Πέμπτη 20 Σεπτέμβρη. Η ανατροπή είναι εντυπωσιακή ως προς το μέγεθος και το βάθος της. Κυρίως όμως στα όρια του απίστευτου είναι η ταχύτητα με την οποία έγινε! Το 2008 τόσο το αμερικανικό κράτος όσο και το κινεζικό μπήκαν στη «διαχείριση της κρίσης» απ’ το ίδιο περίπου σημείο: με δημόσιο χρέος 40% του αεπ του το καθένα (το χρέος της κεντρικής κυβέρνησης του Πεκίνου ήταν 27% του αεπ, αλλά συνυπολογίζεται και το χρέος των τοπικών κυβερνήσεων μέσα στην κίνα). Στα τέλη 2017 (εξαιτίας της ραγδαίας αύξησης του δημόσιου δανεισμού και της μικρής αύξησης του αεπ) το αμερικανικό χρέος είχε ξεπεράσει το αντίστοιχο αεπ (105,5%) όντας 4ο στον πλανήτη, ενώ το κινεζικό ήταν λίγο πάνω από το 60%. Στη φετεινή χρονιά το επιπλέον χρέος που θα προστεθεί στο αμερικανικό υπ.οικ. θα είναι μεγαλύτερο απ’ ότι συνολικά στα 200 πρώτα χρόνια ύπαρξης του αμερικανικού κράτους.
Κι αν αυτά μοιάζουν “ποσοτικά” στοιχεία υπάρχουν και “ποιοτικά”. Ένας δείκτης καπιταλιστικής ανάπτυξης είναι ο αριθμός αιτήσεων για “πατέντες” (αναγνώριση πνευματικής ιδιοκτησίας) που αφορούν εκ των πραγμάτων “έρευνα και ανάπτυξη” σ’ όλη την τεχνολογική γκάμα. Το 2016 οι κινέζοι ερευνητές είχαν καταθέσει 1.338.503 αιτήσεις για παντέτες, περισσότερες απ’ το άθροισμα των τέσσερων επόμενων (ηπα: 605.571, ιαπωνία 318.381, νότια κορέα 208.830, ευρωπαϊκό γραφείο 159.358…) Έλαβαν, τελικά, 404.208 πιστοποιήσεις πνευματικής ιδιοκτησίας, έναντι 303.049 των ηπα, 203.087 της ιαπωνίας και 108.875 της νότιας κορέας.
Η ταχύτητα και το εύρος της κινεζικής καπιταλιστικής ανάπτυξης δεν μπορεί παρά να προκαλεί δέος έως τρόμο – κατ’ αρχήν στις ηπα αλλά και στα ευρωπαϊκά κράτη. Είτε το δέος είτε ο τρόμος δεν αφορούν μόνο αυτό που έχει γίνει ήδη, αλλά – επιπλέον – αυτό που μπορεί να κάνει το Πεκίνο τα επόμενα χρόνια. Το παγκόσμιο «κινεζικό σχέδιο Marshall», οι δρόμοι του μεταξιού, που σκοπεύει σε μια παγκόσμια περιφερειακή καπιταλιστική ανάπτυξη προσδεδεμένη στον κινεζικό «κέντρο», είναι ακόμα στα πρώτα του βήματα… Το σχέδιο “made in china 2025” που έχει σκοπό να βάλει την κινεζική παραγωγή στην κορυφή των τεχνολογιών σ’ όλη την γκάμα τους (βιοτεχνολογίες, cloud, internet of things, κβαντικοί υπολογιστές, διαστημικά προγράμματα, κλπ), δείχνει απειλητικά ρεαλιστικό… Ο κινεζικός καπιταλισμός φαίνεται στ’ αλήθεια ικανός να μπει εξ εφόδου επικεφαλής της 4ης βιομηχανικής επανάστασης – αν δεν είναι ήδη. Όποιος έχει γνώση των διεθνών εκθέσεων υψηλής τεχνολογίας που γίνονται στην κίνα καταλαβαίνει…
Την ίδια στιγμή ο αμερικανικός καπιταλισμός δουλεύει, περίπου, στα όρια των δυνατοτήτων του. Τι θα μπορούσε να κάνει όχι το ψόφιο κουνάβι αλλά οποιοσδήποτε στη θέση του για να αντιμετωπίσει το κινεζικό «τσουνάμι»;
