Tag: κίνα

Ανατολική ασία

Τρίτη 31 Οκτώβρη. Στο τέλος της εβδομάδας το ψόφιο κουνάβι ξεκινάει μια τουρνέ στην ανατολική ασία. Θα περάσει απ’ το Τόκιο, την Σεούλ, για να καταλήξει στο Πεκίνο. Οι αλιείς μαργαριταριών ας ετοιμάζονται.

Εν τω μεταξύ έχουν αρχίσει να μαζεύονται αμερικανικά όπλα στην περιοχή. Δύο αεροπλανοφόρα ακόμα (πέρα απ’ το ένα που είναι σε βάρδια), «στρατηγικά βομβαρδιστικά», κλπ. Ορισμένοι εκτιμάνε ότι η αμερικανική διοίκηση συγκεντρώνει στρατό στην περιοχή επειδή το ψόφιο κουνάβι θέλει να δείξει στο Τόκιο και στη Σεούλ, ειδικά στο πρώτο, ότι δεν χρειάζεται να χολοσκάει για την «ασφάλειά» του· η Ουάσιγκτον προσφέρει αρκετή από δαύτη – και θα ήθελε να πληρώνεται.

Στο Πεκίνο τι θέλει να δείξει το ψόφιο κουνάβι; Ότι έχει την δύναμη να αμφισβητήσει την κινεζική επέκταση στον Ειρηνικό; Την προηγούμενη φορά που συναντήθηκαν, στην Ουάσιγκτον, οι δύο πρόεδροι (κίνας και ηπα), το ψόφιο κουνάβι είχε την καλωσύνη να ανακοινώσει στον φιλοξενούμενό του ότι «μόλις τιμώρησε» αυτούς τους παλιοχαρακτήρες της Δαμασκού, «που σκοτώνουν παιδιά», εκτοξεύοντας μερικές δεκάδες κρουζ εναντίον τους.

Προφανώς δεν είναι αυτός που αποφασίζει· αυτός είναι μόνο μια μόστρα. Ας ευχηθούμε ότι δεν τον έχουν βάλει τα αφεντικά του του να δείξει στον κινέζο αυτοκράτορα πως τιμωρεί την Πγιονγκγιάνγκ.

Ένας κανονικός καπιταλισμός

Πέμπτη 26 Οκτώβρη. Η φωτογραφία είναι πολύ πρόσφατη… Δείχνει, μήπως, κάποια επετειακή γιορτή για τα 100 χρόνια απ’ την ρωσική επανάσταση; Όχι. Δείχνει ένα τμήμα της αίθουσας όπου έγινε το 19ο συνέδριο ενός επιχειρηματικού διοικητικού συμβουλίου: του δ.σ. του κινεζικού κράτους / κεφάλαιου. Το γεγονός ότι αυτό το δ.σ. λέγεται «κομμουνιστικό κόμμα» θα μπορούσε να είναι ειρωνεία της ιστορίας· δεν παύει, πάντως, να είναι γεγονός.

Όπως είχε συμβεί για αρκετό διάστημα με την ανάπτυξη του σοβιετικού καπιταλισμού μετά την σταλινική εδραίωση, έτσι και η καταπληκτική ανάπτυξη του κινεζικού τις τρεις τελευταίες δεκαετίες, δείχνουν ένα βασικό λάθος στη σκέψη και στην ανάλυση του Μαρξ. Για την σχέση «εποικοδομήματος» (δηλαδή: θεσμών) και «βάσης» (δηλαδή: οργάνωσης της εργασίας / παραγωγής). Σύμφωνα με την αυστηρή γραμμική, ντετερμινιστική προσέγγιση του Μαρξ, τα βασικά χαρακτηριστικά της «βάσης» ορίζουν τα χαρακτηριστικά του «εποικοδομήματος». Συνεπώς, ένας καπιταλισμός και μάλιστα ιδιαίτερα αναπτυγμένος (όπως ο κινεζικός) θα έπρεπε να έχει δημιουργήσει κάποιου είδους «αστική δημοκρατία».

Δεν συμβαίνει έτσι. Ο κινεζικός καπιταλισμός διευθύνεται από ένα μονοκομματικό κράτος· το κόμμα, μάλιστα, αυτοχαρακτηρίζεται σαν «κομμουνιστικό». Δεν πρόκειται, ωστόσο, για το μοντέλο του κρατικού, γραφειοκρατικού καπιταλισμού της πρώην ε.σ.σ.δ.: στην τωρινή κίνα υπάρχουν και ιδιώτες καπιταλιστές… Μερικοί, μάλιστα, απ’ τους πλέον διάσημους παγκόσμια. Πρέπει, όμως, υποχρεωτικά, να είναι «μέλη του κόμματος»· και, υποθέτουμε, όχι απλά μέλη.

Αυτός ο συνδυασμός κρατικού και ιδιωτικού καπιταλισμού α λα Πεκίνο έχει γίνει σπαζοκεφαλιά για τα αφεντικά της δύσης, καθώς ψάχνουν τρόπους για να ανακόψουν την πολύ γρήγορη καπιταλιστική προέλαση της κίνας μέσω εξαγορών δυτικών επιχειρήσεων. Ως τώρα προσπαθούν να στήσουν ανάχωμα προστατευτισμού απαγορεύοντας τις (κινεζικές) εξαγορές «στρατηγικών» δυτικών μαγαζιών. Αυτό το κόλπο θα μπορούσε να έχει κάποια περιορισμένη επιτυχία. Όχι, όμως, καθοριστική, αφού το post ’80s δικτυακό μοντέλο εργολαβιών και υπ-εργολαβιών δεν επιτρέπει να χαρακτηριστεί ολόκληρο το δίκτυο προμηθευτών και υπο-κατασκευαστών (π.χ. μιας δυτικής πολεμικής βιομηχανίας) σαν «στρατηγικό».

Ο άλλος τρόπος που προσπαθούν να δουλέψουν είναι η «ανακάλυψη» του κατά πόσο συμμετέχει το κινεζικό κράτος, σαν φανερός ή κρυφός μέτοχος, στις τυπικά ιδιωτικές κινέζικες επιχειρήσεις που κάνουν τις εξαγορές. Αν μπορούσαν να στοιχειοθετήσουν τέτοιες κρατικές συμμετοχές, τότε θα κατηγορούσαν αυτές τις ιδιωτικές (εντός ή εκτός εισαγωγικών) επιχειρήσεις ότι λαμβάνουν κρατικές ενισχύσεις· κάτι που θεωρείται ανάθεμα στη δύση. Κι έτσι θα τις απέκλειαν συνολικά και όχι α λα καρτ.

Δεν μπορούμε να ξέρουμε τι συμβαίνει κι τι θα ανακαλύψουν οι δυτικοί «ντετέκτιβ». Ξέρουμε όμως (είναι ολοφάνερο!) ότι το κινεζικό «κομμουνιστικό κόμμα» είναι πολύ καλός γνώστης των καπιταλιστικών μεθοδολογιών (των off shore, του λαθρεμπορίου, κλπ) και τις έχει υιοθετήσει τόσο αποτελεσματικά ώστε να «βάζει τα γυαλιά» τους πρώτους διδάξαντες.

Μετά απ’ αυτό παραμονεύει το ερώτημα: μήπως η καπιταλιστική ανάπτυξη ΓΕΝΙΚΑ δεν χρειάζεται εκείνο που θεωρήθηκε ιστορικά σαν οργανικό συστατικό της επονομαζόμενο «δημοκρατία»;

Η καπιταλιστική κανονικότητα

Πέμπτη 26 Οκτώβρη. Αν στην κινέζικη περίπτωση η απάντηση είναι καταφατική, κι αν στην γιαπωνέζικη περίπτωση η επίσημη «σύνθεση» ανάμεσα σε κράτος, κεφάλαιο και οργανωμένο έγκλημα («γιακούζα») είναι επίσης οργανική και γνωστή, ας μην βιαστεί κανείς να μιλήσει για ασιατικές ιδιαιτερότητες και «εξαιρέσεις του κανόνα» της αναγκαιότητας και της γραμμικής σχέσης του «δημοκρατικού εποικοδομήματος» για την «ανάπτυξη της καπιταλιστικής βάσης».

Το «ερώτημα της δημοκρατίας» (και της αναγκαιότητάς της…) ποτέ δεν έπαψε να μπαίνει στην ιστορία των δύο τελευταίων αιώνων στις δυτικές καπιταλιστικές κοινωνίες. Η τελευταία τέτοια περίοδος, όπου όχι μόνο έχει ξανατεθεί μεταξύ των αφεντικών το ερώτημα αλλά απαντιέται κιόλας με τους τρόπους που τα βολεύει, είναι απ’ την δεκαετία του 1980 και μετά, ως σήμερα. Αν θα ήθελε κανείς να είναι ακριβής, το «πολίτευμα» στα περισσότερα δυτικά κράτη (συμπεριλαμβανόμενων των πρώην «σοσιαλιστικών») είναι ολιγαρχία.

Αυτό δεν έχει επιβληθεί μέσα από ανοικτές απαγορεύσεις. Συμβαίνει, κυρίως, μέσα από την «κοινή συναινέσει» (πληθυσμών και αφεντικών) υιοθέτηση μιας συγκεκριμένης (νεοφιλελεύθερης) ιδέας περί «κεντρικής εξουσίας»: εξαιτίας της συνθετότητας των ζητημάτων είναι μια τεχνικο-γραφειοκρατική διαδικασία, που διεκπεραιώνεται από ειδικούς των αφεντικών, και μπορεί να επηρεαστεί μόνο απ’ την δράση συγκεκριμένων ομάδων «πίεσης». (Αναλυτικότερα στα Sarajevo νο 78, 80 και 90: κοινοβουλευτισμός, εξουσία, κράτος).

Αυτή η παραδοχή δεν διαφέρει ριζικά απ’ την λειτουργία του μονοκομματικού κράτους τύπου κίνας: κι εκεί οι φράξιες του κόμματος μπορούν να λειτουργούν σαν «ομάδες πίεσης». Στο βαθμό που λειτουργεί (και έτσι συμβαίνει τις τελευταίες δεκαετίες) αποδεικνύει ότι οι περιβόητες «μεσαίες τάξεις» δεν έχουν κάποια υπαρξιακή καούρα υπέρ της δημοκρατίας. Κυρίως αναζητούν την κατανάλωση που τροφοδοτεί την αυτοπεποίθησή τους. Και άρα τις καταναλωτικές ελευθερίες.

Απ’ τις αρχές της δεκαετίας του ’90 και ως τις αρχές της επόμενης (όταν άρχισε ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας»), η κατάρρευση του ανατολικού μπλοκ είχε ταΐσει μια θηριωδώς αυτάρεσκη ρητορική για την «απόλυτη υπεροχή της δυτικής δημοκρατίας» και την «έμφυτη τάση των μεσοστρωμάτων» να την διεκδικούν. Το «κέντρο» («κέντρο» απ’ την άποψη της ταξικής διαστρωμάτωσης: «μεσαία τάξη», «κέντρο» και ως προς το δίπολο «δεξιά – αριστέρα») είχε αναχθεί σε σπονδυλική στήλη και εγγύηση αυτής της περίφημης «δημοκρατίας». Αυτά ενόσω η υπόγεια κρίση και η φανερή αναδιάρθρωση αναδιαμόρφωναν τις σχέσεις εξουσίας, μακριά από τέτοια εύπεπτα, ύπουλα και ναρκισσιστικά σχήματα.

Τελικά, στα τέλη μόλις της δεύτερης δεκαετίας του 20ου αιώνα, οι πρωτοκοσμικές μικροαστικές και μεσοαστικές μάζες (τα αδιαφοροποίητα σύνολα των Εγώ…) δείχνουν μια ισχυρή τάση προς τον εξουσιαστικό αυταρχισμό. Μπορεί να μην αναζητούν το κόμμα / κράτος α λα κίνα. Μια χαρά όμως θεωρούν ότι θα υπηρετηθούν τα συμφέροντά τους απ’ το κράτος / μαφία. Η ιαπωνία μπορεί να είναι το ανομολόγητο μοντέλο…

Ένα «κανονικό κράτος»…

Τετάρτη 25 Οκτώβρη. Η επανεκλογή του δεξιού, φιλοπόλεμου Shinzo Abe στην πρωθυπουργία της ιαπωνίας, βάζει σε τροχιά την αλλαγή του ιαπωνικού συντάγματος, σε ότι αφορά την χρήση, και άρα το μέγεθος και το είδος του στρατού. Όπως είναι (ίσως) γνωστό το μεταπολεμικό (β παγκόσμιος) σύνταγμα του Τόκιο απαγόρευε την ύπαρξη και την χρήση του στρατού εκτός συνόρων. Αυτό σήμαινε έναν στρατό χωρίς επιθετικά όπλα και χωρίς ανάλογη εκπαίδευση. Ο Abe ήδη έκανε μια συνταγματική αλλαγή το 2015, ανοίγοντας το παράθυρο για συμμετοχή του ιαπωνικού στρατού οπουδήποτε στον κόσμο «σαν συνδρομή σε συμμάχους». Δεν ξέρουμε αν πήγαν ιάπωνες πεζοναύτες οπουδήποτε, και που. Δεν έχει σημασία. Η αλλαγή του ’15 ήταν «μεταβατική». Τώρα ο Abe πρόκειται να καταργήσει οτιδήποτε αντιμιλιταριστικό. Η ιαπωνία θα ξαναγίνει ένα «κανονικό ιμπεριαλιστικό κράτος».

Οι συνέπειες αυτής της εξέλιξης στο κοντινό μέλλον (τα επόμενα χρόνια) θα είναι πολλών ειδών. Απ’ την μια μεριά το Τόκιο θα μπορεί να διαπραγματευτεί από άλλη θέση την παρουσία (και το μέγεθος) του αμερικανικού στρατού στα εδάφη του. Απ’ την άλλη η Ουάσιγκτον θα έχει αισθητά μεγαλύτερες δυσκολίες στο να ελέγξει τον ιαπωνικό ιμπεριαλισμό.

Τυπικά το Τόκιο θα εμφανίζεται σαν εξοπλιζόμενο εναντίον της βορειοκορεατικής «απειλής». Πολλοί θεωρούν ότι ο κυριότερος αντίπαλός του (θα) είναι το Πεκίνο, που πράγματι βρίσκεται σε μια δυναμική ιμπεριαλιστική τροχιά σε ότι αφορά τον δυτικό ειρηνικό και τη νοτιοανατολική ασία. Όμως τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό στην ίδια περιοχή θα τον θεωρεί το Τόκιο «φιλικό»;

Σε κάθε περίπτωση: υπάρχει ακόμα ένα ισχυρό αντι-μιλιταριστικό κίνημα στην ιαπωνία. Δεν ξέρουμε τι θα καταφέρει να εμποδίσει· ξέρουμε όμως ότι δεν θα κάτσει με τα χέρια σταυρωμένα.

(φωτογραφία: «η πατρίδα σε χρειάζεται!»)

Ηλεκτροκίνηση

Τετάρτη 25 Οκτώβρη. Η αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία tesla διαπραγματεύεται την κατασκευή εργοστασίου στην Σαγκάη. Ο Musk θέλει να προλάβει την κινεζική αγορά· έστω ένα πολύ μικρό μερίδιο εκεί (το μεγαλύτερο θα το πάρουν οι κινέζικες ηλεκτρο-αυτοκινητοβιομηχανίες…).

Σύμφωνα με τη «ναυτεμπορική» πριν δυο μέρες:

… Ο φιλόδοξος στόχος της κίνας, της μεγαλύτερης αγοράς αυτοκινήτου του πλανήτη, αλλά και δεύτερης μεγαλύτερης καταναλώτριας «μαύρου χρυσού», να σταματήσει την κυκλοφορία οχημάτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης, επηρεάζει όχι μόνο την παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία, αλλά και την αγορά πετρελαίου… Η μειωμένη ζήτηση αργού απ’ τον ασιατικό δράκο, προβλέπεται να ωθήσει πτωτικά τις διεθνείς τιμές πετρελαίου, παρά τις προσπάθειες του οπεκ να τις στηρίξει με τη συμφωνία για μείωση της προσφοράς.

Σε πρόσφατη συνέντευξή του στο cnbc ο Κρίς Γουόλτινγκ, διευθύνων σύμβουλος της Longview Economics, προέβλεψε ότι η τιμή του πετρελαίου θα διολισθήσει στα 10 δολάρια το βαρέλι το αργότερο έως το 2025. Αιτία της δραματικής πτώσης, όπως είπε, θα είναι η στροφή της κίνας και άλλων μεγάλων ανεπτυγμένων και αναδυόμενων οικονομιών στην ηλεκτροκίνηση, καθώς σήμερα το 70% της αγοράς πετρελαίου εξαρτάται από τη ζήτηση των μεταφορών.

Τα ηλεκτρικά ι.χ. είναι έτοιμα, όχι όμως οι ηλεκτρικές νταλίκες και τα ηλεκτρικά αεροπλάνα. Συνεπώς δεν θα εξανεμιστεί στο κοντινό μέλλον το 70% της παγκόσμιας ζήτησης σε πετρέλαιο και τα παράγωγά του· μάλλον ένα αισθητά μικρότερο ποσοστό, της τάξης του 15% ή 20%.

Γι’ αυτό και οι προβλέψεις για τις τιμές μετά από 5 ή 10 χρόνια μπορεί να μην είναι ακριβείς. Εκείνο που είναι ακριβέστατο είναι η εκτίμηση για σημαντική πτώση των τιμών και, κατά συνέπεια, για κατάρρευση καπιταλισμών που στηρίζονται αποκλειστικά στην εξαγωγή πετρελαίου. Αυτό ήδη συμβαίνει· σύντομα θα αφορά και το Ριάντ (που είναι βασικός προμηθευτής του κινέζικου καπιταλισμού σε oil).

Ούτε ψύλλος στον κόρφο του μελλοντικού βασιλιά για τα επόμενα 30 χρόνια, όποια εκδοχή του ισλάμ κι αν πουλάει για θρησκεία του…

(Σε κάθε περίπτωση θα το ξαναπούμε: αν βρεθούν εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα πετρελαίου στην ελληνική επικράτεια, ας μας κρατήσουν ένα μπιτονάκι. Για ενθύμιο…)

Ουάσιγκτον 2

Δευτέρα 16 Οκτώβρη. Όταν στις αρχές του περασμένου Ιούνη ο ισραηλινός πρωθ. Νετανιάχου πήγε (για 3η φορά μέσα σε ένα χρόνο) στη Μόσχα για να κλαφτεί για τις «απειλές του ιράν», εισέπραξε έναν κουβά παγάκια. Το αφεντικό του ρωσικού καθεστώτος, ο Πούτιν, του απάντησε ότι … το ισραήλ είναι σημαντικός εταίρος (της Μόσχας) αλλά το ιράν στρατηγικός σύμμαχος.

Δεν είναι παιχνίδι με τις λέξεις. Υπάρχει τεράστια απόσταση ανάμεσα σ’ έναν «στρατηγικό σύμμαχο» και σ’ έναν «σημαντικό εταίρο». Απ’ τους δύο τον πρώτο ενδιαφέρεσαι να μην χάσεις, όχι τον δεύτερο. Κατά συνέπεια το μιλιταριστικό καθεστώς του Τελ Αβίβ δεν πρόκειται να δει την Μόσχα να κρατάει, καν, «ίσες αποστάσεις» – αν τα πράγματα χοντρύνουν. Στο κάτω κάτω ρωσικά όπλα και πυρηνικούς αντιδραστήρες το ιράν ψωνίζει· όχι το ισραήλ. Προφανώς, όμως, δεν είναι μόνο οικονομικά τα κίνητρα της Μόσχας.

Το γεγονός παραμένει: ο ρωσικός ιμπεριαλισμός έχει κατέβει και στρατιωτικά νότια, στη μέση Ανατολή· σε περιοχές που είχε επιρροή ως τα ‘80s, αλλά την έχασε μετά την κατάρρευση και την διάλυση της ε.σ.σ.δ. Δεν έχει κατέβει στο μέγεθος της αμερικανικής παρουσίας· αλλά, σε κάθε περίπτωση, είναι παρών. Και το εννοεί. Αντίστοιχα σημαντικό γεγονός, ίσως λιγότερο εντυπωσιακό αλλά άξιο ιδιαίτερης προσοχής, είναι ότι ο κινέζικος ιμπεριαλισμός επίσης απλώνεται προς τα δυτικά (ως προς τα σύνορα της κίνας): η ναυτική βάση που φτιάχνει το Πεκίνο στο Djibouti είναι η πρώτη εκτός κινεζικού εδάφους στη σύγχρονη ιστορία. Όχι τυχαία δημιουργείται εκεί: απέναντι απ’ την αραβική χερσόνησο, στο τέλος του ινδικού, στην ερυθρά θάλασσα, πάνω στην διαδρομή του θαλάσσιου «δρόμου του μεταξιού».

Αυτά τα δεδομένα δεν υπήρχαν ούτε το 2001, ούτε το 2002, ούτε το 2003. Για την ακρίβεια: προκειμένου να αποτραπούν σαν ενδεχόμενο σχεδιάστηκε και ξεκίνησε ο αμερικανικός «προληπτικός πόλεμος κατά της τρομοκρατίας». Πρώτα με την 11η Σεπτέμβρη του 2001… Ύστερα με την εισβολή στο αφγανιστάν, μετά με την εισβολή στο ιράκ… Αν εκεί το αμερικανικό πεντάγωνο ξεμπέρδευε γρήγορα θα στρεφόταν, το είχε αναγγείλει, εναντίον της συρίας και του ιράν – το θυμάται κανείς πια; Δεν ξεμπέρδεψε· έγινε εκείνο που είχε “ευχηθεί” ο Πούτιν, το 2003: μακάρι να κολλήσετε εκεί, στο ιράκ. Σίγουρα κάποιοι έβαλαν ένα χέρι, βοήθησαν να κολλήσει ο αμερικανικός στρατός στο ιράκ και να μην εξαπλωθεί δυτικά και ανατολικά… Τότε. Ένας απ’ αυτούς ήταν η Τεχεράνη…

Από άποψη τακτικής λοιπόν η Ουάσιγκτον πέτυχε να διαλύσει κάποια κράτη, πέτυχε επίσης να εγκαταστήσει μια σειρά βάσεων στα εδάφη τους· απέτυχε όμως να εμποδίσει την σταδιακή επέκταση των αντιπάλων της στις ίδιες περιοχές.

Ουάσιγκτον 3

Δευτέρα 16 Οκτώβρη. Το ιράν είναι βασικός κρίκος στην αντι-αμερικανική επέκταση / κυριαρχία / «αμερικανικό 21ο αιώνα»· κι όχι μόνο επειδή αυτό το αναγνώρισε πριν καιρό ο πολύς Μπρεζίνσκι στη «μεγάλη σκακιέρα του». Η συμμαχία του τόσο με την Μόσχα όσο και με το Πεκίνο είναι πράγματι στρατηγική· ο Πούτιν απλά το υπενθύμισε στον Νετανιάχου. Κι αυτή η συμμαχία είναι προχωρημένη. Πως αλλιώς, για παράδειγμα, θα παραχωρούσε η Τεχεράνη χρήση σε ρωσικά πολεμικά που κατευθύνονταν στη συρία, κάτι που απαγορεύεται απ’ το ιρανικό σύνταγμα, αν αυτή η συμμαχία δεν είχε βαθύνει;

Προφανώς αυτά τα ξέρουν καλά οι «ειδικοί» στην Ουάσιγκτον. Καταλαβαίνουν όμως ότι η τακτική της (σχετικής) «εξομάλυνσης» που ακολούθησε η διοίκηση Ομπάμα (με την υπογραφή της συμφωνίας 5+1) δεν πέτυχε να συγκρατήσει κανέναν.

Καταλαβαίνουν επίσης ότι ο καταλύτης της ήττας του σχεδιασμού τους για την συρία και το ιράκ ΔΕΝ ήταν οι ιρανοί «φρουροί της επανάστασης», που δεν είχαν καμία ιδέα από «πόλεμο σε πόλεις». Ο καταλύτης ήταν η Μόσχα. Όχι μόνο επειδή κουβάλησε την αεροπορία, τα ραντάρ και τους κρουζ της στη συρία. Αλλά και επειδή το δικό της επιτελείο είχε εμπειρία και know how από πόλεμο σε πόλεις (: τσετσενία) – κι εκπαίδευσε τόσο τους ιρανούς όσο και τους σύριους σ’ αυτό το είδος. Κάνοντάς τους αποτελεσματικούς απέναντι στους (επίσης καλά) εκπαιδευμένους του isis και των υπόλοιπων «τζιχαντιστικών» οργανώσεων. Αν, για παράδειγμα, δει κανείς τους ελιγμούς που έκαναν εφικτή την ανακατάληψη του ανατολικού Aleppo, θα καταλάβει (ίσως) ότι δεν είχαν απλά και μόνο την ρωσική υπογραφή. Κουβαλούσαν και την εμπειρία (με τα συν και τα πλην) του Γκρόζνι…

Τι μπορεί να κάνει όμως η Ουάσιγκτον αυτή τη χρονική στιγμή; Δείχνει την Τεχεράνη σαν «πρωτεύουσα της παγκόσμιας τρομοκρατίας», σε ένα μείγμα βερμπαλισμού, μιλιταρισμού και αμηχανίας – αλλά αυτό δεν την κάνει ακίνδυνη. Μάλλον το αντίθετο. Γιατί αν επιβεβαιώνεται, άλλη μια φορά τα τελευταία 2 χρόνια, με ακόμα πιο επιθετικό τρόπο, ότι η «διάσωση» της αμερικανικής ιμπεριαλιστικής επιρροής στην ευρύτερη περιοχή περνάει απ’ το Ριάντ και το Τελ Αβίβ, και με δεδομένο ότι το αντίπαλο μπλοκ είναι σταθερά διαμορφωμένο, τότε η Ουάσιγκτον (ή κάποιος απ’ τους συμμάχους της) θα πρέπει να προχωρήσει κι άλλο. Πέρα απ’ τις «καταγγελίες», και τις «κυρώσεις» που δεν θα έχουν πια κανένα αποτέλεσμα…

Να γιατί (εν συντομία) δεν πρόκειται για κάποια «διμερή διένεξη». Αν, δηλαδή, έχει κάποια σημασία να κοιτάμε τον ορίζοντα και όχι τον αφαλό μας…

(Εν τω μεταξύ, τη νύχτα Κυριακής προς Δευτέρα, ο ιρακινός στρατός και οι pmu – οι αραβικές / σιιτικές πολιτοφυλακές που έχουν εκπαιδεύσει οι “φρουροί της επανάστασης” – ξεκίνησαν μεγάλη επίθεση προς τα περίχωρα του Κιρκούκ. Στην πόλη ζει μια σχετική μειονότητα κούρδων (περίπου το 1/3) ενώ οι υπόλοιποι είναι άραβες και τουρκμένοι. Παρ’ όλα αυτά κατέχεται απ’ τους πεσμεγκρά, για όχι ασήμαντο λόγο: για τα μεγάλα κοιτάσματα πετρελαίου στα πέριξ.

Μετά το δημοψήφισμα της 25ης Σεπτέμβρη η Βαγδάτη ζήτησε απ’ το Αρμπίλ να επιστρέψει το Κιρκούκ στην δικαιοδοσία της. Η κουρδική φεουδαρχία αρνήθηκε. Τώρα τον λόγο τον έχουν τα όπλα…)

Το ψόφιο κουνάβι στις επάλξεις

Κυριακή 8 Οκτώβρη. … Θα σας πω τη γνώμη μου, για να την ξέρετε: θέλω δασμούς. Και θέλω κάποιος να μου φέρει να υπογράψω δασμούς…

Τάδε έφη η τωρινή κεντρική πολιτική βιτρίνα στην Ουάσιγκτον, τον περασμένο Αύγουστο, σε συνάντηση με του υπουργικού συμβουλίου. Το ψόφιο κουνάβι έχει θυμώσει πολύ με τους οπαδούς της «παγκοσμιοποίησης» που προσπαθούν να του βάλουν τρικλοποδιές! (Που να το ήξεραν οι κάποτε πύρινοι anti-global διαδηλωτές ότι θα έρθει σύντομα μια στιγμή που ο εκπροσωπός τους θα είναι αυτός! Κι όμως: αν οι ντόπιοι έδιναν βάση σε όσα γράφαμε τότε, τότε που το anti-global ήταν επαναστατική μόδα, στις σελίδες του χάρτινου Sarajevo, κάτι θα είχαν μυριστεί έγκαιρα. Και δεν θα γίνονταν το λάδι στα γρανάζια των καπιταλιστικών ταλαντώσεων…)

Το πρόβλημα, ωστόσο, που έχει μπροστά του το ψόφιο κουνάβι δεν είναι ο κινεζικός καπιταλισμός σκέτος. Είναι το γεγονός ότι από πολλές απόψεις αυτός ο καπιταλισμός είναι οργανικός για τμήματα του αμερικανικού. Είτε επειδή πολλά κινεζικά εμπορεύματα τροφοδοτούν πολλαπλά κέρδη μέσω της εμπορικής τους διαδρομής στις ηπα (μεταφορές, χοντρική, λιανική)· είτε επειδή κρατούν σχετικά χαμηλά το «κόστος αναπαραγωγής» των συγχρονων εργατών στις ηπα· είτε επειδή πολλές αμερικανικές εταιρείες έχουν κάνει επενδύσεις στην κίνα. Αυτό σημαίνει ότι αν το ψόφιο κουνάβι το χοντρύνει με τους δασμούς που θέλει, απ’ τα μέτρα του αλλά και τα αντίμετρα του Πεκίνου κάποια αμερικανικά αφεντικά θα χάσουν.

Απ’ την άλλη μια τέτοια εξέλιξη δεν είναι πρωτότυπη. Κάποιοι χάνουν, κάποιοι κερδίζουν: αυτός είναι ο καπιταλισμός εδώ και ενάμισυ τουλάχιστον αιώνα. Κι αυτοί που χάνουν δεν μένουν χαμένοι για πάντα. Απλά θα μεταφέρουν το χρήμα τους σε άλλους, πιο αποδοτικούς τομείς.

Συνεπώς, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, με την Α ή την Β ένταση, το ψόφιο κουνάβι θα προχωρήσει τον εμπορικό του πόλεμο με το Πεκίνο. Το τι θα ακολουθήσει μεσοπρόθεσμα δεν τον αφορά… Έτσι κι αλλιώς, όπως σχολίασε κάποτε ο κυρ Κέυνς, μεσοπρόθεσμα είμαστε όλοι νεκροί.

Ο Σουν Τσου έγραψε κάτι για τους εμπορικούς πολέμους;

Κυριακή 8 Οκτώβρη. Δεν είναι μόνο ο αμερικανικός καπιταλισμός που ζορίζεται απ’ την θεαματική ανάπτυξη του κινεζικού. Είναι και ο ευρωπαϊκός. Η ε.ε. ωστόσο (αυτή είναι το «οικονομικό υποκείμενο») δεν θέλει αυτή τη στιγμή να κηρύξει «γενικό πόλεμο» στο Πεκίνο. Προτιμάει μια τακτική επιμερισμού· εφόσον έχει ήδη ανοίξει ένα μέτωπο εναντίον της απ’ την Ουάσιγκτον.

Τι σημασία όμως θα έχουν αυτά στο βαθμό που προχωρά (και θα προχωρά) το κινεζικό σχέδιο των «δρόμων του μεταξιού»; Πολλά κράτη (πολλά αφεντικά) της νότιας και της νοτιοανατολικής ασίας αλλά και της αφρικής ενδιαφέρονται για τα επενδυτικά προγράμματα και τους σχεδιασμούς του Πεκίνου κάτω απ’ αυτήν την φιλόδοξη μεταξένια ταμπέλα. Κατ’ αυτόν τον τρόπο περιέρχονται στον ένα ή στον άλλο βαθμό στη σφαίρα επιρροής του Πεκίνου. Οικονομικά και όχι μόνο.

Συνεπώς τα τείχη των δασμών (που απαντιούνται ανάλογα) δεν έχουν μεσομακρόθεσμα νόημα εκτός από μία περίπτωση: ό,τι απ’ την σφαίρα επιρροής του Πεκίνου δεν αποσπάται «ειρηνικά» θα καταστρέφεται. Η λογική του ενδοκαπιταλιστικού ανταγωνισμού είναι αμείλικτη. «Δρόμους του μεταξιού» εσείς; «Δρόμους του μολυβιού» εμείς!

Η εμπορική πολιτική του ψόφιου κουναβιού είναι, λοιπόν, το απαραίτητο συμπλήρωμα της παγκόσμιας στρατιωτικής δράσης του αμερικανικού πενταγώνου.

Βόρεια κορέα

Τετάρτη 30 Αυγούστου. Είναι συστατικό της μαζικής δημαγωγίας η κινδυνολογία. Δεν είναι μόνο η τακτική δόση φόβου που χρειάζονται οι υποτελείς για να “κοιτάνε τη δουλειά τους” (και την οικογένειά τους) αποκλειστικά. Είναι και η τακτική δόση σύγχισης που εξασφαλίζει ότι δεν θυμούνται και δεν μπορούν να κρίνουν μόνοι τους.

Το βορειοκορεατικό καθεστώς εκτόξευσε χτες έναν πύραυλο που “πέρασε πάνω απ’ την ιαπωνία”! Ουάου! (Εκτιμάται ότι ήταν της κατηγορίας που θα μπορούσε να κτυπήσει και το Guam· αλλά η χθεσινή βολή ήταν σε εντελώς άσχετη κατεύθυνση). Πριν λίγες ημέρες είχε δοκιμάσει τρεις βαλιστικούς μικρού βεληνεκούς, για τους οποίους κανείς δεν ξέρει πάνω από που πέρασαν… Τρεις φορές ουάου!!! Πάντως σε καμία περίπτωση οι πύραυλοι δεν σημάδευαν αμερικάνικο, ιαπωνικό ή νοτιοκορεάτικο στόχο. Κι αυτό είναι που έχει σημασία. Ειδικά μετά απ’ το ξεκαθάρισμα που έκανε το Πεκίνο· ξεκαθάρισμα που όλοι οι δημαγωγοί και “αναλυτές” παραλείπουν να υπενθυμίζουν.

Στις 12 Αυγούστου (Να είσαι σίγουρος ότι:) γράφαμε:

… Η κίνα θα πρέπει να κάνει ξεκάθαρο ότι αν η βόρεια κορέα εκτοξεύσει πυραύλους που απειλούν αμερικανικό έδαφος και οι ηπα απαντήσουν, η κίνα θα μείνει ουδέτερη. Αν οι ηπα και η νότια κορέα ξεκινήσουν επιθέσεις και προσπαθήσουν να ανατρέψουν το καθεστώς της βόρειας κορέας και να αλλάξουν την πολιτική κατάσταση στην κορεατική χερσόνησο, η κίνα θα τους εμποδίσει…

Αυτό ήταν απόσπασμα από άρθρο των global times, μιας αγγλόφωνης ιντερνετικής έκδοσης της κινεζικής «λαϊκής ημερησίας», που είναι όργανο του κ.κ. της κίνας. Ουσιαστικά ήταν η “ανεπίσημα” διατυπωμένη θέση του κινεζικού καθεστώτος.

Λοιπόν: πριν 2 ολόκληρες βδομάδες, όταν το ψόφιο κουνάβι και ο Κιμ συναγωνίζονταν σε απειλές, το Πεκίνο ξεκαθάρισε το εξής απλό, που συνιστά και το «πλαίσιο» του τι είναι δυνατόν να συμβεί στην κορεατική χερσόνησο:

Α) Αν η Πγιονγκγιάνγκ επιτεθεί πρώτη σε αμερικανικό στόχο, τότε το Πεκίνο θα κάτσει στην άκρη, και οι ηπα μπορούν να απαντήσουν όπως νομίζουν…

Β) Αν, όμως, η Πγιονγκγιάνγκ ΔΕΝ στραφεί κατά αμερικανικού (ή ιαπωνικού, ή νοτιοκορεατικού) στόχου και επιτεθεί πρώτη η Ουάσιγκτον, τότε το Πεκίνο θα «χωθεί». Συνεπώς οι ηπα θα βρεθούν σε πόλεμο και με την κίνα…

Απείλησε κανέναν ο πύραυλος που πέρασε πάνω απ’ την ιαπωνία; Όχι. Συνεπώς όχι έναν αλλά δεκαέναν μπορεί να ρίξει, με τέτοιον τρόπο, η Πγιονγκγιάνγκ! Ειδικά αν γίνονται τον ίδιο καιρό (τώρα δηλαδή, ως το τέλος του μήνα) στρατιωτικές ασκήσεις ηπα – νότιας κορέας… «Κάντε καταγγελίες, κάντε μηνύσεις, κάντε δεήσεις, κάντε συμβούλια ασφαλείας του οηε, κάντε ό,τι νομίζετε· επίθεση, όμως, στη βόρεια κορέα δεν σας επιτρέπουμε». Αυτό έχει πει το Πεκίνο, και το άκουσαν εκεί που πρέπει. Αυτό ισχύει.

(Δεν θα ήταν δυνατόν, ωστόσο, να επιδιώξει η Ουάσιγκτον πόλεμο με το Πεκίνο «μέσω βόρειας κορέας»; Θεωρητικά ναι. Όταν και αν συμβεί κάτι τέτοιο, πάντως, δεν θα έχει μόνο τις «δυνάμεις» που έχει τώρα στην περιοχή. Θα έχει πολλαπλάσιες. Και μια τέτοια προετοιμασία δεν κρύβεται… )