την παγκόσμια κυριαρχία.

Σαν ενεργούμενα μπορούν κάλιστα, με περισσευάμενο ιδεολογικό μίσος (ή περισσευάμενη συμμαχία με το φασιστικό ισραηλινό καθεστώς…), να κάνουν (αν κάνουν…) κάτι ριψοκίνδυνο που θα μπορούσε να καταλήξει και στην τελική ήττα των ηπα. Για την Ιστορία (και για την καπιταλιστική ιστορία ειδικά) ο «φονταμενταλισμός» τους, οι φαντασιώσεις τους και η κατάληξή τους είναι αδιάφορα. Υλικό για αγιογράφους ή/και βλάσφημους…

Οι ενεργειακές καπιταλιστικές αναγκαιότητες ήταν πάνω στον πάγκο και στον 2ο παγκόσμιο πόλεμο. Όταν ο κινητήρας εσωτερικής καύσης είχε αρχίσει να αναδεικνύεται σαν το παγκόσμιο ενεργειακό πρότυπο. Ήταν, ίσως, οι πιο βασικές για τη ναζιστική προώθηση σε βάρος της ε.σ.σ.δ., για το σχέδιο μιας ενοποιημένης ευρώπης, για τον ιαπωνικό ιμπεριαλισμό – και για την πρωτεύουσα σημασία που είχε για τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό ο έλεγχος των ενεργειακών αποθεμάτων της ανατολικής ασίας. Κάποιοι ιμπεριαλισμοί ηττήθηκαν, κάποιοι ιμπεριαλισμοί κέρδισαν τότε. Ο καπιταλισμός, όμως, προχώρησε… Και θα προχωρούσε όποιος κι αν νικούσε.

Έτσι συμβαίνει ως τώρα – πάνω από τάφους.

Όλα πάνε καλά 3…

Σάββατο 11 Μάη. Η τακτική του Πεκίνου μοιάζει με την ως τώρα τακτική της Τεχεράνης. Και έχει επίσημο όνομα. Λέγεται «στρατηγική υπομονή» (strategic patience). Αστεία ή σοβαρά μπορεί να έλκει την καταγωγή της απ’ τις παλιές ασιατικές πολεμικές τέχνες: αποφεύγεις τα κτυπήματα του αντιπάλου προσδοκώντας να καταβληθεί απ’ την αποτυχία της δύναμής του.

Αλλά η Ουάσιγκτον έχει ακόμα περιθώρια να ασκεί την δύναμή της. Και η Τεχεράνη δεν έχει αντίστοιχα περιθώρια να αποφεύγει τα κτυπήματα. Οι διαδοχικές αμερικανικές «κυρώσεις» που ξεκίνησαν απ’ τον πετρελαϊκό τομέα και προχωρούν τώρα στην μεταλλουργία έχουν μεν σαν αντίβαρο τις εμπορικές σχέσεις της Τεχεράνης με το Πεκίνο, την Μόσχα, την Άγκυρα και την Ντόχα· έχουν όμως πραγματικές συνέπειες στον ιρανικό καπιταλισμό. Ειδικά εφόσον το Παρίσι και το Βερολίνο, είναι μεν (στα λόγια) εναντίον της αμερικανικής μονομέρειας, δεν φαίνεται όμως να κάνουν τα πρακτικά βήματα που θα αναλογούσαν στην περίσταση.

Η Τεχεράνη, στα πλαίσια της «στρατηγικής υπομονής» έχει φτάσει στο σημείο να υιοθετήσει την τακτική της Μόσχας: Ο Trump; Μωρέ ο Trump είναι καλούλης, και δεν θέλει πόλεμο – η «ομάδα B» είναι που τον σπρώχνει δήλωσε πρόσφατα ο ιρανός υπ.εξ…. Η «ομάδα B» είναι ο Bolton, o Netanyahou (“Bibi” χαϊδευτικά…) και οι δύο «bin», ο τοξικός και ο μέντοράς του στο Ντουμπάι.

Αυτά, όμως, είναι δευτερεύοντα. Βασικότερο είναι ότι οι αμερικάνοι πολεμοκάπηλοι, υπό την ηγεσία των συντηρητικών, έχουν σηκώσει τις ίδιες σημαίες που ανέμιζε ο Μπους ο Β το 2001 και το 2003 – σε διαφορετικό όμως περιβάλλον, και με χειρότερους σε βάρος τους συσχετισμούς. Κάτω απ’ τις ίδιες σημαίες βρίσκεται και ο ισραηλινός ιμπεριαλισμός / φασισμός. Του οποίου οι πολιτικές βιτρίνες ξέρουν καλά ότι αν στις αμερικανικές εκλογές του Νοέμβρη του 2020 κερδίσουν οι «δημοκρατικοί» (και μάλιστα όχι απλά οι «δημοκρατικοί» του Obama αλλά μια νέα γενιά ριζοσπαστικοποιημένων προς τα αριστέρα ψηφοφόρων) τα σχέδια τους για περιφερειακή ηγεμονία θα βουλιάξουν.

Αυτό σημαίνει πως τόσο για το ψοφιοκουναβιστάν όσο και για το απαρτχάιντ ισραηλινό καθεστώς υπάρχει ήδη μια «στενότητα χρόνου»: αυτά που θέλει να κάνει ο άξονας στη μέση Ανατολή πρέπει να τα κάνει μέσα στους επόμενους μήνες· και πάντως πριν τις εκλογές του 2020. (Ας θυμήσουμε επί τη ευκαιρία πως ούτε στις εκλογές του 2016 οι συντηρητικοί πήραν την πλειοψηφία. Κέρδισαν το άσπρο σπίτι λόγω των ιδιομορφιών του συστήματος, και επειδή η Clinton εμφανιζόταν σαν πιο πολεμοκάπηλη απ’ το ψόφιο κουνάβι…)

Αυτή η «στενότητα χρόνου» αφήνει ήδη μια μυρωδιά μπαρουτιού πολύ έντονη στη μέση Ανατολή, παρότι πρόκειται για δευτερεύον πεδίο του 4ου παγκόσμιου πολέμου, επειδή εδώ συντίθενται δύο μείζονες ιμπεριαλισμοί (ο αμερικανικός και ο ισραηλινός) που ο καθένας χωριστά και οι δύο μαζί βρίσκονται κάτω από μεγάλη πίεση μετά την αποτυχία των σχεδιασμών τους για την συρία και το ιράκ.

Όμως δεν μπορούν πια να κάνουν ό,τι θέλουν. Μέσα απ’ την αλληλουχία των «μπλοκ» που έχουν στον πυρήνα τους τον ρωσικό και τον κινεζικό ιμπεριαλισμό, ίσως δεν υπάρχει πια «αδύναμος κρίκος» στην αλυσίδα της παγκόσμιας ενδοκαπιταλιστικής αναμέτρησης…

Ισχύει ωστόσο κι αυτό: όταν τέτοιες αναμετρήσεις οξύνονται δεν λαμβάνονται πάντα αποφάσεις «τετράγωνης λογικής»…

Η αναμέτρηση έχει ξεκινήσει προ πολλού

Πέμπτη 9 Μάη. Όταν το 2001 ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός ξεκίνησε την «προληπτική εκστρατεία κατά της τρομοκρατίας», ο τότε πρόεδρος Μπους ο νεώτερος μίλησε για μακρύ πόλεμο. Η «τρομοκρατία» (κατασκευασμένη έτσι κι αλλιώς απ’ τις αμερικανικές υπηρεσίες και τους συμμάχους τους) ήταν το άλλοθι, το μέσο· όχι ο στόχος. Το γεγονός ότι ήδη απ’ τις αρχές του 21ου αιώνα οι ειδικοί του αμερικανικού ιμπέριουμ μπορούσαν να φανταστούν και να μεθοδεύσουν τον «αμερικανικό 21ο αιώνα» μόνο μέσω μιας διαρκούς προσχηματικής πολεμικής (δήθεν “αστυνομικής”) εκστρατείας σ’ όλο τον πλανήτη δείχνει ότι δεν εμπιστεύονταν την «οικονομική υπεροχή» τους· παρότι τότε δεν φαινόταν κανένας που να την αμφισβητεί – όχι, σίγουρα, στον ορίζοντα των κοινών θνητών. Σχεδόν 2 δεκαετίες μετά, το να κάνει η Ουάσιγκτον και να ελπίζει ότι μπορεί να κερδίσει έναν «εμπορικό πόλεμο» (κατά του Πεκίνου) είναι μια ψευδαίσθηση. Είναι σα να υποστηρίζουν οι τωρινοί αμερικάνοι συντηρητικοί ότι το 2001 έκαναν λάθος, και ότι η “οικονομική υπεροχή” ήταν πάντα και παραμένει βασικό όπλο του αμερικανικού κράτους / κεφάλαιου… Γελοία παλινδρόμηση, που οφείλεται μόνο (κατά την γνώμη μας) στο ότι αφού ουσιαστικά έχει χάσει τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» ο στρατιωτικός βραχίονας του αμερικανικού ιμπέριουμ δεν είναι καθόλου σίγουρος ότι θα κερδίσει τον κύριως πόλεμο, τον κανονικό πόλεμο κατά των «αμφισβητιών» (της Μόσχας και του Πεκίνου) και των συμμάχων τους.

Όμως ο ίδιος βραχίονας δείχνει να είναι ανομολόγητα σίγουρος πως όσο καθυστερεί αυτόν τον κυρίως πόλεμο, τόσο πιθανότερο είναι να επιδεινώσει την θέση του.

Η ιστορία του 20ου αιώνα δείχνει διάφορα χρήσιμα για όσα συμβαίνουν τώρα. Η «τρομοκρατία» και ο πόλεμος εναντίον της όπως κατασκευάστηκε απ’ τις υπηρεσίες της Ουάσιγκτον και των συμμάχων της ήδη απ’ τις αρχές του 21ου αιώνα (Ριάντ και Τελ Αβίβ), η κατασκευή δηλαδή ενός «ανορθόδοξου πολέμου εναντίον ενός μη κρατικού παράγοντα» (πρώτη επιλογή: “αλ Κάιντα”…) προέρχεται απ’ την εμπειρία του 3ου παγκόσμιου και τον ρόλο των αντάρτικων εθνικοαπελευθερωτικών σοσιαλ/κομμουνιστικών εφόδων στον ουρανό σε πολλά μέρη του κόσμου. Κατά ένα τρόπο πρωτότυπο αλλά όχι ανεξήγητο η Ουάσιγκτον επιχείρησε να διατηρήσει την παγκόσμια ηγεμονία της μετά το 2001 «κάνοντας παιχνίδι» μέσω της «αναβίωσης» εκείνου που φαινόταν «οικείο» στα επιτελεία της, σαν ιστορικά πιο πρόσφατο, την σχεδιασμένη (και προφανώς χαλκευμένη) αναβίωση δηλαδή ενός μέρους της ιστορίας του 3ου παγκόσμιου πολέμου, με τα απελευθερωτικά αντάρτικα και τα καθεστωτικά αντι-αντάρτικα (τύπου «κόντρας»). Ήταν αυτό που ονομάστηκε στις μέρες μας proxie wars – αλλά δεν ήταν καθόλου άγνωστο στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα. Εμείς το ονομάσαμε έγκαιρα stay in front, σαν εξέλιξη του νατοϊκού stay behind στη διάρκεια του 3ου παγκόσμιου. (Κάποια στιγμή θα δικαιωθούμε γι’ αυτήν την συσχέτιση και την ακρίβειά της· αλλά θα είναι αργά από πολιτική / ανταγωνιστική άποψη…)

Το κόλπο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» σαν η λεωφόρος διατήρησης της αμερικανικής ηγεμονίας στον πλανήτη ηττήθηκε, και ηττήθηκε οριστικά εδώ δίπλα: στο συριακό πεδίο μάχης. Από τότε και μετά (και παρότι η Ουάσιγκτον εξακολουθεί να τραβάει απ’ τα μαλλιά, όσο μπορεί, το project «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας», βαφτίζοντας «τρομοκράτες» τους επίλεκτους του ιρανικού στρατού…) η ενδοκαπιταλιστική αναμέτρηση έχει περάσει στην επανάληψη των μοτίβων της εκκίνησης του 2ου παγκόσμιου πολέμου. Γυρίζει υποχρεωτικά προς τα πίσω στη γενεαλογία των ενδοκαπιταλιστικών ιμπεριαλιστικών αναμετρήσεων του 20ου αιώνα, χωρίς τα φτιασίδια των τελευταίων δεκαετιών του. Όσο κι αν η Ουάσιγκτον προσπαθεί να περισπάσει / εκτονώσει / κερδίσει την ηγεμονία της μέσω «περιφερειακών» αναμετρήσεων όπου μπορεί να συντηρηθεί βολικά η ανάμνηση «αντιτρομοκρατικών εκστρατειών» (για παράδειγμα στην υποσαχάρια αφρική), είναι πια υποχρεωμένη να αναμετρηθεί κατά μέτωπο με τον κύριο αντίπαλο, τον οποίο άλλωστε το «δόγμα εθνικής ασφάλειας» έχει ονομάσει. Πεκίνο και Μόσχα…

Ο 2ος παγκόσμιος, που δεν είχε «προληπτικό πόλεμο κατά της τρομοκρατίας», ξεκίνησε σαν νομισματικός πόλεμος, μέσω των ανταγωνιστικών υποτιμήσεων των εθνικών νομισμάτων (και οπωσδήποτε εκείνων που ήταν, ή σκόπευαν να γίνουν διεθνούς χρήσης). Προχώρησε σε εμπορικό πόλεμο, μέσω της επιβολής ανταγωνιστικών δασμών στις εισαγωγές. Και κορυφώθηκε υποχρεωτικά σε στρατιωτικό πόλεμο… αφού, σ’ όλες τις προηγούμενες εκδοχές του ήταν ο ίδιος πόλεμος: για την κυριαρχία στις παγκόσμιες αγορές πρώτων υλών, εμπορευμάτων και εργασίας.

Το ίδιο συμβαίνει ήδη. Μπορεί να πληγώνονται οι ηλίθιοι (έχουν υπάρξει άφθονοι) που εδώ και χρόνια μας κούναγαν το δάκτυλο υποστηρίζοντας ότι ο καπιταλισμός δεν είναι πια καπιταλισμός αλλά «κάτι άλλο», αλλά η αλήθεια είναι ωμή: η καπιταλιστική / κρατική μηχανή δεν έχει ιδιαίτερη φαντασία στον βασικό πυρήνα της… Ιδιαίτερη βία έχει.

Σπασμένοι κρίκοι

Πέμπτη 9 Μάη. Η μόνη (θεωρητική κατ’ αρχήν) δυνατότητα της Ουάσιγκτον να σπάσει την εξέλιξη της παγκόσμιας κινεζικής καπιταλιστικής ηγεμονίας αποφεύγοντας, ίσως, την κατά μέτωπο αναμέτρηση, είναι να «κτυπήσει» κάποιον ή κάποιους απ’ τους κρίκους των «δρόμων του μεταξιού». Ένας απ’ αυτούς είναι η Τεχεράνη. Ένας άλλος – αν και φαίνεται μακρινός τόσο απ’ την Μόσχα όσο και απ’ το Πεκίνο – είναι η βενεζουέλα / καραϊβική. ‘Ενας τρίτος είναι η ζώνη του Σαχέλ…

Σ’ αυτό το σημείο όμως εμφανίζεται η αξία της Μόσχας και ένας βασικός λόγος για τον οποίο η συμμαχία Μόσχας – Πεκίνου είναι στρατηγική. Η Μόσχα (σαν ε.σ.σ.δ.) είναι παλιά ιμπεριαλιστική δύναμη του 20ου αιώνα, και ξέρει πολύ καλά την διαχείριση του μετώπου κατά της Ουάσιγκτον σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη· ένα τεράστιο πεδίο δράσης το οποίο το Πεκίνο είτε αγνοεί είτε δεν έχει το έμπειρο στελεχικό δυναμικό που θα χρειαζόταν για να διαχειριστεί. Η Μόσχα (και όχι το Πεκίνο) ξέρει πολύ καλά την ιστορία της μέσης Ανατολής, ή της αφρικής, ή της λατινικής αμερικής. Η Μόσχα (και όχι το Πεκίνο) έχει το κnow how (και το κατάλληλο προσωπικό) απ’ τη μια για να διαβλέπει «επί του εδάφους» τις αμερικανικές κινήσεις και αφετέρου για να στήνει τις κατάλληλες (και αποτελεσματικές) πρακτικές συμμαχίες εδώ ή εκεί. Εν τέλει, πέρα απ’ την έμπειρη “διπλωματία” και κατασκοπεία, η Μόσχα έχει ήδη ένα εξαιρετικά αναβαθμισμένο επίπεδο πολεμικής τεχνολογίας· είτε το διαφημίζει είτε όχι.

Δείτε, λοιπόν, την συγκυρία ως εξής. Απ’ την μια μεριά η Ουάσιγκτον ψάχνει σημεία για να σπάσει / διακόψει την (ουσιαστική) κατάρρευση του όνειρου περί «αμερικανικού 21ου αιώνα»: κορεατική χερσόνησος; ταϊβάν; ινδοκούς; μέση ανατολή; ανατολική Μεσόγειος; καραϊβική / λατινική αμερική; υποσαχάρια αφρική; Μεσογειακή αφρική; Όλα αυτά εμφανίζονται κατ’ αρχήν να έχουν «περιφερειακό χαρακτήρα».

Απ’ την άλλη, σε κάθε ένα απ’ αυτά τα σημεία, εμφανίζεται ένα αντίπαλο μπλοκ κρατών, στο κέντρο του οποίου υπάρχει πάντα η συμμαχία Πεκίνου – Μόσχας (η ορολογία είναι βέβαια πρωτότυπη και δική μας, είναι όμως χρήσιμη): μπλοκ του Βλαδιβοστόκ· μπλοκ του Ινδοκούς· μπλοκ της Αστάνα· μπλοκ του Καράκας. Ο «περιφερειακός χαρακτήρας» και η «τοπικότητα των αναμετρήσεων» μέσω των οποίων η Ουάσιγκτον ελπίζει να κερδίσει αποφεύγοντας έναν all out πόλεμο αναιρείται παντού απ’ την κοινή, οικονομικό/στρατιωτικο/διπλωματική εμφάνιση / δράση του δίδυμου Μόσχας – Πεκίνου και των ad hoc περιφερειακών συμμάχων τους. Της Αβάνα, της Άγκυρας, της Τεχεράνης, της Ισλαμαμπάντ, της Πγιονγκγιάνγκ (και της Σεούλ)… Όπου η Ουάσιγκτον πάει να στήσει έναν περιφερειακό καυγά του χεριού της ανακαλύπτει τον Putin και τον Xi να χαμογελούν σαρδόνια…

Έχουμε σημειώσει ότι η Ουάσιγκτον έχει ένα τακτικό πλεονέκτημα σ’ αυτήν “αρθωτή” φάση του 4ου παγκόσμιου πολέμου: ότι διαθέτει ένα ενιαίο στρατηγείο. Βλέποντας, όμως, το ποιοι παρακμιακοί και φασίστες στελεχώνουν το ενιαίο στρατηγείο μιας “υπερδύναμης” σε παρακμή, οφείλουμε να συμπληρώσουμε ότι το (αρχικό) τακτικό πλεονέκτημα εύκολα καταντάει στρατηγικό μειονέκτημα: τα ίδια άτομα / στελέχη του ενιαίου στρατηγείου που, σαν νοσταλγοί του ένδοξου παρελθόντος, γλυστράνε πατώντας πάνω στα παραμύθια τους και αποτυγχάνουν εδώ κι εκεί, θα αποτύχουν και πιο κάτω και ακόμα πιο κάτω…

Εκεί εξέχει μ’ έναν περίεργο τρόπο το ψόφιο κουνάβι. Γιατί δεν πρόκειται ούτε για πολιτικό ούτε για στρατηγό. Πρόκειται απλά για μια πολιτική βιτρίνα με επαγγελματική κατάρτιση μεσίτη real estate.

Ένας τέτοιος τύπος δεν αντιλαμβάνεται το παγκόσμιο καπιταλιστικό πεδίο στις αλληλουχίες του, αλλά μόνο σαν άθροισμα ευκαιριών: θέλει ένα καλό deal «κάπου», οπουδήποτε, για να σώσει την φήμη του. Θέλει, μέσα στις όποιες αποτυχίες, να κάνει μια «καλή», για να μπορεί να σταθεί στην «αγορά» (των ψήφων και των αξιωμάτων εν προκειμένω). Είναι κενός κι άρα κατάλληλος για βιτρίνα· αλλά ταυτόχρονα κουβαλάει την κουλτούρα της γαιοπροσόδου που θολώνει τις τακτικές σε μια πολυεπίπεδη σύγκρουση.

Θα επανέλθουμε με πρώτη ευκαιρία σ’ αυτό το θέμα, επειδή θα μπορούσε να παίξει έναν ρόλο όχι καταλυτικό, όχι αλλαγής των τάσεων· αλλά οπωσδήποτε ενδιαφέροντα…