Tag: πόλεμος

Το πρόβλημα της γεωγραφίας

Παρασκευή 23 Αυγούστου. Δεν θα χρειαζόταν. Αλλά η εισβολή στην υεμένη ήταν μια τρανταχτή απόδειξη της συμμαχίας των δύο τοξικών της αραβικής χερσονήσου – σίγουρη “επένδυση”. Εκείνου του Ριάντ και του άλλου του Αμπού Ντάμπι. Πετροδικτάτορες και οι δύο, με βαθιά πίστη πως ότι κουνιέται αγοράζεται και πως “πληρώνουμε και σκοτώνουμε”.

Οι μισθοφόροι τους μπούκαραν στην υεμένη τον Μάρτη του 2015, όταν οι αντάρτες Houthis μαζί με τον στρατό της υεμένης κατέλαβαν το Aden διώχνοντας τον εκλεκτό της δύσης Hadi. Αυτή η «δύση» δεν θα είχε (και δεν είχε) κανένα πρόβλημα μ’ έναν εμφύλιο στην υεμένη· άλλωστε δεν ήταν ο πρώτος. Αλλά να χαθεί το λιμάνι του Aden; Αυτό ήταν too much! Συνεπώς οι μισθοφόροι των δύο τοξικών εισέβαλαν υπό τις επευφημίες της Ουάσιγκτον, του Παρισιού, του Λονδίνου, του Τελ Αβίβ… Κι όχι μόνο τις επευφημίες. Αλλά και την τεχνική στρατιωτική βοήθεια. Και κάποιους έξτρα ειδικούς…

Κανονικά η «επιχείρηση αποφασιστική καταιγίδα» θα έπρεπε να είναι ένας γρήγορος και νικηφόρος πόλεμος. Οι εισβολείς τα είχαν όλα και κυρίως απεριόριστη δύναμη αεροπορικού πυρός. Οι αμυνόμενοι είχαν μεν τα όπλα του υεμενίτικου στρατού, αλλά μάλλον παλιομοδίτικα. Και βέβαια όχι αεροπλάνα. Σ’ αυτόν τον γρήγορο πόλεμο θα έπρεπε να ανακαταληφθεί η πρωτεύουσα Sana’a, και να διωχτούν οι Houthis στα βουνά του βορρά…

Μετά από 4 χρόνια το σχέδιο έχει αποτύχει. Τα βομβαρδιστικά της τοξικής συμμαχίας αποδεκάτισαν τους αμάχους, κτυπώντας τζαμιά, αγορές, σχολεία – ό,τι εύρισκαν…. Από στρατιωτική άποψη οι Houthis (υποστηριζόμενοι διακριτικά και απ’ την Τεχεράνη και από την Χεζμπ’ αλλάχ) αποδείχθηκαν σκληροτράχηλοι. Εδώ και κάποιους μήνες έχουν περάσει στην αντεπίθεση, ανακαταλαμβάνοντας εδάφη. Ακόμα χειρότερο: κτυπάνε στόχους βαθιά μέσα στη σαουδική αραβία (με drones και «πειραγμένους» πυραύλους παλιάς τεχνολογίας) δείχνοντας ικανοί να ισοπεδώσουν ακόμα και τα παλάτια των τοξικών… Η «καταιγίδα» έχει αρχίσει να γυρίζει ανάποδα.

Η νίκη έχει πολλούς πατέρες, αλλά η ήττα είναι ορφανή. Σαν μην έφτανε το στραπάτσο της εισβολής στην υεμένη, απ’ τον Μάρτη του 2015 ως τους τελευταίους μήνες πολλά άλλαξαν επί τα χείρω για τους πετροχουντικούς Mohammed. Πρώτον, ηττήθηκαν στη συρία. Δεύτερον, ηττήθηκαν στο κατάρ. Τρίτον ηττήθηκαν στον λίβανο. Τέταρτον ηττώνται στην υεμένη. Και πέμπτον… Πέμπτον το ψοφιοκουναβιστάν κάνει αντι-ιρανική φασαρία στα στενά του Ορμούζ. Στο «αντι-ιρανική» συμφωνούν και οι δύο τοξικοί εταίροι. Αλλά στα στενά του Ορμούζ; Τα παλάτια του ενός τοξικού στο Abu Dhabi βλέπουν απέναντι το ιρανικό λιμάνι Bandar Abbas, γεμάτο “φρουρούς της επανάστασης” – πολύ κοντά, σα να λέμε, για μαγκιές. O άλλος στο Ριάντ μπορεί να ελπίζει ότι οι “patriot” που έχει ψωνίσει θα προλάβουν να δουλέψουν μέχρι να κρυφτεί σε τίποτα υπόγεια… in case of…

Κατά συνέπεια οι δύο τοξικοί, χαμένοι για χαμένοι σχεδόν παντού όπου προσπάθησαν να γίνουν χρήσιμοι και διάσημοι σαν χρηματοδότες πιστολέρος, έχουν αρχίσει να αναπτύσσουν διαφορετικές προσεγγίσεις για το θέμα «υεμένη». Τόσο διαφορετικές που οι μισθοφόροι τους πολεμούν τώρα μεταξύ τους, για τον έλεγχο του Aden…

Οι ίδιοι οι τοξικοί δεν έχουν τσακωθεί φανερά μεταξύ τους. Τους ενώνουν πολλά, και πάνω απ’ όλα ο ανομολόγητος φόβος της παρακμής τους. Καλή η συμμαχία και με το ψοφιοκουναβιστάν και με το φασιστοΤελ Αβίβ. Αλλά…

Αλλά οι πολύ πλούσιοι, που έμαθαν πως όλα αγοράζονται, έχουν ένα μοναδικά ατομικίστικο ένστικτο αυτοσυντήρησης. Δεν γλυτώνουν πολλοί μαζί· προσπαθούν να γλυτώσουν κατά μόνας. Με χωριστά νταραβέρια· ο καθένας το δικό του κεφάλι. Ο τοξικός του Abu Dhabi έριξε τα μούτρα του και πήγε μέχρι την Τεχεράνη για να δει τι παίζει… Δεν μπορεί να θεωρηθεί αξιόπιστος, αλλά οι ιρανοί δεν τον κρέμασαν. Τον κουβεντιάζουν…

Οι ήττες, όσο γεμάτα κι αν είναι τα θησαυροφυλάκια, φέρνουν γκρίνια…

(φωτογραφία κάτω: Είναι φίλοι, συνεργάτες, και κάτι παραπάνω. Ο αριστερά τοξικός είναι ο βασιλοδιάδοχος των εμιράτων, κάπως ώριμος είναι αλήθεια για να είναι ακόμα διάδοχος, ονόματι Mohammed bin Zayed al-Nahayan. Ο δεξιά είναι ο γνωστός τοξικός του Ριάντ, φρεσκαδούρα σκέτη, βασιλοδιάδοχος εδώ και κάτι χρόνια, ονόματι Mohammed bin Salman. Ο αριστερά είναι μέντορας του δεξιά. Αλλά ο καθένας το μαγαζί του first, σωστά;)

Γράμμα απ’ το Πεκίνο

Τρίτη 20 Αυγούστου. Αν θυμάστε (;) η ασταμάτητη μηχανή ανέθεσε πριν 1,5 χρόνο στον εαυτό της μεταξύ άλλων το εργατικό καθήκον να παρακολουθεί όσο είναι δυνατόν κάποια απ’ αυτά που συμβαίνουν στο καινούργιο «κέντρο του καπιταλιστικού κόσμου», στην ανατολική ασία δηλαδή – με μια έμφαση στην κίνα. Έτσι ώστε ακόμα κι αν πάμε άκλαφτοι (πράγμα που καθόλου δεν μπορεί να αποκλειστεί) να μην πάμε, τουλάχιστον, σαν άσχετοι…

Διαβάστε λοιπόν, με την πρέπουσα προσοχή, ένα σύντομο άρθρο της εντελώς καθεστωτικής κινεζικής «people’s daily». Της «λαϊκής ημερησίας» όπως είναι γνωστή στα ελληνικά. Κρατείστε το κιόλας, να το βρουν τα εγγόνια σας.

Ημερομηνία 24 Ιούνη 2019. Τίτλος Η κίνα δεν θα κάνει συμβιβασμούς.

Από τότε που ξεκίνησε η εμπορική τριβή μεταξύ κίνας και ηπα, έχουν εκφραστεί κάποιες γνώμες ότι η κίνα θα πρέπει να κάνει συμβιβασμούς αν θέλει να αγοράσει για λογαριασμό της περισσότερο χρόνο για ανάπτυξη. Αυτή η πεποίθηση είναι γελοία και αφελής.

Οι εμπορικές εντάσεις μεταξύ των δύο χωρών δεν είναι τόσο απλές όσο φαίνονται, και δεν είναι καν για το εμπόριο αυτό καθαυτό. Τα δεδομένα δείχνουν ότι οι ηπα οφελήθηκαν γενναία απ’ το διμερές εμπόριο, ενόσω η κίνα οφελήθηκε απ’ αυτό με τίμημα τους ανθρώπινους πόρους της και το περιβάλλον. Ποια είναι η βασική αιτία των τωρινών εμπορικών αντιθέσεων; Η αιτία βρίσκεται στο γεγονός ότι οι ηπα θέλουν να αναγκάσουν την κίνα να κάνει συμβιβασμούς σε θέματα που αφορούν τον πυρήνα των συμφερόντων της. Αυτός ο πυρήνας αφορά την ανάπτυξη της κίνας με βάση την καινοτομία, που σημαίνει το να επιτυγχάνει την οικονομική της ανάπτυξη μέσω των καινοτομιών στην υψηλή τεχνολογία αντί για την φτηνή εργασία, χωρίς να πρέπει να θυσιάζει τους περιβαλλοντικούς πόρους της.

Μ’ αυτό το φόντο θα κερδίσει η κίνα χρόνο για την ανάπτυξή της κάνοντας συμβιβασμούς; Η απάντηση είναι «όχι». Το Oregon, μια πολιτεία στη δυτική ακτή των ηπα, είναι ένα παράδειγμα της περιβαλλοντικής προστασίας. Η πολιτεία το πέτυχε αυτό μεταφέροντας το 90% των σκουπιδιών της στην κίνα. Οι ηπα δεν έχουν δόσει στην κίνα κάποια εναλλακτική. Το μόνο πράγμα που θέλουν είναι να παραδόσει την αξιοπρέπεια και την κυριαρχία της, και να αναπτύσσεται μόνο θυσιάζοντας τους πόρους της και το περιβάλλον.

Συνεπώς, πίσω απ’ την εμπορική διένεξη, βρίσκεται η πρόθεση της αμερικής να προκαλέσει ασφυξία στην ανάπτυξη της κίνας. Οι ηπα θέλουν να είναι ο μόνιμος ηγέτης του κόσμου, και δεν υπάρχει τρόπος για την κίνα να αποφύγει την «καταιγίδα» μέσα από συμβιβασμούς.

Η ιστορία δείχνει ότι οι συμβιβασμοί οδηγούν σε νέα διλήματα. Στη διάρκεια των πρόσφατων εμπορικών εντάσεων μεταξύ ηπα και ιαπωνίας, η ιαπωνία έκανε συμβιβασμούς. Αυτοί είχαν σαν αποτέλεσμα να επηρεαστούν άσχημα η πολιτική της σταθερότητα και η οικονομική της ανάπτυξη, καθώς καθηλώθηκε η δομική μεταρρύθμιση και οι εταιρείες υψηλής τεχνολογίας κτυπήθηκαν σοβαρά.

Η κίνα, με πληθυσμό 1,4 δισεκατομύρια, είναι η μεγαλύτερη βιομηχανική βάση του κόσμου. Η βιομηχανική αναβάθμιση και η τεχνολογική καινοτομία είναι κρίσιμες για την οικονομική ανάπτυξη της κίνας. Η κίνα οφείλει να αφήσει περισσότερους πόρους στις επόμενες γενιές της προστατεύοντας το περιβάλλον, και παίρνοντας το μερίδιό της απ’ το μεγαλύτερο άνοιγμα της οικονομίας της. Αυτά είναι στον πυρήνα των συμφερόντων της κίνας, και δεν πρόκειται να παραδοθεί ποτέ σε ότι τα αφορά.

Ο μόνος τρόπος για μια χώρα να κερδίσει έναν πόλεμο είναι μέσω της ανάπτυξης, όχι μέσω των συμβιβασμών. Για να πετύχει την ανάπτυξη η κίνα θα ανοίξει την πόρτα της ακόμα περισσότερο στον κόσμο και θα πολεμήσει ως το τέλος.

Όσοι αυταπατώνται ότι η κίνα θα κάνει συμβιβασμούς, είναι καιρός να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα.

(φωτογραφία: Σαγκάη…)

Η καινούργια ηγεμονία

Τρίτη 20 Αυγούστου. Θα θεωρούνταν, ίσως, μελοδραματικό να πούμε ότι βρισκόμαστε σ’ αυτό το διάστημα, «πριν την καταιγίδα», άγνωστης αλλά όχι και αιώνιας διάρκειας. Ωστόσο δεν υπάρχουν πολλοί τρόποι να διαβαστεί το πιο πάνω άρθρο. Για παράδειγμα, δεν είναι «μπλόφα» – απλά επειδή δεν μπορεί να είναι τέτοια.

Τα αφεντικά του κινέζικου καπιταλισμού έχουν δίκιο να ισχυρίζονται πως για όσο καιρό τα εργοστάσιά τους παρήγαγαν τα φτηνά εμπορεύματα της εργατικής καθημερινής κατανάλωσης για την δύση (κατεβάζοντας αισθητά το κόστος της κοινωνικής αναπαραγωγής εδώ και, κατά συνέπεια, επιτρέποντας την «συμπίεση των μισθών») “όλα ήταν καλά”. Έχουν επίσης ωμό δίκιο (καπιταλιστικό δίκιο αναμφίβολα!) να τονίζουν πως όταν ένα κράτος διαθέτει 1,4 δισεκατομύρια απ’ αυτό το πολύτιμο είδος που ο δυτικός καπιταλισμός ονομάζει «ανθρώπινο κεφάλαιο», είναι απλά ανιστόρητο το να περιμένει κανείς ότι αυτό το μαζικό ανθρώπινο κεφάλαιο θα ασχολείται επ’ άπειρο με το να φτιάχνει τα φανελάκια, τα βρακάκια και τα λούτρινα κουκλάκια του πρωτοκοσμικού «ανθρώπινου κεφάλαιου»! Και φυσικά έχουν και πάλι ωμό δίκιο (καπιταλιστικότατο) να υπονοούν πως όταν μεγάλο μέρος αυτού του άπειρου «ανθρώπινου κεφάλαιου» διαταχτεί στην πρώτη γραμμή της καπιταλιστικής ανάπτυξης, όταν στρατευτεί (όπως ήδη συμβαίνει) στην 4η και στην επερχόμενη 5η βιομηχανική επανάσταση, τότε απλά, πολύ απλά, οι παγκόσμιοι συσχετισμοί δύναμης θα αλλάξουν. Επειδή έτσι γινόταν πάντα. Και επειδή η αμερικανική silicon valley δεν ήταν «θεού θέλημα»!

Σαν ηγεμονική δύναμη του πλανήτη το ψοφιοκουναβιστάν έχει ηττηθεί – αυτό είναι οριστικό. Είναι πρώην. Όπως πρώην έγινε οριστικά στα ‘30s η «κυβέρνα βρετανία» – και τώρα πια παλεύει με τους εφιάλτες ενός ακόμα μεγαλύτερου υποβιβασμού στον παγκόσμιο καταμερισμό. Όπως πρώην ήταν πριν απ’ αυτήν άλλοι.

Άσχετα με τα επιμέρους περιστατικά, τις «υφέσεις» και τις «διέσεις», τον θρυλικό «εμπορικό πόλεμο» το ψοφιοκουναβιστάν τον έχει χάσει ήδη – σαν ανάσχεση του Πεκίνου. Κι αυτό είναι απλά το λογικό, όσο κι αν εξαγριώνει το αμερικανικό φασισταριό: σχεδόν όλη η ηπειρωτική ασία, το μεγαλύτερο μέρος της αφρικής και μεγάλο μέρος της λατινικής αμερικής στρέφονται στο Πεκίνο για τις δουλειές τους. Και η ευρώπη, φυσικά, κοιτάει να διαχειριστεί τα δικά της συμφέροντα – όχι εκείνα της Ουάσιγκτον.

Τα πιο πάνω ισχύουν· απλά δεν έχουν «επισφραγιστεί». Κι αυτή η διαδικασία, της – ας πούμε – «αλλαγής παγκόσμιας ηγεμονίας» μέσα στην σε εξέλιξη καπιταλιστική αλλαγή παραδείγματος θα είναι πιθανότατα εξαιρετικά βάρβαρη. Γιατί εκείνο που απομένει, και είναι ιδιαίτερα ζόρικο (για όλους μας….) είναι αυτό: αν η Ουάσιγκτον και οι στενοί της σύμμαχοι θα συμβιβαστούν με την ήττα τους αναγνωρίζοντάς την· ή αν θα επιδιώξουν να την περιορίσουν ή και να την αντιστρέψουν με καθαρά στρατιωτικά μέσα…

Μπορεί να μας πείτε απαισιόδοξους, αλλά δεν θα στοιχηματίζαμε στην (καπιταλιστική) ειρήνη…

Τεχνολογικός ανταγωνισμός 1

Σάββατο 17 Αυγούστου. Αν έχει (για εμάς) ενδιαφέρον η αντίδραση της κινεζικής huawei στον αμερικανικό «εμπορικό πόλεμο» δεν είναι επειδή πρόκειται να γίνουμε πελάτες της. Δεν ασχολούμαστε με την “έρευνα αγοράς” και την σύγκριση εμπορευμάτων… Εκείνο που μας ενδιαφέρει είναι ότι αυτό το είδος ανορθόδοξου πολέμου αγγίζει την καρδιά εκείνου που λέγεται «καπιταλιστική ανάπτυξη» εννοημένου αφενός σαν τεχνικό υπόστρωμα και αφετέρου σαν κοινωνικές σχέσεις. Μ’ άλλα λόγια μας ενδιαφέρει η απάντηση στο ερώτημα: μπορεί να ανακοπεί η τεχνολογική εξέλιξη στον καπιταλιστικό κόσμο με …. «εμπορικά» μέσα; Η αναμενόμενη απάντηση είναι βέβαια «όχι». Άλλο, όμως, η θεωρητική εκτίμηση και άλλο η πρακτική πραγματικότητα.

Όπως είναι γνωστό το ψοφιοκουναβιστάν έπεισε (ή ανάγκασε) τις τεχνολογικές ναυαρχίδες του να περιορίσουν (ή και να σταματήσουν εντελώς) τις σχέσεις τους με το κινεζικό τεχνολογικό κεφάλαιο. Σε μια κίνηση, που μπορεί να αποδειχθεί «κίνηση απελπισίας», η google ανακοίνωσε ότι θα σταματήσει να πουλάει στην huawei τις αναβαθμίσεις του λειτουργικού της (που η κινέζικη εταιρεία χρησιμοποιεί στα κινητά της) καθώς και τις αναβαθμίσεις διάφορων εφαρμογών (που ελέγχει η google) και είναι σε εκτενέστατη παγκόσμια χρήση. Κατ’ αυτόν τον τρόπο το ψοφιοκουναβιστάν ελπίζει να «τυφλώσει» την huawei (και άλλους κινέζους κατασκευαστές…) για ένα ικανό διάστημα ώστε να χάσει το προβάδισμα που ήδη έχει στην 5G φάση των επικοινωνιών.

Η τεχνική απάντηση της huawei δόθηκε μάλλον γρήγορα. Σε ένα μεγάλο παγκόσμιο συνέδριο σχεδιαστών software (αναφέρεται ότι συμμετείχαν 6000 τέτοιοι) απ’ τις 9 ως τις 11 Αυγούστου φέτος, στο Dongguan, παρουσίασε το δικό της open source λειτουργικό, που το ονόμασε “harmony”. Οι φήμες (και οι μη φήμες) υποστηρίζουν ότι την ανάπτυξή του η huawei την δούλευε μυστικά εδώ και χρόνια· το «κινέζοι προγραμματιστές δουλεύουν μυστικά επί χρόνια την δημιουργία ενός λειτουργικού» δεν θα πρέπει να υποτιμηθεί καθόλου.

Δεν είναι η ασταμάτητη μηχανή (ούτε τώρα ούτε ποτέ) αρμόδια να εκτιμήσει την ποιότητα του “harmony” και το πόσο ανταγωνιστικό θα είναι απέναντι στα υπάρχοντα. Πρέπει ωστόσο να σημειώσουμε ότι το “harmony” παρουσιάστηκε σαν ένα λειτουργικό σχεδιασμένο για να δουλεύει σε 5G συνθήκες (παρότι είναι o.k. και σε 4G), δηλαδή για λογαριασμό του internet of things. Προφανώς δεν θα μπορούσε να έχει φτιαχτεί κάτι άλλο: κατά τον ceo Yu Chengdong το “harmony” είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε να προσαρμόζεται άμεσα σε πολλές διαφορετικές συσκευές, από κινητά και “smart” τηλεοράσεις μέχρι φορετά, οικιακές συσκευές, αυτοκίνητα, κλπ.

(φωτογραφία: Η παρουσίαση αντιγράφει όλη την σκηνοθεσία που εγκαινίασε ο Steve Jobs, με δύο τουλάχιστον διαφορές. Πρώτον, τώρα “σταρ” δεν είναι και το αφεντικό της επιχείρησης – δεν χρειάζεται. Είναι μόνο η ίδια. Και δεύτερον … είναι made in china!)

… αλλά πάντα βρίσκονται διατεθειμένοι να το απαντήσουν

Πέμπτη 15 Αυγούστου. Ο δημοσιογράφος Rod Liddle (60άρης, δεξιός, ρατσιστής, καταλαβαίνετε…) έχει πρόταση πάντως. Και την κατέθεσε γραπτά την περασμένη Κυριακή, στους sunday times: την κίνα. Πολλοί θεώρησαν το άρθρο του «σατιρικό». Αγνοώντας, πιθανόν, ότι το ιδεολογικό «μασάζ» συχνά ξεκινάει έτσι. Σαν «αστείο». Μετριούνται έτσι και οι πρώτες αντιδράσεις χαλαρά.

Είναι κατανοητό, υποθέτουμε. Αν η ιδέα του Liddle ήταν «πόλεμος στους εξωγήινους», θα ήταν άνοστη και δεν θα γελούσε κανείς. Αν, πάλι, ήταν «πόλεμος επανακατάκτησης των ηπα» και πάλι θα φαινόταν κακόγουστο αστείο. Ενώ κατά της κίνας; Μήπως δεν έχει ξανακάνει δυο τέτοιους πολέμους το βασίλειο;

Ας γελάσουμε όλοι μαζί λοιπόν με το βρετανικό χιούμορ… Χο – χο – χο!!! Ωραία περνάνε στην english countryside…

Σφαίρες από χαρτί

Τρίτη 6 Αυγούστου. Δεν είναι σοφία (τα έχουμε πει σχετικά). Ένα από τα μέσα του Πεκίνου στον “εμπορικό πόλεμο” με την Ουάσιγκτον είναι η ισοτιμία του γουάν.

Μιας και το εθνικό κινεζικό νόμισμα έχει προδιαγραφές και φιλοδοξίες διεθνούς καριέρας, δεν μπορεί να είναι φτερό στον άνεμο. Η κεντρική τράπεζα ελέγχει την διεθνή ισοτιμία του ώστε να κινείται σε ένα φάσμα + – 2% σε σχέση με την επίσημη ως προς το δολάριο.

Στην πράξη κάπως έτσι έγινε και χτες.Με επίσημη ισοτιμία 1 δολάριο προς 6,9225 γουάν, στην διεθνή αγορά πήγε στο 1 προς 7,1085. Όχι κάτι συνταρακτικό. Αλλά υπάρχουν και οι τζογαδόροι που φυτεύουν “ψυχολογία” στις καπιταλιστικές σχέσεις. Γι αυτούς έγινε κάτι φοβερό: “έσπασε το φράγμα του 1:7!”… Που μεταφράζεται σε “το Πεκίνο αντεπιτίθεται”!!!!

Έτσι κι έτσι… Έτσι που εξελίσσονται οι ενδοκαπιταλιστικές αντιθέσεις, οι ανταγωνιστικές υποτιμήσεις είναι ένα όπλο – αλλά όχι ΤΟ όπλο! Η αποδολαριοποίηση των διεθνών συναλλαγών που προωθείται από διάφορες μεριές έχει κάτι πολύ πιο “πυρηνικό”. Αλλά δεν έχει “στιγμή έκρηξης”. Κι αυτό δεν αφήνει περιθώριο για ψυχολογικοποίηση.

Απλό βούλιαγμα…

Κόλλυβα 1

Κυριακή 4 Αυγούστου. Εδώ κι εκεί μπορεί να βρει κανείς κουβέντες «μεγάλων ανδρών» (της δύσης) που μπορεί να μην προορίζονται να κρατήσουν καλή θέση στην Ιστορία, δείχνουν όμως την απελπισία τους.

Ο Bruno Le Maire είναι υπ.οικ. της γαλλίας· και το γαλλικό κράτος απλώνει όσο μπορεί τον ιμπεριαλισμό του (στην αφρική) για να σταθεροποιήσει μια θέση στην «α εθνική» των καπιταλιστικών κρατών στον 21ο αιώνα. Μιλώντας στα μέσα του περασμένου Ιούλη στην επέτειο των 75 χρόνων απ’ τις συμφωνίες του Bretton Woods, ο (ανιστόρητος;) κυρ Le Maire δήλωσε με κάθε σοβαρότητα:

… Η τάξη του Bretton Woods όπως την ξέραμε έφτασε στα όριά της… Ή θα μπορέσουμε να ξαναεφεύρουμε το Bretton Woods, είτε οι Νέοι Δρόμοι του Μεταξιού θα γίνουν η νέα παγκόσμια τάξη. Και τα κινεζικά στάνταρς… θα γίνουν παγκόσμια…

Είναι δύσκολο για την ασταμάτητη μηχανή να μπει στο μυαλό ενός γάλλου υπ.οικ., ειδικά όταν τον πιάνουν τέτοιες νοσταλγίες. Είναι επίσης δύσκολο να εξηγήσουμε απο εδώ (σε όσους / όσες δεν γνωρίζουν) τι ήταν και τι σημασία είχαν εκείνες οι διεθνείς συμφωνίες (που μεταξύ άλλων έφτιαξαν το δντ και την παγκόσμια τράπεζα· κυρίως, όμως, έκαναν το αμερικανικό δολάριο νόμισμα των διεθνών συναλλαγών διώχνοντας για πάντα την αγγλική στερλίνα). Το σίγουρο είναι ότι εκείνον τον Ιούλη του 1944, πριν τελειώσει επίσημα ο Β παγκόσμιος, οι εκπρόσωποι των 44 κρατών που μαζεύτηκαν σ’ ένα ξενοδοχείο του New Hampshire αναγνώρισαν την πολιτική και οικονομική (για την στρατιωτική δεν υπήρχε θέμα!) ηγεμονία των ηπα – σ’ όλο τον πλανήτη εκτός απ’ το μετέπειτα «ανατολικό μπλοκ».

Όμως το πραγματικό τέλος εκείνης της «παγκόσμιας τάξης» δεν έρχεται τώρα· ούτε το προκαλεί ο κινεζικός καπιταλισμός… Το τέλος των συμφωνιών του Bretton Woods ήρθε στα μέσα Αυγούστου του 1971 όταν οι ηπα, με πρόεδρο τον Νίξον, κατάργησαν τον βασικό σκελετό τους: την σταθερή σχέση του δολαρίου με τον χρυσό (35 δολάρια η ουγκιά). Ο Νίξον ήθελε επειγόντως να τυπώσει και να ξανατυπώσει δολάρια άσχετα με την ποσότητα του χρυσού που είχε η κεντρική του τράπεζα, για να χρηματοδοτήσει ακόμα περισσότερο έναν πόλεμο που έχανε: στο βιετνάμ. Αυτό σήμαινε πως απο εκεί και μετά όλα τα νομίσματα θα είχαν «ανταλλακτική αξία» με βάση μόνο τις μεταξύ τους χρηματιστηριακές σχέσεις (και τα σχετικά «παιχνίδια»…). Ωστόσο απο εκείνο το χρονικό σημείο και μετά το δολάριο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί (και χρησιμοποιήθηκε, με μεγαλύτερη ένταση στις μέρες μας) σαν όπλο· αντί για άξονας περιστροφής μιας «σταθερής μέτρησης της αξίας» στον καπιταλιστικό κόσμο.

Με δυο λόγια το τέλος του Bretton Woods δεν τον φέρνουν οι κινέζικοι “δρόμοι του μεταξιού”. Το έφερε πριν σχεδόν μισό αιώνα το μονοπάτι Χο Τσι Μινχ των βιετκόνγκ! Να γιατί ο κυρ Le Maire είναι ανιστόρητος! Και οι ανιστόρητοι, όσο «μεγάλοι» κι αν δείχνουν, είναι χαμένοι…

Κόλλυβα 2

Κυριακή 4 Αυγούστου. Η αποσύνδεση του δολαρίου απ’ τον χρυσό και, άρα, η αποσύνδεση όλων των νομισμάτων από μια κοινή άγκυρα / μέτρο, επέτρεψε την ανάπτυξη εκείνου που ονομάστηκε «καπιταλισμός καζίνο». Η χρηματιστηριοποίηση έγινε βέβαια καπιταλιστική αναγκαιότητα (κερδοφορίας) απ’ τα τέλη των ‘80s και μετά· και συμβάλει στη δημιουργία διαδοχικών «κυμάτων κρίσης» που κρύβουν μεν τις πραγματικές τους αιτίες απ’ τα μάτια των πολλών. Όχι, όμως, και απ’ τους «διαμορφωτές της πολιτικής» σαν τεχνικής της εξουσίας.

Ωστόσο ο κυρ Le Maire έχει δίκιο να ανησυχεί για την κινεζική επέκταση. Οι «δρόμοι του μεταξιού» είναι ένα τεράστιο, παγκόσμιο σχέδιο καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης / ανάπτυξης που έχει βγει απ’ τα καλύτερα εγχειρίδια Κευνσιανισμού· ένα σχέδιο όμως, που αντίθετα απ’ το «σχέδιο Marshal» που η “αναγνωρισμένη” αμερικανική ηγεμονία έβαλε σε εφαρμογή το 1948, δεν έχει πρωτεύουσα την Ουάσιγκτον, δεν περιορίζεται σε μια ήπειρο, και δεν ξεδιπλώνεται μετά από έναν καταστροφικό παγκόσμιο πόλεμο. Ξεδιπλώνεται παράλληλα με την εξέλιξη αυτού του 4ου παγκόσμιου, ξεδιπλώνεται παγκόσμια, πριονίζοντας (στις «πολιτικές» διαστάσεις του) τους δυτικούς ιμπεριαλισμούς. Δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά… Οποιοσδήποτε κι αν αμφισβητούσε την “παλιά τάξη” θα έπρεπε να κινείται global…

Ο καπιταλισμός σαν απρόσωπο σύστημα εκμετάλλευσης δεν έχει καμμία ιδιαίτερη προτίμηση σε αμερικάνους αντί για κινέζους, σε γάλλους αντί για νοτιοκορεάτες, σε ολλανδούς αντί για τούρκους, σε γενοβέζους αντί για βενετσιάνους. Κι ο κυρ Le Maire βλέπει έντρομος αυτό που συμβαίνει: το απρόσωπο καπιταλιστικό «κύμα» του 21ου αιώνα δεν έχει στο κέντρο του ούτε την ευρώπη ούτε την «δύση».

Αν επιμένει να ονειρεύεται ένα καινούργιο «Βretton Woods» θα πρέπει να περιμένει: να κορυφωθεί ο 4ος παγκόσμιος και να τελειώσει… Αλλά τότε η γαλλική καρέκλα μπορεί να είναι ένα απλό παρτσακλό σκαμνάκι, στη γαλαρία των συζητήσεων των «νέων συμφωνιών»…

Ο «ιερός» ιμπεριαλισμός

Παρασκευή 2 Αυγούστου. Το ρατσιστικό, απαρτχάιντ καθεστώς του Τελ Αβίβ δεν χορταίνει με τις επιθέσεις που κάνει στο συριακό έδαφος. Άρχισε να απλώνεται: πριν 2 ημέρες έκανε δύο πυραυλικές επιθέσεις στο βόρειο ιράκ, σε «θέσεις φιλοϊρανικών» ιρακινών οργανώσεων. Επίσημα, φυσικά, δεν ανακοινώθηκε τίποτα· αλλά τέτοιος είναι ένας απ’ τους τρόπους που το φασιστικό καθεστώς κάνει τις δουλειές του: παριστάνοντας το «ανήξερο» και το «άσχετο»…

Πρόκειται για όξυνση, με απρόβλεπτες συνέπειες. Απ’ τη μια μεριά ο αμερικανικός στρατός που προσπαθεί να κρατήσει βάσεις μέσα στο ιράκ δεν βολεύεται ιδιαίτερα με το να κτυπιούνται τμήματα του ιρακινού στρατού (αφού τυπικά όλες οι ένοπλες οργανώσεις υπάγονται σ’ αυτόν). Είναι ο εύκολος στόχος, όχι επιθέσεων αλλά απαίτησης (απ’ την Βαγδάτη) να ξεκουμπιστεί. Απ’ την άλλη μεριά το ιρανικό καθεστώς δεν μπορεί να αυτοσυγκρατείται διαρκώς αν πράγματι χτυπιούνται εγκαταστάσεις του, αξιωματικοί του, ή (έστω) «φίλοι» του.

Προφανώς το ισραηλινό καθεστώς υπολογίζει ότι μπορεί να το «χοντραίνει» ως εκείνο το σημείο που η ιρανική αυτοσυγκράτηση θα αντέχει. Εν μέρει τέτοιες επιθέσεις προορίζονται για εσωτερική κατανάλωση: η ραγδαία φασιστικοποίηση της ισραηλινής κοινωνίας δείχνει αντεστραμμένα ότι το «εθνικό ηθικό» της δεν είναι σπουδαίο.

Απ’ την άλλη αυτό που λέγεται «ασύμμετρος πόλεμος» είναι απ’ τα «αγαπημένα» του ιρανικού καθεστώτος – που ξέρει καλά τόσο τις στρατιωτικές δυνατότητες όσο και τις αδυναμίες του.

(φωτογραφία: Χάρτης με τα σημεία / στόχους των ισραηλινών πυραύλων. Too much, όπως και να το δει κανείς…)

Καλοί πελάτες

Σάββατο 27 Ιούλη. … Ενώ δεν μας δίνουν τα f 35, εμείς αγοράζουμε 100 boeing, είναι μια συμφωνία που έχει υπογραφτεί… Είμαστε καλοί πελάτες. Αλλά αν συνεχίσει αυτή η σύγκρουση μπορεί να ξαναδούμε αυτό το θέμα…

Αυτά δήλωσε χτες ο Erdogan μιλώντας στο κόμμα του. Οι τουρκικές αερογραμμές (εταιρεία παγκόσμιας εμβέλειας), στις οποίες το τουρκικό κράτος έχει το 49% των μετοχών, παρήγγειλε το 2013 75 boeing 737 max, και το 2018 άλλα 25 boeing 787-9 dreamliners. Τα 737 max είναι αυτά που δεν πετάνε πλέον, μιας και έπεσαν δύο (σκοτώνοντας κόσμο) εξαιτίας λαθών στο αναβαθμισμένο λογισμικό «ασφάλειας»… Η boeing βρίσκεται ήδη σε μεγάλα ζόρια… Θεωρητικά η Άγκυρα θα μπορούσε να κάνει αυτό που έχουν κάνει και άλλα κράτη: να παγώσει αυτήν την παραγγελία (των 75 737 max) επικαλούμενη τα σοβαρά τεχνικά προβλήματα του μοντέλου.

Αλλά όχι. Σε μια επίδειξη «εμπορικού πνεύματος» απ’ αυτό που αρέσει ιδιαίτερα στο ψόφιο κουνάβι, συνδυάζοντας εμπορικές και διακρατικές σχέσεις, ο Erdogan κτυπάει εκεί που πονάει. Δεν λέει (ακόμα) “ακυρώνουμε την παραγγελία”. Λέει σας δίνουμε χρόνο να το ξανασκεφτείτε… Είμαστε καλοί πελάτες…

Το γράψαμε έγκαιρα: με την τακτική των “τιμωριών” και των “κυρώσεων” το ψοφιοκουναβιστάν έχει αρχίσει να πυροβολεί τα πόδια του. Δεν έχει, όμως, περιθώρια να αρχίσει τις εξαιρέσεις – ειδικά όταν οι “καλοί πελάτες” αγοράζουν ρωσικά όπλα πρώτης γραμμής…

(φωτογραφία: Ο Erdogan υπογράφει το 2018 στη Ν. Υόρκη την επιπλέον παραγγελία).