Δευτέρα 23 Σεπτέμβρη. …Έχουμε όλοι την εμπειρία αυτού του κόσμου, κι εσείς ξέρετε περισσότερα από εμένα. Αλλά η διεθνής τάξη διαταράσσεται μ’ έναν τρόπο χωρίς προηγούμενο, με μια μαζική αναστάτωση ίσως για πρώτη φορά στην ιστορία μας, σχεδόν σ’ όλους τους τομείς και σε μια ιστορική κλίμακα. Είμαστε ίσως μάρτυρες του τέλους της Δυτικής ηγεμονίας στον κόσμο. Συνηθίσαμε σε μια διεθνή τάξη που βασιζόταν στη Δυτική ηγεμονία απ’ τον 18ο αιώνα… Τα πράγματα αλλάζουν. Και έχουν επηρεαστεί βαθιά απ’ τα λάθη που έκαναν οι Δυτικοί σε συγκεκριμένες κρίσεις, και απ’ τις Αμερικανικές αποφάσεις των τελευταίων χρόνων, αποφάσεις που δεν ξεκίνησαν απ’ την τωρινή διοίκηση, που μας έχουν οδηγήσει στο να επανεξετάσουμε συγκεκριμένες εμπλοκές σε συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή και αλλού, και να ξανασκεφτούμε βασικά στοιχεία της διπλωματικής και στρατιωτικής στρατηγικής μας, και σε ορισμένες περιπτώσεις στοιχεία της αλληλεγγύης που την θεωρούσαμε αδιαπραγμάτευτη… Συμβαίνει επίσης η ανάδυση νέων δυνάμεων των οποίων την επίδραση είχαμε υποτιμήσει για πολύ καιρό.
Πρώτα η Κινεζική και επίσης η Ρωσική στρατηγική, πρέπει να το παραδεχτούμε, έχουν αποδειχθεί ιδιαίτερα επιτυχημένες τα τελευταία χρόνια…
Λόγια του γάλλου σοσιαλφιλελεύθερου Macron σε μια δημόσια ομιλία του προς του γάλλους πρεσβευτές ανά την υφήλιο πριν ένα περίπου μήνα. Η κεντρική γαλλική πολιτική βιτρίνα ανησυχεί· όχι τόσο και όχι έτσι, ωστόσο, ώστε να ανακαλέσει τον στρατό της απ’ την αφρικανική ζώνη του Sahel· ή να σταματήσει την «εμπλοκή» της στον πόλεμο στην υεμένη, στο πλευρό των σαουδαράβων μισθοφόρων και του τοξικού… Μ’ άλλα λόγια ο Macron ανησυχεί μεν, αλλά ο γαλλικός ιμπεριαλισμός χαίρει άκρας υγείας – προς το παρόν.
Η ανησυχία του, παρ’ όλα αυτά, δεν είναι γενική. Ή, πιο σωστά, στη συγκεκριμένη ομιλία, εστίασε σ’ ένα συγκεκριμένο ζήτημα: στις σχέσεις της ευρώπης με την ρωσία. Διαβλέπει σωστά ο Macron (και δεν είναι ο μόνος, ούτε άλλωστε η εξέλιξη αυτή είναι καινούργια…) ότι η Ουάσιγκτον ευχαρίστως θα έκανε την ευρωπαϊκή ήπειρο πεδίο μάχης της ίδιας και των όποιων συμμάχων της κατά της Μόσχας. Κι αν όχι σε έναν all out πόλεμο, σίγουρα σε τέτοιο βαθμό ώστε να δημιουργεί διαρκείς τριβές και να βάζει συστηματικά τρικλοποδιές σε οτιδήποτε θα μπορούσε να μοιάζει με «κοινή ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική».
Ο Macron λέει καθαρά ότι «η Ουάσιγκτον δεν είναι σύμμαχος πλέον» (ήταν, όμως, ποτέ;). Τελεία. Γιατί αν η συνταγή του για την σωτηρία της γηραιάς ηπείρου είναι η επαναπροσέγγιση με την Μόσχα (μέσα, για παράδειγμα, απ’ την κατάργηση διάφορων κυρώσεων που έχουν επιβληθεί και απ’ την ε.ε. στη ρωσία εξαιτίας της «προσάρτησης» της Κριμαίας και της αυτονόμησης του Donbass στη νοτιοανατολική ουκρανία) τότε απλά μασκαρεύει την αδυναμία του: δεν μπορεί καν να “τραβήξει” τ’ αυτιά της Βαρσοβίας, των βαλτικών κρατών και των «εταίρων» του Βίτζεγκραντ…. Η γαλλία είναι, πια, η σκιά των φαντασιώσεων των αφεντικών της.
Αν υπήρξε ένα ευρωπαϊκό κράτος που επεδίωξε έγκαιρα πράγματι (και έντιμα, όσο μπορεί να μιλάει κανείς για τιμιότητα στον καπιταλισμό…) μια ομοσπονδιακή συγκρότηση του project europe αυτό ήταν το γερμανικό. Κι αν υπήρξε ένα άλλο κράτος που βούλιαξε αυτήν την προσπάθεια, αυτό ήταν το γαλλικό. Όταν το Βερολίνο ζητούσε εμβάθυνση των θεσμών της τότε ε.ε. το Παρίσι απαντούσε με μεγέθυνση. Κάπως έτσι μπήκαν στην ε.ε. (σε μια ε.ε. θεσμικά μισοφτιαγμένη) με διαδικασίες express τα ευρωπαϊκά κράτη του πρώην “ανατολικού μπλοκ”: η γαλλική εθνική πολιτική θεωρούσε πως μ’ αυτόν τον τρόπο, αυξάνοντας τα μέλη της ε.ε., θα μπορούσε να ελέγξει τον γερμανικό καπιταλιστικό δυναμισμό. Τελικά έστρωσε τον δρόμο για τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό…
Τώρα; Τώρα δεν μπορεί (ούτε ο Macron ούτε οποιοσδήποτε άλλος) να πείσει τις διάφορες ακροδεξιές κυβερνήσεις να φιλοξενήσουν έστω και εκατό μετανάστες / πρόσφυγες… Από πολιτική άποψη η διάσπαση που φοβάται ο Macron έχει γίνει στην ευρώπη. Αν ήταν διαφορετικά τα πράγματα δεν θα ήταν τόσο εύκολο για την Ουάσιγκτον να παρκάρει στρατό και όπλα όπου την βολεύει στην περίμετρο της ρωσίας…