Tag: κίνα

Smart europe

Τετάρτη 20 Φλεβάρη. …. Μερικές φορές δεν υπάρχει τίποτα πιο βλακώδες απ’ την ευρωπαϊκή νομοθεσία… Αυτοί οι νόμοι εφευρέθηκαν τον 20ο αιώνα, και οδηγούν σε οικονομικά και πολιτικά λάθη….

Όχι, δεν είναι κάποιος “ευρωσκεπτικιστής” που τράβηξε το σπαθί του απ’ το θηκάρι εν όψει των ευρωεκλογών του Μάη και τα χώνει… Είναι ο γάλλος υπ.οικ. Bruno Le Maire που εκπροσωπώντας την κυβέρνησή του τα «έχει πάρει», όπως και η γερμανική κυβέρνηση, επειδή η ε.ε. έχει επιτροπή ανταγωνισμού. Που εμπόδισε την συγχώνευση των σιδηροδρομικών εταιρειών Alstom (γαλλική) και Siemens (γερμανική). Στο χθεσινό κοινό μανιφέστο τους οι Bruno Le Maire και Peter Altmaier βάρεσαν συναγερμό: μόνο 5 ευρωπαϊκές επιχειρήσεις είναι μέσα στις 40 μεγαλύτερες του κόσμου. Και η κυρία Merkel σχολίασε χωριστά: «Η ευρωπαϊκή πολιτική για τον ανταγωνισμό μου δημιουργεί αμφιβολίες για το κάτα πόσο μπορούμε πραγματικά να δημιουργήσουμε παγκόσμιους παίκτες μ’ αυτόν τον τρόπο».

Μήπως την φτιάξατε εσείς (ή εμείς) αυτήν την «βλακώδη» ευρωπαϊκή πολιτική; Όχι. Υπήρξε συνεπές τέκνο του ορντοφιλελευθερισμού, που στη λίστα με τους εχθρούς της οικονομικής ανάπτυξης (ναι, ακριβώς αυτής!) είχε ψηλά την δημιουργία καρτέλ! Κι αν, λοιπόν, η ευρωπαϊκή επιτροπή ανταγωνισμού απαγόρευσε την συγχώνευση των Alstom και Siemens ήταν ακριβώς γι’ αυτό: στο όνομα του ανταγωνισμού, στο όνομα της προστασίας της (ευρωπαϊκής) αγοράς από τα καρτέλ, στο όνομα της προστασίας του «ευρωπαΐου καταναλωτή».

Αυτά, όμως, ήταν ζωτικά ζητήματα υπέρ της «ανάπτυξης» όταν δεν υπήρχε ο τόσο απειλητικός κινεζικός καπιταλισμός! Τώρα οι «ελευθερίες» (οι επιχειρηματικές και όχι μόνο…) και η «ευγενής άμιλλα» μεταξύ των ευρωπαϊκών αφεντικών σε στρατηγικούς τομείς είναι ξεπερασμένες. Τώρα ο προστατευτισμός (το ανάθεμα του ορντοφιλελευθερισμού μέχρι και πριν ελάχιστα χρόνια) παίρνει διάφορες μορφές. Μία απ’ αυτές είναι η δημιουργία επιχειρήσεων τέτοιου μεγέθους που να μην μπορούν να τις εξαγοράσουν οι αντίπαλοι (τα κινεζικά αφεντικά)· και να μπορούν να σταθούν αξιόπιστα απέναντι τους. Μια άλλη είναι η εξαγορά μετοχικού μεριδίου στρατηγικών επιχειρήσεων απ’ τα «μητρικά» κράτη, ώστε να κάνουν κουμάντο στη διοίκηση και να απορρίπτουν τις προτάσεις εξαγορών… Όχι με «οικονομικά» αλλά με «πολιτικά» κριτήρια…

Όσοι έχουν γνώση της καπιταλιστικής ιστορίας ξέρουν: η συγκέντρωση κεφαλαίου και η κρατική εμπλοκή στα ιδιοκτησιακά καθεστώτα στρατηγικών επιχειρήσεων, ειδικά μετά από μια περίοδο «έξω το κράτος απ’ το επιχειρείν» και «ζήτω η ελευθερία στην κίνηση του χρήματος και των εμπορευμάτων» είναι πολεμική συγκέντρωση και κεντρική διαχείρηση πυρός.

Καθώς στα «οικονομικά στρατεύματα» αναδιπλώνονται και σηκώνουν τις σημαίες είτε εθνικών στρατηγών είτε στρατηγών μιας ορισμένης μισο-τελειωμένης ολοκλήρωσης (όπως η ε.ε.), κινούνται κάτω από έναν όλο και πιο βαρύ ουρανό: η καπιταλιστική πολιτική οικονομία είναι αδιάλλακτη…

Η άλλη παγκοσμιοποίηση

Τρίτη 19 Φλεβάρη. Να μια ιστορία που θα φανεί οικεία. Μια μεγάλη δύναμη, αξεπέραστη από στρατιωτική άποψη και τεχνολογική ικανότητα, εξάγει το εμπορικό της μοντέλο του ελεύθερου εμπορίου σ’ όλο τον κόσμο. Τα σύνορα εξαφανίζονται, οι αποστάσεις μικραίνουν, και ο κόσμος μοιάζει να είναι κι αυτός μικρότερος. Αλλά μετά εμφανίζεται μια άλλη δύναμη – που η ισχύς της έχει κτιστεί πάνω σ’ ένα σύστημα οικονομικού εθνικισμού και βιομηχανικής πολιτικής καθοδηγούμενης απ’ το κράτος. Καθώς η δεύτερη αναπτύσσεται η πρώτη συρρικνώνεται, κι αυτό οδηγεί όχι μόνο σε πόλεμο αλλά και σε μια δεκαετή υποχώρηση του παγκόσμιου εμπορίου και των χρηματοπιστωτικών αξιών…

Σας φαίνεται οικείο; Ασφαλώς. Η πρώτη “δύναμη” (σκεφτήκατε) είναι οι ηπα, η δεύτερη η κίνα…

Λάθος:

… Αναφέρομαι, φυσικά, στο προηγούμενο κύμα παγκοσμιοποίησης στο οποίο ενεπλάκησαν η μεγάλη βρετανία και η γερμανία. Είναι εκείνο το κύμα που πέθανε πρακτικά με τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και την Μεγάλη Ύφεση. Είχε προηγηθεί μια οικονομική έκρηξη που κράτησε οκτώ δεκαετίες, στη διάρκεια των οποίων το παγκόσμιο εμπόριο και η οικονομική ελευθερία σχεδόν διπλασιάστηκαν. Παρ’ όλα αυτά, όπως σημείωνε η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών στην ετήσια έκθεσή της το 2007, “η κατάρρευση του πρώτου κύματος ήταν τόσο εντυπωσιακή όσο και η δημιουργία του”…

Αυτά σημειώνει η “οικονομική αναλύτρια” Rana Foroohar στους καθεστωτικούς financial times. Η ασταμάτητη μηχανή τα έχει υπόψη της αυτά εδώ και 25 χρόνια. Ας τα πούμε «γνώση της ιστορίας»: σαν (χάρτινο) Sarajevo είχαμε σοβαρούς λόγους όταν κρίναμε έως και κατηγορούσαμε την χαρούμενη αφέλεια του «φαινομένου της αντιπαγκοσμιοποίησης» που ήταν τόσο απολίτικο ώστε δεν μπορούσε καν να αναγνωρίσει τον εαυτό του μέσα στην ιστορία των καπιταλιστικών «παγκοσμιοποιήσεων» και των καταρρεύσεών τους…

Ωστόσο το να κάνει κάποιος αναλογίες ανάμεσα στην βρετανική αυτοκρατορία (τότε) και την αμερικανική (πρόσφατα), απ’ την μια μεριά, και την ανάδυση του γερμανικού καπιταλιστικού δυναμικού (τότε) με τον κινεζικό τώρα, είναι υπερβολικά σχηματικό. Τότε η «μοιρασιά» (ή η αλληλοκαταστροφή) έπρεπε υποχρεωτικά να επικεντρωθεί στην ευρωπαϊκή ήπειρο – πράγμα που, ωστόσο, απ’ την μια γέννησε την Οκτωβριανή επανάσταση (με πολλαπλές συνέπειες για δεκαετίες…), και απ’ την άλλη επέτρεψε σε μια ως τότε «μικρομεσαία» δύναμη, τις ηπα, να βρει τα περιθώρια για την δική της άνοδο.

Τώρα δεν υπάρχει κανένας (σαν κράτος / κεφάλαιο) που να είναι έξω απ’ τις κύριες εξισώσεις δύναμης· όπως ήταν οι ηπα στα μέσα της δεύτερης δεκαετίας του 20ου αιώνα. Επιπλέον δεν υπάρχει έδαφος στον πλανήτη που να είναι το αποκλειστικό «κέντρο» της αντίθεσης: αυτή απλώνεται παντού.

Το υποδεικνύει, μ’ έναν φουτουριστικό τρόπο, το οπλοστάσιο της Μόσχας (που αργά ή γρήγορα θα το αποκτήσουν κι άλλοι): ρομποτικοί πύραυλοι τροφοδοτούμενοι από μικρούς πυρηνικούς κινητήρες, ικανοί να περιπλανώνται για πολλές δεκαετίες στον αέρα ή στα βάθη της θάλασσας μέχρι να “κτυπήσουν” – οπουδήποτε…

Το προχωρημένο τέλος της τωρινής

Τρίτη 19 Φλεβάρη. Με τον τρόπο του δεν θα μπορούσε να το πει καλύτερα. Είναι ο Ren Zhengfei, ιδιοκτήτης και πρόεδρος της Huawei, που απ’ την μια εμφανίζεται σαν η ναυαρχίδα της κινεζικής υπεροχής στην τωρινή φάση της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, και απ’ την άλλη το φόβητρο για τον αμερικανικό καπιταλισμό:

… Δεν υπάρχει τρόπος να μας σταματήσουν οι ηπα. Ο κόσμος δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς εμάς, αφού είμαστε οι πιο αναπτυγμένοι. Ακόμα κι αν οι ηπα πείσουν περισσότερα κράτη να μην χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία μας για κάποιο διάστημα, μπορούμε να μικρύνουμε το επιχειρηματικό μέγεθός μας όσο χρειάζεται.

Όμως αν τα φώτα σβήσουν στη Δύση, η Ανατολή θα συνεχίσει να λάμπει. Κι αν ο Βορράς σκοτεινιάσει, θα υπάρχει πάντα ο Νότος. Η Αμερική δεν αντιπροσωπεύει τον κόσμο. Η Αμερική αντιπροσωπεύει μόνο ένα μέρος του κόσμου…

Αν ο καπιταλισμός, σα σύστημα παγκόσμιας εκμετάλλευσης και κυριαρχίας, είχε στόμα και φωνή, αυτή σήμερα θα ήταν του κυρ Ren Zhengfei. Μέσα σε 8 χρόνια η εταιρεία του υπερδεκαπλασίασε τα έσοδά της: από 6,3 δις δολάρια το 2009, σε 69,4 δισ το 2017. Σχεδόν τετραπλασίασε τα 5G δίκτυά της: από 9,4 δις το 2009 σε 34,3 δις το 2017· και αύξησε 13 φορές τον τζίρο της σε φορητές συσκευές, από 2,3 δις το 2009 σε 27,3 δις το 2017. Κι αυτά πριν 2 χρόνια σ’ έναν στρατηγικό κλάδο αιχμής. Από τότε ως σήμερα το «τραίνο» έχει αυξήσει εντυπωσιακά την ταχύτητά του. Κι αν η Ουάσιγκτον θέλει να το εκτροχιάσει, πρέπει να βρει αν υπάρχει κάποιος «κενός χώρος» στον πλανήτη για κάτι τέτοιο. Δεν υπάρχει.

Στην καπιταλιστική χωροταξία των αρχών του 20ου αιώνα (δηλαδή στο που και πως βρίσκονταν οι ζώνες καπιταλιστικής κυριαρχίας) μπορούσε κανείς να ελπίζει ότι, ακόμα και στο ευρωπαϊκό έδαφος, θα μπορούσε να αποφύγει τις άμεσες πολεμικές συνέπειες της (τότε) όξυνσης των ενδοκαπιταλιστικών αντιθέσεων. Και έτσι έγινε χοντρικά: ο πόλεμος ήταν μάχες χαρακωμάτων, «κάπου μακριά» απ’ τις πόλεις· και το βίωμά του στα μετόπισθεν ήταν η έλλειψη των αντρών στρατεύσιμης ηλικίας απ’ την καθημερινότητα· και η επιστροφή όσων επιζούσαν συχνά σακατεμένων…

Έχει πάψει να είναι έτσι – προ πολλού…

Ηλιακές φάρμες

Τρίτη 19 Φλεβάρη. Την ίδια ώρα το κινεζικό καθεστώς, που ούτε πραξικοπήματα σχεδιάζει ούτε υποφέρει από τέτοια, ετοιμάζει ένα ακόμα μεγάλο κόλπο του: την εγκατάσταση συστοιχιών φωτοβολταϊκών στο διάστημα, που θα συγκεντρώνουν ηλιακή ενέργεια και θα την στέλνουν στη γη είτε μέσω μικροκυμάτων είτε μέσω εξελιγμένης φωτονικής. Το project είναι τμήμα του «made in china 2015»: το πρώτο σετ προγραμματίζεται να μπει στη θέση του το 2021 (σε δύο χρόνια) και, ως το 2025, θα έχει φτάσει σε ικανό βαθμό «ανάπτυξης». Δεν είναι το «τεχνητό φεγγάρι». Είναι ο «μεγάλος καθρέφτης».

Για να γίνουν τα πράγματα ακόμα χειρότερα (για τις εντυπώσεις του ποιος είναι τι σ’ αυτόν τον μάταιο καπιταλιστικό κόσμο) την ηλιακή ενέργεια που θα τρυγάει μ’ αυτόν τον τρόπο το κινεζικό σύμπλεγμα κράτους / κεφάλαιου (υπολογίζεται 6 φορές περισσότερη απ’ την αντίστοιχη που θα μάζευαν φωτοβολταϊκά ίδιας έκτασης στην επιφάνεια της γης) δεν την προορίζει μόνο για χερσαία κατανάλωση. Αλλά και για ενεργειακή τροφοδοσία του διαστημικού του προγράμματος.

Πιθανόν να υπάρξει συνεργασία με το ρωσικό διαστημικό πρόγραμμα, στο τμήμα της πυραυλικής μεταφοράς αυτών των φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων έξω απ’ την ατμόσφαιρα. Μπορεί και όχι.

Το σίγουρο είναι αυτό: ενώ τα ολιγαρχικά καθεστώτα (αυτά που εμφανίζονται σαν «δημοκρατίες») εσωτερικεύουν αναγκαστικά την όποια καπιταλιστική παρακμή τους, τα αυταρχικά καθεστώτα (τύπου ρωσία, κίνα, τουρκία) επωφελούνται – και βελτιώνουν γρήγορα τη θέση τους στον τεχνολογικό καταμερισμό εξουσίας…

Κράτος εναντίον αγοράς και το ανάποδο

Δευτέρα 18 Φλεβάρη. …Μας λένε ότι μέσω των 5G δικτύων της Huawei το Πεκίνο θα μας κατασκοπεύει… Τους ζητάμε να μας δώσουν συγκεκριμένα στοιχεία, αλλά δεν μας έχουν δώσει τίποτα. Αντί γι’ αυτό απειλούν…

Κάπως έτσι συμπυκνώνεται η άποψη όχι μόνο των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων που συνεργάζονται ήδη με την Huawei αλλά και των αρχιασφαλιτών σε Βερολίνο και Λονδίνο. Η απάντηση (αν αυτό μπορεί να θεωρηθεί απάντηση) είναι μουδιασμένη. Ο John Costello, αξιωματούχος του αμερικανικού υπουργείου εσωτερικής ασφάλειας, δήλωσε, για παράδειγμα, δημόσια την περασμένη βδομάδα:

… Προς το παρόν είναι δύσκολο να δώσουμε παραδείγματα που θα μπορούσε να καταλάβει ο κόσμος… Μόλις καταλάβουμε καλύτερα εμείς και μπορέσουμε να δώσουμε τέτοια παραδείγματα, ο κόσμος θα καταλάβει… Προς το παρόν κουβεντιάζουμε με τις τεχνολογικές εταιρείες για να καταλάβουμε καλύτερα τον κίνδυνο…

«Μπορεί να μην ξέρουμε εμείς, αλλά σίγουρα ξέρουν αυτοί – οι κινέζοι»…. Καλό για ανέκδοτο αλλά όχι για επιχείρημα. Οι ευρωπαίοι αρχιασφαλίτες δεν πείθονται. Ο επικεφαλής της αγγλικής MI6 υποστήριξε την περασμένη Παρασκευή:

… Πρώτ’ απ’ όλα έρχεται η ποιότητα. Και η ποιότητα δεν έχει να κάνει με την χώρα προέλευσης· επιμένουμε ότι χρειαζόμαστε το μέγιστο επίπεδο ποιότητας σε κάθε μορφή τεχνολογικής πλατφόρμας ή υπηρεσίας που επιλέγουμε να χρησιμοποιήσουμε…

«Ψηφίζει» Huawei δηλαδή ο κυρ Alex Younger και η υπηρεσία του. Όπως η vodafon, που συνεργάζεται ήδη με την κινεζική εταιρεία.

Αφήνοντας προς το παρόν εκτός συζήτησης το τι θα σημαίνουν οι 5G επικοινωνίες για όλους (εμάς) τους υπηκόους, η αμερικανική προσπάθεια να συγκρατηθεί η κινεζική τεχνολογική πρωτοκαθεδρία στην 4η βιομηχανική επανάσταση τείνει να αποτύχει πανηγυρικά. Γιατί αν τόσο στενοί σύμμαχοι της Ουάσιγκτον όπως το Λονδίνο υποστηρίζουν πως οι όποιοι κίνδυνοι μπορούν να αντιμετωπιστούν και ότι δεν συμφέρει να αποκλείσουν την Huawei απ’ την ανάπτυξη των 5G δικτύων τους (αφού έτσι θα μείνουν τεχνολογικά πίσω), τότε πολλά άλλα κράτη θα «παραδειγματιστούν» ανάλογα. Αν δεν φοβάται η αυτού μεγαλειότης γιατί να φοβούνται οι μετριότητες;

Ο κοτζάμ αντιπρόεδρος της Αποκάλυψης Pence δεν παρέλειψε φυσικά να ξανακινδυνολογήσει προχτές, απ’ την «συνδιάσκεψη ασφαλείας του Μονάχου»… Αλλά η υπόθεση Huawei μοιάζει όλο και περισσότερο με την υπόθεση nord stream 2: το μόνο που απομένει στην Ουάσιγκτον είναι κυρώσεις, κι άλλες κυρώσεις πάνω στις κυρώσεις, ένας μεγάλος σωρός κυρώσεων.

Α, και το ελλαδιστάν, μαζί το “νέο σύμφωνο της Βαρσοβίας”…

Νοτιοανατολική ασία 1

Σάββατο 16 Φλεβάρη. Την περασμένη Τρίτη κάναμε μια σύντομη αναφορά στα λεγόμενα του Ben Rhodes, πρώην βασικού συμβούλου του Obama. Μεταξύ άλλων θρηνούσε για την αλλαγή γραμμής στην Ουάσιγκτον, και για το γεγονός ότι η ψοφιοκουναβική διοίκηση γκρεμίζει την παγκόσμια επιρροή (των ηπα) που είχε προσπαθήσει να συγκρατήσει η προηγούμενη διοίκηση των δημοκρατικών.

Μια κρίσιμη περιοχή τέτοιων «οικοδομικών εργασιών» είναι η νοτιοανατολική ασία. Η Ουάσιγκτον έχει κάνει μεγάλες «επενδύσεις» (κυρίως αν και όχι αποκλειστικά μέσω στρατιωτικών σχέσεων) με τα κράτη της περιοχής (φιλιππίνες, βιετνάμ, καμπότζη, μαλαισία, ινδονησία) και ο λόγος είναι προφανής: πρόκειται για τον βασικό «προμαχώνα» για την ανάσχεση της θαλάσσιας επέκτασης του Πεκίνου.

Όταν η Ουάσιγκτον έχασε την Μανίλα (με την εκλογή του Duterte) έχασε ένα βασικό «εργαλείο πίεσης» προς τον κινεζικό καπιταλισμό / ιμπεριαλισμό. Η κόντρα της Μανίλα με το Πεκίνο για την κυριότητα διάφορων νησίδων και ατολών στη νότια θάλασσα της κίνας ήταν που επέτρεπε στην Ουάσιγκτον να εμφανίζεται ταυτόχρονα σαν «προστάτης της ελευθερίας» στον Ειρηνικό και «προστάτης των αδυνάτων» απέναντι στον κινέζικο γίγαντα.

Εδώ και 2 περίπου χρόνια η Ουάσιγκτον χάνει και την Πχνομ Πενχ – την καμπότζη. Αντίστοιχα την κερδίζει το Πεκίνο. Το κράτος της καμπότζης (όπως και το γειτονικό του βιετνάμ) κυβερνώνται από «κομμουνιστικά κόμματα», είναι δηλαδή μονοκομματικό κράτος, με ό,τι αυτό συνεπάγεται πρακτικά. Αυτή η ιδεολογική / πολιτική συγγένεια με το Πεκίνο θα ήταν αρκετή για να δικαιολογήσει την αμοιβαία έλξη (πιο έντονη στην περίπτωση της καμπότζης, ανερχόμενη στην περίπτωση του βιετνάμ).

Δεν πρόκειται, όμως, γι’ αυτό· ή, έστω, κυρίως γι’ αυτό. Τα κράτη της περιοχής, όπως και όλα όσα στον πλανήτη έχουν σοβαρά προβλήματα καπιταλιστικής ανάπτυξης, ζυγίζουν την ισχύ των όποιων πιθανών συμμάχων τους· και το είδος των ανταλλαγμάτων που μπορούν να πάρουν απ’ αυτούς. Στην περίπτωση της νοτιοανατολικής ασίας μιλάμε κυρίως για γεωπολιτικές προσόδους (το ελλαδιστάν δεν είναι το μόνο καθεστώς του πλανήτη που την βγάζει έτσι!) Αυτές ανεβαίνουν όσο οξύνεται μια αντιπαράθεση παγκόσμιας κλίμακας (όπως αυτή ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και το Πεκίνο)· αλλά μαζί μ’ αυτή την «αύξηση» γίνονται πιο έντονες οι απαιτήσεις για μια «τελική επιλογή πλευράς».

Το καμποτζιανό καθεστώς δείχνει να έχει αποφασίσει: Πεκίνο. Δεν είναι το πρώτο που παίρνει τέτοια απόφαση. Θυμηθείτε: νότια κορέα, βόρεια κορέα, φιλιππίνες, μαλαισία… Αποφασιστικοί παράγοντες είναι δύο. Απ’ την μια η «απλοχεριά» με την οποία το Πεκίνο ανταμοίβει τις επιρροές του, χωρίς όρους του είδους «δημοκρατία» κλπ. Απ’ την άλλη το τι μεθοδεύει ξανά η Ουάσιγκτον στο όνομα της «δημοκρατίας»: κι εδώ η περίπτωση βενεζουέλα γίνεται άμεσα αντιληπτή σαν «σήμα κινδύνου».

Η μόνη περίπτωση για διάφορα καθεστώτα της νοτιοανατολικής ασίας να μείνουν αυταρχικά (είτε λέγονται «κομμουνιστικά» είτε όχι) αναπτυσσόμενα ταυτόχρονα από καπιταλιστική άποψη (εντασσόμενα, αν θέλετε, σε βελτιωμένες θέσεις στον παγκόσμιο καπιταλιστικό καταμερισμό) είναι να συμμαχήσουν με το Πεκίνο. Και, στον βαθμό που μπορούν, να αντιγράψουν το δικό του μοντέλο καπιταλιστικής ανάπτυξης: υπό μονοκομματική κρατική διεύθυνση.

Όταν, απ’ την άλλη μεριά, η Ουάσιγκτον «τιμωρεί» με διάφορες οικονομικές κυρώσεις όποιον δεν είναι στα μέτρα της, φτάνοντας ξανά (όπως άλλοτε) να απειλεί στρατιωτική εισβολή εναντίον ενός καθεστώτος (Μαδούρο) που, σε τελευταία ανάλυση, έχει την τυπική νομιμοποίηση εκλογών, οι μνήμες της αιμοβόρας αμερικανικής ιμπεριαλιστικής δράσης στην ανατολική ασία στα ‘60s και στα ‘70s «ξυπνούν». Δεν είναι στενά ιδεολογικό το ζήτημα, του είδους 3ος παγκόσμιος και «δημοκρατία εναντίον κομμουνισμού». Είναι σκέτο ζήτημα γεωπολιτικών επιρροών, όπως άλλωστε ήταν και τότε, κάτω απ’ το χαλί της ιδεολογίας. Κι αφού μια τέτοια «αφύπνιση» γίνεται στη σκιά ενός ασιάτη γίγαντα που είναι διατεθειμένος να προσφέρει την προστασία του (όχι μόνο στρατιωτική αλλά και οικονομική) και δεν βαρύνεται με στρατιωτικές εκστρατείες ούτε με ιδεολογικές απαιτήσεις, είναι σαφές ότι το κλάμα του Rhodes έχει σοβαρή βάση.

Κι έρχεται η σειρά του Ανόι. Που επίσης έχει θέματα με το Πεκίνο για τη νότια θάλασσα της κίνας. Αλλά… προηγείται ο ρεαλισμός…

(φωτογραφία στη μέση: Τα αποτελέσματα αμερικανικού carpet bombing στην καμπότζη, στη διάρκεια του πολέμου στο βιετνάμ…

Κάτω: ο καμποτζιανός πρωθ. Hun Sen με τον Xi Jinping στο «παλάτι της ειρήνης» στην Phnom Penh, στις 13 Οκτώβρη του 2016. Ο ένας γυιός του είναι νο 2 στη στρατιωτική ιεραρχία ενώ ο άλλος επικεφαλής των στρατιωτικών μυστικών υπηρεσιών).

Νοτιοανατολική ασία 2

Σάββατο 16 Φλεβάρη. Το σύντομο βίντεο που ακολουθεί (των asia times) μοιάζει να διαψεύδει την ενίσχυση της επιρροής του κινεζικού ιμπεριαλισμού στην ευρύτερη νοτιοανατολική ασία. Και ειδικά στη Μανίλα. Συμβαίνει κάτι που αξίζει την προσοχή μας;

Συμβαίνει – αλλά όχι αυτό που φαίνεται άμεσα. Το νησάκι Thitu, απ’ τα πιο βόρεια του συνόλου που ονομάζεται Spratly Islands (φωτογραφία επάνω), είναι στρατιωτική βάση της Μανίλα απ’ την δεκαετία του 1970. Το 1978 το τότε καθεστώς έφτιαξε και στρατιωτικό αεροδιάδρομο. Πέντε χρόνια μετά η μαλαισία έφτιαξε μια παρόμοια βάση στην ατόλη Swallow, ακολούθησε το βιετνάμ, η ταϊβάν – και, φυσικά, η κίνα.

Αυτές οι βάσεις είναι δεδομένες, μέσα στην περιοχή της οποίας τον αεροναυτικό έλεγχο επιδιώκει να αποκτήσει το Πεκίνο· και δεν πρόκειται να κάνει το κινεζικό κράτος εκστρατεία για να τα καταλάβει! Στρατιωτικές βάσεις σημαίνει και έργα συντήρησης και επισκευών· ούτε αυτό είναι κάτι που αλλάζει τους συσχετισμούς στην περιοχή.

Το ενδιαφέρον της υποτιθέμενης αντιπαράθεσης ανάμεσα στο Πεκίνο και τη Μανίλα είναι διπλό. Απ’ τη μια μεριά η κίνα δεν εμποδίζει τις επισκευές· απλά συγκεντρώνει (αλλά και αποσύρει) τους τελευταίους μήνες πολεμικά γύρω γύρω… Κάνει practise κυριαρχίας σα να λέμε… Και, απ’ την άλλη, αυτή η ιστορία (το γεγονός, δηλαδή, ότι το καθεστώς Duterte θέλει να επισκευάσει κάποιες υποδομές σ’ αυτή τη βάση του) κρατάει τουλάχιστον ενάμισυ χρόνο· απ’ τα μέσα του 2017… Όλο αυτό το διάστημα η Ουάσιγκτον δεν έχει κάνει τίποτα, ούτε άμεσα ούτε έμμεσα για να «προστατέψει» τη Μανίλα, με την οποία τυπικά παραμένει στρατιωτικός σύμμαχος. (Κάνει, βέβαια, στρατιωτικές ασκήσεις εκτός της διαφιλονικούμενης περιοχής…)

Συνεπώς, κατά την ταπεινή άποψη της ασταμάτητης μηχανής, αυτή η υποτιθέμενη «διένεξη» δείχνει να είναι μάλλον το αντίθετο: επίδειξη δύναμης απ’ την μεριά του κινεζικού κράτους στη νότια θάλασσα της κίνας, ένα είδος παρατεταμένης ψευτοστρατιωτικής και, κυρίως γεωπολιτικής «άσκησης», στην οποία η Μανίλα παίζει τον ρόλο της «enemy power».

Κατά τα υπόλοιπα ισχύει η σοφία Duterte όπως διατυπώθηκε ακριβώς πριν 1,5 χρόνο, όταν ξεκίνησε το σχέδιο επισκευών στο νησί Thitu:

…Μοιάζει ότι ο καθένας πάει και καταλαμβάνει νησάκια σ’ αυτήν την περιοχή· οπότε καλύτερα να ζήσουμε μ’ αυτά που είναι άδεια…

Καληνύχτα καλοριφέρ μου…

Πέμπτη 14 Φλεβάρη. Σαν επαρχιώτες είστε πίσω απ’ τις εξελίξεις… Αλλά την χρονιά που πέρασε το 46% των αμερικανικών σπιτιών, το 20% των κινεζικών και το 8% των νοτιοκορεάτικων είχαν «οικιακή βοήθεια τεχνητής νοημοσύνης». Δηλαδή αυτές τις μηχανές (αδιάφορο η μορφή τους) με τις οποίες μπορείς να κουβεντιάσεις και, σίγουρα, να ρωτήσεις προφορικά οτιδήποτε και να σου απαντήσουν (επίσης προφορικά). Από google, amazon και λοιπές εταιρείες…

Το 2018 ήταν μια «εισαγωγική» χρονιά. Το 2019 αυτά τα μεγέθη θα εκτοξευτούν – και η παρέα (;) των AI household assistants θα επεκταθεί σε πολύ περισσότερες κοινωνίες. Στην ευρώπη γερμανοί και γάλλοι είναι αρκετά αρνητικοί (κατά μέσο όρο)· αλλά υπάρχουν άλλοι πληθυσμοί πιο φιλικοί στο να πιάνουν κουβέντα με το ψυγείο τους – για παράδειγμα. Ειδικά αν είναι μαύρη νύχτα, και το καλό (και «έξυπνο») ψυγείο τους θυμίζει ότι έχουν αρχίσει δίαιτα (απ’ την επόμενη Δευτέρα…)

Το συγκινητικό (μην κοροϊδευετε!) είναι ότι αυτές οι μηχανές «θα μαθαίνουν». Ή, πιο σωστά, θα προσομοιώνουν πειστικά (στην συγκεκριμένη ιστορική περίοδο που ζούμε) αυτό που λέγεται «μάθηση» (ή «εξοικείωση της μηχανής με τα ήθη του χρήστη») μέσα απ’ την διαρκή συσσώρευση νέων δεδομένων και την επεξεργασία τους από σύνθετους αλγόριθμους – κάπου, σε κάποιο μακρινό κέντρο επεξεργασίας data.

Δεν είναι μακριά η στιγμή που το ψυγείο ίσως θα αρνείται να ανοίξει μέσα στη νύχτα, υπενθυμίζοντας τους όρκους του ιδιοκτήτη / της ιδιοκτήτριας του ότι “από αύριο δεν θα ξαναφάω το βράδυ”. Αντίθετα το καλοριφέρ θα είναι πάντα φιλικό και διαθέσιμο· θα ρωτάει κιόλας “κρυώνεις; να ανεβάσω λίγο;”.

Ντροπιασμένοι απ’ τα “έξυπνα” ψυγεία τους πολλοί (υποψιαζόμαστε) θα βρίσκουν στο κοντινό μέλλον παρηγοριά στην αγκαλιά των “έξυπνων” θερμαντικών / ψυκτικών μηχανών τους.

“Καληνύχτα γλυκό μου…”

Ιμπεριαλιστικοί πονοκέφαλοι

Τρίτη 12 Φλεβάρη. Έχουμε υποστηρίξει πως το κυβερνοσκαρφάλωμα των αμερικάνων συντηρητικών υπό το ψόφιο κουνάβι ήταν υποχρεωτικό αφού η τακτική ηγεμονίας των δημοκρατικών (υπό το Obama) αποτύγχανε πια τόσο στον ειρηνικό όσο και στη μέση Ανατολή. Φυσικά οι αμερικάνοι ψηφοφόροι δεν ρίχνουν τα κουκιά με βάση την εκτίμησή τους για τις τακτικές του αμερικανικού ιμπεριαλισμού· παρότι το «θα πάψουμε να ασχολούμαστε με τον κόσμο» (του ψόφιου κουναβιού), το πίστεψαν, εννοώντας το σαν «μεγαλύτερο ενδιαφέρον» για τους ίδιους. Αν θα ήταν ποτέ δυνατόν η «ευημερία» του μέσου αμερικάνου να είναι άσχετη με τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό!

Να, τώρα, πως βλέπει τα πράγματα ο Ben Rhodes, απ’ τους βασικούς συμβούλους του Obama, συνεντευξιαζόμενος χτες στο καθεστωτικό γερμανικό spiegel online:

ΕΡΩΤΗΣΗ: Κ. Rhodes, θα συμφωνούσατε ότι η εξωτερική πολιτική του Donald Trump είναι πολύ καλύτερη απ’ την φήμη του;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Όχι. Η προσέγγιση του Trump επιταχύνει γρήγορα την συρρίκνωση της επιρροής της αμερικής, την εξάπλωση των αντιδημοκρατικών αξιών και την αυξανόμενη δυσκολία στην επίλυση σύνθετων πολιτικών προβλημάτων, όπως η κλιματική αλλαγή.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Αλλά δεν είναι μάλλον αποτελεσματικός σε άλλα ζητήματα; Πίεσε τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ να αυξήσουν τους αμυντικούς προϋπολογισμούς τους. Είναι σκληρός με την κίνα, κάτι που θα είναι ωφέλιμο όχι μόνο για τις ηπα αλλά επίσης και για την ευρώπη. Και εμποδίζει τις στρατιωτικές φιλοδοξίες του ιράν.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Δεν θα σας εκπλήξει το ότι διαφωνώ. Στη νοτιοδυτική Ασία και στον Ειρηνικό οι κινέζοι γίνονται κυρίαρχη δύναμη μ’ έναν τρόπο που θα γινόταν μετά από 20 με 30 χρόνια. Αντί γι’ αυτό, συμβαίνει μέσα σε 4 χρόνια, και συμβαίνει έτσι επειδή ο Trump αποσύρθηκε απ’ την περιοχή. Δεν είναι αξιόπιστος πια. Σε σχέση με το ΝΑΤΟ, μπορεί να πετύχαμε μερικά ευρωπαϊκά κράτη να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες, αλλά το κάνουν επειδή θέλουν να έχουν μια πιο ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική και πολιτική άμυνας απ’ τις ηπα. Έχει βάλει ερωτηματικό σ’ αυτήν καθ’ αυτήν την βιωσιμότητα της συμμαχίας του ΝΑΤΟ. Έχει κάνει πολύ περισσότερα για να διευκολύνει τους σκοπούς των ρώσων απ’ όσα έχουν κάνει οι ίδιοι οι ρώσοι.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Ωστόσο ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Jens Stoltenberg έχει μόνο επαίνους για τον Trump. Λέει ότι τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ θα ξοδέψουν επιπλέον 100 δις για την άμυνα ως το τέλος του 2020.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Γιατί οι ευρωπαίοι ξοδεύουν περισσότερα για την άμυνα; Εν μέρει για να έχουν μια κάλυψη απέναντι στις ηπα. Αν δείτε τη γαλλία και σε μικρότερο βαθμό στη γερμανία, κουβεντιάζουν απροκάλυπτα για χωριστές αμυντικές συμμαχίες με άλλα κράτη εκτός ΝΑΤΟ. Ο Trump αντιμετωπίζει τα πάντα σαν απόδειξη της δύναμής του, συμπεριλαμβανόμενης της εξωτερικής πολιτικής, αλλά δεν έχει στρατηγική. Ο Obama προσπαθούσε να διατηρήσει την αμερικανική επιρροή και ηγεσία, και ένα συγκεκριμένο είδος διεθνούς τάξης ρυθμίζοντας τον τρόπο με τον οποίο οι ηπα δρούσαν σ’ όλο τον κόσμο, κι αυτό αποδεικνύεται από διεθνείς συμφωνίες όπως η συμφωνία του Παρισιού, η ΤPP, η TTIP και άλλες. Ο Trump τα κατεδαφίζει όλα αυτά, και τσακώνεται με τον κόσμο…

Σύμφωνα με την δική μας ανάγνωση (του συνόλου της συνέντευξης) ενώ η ψοφιοκουναβική μέθοδος είναι «επίδειξη δύναμης» («και βλέπουμε»), η αντι-ψοφιοκουναβική μέθοδος (των αμερικάνων δημοκρατικών) είναι, στην καλύτερη περίπτωση, «βλέποντας και κάνοντας». Παρότι το δεύτερο παρουσιάζεται σαν «ρεαλισμός» (μπορεί και να είναι) σε αντίθεση με το πρώτο που παρουσιάζεται σαν μιλιταριστική ιδεολογία, η Ιστορία (καπιταλιστική είναι…) τρέχει πίσω απ’ τις πλάτες των πάντων.

Και υποδεικνύει πως όταν μια «μεγάλη δύναμη» αρχίσει να πέφτει εξαιτίας της εφόδου ικανών αντιπάλων (με όποιον τρόπο κι αν γίνεται αυτή η έφοδος) από ένα πράγμα θα προσπαθήσει να κρατηθεί, αργά ή γρήγορα: τα όπλα της.

Ενδοκαπιταλιστικός ανταγωνισμός 1

Τρίτη 12 Φλεβάρη. Η οικονομική (και φιλο-εφοπλιστική) «ναυτεμπορική» σε χθεσινό άρθρο της με τίτλο «νέα τείχη προστατευτισμού» σχολιάζει:

… Η γερμανία όπως και τα άλλα κράτη-μέλη της ευρωπαϊκής ένωσης αντιλαμβάνονται πως δεν μπορούν μόνα να σταθούν απέναντι στις δύο μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη και πως οι επιχειρήσεις τους δυσκολεύονται να δώσουν μόνες τη μάχη απέναντι σε κινεζικούς και αμερικανικούς κολοσσούς. Ποια είναι η λύση; Εκεί που οι εθνικοί πρωταθλητές δεν αρκούν, θα δημιουργούνται ευρωπαϊκοί πρωταθλητές.

Αυτό ήταν το σχέδιο στη συμφωνία συγχώνευσης δραστηριοτήτων των Siemens – Alstrom. Να δημιουργηθεί ένας ευρωπαϊκός κολοσσός σιδηροδρόμων, ικανός να πρωταγωνιστήσει σε διεθνές επίπεδο. Ήταν κάτι που υποστηρίξε και ο Εμανουέλ Μακρόν – κόντρα στην κοινή γαλλική γνώμη. Δεν ήταν εύκολο για πολλούς στη γαλλία να χωνεψουν ότι οι υπερταχείες TGV, σύμβολο της γαλλικής βιομηχανίας, θα αρχίσουν να μιλούν … γερμανικά, προκειμένου να μην κινδυνεύσουν με εκτροχιασμό από τον κινεζικό γίγαντα CRRC, που επεδίωκε να κάνει αισθητή την παρουσία του και στην Ευρώπη.

Η ευρωπαϊκή επιτροπή, ωστόσο, είπε όχι στο πολύκροτο deal, υποστηρίζοντας ότι αυτό θα έπληττε τον ανταγωνισμό και θα οδηγούσε σε αύξηση τιμών για τους ευρωπαίους καταναλωτές.

Βερολίνο και Παρίσι δεν πρόκειται να το αφήσουν να περάσει έτσι. Είναι αποφασισμένοι να ορθώσουν και εθνικά και υπερεθνικά, δηλαδή ευρωπαϊκά, τείχη απέναντι στον κινεζικό δράκο και οποιονδήποτε άλλο αντίπαλο θεωρούν ότι τους απειλεί. Γι’ αυτό και λίγες μόλις ώρες μετά την απόφαση της Κομισιόν έσπευσαν να επισημάνουν ότι θα καταθέσουν κοινό σχέδιο για αναθεώρηση των κοινοτικών κανόνων ανταγωνισμού. Αυτοί θα πρέπει να προσαρμοστούν στα δεδομένα της νέας εποχής, εξήγησαν…

Το πραγματικό ευρωπαϊκό (ή γαλλικό, γερμανικό, κλπ) πρόβλημα σ’ αυτή τη φάση έχει γίνει εξαιρετικά σύνθετο, απ’ την στιγμή που η κινεζικη τεχνολογική μηχανή, σε ελάχιστο χρονικό διάστημα (μια δεκαετία είναι ασήμαντος ιστορικός χρόνος), έφτασε να είναι ικανή και διατεθειμένη να αλώσει τα πάντα. Απέναντι στην αμερικανική boeing το ευρωπαϊκό κεφάλαιο κατάφερε να φτιάξει την airbus… Η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία έγινε καρφί στο μάτι του ψόφιου κουναβιού. Απ’ την άλλη μεριά στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες τα ευρωπαϊκά κράτη / κεφάλαια ηττήθηκαν απ’ τις google / facebook / amazon και σία… Όμως απέναντι στον κινεζικό καπιταλισμό κινδυνεύουν τα ηττηθούν παντού – την ίδια στιγμή που χρειάζονται κάποιες απ’ τις δυνατότητές του· την εσωτερική του αγορά εμπορευμάτων, και όχι μόνο.

Ωστόσο ποιο ακριβώς «τείχος» μπορεί να ανασχέσει την καπιταλιστική παραγωγική δύναμη 1,3 δισεκατομμυρίων υπηκόων; Ίσως σ’ έναν τομέα εδώ και σ’ έναν άλλο εκεί κάτι να είναι εφικτό. Όμως για το σύνολο των αγορών και των εφαρμογών της 4ης βιομηχανικής επανάστασης τα ευρωπαϊκά «οικονομικά τείχη» είναι η τελευταία πρόφαση «ειρήνης»… Ή η τελευταία ιδεατή γραμμή για ασκήσεις ισορροπίας – με ημερομηνία λήξης.