Πολεμόκαβλοι, αστείοι, επικίνδυνοι

Τρίτη 30 Μάη. … Δεν πρόκειται να περιμένουμε για έναν πόλεμο που θα γίνει στο έδαφος της σαουδικής αραβίας. Θα φροντίσουμε ώστε ο πόλεμος θα γίνει στο ιρανικό και όχι στο σαουδαραβικό έδαφος…

Αυτά δήλωσε ο «αντιβασιλέας» υπ.αμ. του Ριάντ πρίγκηπας Mohammad bin Salman τις προάλλες, παρόντος του ψόφιου κουναβιού. Πρόκειται για τον γνωστό γιάπη με τα προβλήματα στη μύτη: ψοφάει για πόλεμο, το αποπνέει κάθε πόρος του πετσιού του, και ελπίζει στην πρακτική βοήθεια των “φίλων και συμμάχων”. Όχι οπωσδήποτε της Ουάσιγκτον (αυτή μπορεί να κάτσει σε κάποια απόσταση in case of emergency…) αλλά σίγουρα του Τελ Αβίβ. Πάντως οι ευλογίες της διοίκησης του ψόφιου κουναβιού έχουν την αξία τους.

Θα το τολμήσει; Η παρατήρηση και η λογική δείχνουν ότι επειδή οι χούντες της αραβικής χερσονήσου δεν έχουν πεζικό ή ναυτικό ούτε για τα όνειρά τους, ελπίζουν σε κάποια υπεροχή στον αέρα: βομβαρδίζουμε, βομβαρδίζουμε, βομβαρδίζουμε…. και έτσι «νικάμε». Η παρατήρηση μόνη της δείχνει ότι αυτή η δήθεν υπεροχή έχει αποτύχει ήδη στην υεμένη· και θα καταστραφεί συντριπτικά απ’ την πολεμική μηχανή των ιρανών «φρουρών της επανάστασης», αν προκύψει θέμα. Μια μηχανή που και υψηλή τεχνολογία έχει, και εκπαίδευση έχει, και ανορθόδοξη εφευρετικότητα διαθέτει αποδεδειγμένα (κάπως έτσι ηττήθηκε το ιράκ στα ‘80s) και όλο το δίκιο με το μέρος θα έχει αν δεχτεί επίθεση.

Γρήγορα, πολύ γρήγορα, ο πόλεμος που ονειρεύεται ο κοκκαλωμένος πρίγκηπας, όπου κι αν ξεκινήσει, θα γίνεται σε σαουδαραβικό έδαφος. Η κορυφαία αποτυχία αυτών των πολεμο-γιάπηδων της αραβικής χερσονήσου είναι πως οι σύμμαχοί τους, είτε για το ισραήλ πρόκειται είτε για τις ηπα, θα έχουν μεν μέτωπο με την Τεχεράνη· αλλά καθόλου δεν θα στεναχωρηθούν αν τα πετρελαιοπήγαδα των σεΐχηδων σκεπαστούν απ’ την άμμο της χερσονήσου – και με άφθονο αίμα μισθοφόρων και μη. Και γιατί θα έπρεπε να στεναχωρηθούν άραγε; Τα δικά τους πετρέλαια και γκάζια θα ανατιμηθούν σε τέτοια περίπτωση· οπότε;

Μωραίνει ο αλλάχ ον βούλεται απολέσαι…

Συρία

Τρίτη 30 Μάη. Μακριά απ’ την mainstream πρωτοκοσμική δημοσιότητα, στον συριακό νότο, εξελίσσεται «σπρώξιμο» πολύ σημαντικότερο απ’ την τουρκική εισβολή στο βορρά. (Ίσως γι’ αυτό οι δημαγωγοί σωπαίνουν).

Ο συριακός στρατός και οι σύμμαχοί του, με την πάντα κρίσιμη συμβολή της ρωσικής αεροπορίας, καταλαμβάνουν εδάφη, ουσιαστικά εκτάσεις ερήμου, σε βάρος αντικαθεστωτικών ενόπλων που υποστηρίζονται τόσο φανερά απ’ το αμερικανικό πεντάγωνο ώστε μπορεί να αναρωτηθεί κανείς μήπως δεν είναι «τζιχαντιστές» αλλά χριστιανοί φονταμενταλιστές γελαδάρηδες του Τέξας.

Το ότι πρόκειται για έρημο θα μπορούσε να κάνει το θέμα αδιάφορο. Εκτός αν προσέξει κανείς τον χάρτη. Τέτοιες εκτάσεις στην χειρότερη περίπτωση θα γίνουν buffer zones, ελεγχόμενες απόλυτα απ’ τον αέρα, ημέρα και νύχτα, αν τα απ’ το καθεστώς Άσαντ ελεγχόμενα αστικά κέντρα στο νότο δεχτούν επίθεση. Είναι το «μάθημα της Palmyra”: αν θες να κρατήσεις συγκεκριμένες θέσεις εξασφάλισε και μια ακτίνα δεκάδων χιλιομέτρων γύρω τους, ακόμα κι αν το μόνο ζωντανό σ’ αυτές είναι καχεκτικοί θάμνοι. Η αεροπορία θα φροντίσει να γίνουν αυτά τα χιλιόμετρα αδιαπέραστα, προσθέτοντας κόκκαλα δίπλα στους θάμνους.

Ακριβώς γι’ αυτό η Ουάσιγκτον και το ελαφρύ πεζικό της νοιώθουν άβολα απ’ την συστηματική προώθηση του Άσαντ και των συμμάχων του (μια προσπάθεια χερσαίας αντεπίθεσής τους απέτυχε). Το πράγμα γίνεται ακόμα χειρότερο απ’ την μεριά του ιράκ. Πολιτοφυλακές ιρακινών σιιτών, εξοπλισμένες και εκπαιδευμένες απ’ την Τεχεράνη, επιτίθενται με επιτυχία σε θέσεις του isis στην ιρακινή έρημο, προωθούμενες στα ιρακινοσυριακά σύνορα. Η αποκατάσταση μιας ελεγχόμενης απ’ τον Άσαντ και τους συμμάχους του χερσαίας σύνδεσης της συρίας με το ιράκ δεν είναι μεν αυριανή υπόθεση… Αλλά…

Αλλά, με τα ως τώρα δεδομένα (οι ανατροπές είναι πάντα ένα ενδεχόμενο) Μόσχα, Τεχεράνη, Δαμασκός και Βαγδάτη έχουν το πάνω χέρι επί του εδάφους· σε βάρος της Ουάσιγκτον, του Ριάντ, του Τελ Αβίβ και των «τζιχαντιστών» μισθοφόρων τους.

Δεν έχει λήξει η αναμέτρηση. Καθόλου. Πολλά μπορεί να συμβούν. Θα συμβούν όμως;

Ντόχα

Κυριακή 28 Μάη. Το μικροσκοπικό αλλά πάμπλουτο σεϊχάτο του κατάρ δεν φαίνεται να συμφωνεί με την «γραμμή» που επισημοποίησε το ψόφιο κουνάβι στο Ριάντ. Αυτό δείχνει συμβολικά η απόφαση να ανακαλέσει («για διαβουλεύσεις» υποθέτουμε) τους πρεσβευτές του απ’ το μπαχρέιν, την αίγυπτο, το κουβέιτ, την σαουδική αραβία και τα ενωμένα αραβικά εμιράτα. Σύμφωνα με την κρατική τηλεόραση:

… το ιράν είναι μια περιφερειακή και ισλαμική δύναμη που δεν μπορεί να αγνοηθεί, και δεν θα ήταν καθόλου σοφό να στοχοποιείται…

Γκρινιάζει και εναντίον της Ουάσιγκτον το καθεστώς του κατάρ. Ότι διάφοροι κουβεντιάζουν για το κατάρ χωρίς την συμμετοχή μας είπε ο υπ.εξ. Mohammed bin Abdulrahman Al Thani, προσθέτοντας ότι τα αμερικανικά μήντια έχουν βάλει σημάδι την Ντόχα.

Η αλήθεια είναι ότι σε όποιο μπαλκόνι κι αν βγει κανείς στο κατάρ θα δει απέναντι τις ιρανικές ακτές. Συνεπώς δεν είναι το καλύτερο μέρος για καυγάδες με έναν τέτοιο γείτονα, ό,τι και να ψήνουν οι υπόλοιποι. Και οπωσδήποτε, αν είναι να σε έχει κάποιος στο στόχαστρό του, καλύτερα να είναι τα αμερικανικά μήντια παρά οι ιρανικοί πύραυλοι.

Περισσότερο νατο προσεχώς;

Πέμπτη 25 Μάη. Το Παρίσι και το Βερολίνο θεωρούν την απόφαση «συμβολική». Αλλά μπορεί να μην είναι. Σήμερα θα ανακοινωθεί στις Βρυξέλες η «επίσημη συμμετοχή του νατο στον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας στη συρία και στο ιράκ» – στο πλευρό της «διεθνούς συμμαχίας υπό την αρχηγία της Ουάσιγκτον», που περιλαμβάνει, ως γνωστόν, διάφορες αραβικές χούντες. Και δεν περιλαμβάνει την Μόσχα, την Τεχεράνη και την Χεζμπ’ αλλάχ.

Όλα τα κράτη μέλη του νατο (συμπεριλαμβανομένου του ελληνικού) συμμετέχουν ήδη, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, στις σχετικές επιχειρήσεις. Όμως τουλάχιστον ένα, το τουρκικό, έχει την δική του ατζέντα και τις δικές του συμμαχίες – κατέχει επίσης, “απελευθερωτικά”, ένα μέρος της συριακής επικράτειας. Ακόμα κι αν αυτό ήταν το μόνο «εξωνατοϊκό» δεδομένο, θα ήταν αρκετό για να τεθεί το ερώτημα: Το νατο; Ποιο νατο;

Η απόφαση είναι αποτέλεσμα αμερικανικών «πιέσεων», που έχουν δύο στόχους. Πρώτον, μεγαλύτερη οικονομική συνεισφορά των κρατών / μελών στις υπό την «νατοϊκή σφραγίδα» επιχειρήσεις. Και δεύτερον, μια επισημότερη «διεθνή» κάλυψη…. Εναντίον τίνος όμως; Εναντίον του isis; Ή εναντίον της Μόσχας, της Τεχεράνης (ακόμα και της Δαμασκού) που δρουν ήδη «αντιτρομοκρατικά», με επιτυχία, στο συριακό πεδίο μάχης;

Το δεύτερο είναι αμφίβολο αν θα το πετύχει η Ουάσιγκτον. Θεωρούμε ότι είναι αδύνατον να «παρασύρει» σε οποιαδήποτε στρατιωτική αντιπαράθεση με την Μόσχα και την Τεχεράνη, έστω και έμμεση, έστω και συμβολική, στρατούς κρατών μελών του «ευρωπαϊκού πυρήνα». Και υπάρχει παρελθόν σ’ αυτό: τα δανέζικα βομβαρδιστικά που συμμετείχαν στο υπό αμερικανική ηγεσία βομβαρδισμό του συριακού στρατού στην Deir ez-Zor πριν κάτι μήνες, σηκώθηκαν και έφυγαν μετά· και το δανέζικο πεντάγωνο κατηγόρησε το αμερικανικό ότι το εξαπάτησε.

Το ίδιο απίθανο θα ήταν να πάρουν μέρος όπλα του «ευρωπαϊκού πυρήνα» στις «εκρήξεις θυμού» του ψόφιου κουναβιού, όπως, π.χ., ρίχνουμε πυραύλους κρουζ στον Άσαντ επειδή σκοτώνει παιδιά με χημικά.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, ακόμα και σαν «συμβολική κίνηση», πρόκειται για ένα είδος κλιμάκωσης. Υποθέτουμε ότι κανείς απ’ τους νατοϊκούς δεν θα χαρεί αν το «σύμφωνο της Σαγκάης» πάρει μια παρόμοια απόφαση… «συμβολική» ξε-συμβολική…

Συρία

Δευτέρα 22 Μάη. … Την Πέμπτη, οι ΗΠΑ βάθυναν την εμπλοκή τους στον συριακό εμφύλιο πόλεμο με τρόπους που θα γίνουν φανεροί σταδιακά. Βομβαρδίζοντας μια στρατιωτική φάλαγγα για την οποία ο υπ.αμ. James Mattis είπε ότι περιλάμβανε ένοπλους υποστηριζόμενους απ’ το Ιράν καθώς και δυνάμεις του συριακού καθεστώτος, οι ΗΠΑ, για πρώτη φορά σ’ αυτά τα έξι χρόνια της σύγκρουσης, επιτέθηκαν σε ξένους μαχητές που είναι σύμμαχοι της Συριακής κυβέρνησης. Πρόκειται για την δεύτερη φορά που ο αμερικανικός στρατός κτυπάει τις δυνάμεις του Άσαντ… Υπό τον Barack Obama οι αμερικανικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στρέφονταν κατά του ISIS και της al-Qaesa. Τώρα δύο ακόμα παράμετροι του πολυεπίπεδου εμφύλιου πόλεμου βρίσκονται στο στόχαστρο των ΗΠΑ.

Αυτή η εξέλιξη είναι εν μέρει αντανάκλαση του γεγονότος ότι ο Donald Trump, που σαν υποψήφιος υποσχέθηκε να εστιάσει αποκλειστικά στον ISIS στη Συρία, σαν πρόεδρος έχει πάρει μια εντυπωσιακά σκληρή στάση κατά της κυβέρνησης Άσαντ. Αντανακλά όμως και μια ευρύτερη δυναμική: καθώς ο ISIS χάνει δύναμη και έδαφος στη Συρία, το τέλος του εμφυλίου πολέμου πλησιάζει, και οι διάφορες δυνάμεις που έχουν εμπλακεί σ’ αυτόν δεν έχουν κοινό εχθρό. Το αποτέλεσμα είναι ένας αγώνας δρόμου για την εξασφάλιση σφαιρών επιρροής· και οι ΗΠΑ υπό τον Trump φαίνεται ότι αναλαμβάνουν δράση.

Κάτι ανάλογο διαβάσατε χτες, στην ασταμάτητη μηχανή. Κι αν σκέφτεστε ότι οι εκτιμήσεις μας είναι «αυθαίρετες», δεν θα λέγατε το ίδιο για το πιο πάνω απόσπασμα: δημοσιεύτηκε χτες (το εντοπίσαμε σήμερα..) στο καθεστωτικό αμερικανικό περιοδικό Atlantic… Στο περιθώριο της μηντιακής δημαγωγίας εκεί το αναγνωρίζουν: οι ηπα κλιμακώνουν τον πόλεμο (προς το παρόν στο συριακό έδαφος) όχι μόνο κατά του Άσαντ, αλλά και κατά των συμμάχων του· ίσως ειδικά εναντίον τους. Κατ’ αρχήν εναντίον των ιρανών “φρουρών της επανάστασης” που πολεμούν στο πλευρό του.

Με αυτό σαν δεδομένο υπάρχει ένα μικρό πια χρονικό περιθώριο για “υπολογισμούς”. Απ’ την μεριά της Ουάσιγκτον, για παράδειγμα, ο υπολογισμός ότι η Μόσχα “θα τραβηχτεί”, θα κάτσει στο πλάι. Κι έτσι, χωρίς αεροπορική κάλυψη, θα κάτσουν στην άκρη τόσο ο στρατός του Άσαντ όσο και το πεζικό των συμμάχων του… αφήνοντας την Ουάσιγκτον και τους δικούς της συμμάχους να καταλάβουν, ουσιαστικά, την κεντρική συρία… Γιατί να ρισκάρει η Μόσχα μια σύγκρουση με τον αμερικανικό στρατό για την συρία;…

Απ’ την μεριά της Μόσχας (και της Τεχεράνης, και της Δαμασκού) το ακριβώς ανάποδο: απο που ως που θα πρέπει να επιτραπεί στις ηπα να νικήσουν, τελικά, στο συριακό πεδίο μάχης επιβάλλοντας το αρχικό τους σχέδιο που δεν ήταν άλλο απ’την διάλυση της συρίας; Γιατί θα πρέπει να νικήσει, μαζί τους, το Τελ Αβίβ και το Ριάντ; Εν τέλει θα ρισκάρει η Ουάσιγκτον μια σύγκρουση με την Ρωσία στη συρία;

Πλήρη απάντηση δεν έχουμε. Βλέπουμε όμως τι συμβαίνει καθημερινά στη νότια συρία, σ’ αυτήν την “επίδικη” ζώνη: η Μόσχα δεν φαίνεται να “κάθεται στ’ αυγά της”. Στην μεριά που κτύπησε το αμερικανικό βομβαρδιστικό έχει προς το παρόν παγώσει η συριακή προέλαση· δεν μπορεί ωστόσο να γίνει ούτε η (φιλο)αμερικανική. Αλλά απ’ την μεριά της Dara’a, στα δυστικά, στα σύνορα με την ιορδανία, ο συριακός στρατός και το συμμαχικό πεζικό του προωθείται σταθερά (μέσα στην έρημο) προς τα ανατολικά, με την υποστήριξη και της Μόσχας. Επιπλέον συνεχίζεται η συγκέντρωση στρατού έξω απ’ την Palmyra, στην προοπτική της επίθεσης για την απελευθέρωση / ενσωμάτωση του θύλακα της Deir ez-Zor.

Αν είναι αλήθεια ότι η Τεχεράνη έχει στείλει μερικές χιλιάδες επιπλέον «φρουρούς της επανάστασης» στη συρία, τότε δεν αποκλείεται ο αμερικανικός στρατός να αρχίσει να πολλαπλασιάζεται επίσης. Εκτός αν πλησιάζει η στιγμή που θα «μπει στον πόλεμο» ανοικτά και το Τελ Αβίβ…

Μέση ανατολή

Δευτέρα 22 Μάη. Το χτεσινό φιλοπόλεμο ουρλιαχτό του ψόφιου κουναβιού απ’ την πρωτεύουσα της σαουδαραβικής χούντας ακούστηκε μια χαρά και στο Τελ Αβίβ:

… Το πραγματικό μέγεθος της δράσης του isis, της al-Qaeda, της Hezbollah, της Hamas [ναι, έτσι ακριβώς: της λιβανέζικης Χεζμπ’ αλλάχ και της παλαιστινιακής Χαμάς…] και τόσων άλλων δεν πρέπει να μετρηθεί μόνο με τον αριθμό των νεκρών. Πρέπει να μετρηθεί και με τις γενιές των χαμένων ονείρων.

… Απ’ τον Λίβανο ως το Ιράκ και την Υεμένη, το Ιράν χρηματοδοτεί, εξοπλίζει και εκπαιδεύει τρομοκράτες, αντάρτες και άλλες εξτρεμιστικές ομάδες που έχουν σπείρει την καταστροφή και το χάος στην περιοχή. Επί δεκαετίες το Ιράν τροφοδοτεί την φωτιά της σεχταριστικής βίας και του τρόμου.

Είναι μια κυβέρνηση που μιλάει ανοικτά για μαζικές δολοφονίες, ζητώντας την καταστροφή του Ισραήλ, τον θάνατο της Αμερικής, και την καταστροφή πολλών ηγετών και εθνών που βρίσκονται σ’ αυτό εδώ το δωμάτιο.

Ανάμεσα στις πιο τραγικές και αποσταθεροποιητικές επεμβάσεις του Ιράν είναι στη Συρία. Στηριγμένος απ’ το Ιράν ο Άσαντ έχει κάνει ανείπωτα εγκλήματα…

… Τα μεγαλύτερα θύματα του Ιρανικού καθεστώτος είναι ο ο λαός του. Το Ιράν έχει πλούσια ιστορία και πολιτισμό, αλλά ο λαός του Ιράν υποφέρει και απελπίζεται εξαιτίας της ασταμάτητης ροπής των ηγετών του στις συγκρούσεις και στον τρόμο.

Μέχρις ότου το Ιρανικό καθεστώς θελήσει να γίνει ένας εταίρος στην ειρήνη, όλα τα έθνη με συνείδηση πρέπει μαζί να απομονώσουν το Ιράν, να το εμποδίσουν να χρηματοδοτεί την τρομοκρατία, και να προσεύχονται να έρθει εκείνη η ημέρα όπου ο λαός του Ιράν θα έχει την δίκαιη κυβέρνηση που του αξίζει.

Είναι μια μάχη ανάμεσα στο Καλό και το Κακό…

Πρόκειται για μια ρητορική βγαλμένη κατευθείαν απ’ τις καλύτερες στιγμές του Μπους του Β· κι απ’ τα καλύτερα όνειρα του Lieberman και του «τρελού σκύλου».

Με μερικές πολύ σημαντικές διαφορές. Κατ’ αρχήν στο timing: μόλις λίγες ημέρες πριν ο «ιρανικός λαός» που θέλει να απελευθερώσει το ψόφιο κουνάβι και η αγέλη του είχε ψηφίσει, και μάλιστα μαζικά, εκλέγοντας αυτόν που είναι ήδη αναγνωρισμένος συνομιλητής «της διεθνούς κοινότητας»· ακόμα και των αμερικάνων, με την προηγούμενη διοίκηση… Ύστερα, στις αρχές της δεκαετίας του ’00, όταν οι τότε αμερικάνοι συντηρητικοί είχαν σχεδιάσει «τον άξονα του κακού» βάζοντας σ’ αυτόν εκτός απ’ την Βαγδάτη την Δαμασκό και την Τεχεράνη, το ιρανικό καθεστώς ήταν πράγματι στριμωγμένο… Τώρα έχει υπογράψει μια διεθνή συμφωνία για το πυρηνικό του πρόγραμμα (την οποία έχει υπογράψει και η Ουάσιγκτον… αλλά επίσης η Μόσχα, το Βερολίνο, το Παρίσι… χμμμ… και το Λονδίνο…) και έχει αποκαταστήσει σε μεγάλο βαθμό τις διεθνείς του σχέσεις· έχει οργανική συμμαχία με την Μόσχα· και, βέβαια, έχει σημαντικά κοινά συμφέροντα και με το Πεκίνο, αφού άλλωστε ένα βασικό σκέλος του χερσαίου «δρόμου του μεταξιού» περνάει απ’ την ιρανική επικράτεια.

Με λίγα λόγια. Ενώ το 2002 και το 2003 και το 2004 οι απειλές κατά του ιράν έμοιαζαν σαν ένας ακόμα «περιφερειακός πόλεμος» που επεδίωκε ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός, το 2017 οι κραυγές του ψόφιου κουναβιού είναι κλίμακας παγκοσμίου πολέμου.

Και σαν τέτοιες ξεστομίζονται από κάποιον που είναι βέβαια παλιάτσος· ιδιαίτερα βολική βιτρίνα όμως…

Ιράν

Κυριακή 21 Μάη. Στις προεδρικές εκλογές στον ιράν (έγιναν την περασμένη Παρασκευή) νίκησε, και μάλιστα με μεγάλη πλειοψηφία, ο μεταρρυθμιστής Hassan Rouhani. Είχε κερδίσει και τις προηγούμενες, το 2013· αυτή τη φορά «ανέβηκε», κερδίζοντας 5 μύρια ψήφους παραπάνω.

Το πολιτικό σύστημα στο ιράν είναι ασυνήθιστο (για τα πρωτοκοσμικά δεδομένα). Έχει τρία σκέλη εξουσίας: το κοινοβούλιο, τον πρόεδρο και την κυβέρνηση· τον «ανώτατο ηγέτη», που εκλέγεται απ’ την «συνέλευση των ειδικών»· και τους «φρουρούς της επανάστασης», που δεν είναι ο κανονικός στρατός του ιράν αλλά ένα είδος «μαζικού επίλεκτου σώματος», μακράν το καλύτερα εκπαιδευμένο και εξοπλισμένο. Αυτή η τριαρχία καθιερώθηκε απ’ το σύνταγμα του 1979, μετά την επανάσταση, για να εμποδίσει (υποτίθεται) την διάβρωση της εξουσίας στο ιράν απ’ την Ουάσιγκτον ή οποιονδήποτε άλλον…

Μέσα σ’ αυτήν την τριαρχία μόνο το πρώτο σκέλος εκλέγεται άμεσα απ’ τους ψηφοφόρους. Έχει μεν αυξημένη νομιμοποίηση εξαιτίας της αντιπροσωπευτικότητάς του, αλλά μπορεί να «ελεγχθεί» απ’ τα άλλα δύο, και ειδικά απ’ τον «ανώτατο ηγέτη», που είναι ισόβιος.

Στη διάρκεια αυτών των σχεδόν 40 χρόνων της ισλαμικής δημοκρατίας, οι μεταρρυθμιστές (που με τα πρωτοκοσμικά δεδομένα θα ονομάζονταν «κεντρώοι») ήταν ό,τι πιο προοδευτικό (με την ιστορική έννοια της λέξης) ήταν ρεαλιστικό κάτω απ’ τον «ανώτατο ηγέτη» και δίπλα απ’ τους «φρουρούς της επανάστασης». Συνεπώς η δεύτερη (και ακόμα μεγαλύτερη) επιτυχία του Rouhani επιβεβαιώνει τις φανερές και υπόγειες δυναμικές της ιρανικής κοινωνίας: παρότι υπάρχει πάντα ένα καλό ποσοστό, γύρω στο 30%, συντηρητικών (με κοινωνικά και ιδεολογικά κριτήρια) η πλειοψηφία, και οπωσδήποτε η πλειοψηφία των γυναικών και της νεολαίας, κινείται προς φιλελεύθερες κατευθύνσεις.

Η μεγαλύτερη βοήθεια προς τους συντηρητικούς ήταν, πάντα, οι «εθνικοί κίνδυνοι». Υπαρκτοί για να είμαστε ειλικρινείς, έντονοι ακόμα και σήμερα, απ’ την μεριά της Ουάσιγκτον, του Τελ Αβίβ και του Ριάντ. Ας μην ξεχνάει κανείς τον 8χρονο ιδιαίτερα φονικό πόλεμο εναντίον του ιράν που εξαπέλυσε (και έχασε) την δεκαετία του ’80 ο τότε φίλος της δύσης Σαντάμ Χουσεΐν. Εκείνη η δεκαετία «σκλήρυνε» ακόμα περισσότερο το ήδη σκληρό ιρανικό καθεστώς…

Ένα μεγάλο μέρος της ιρανικής κοινωνίας αγωνίστηκε δυναμικά στο παρελθόν υπέρ των μεταρρυθμίσεων, που για τα δικά της δεδομένα σημαίνουν οπωσδήποτε την κατάργηση διάφορων «κορσέδων» ιδεολογικής / θρησκευτικής προέλευσης· και το ξεπέρασμα του «πολιτικού προσοδισμού» που είναι εκτεταμένος σ’ ένα κρατικό σύστημα σαν το ιρανικό. Μετά, όμως, την αιματηρή καταστολή της φοιτητικής εξέγερσης το 2003 και, ακόμα χειρότερα, της «αντισυστημικής» εξέγερσης του 2009 (πάνω από 70 δολοφονημένοι απ’ τους παραστρατιωτικούς “Basij” εκείνους τους μήνες, εκατοντάδες στις φυλακές με βασανιστήρια…), και μέχρι να γίνει η επόμενη, ο μόνος διαθέσιμος δρόμος είναι αυτός των αργών, σταδιακών μεταρρυθμίσεων μέσα απ’ τους θεσμούς. Αυτό είναι που εκφράζει ο ρεφορμιστής Rοuhani, και αυτήν την δυναμική δείχνει η επανεκλογή του.

Κατά τα υπόλοιπα: οι ιρανοί και οι ιρανές είναι απίστευτα ευγενείς, φιλικοί και πολιτισμένοι (χωρίς εισαγωγικά!), με οποιοδήποτε πρωτοκοσμικό κριτήριο κι αν “μετρηθούν”! Και ο καπιταλισμός του ιράν δεν είναι καθόλου “υπανάπτυκτος” όπως θα ήθελαν να πιστεύουν πολλοί· το αντίθετο. Εκείνο που τον χαρακτηρίζει είναι ότι έχει ως τώρα “ασύμμετρη ανάπτυξη”. Σε κάποιους τομείς, που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με την στρατιωτική τεχνολογία, είναι “αναπτυγμένος” στο επίπεδο, ίσως, της γαλλίας. Σε άλλους, περισσότερο “μαζικής κατανάλωσης / απεύθυνσης”, είναι πιο πίσω. Αυτό οφείλεται (κατά την γνώμη μας) στην μόνιμη “κατάσταση πολιορκίας” που είχαν επιβάλει οι “δυτικές κυρώσεις”. Αυτές που σταμάτησαν εν μέρει πριν 2 χρόνια, χωρίς ωστόσο αυτό το τέλος να είναι οριστικό για την Ουάσιγκτον…

Οι “ειδικοί” των αφεντικών έλεγαν ότι η καπιταλιστική ανάπτυξη κάνει αναπόφευκτο τον πολιτικό φιλελευθερισμό. Μέχρι που η γραφειοκρατικοποίηση και η αυξανόμενη επιτήρηση των δυτικών “δημοκρατιών” και το παράδειγμα της κίνας έδειξαν ότι αυτό δεν ισχύει! Ωστόσο για το μεγαλύτερο μέρος της ιρανικής κοινωνίας οι (κοινωνικές κατ’ αρχήν) ελευθερίες είναι πράγματι το ζητούμενο· ακόμα κι αν δεν αλλάξει ουσιαστικά και άμεσα το σύστημα πολιτικής διεύθυνσης.

Αν δεν υποστούν κάποιον πόλεμο τα επόμενα χρόνια (δυστυχώς δεν είμαστε σίγουροι ότι θα τον αποφύγουν…) θα τα καταφέρουν.

(φωτογραφίες: μία απ’ τις στερεοτυπικές προκαταλήψεις των πρωτοκοσμικών κατά των ιρανών και του ισλάμ είναι το «ντύσιμο των γυναικών». Το hijab επιβάλλεται πράγματι απ’ την κρατική νομοθεσία – και όχι απ’ την κυρίαρχη ιδεολογία – στους δημόσιους χώρους. «Κανονικά» πρέπει να σκεπάζει όλα τα μαλλιά. Όμως με την εξαίρεση της Qom και κανά δυο ακόμα μικρών πόλεων όπου ο συντηρητισμός είναι ορατή πλειοψηφία, το μεγαλύτερο μέρος των νέων γυναικών στο ιράν φορούν το hijab με τον τρόπο που φαίνεται εδώ, από υποστηρίκτριες του Rouhani.

Μια μικρή ίσως αλλά μαζική και επίμονη ανυπακοή…)

Astana group

Παρασκευή 19 Μάη. Τις δηλώσεις του ο Çavuşoğlu τις έκανε στη διάρκεια συνάντησης των υπ.εξ. ρωσίας, ιράν και τουρκίας στην Άγκυρα – με θέμα την κατάσταση στη συρία. Με φρέσκια την αμερικανική επίθεση στον συριακό στρατό στην al Tanf, οι υπ.εξ. αποφάσισαν να επιδιώξουν μια απόφαση του οηε που να επιτρέπει την είσοδο κρατικών στρατών (του Άσαντ και των συμμάχων του δηλαδή) στις 4 «ζώνες αποκλιμάκωσης» (η μία είναι στην περιοχή που έγινε η επίθεση…), υπό την επίβλεψη παρατηρητών του «διεθνούς οργανισμού».

Με light μέσα, και έχοντας κατά νου να εμποδίσουν την αμερικανική κατοχική επέκταση στο συριακό πεδίο μάχης, οι 3 (+1, αυτός είναι ο Άσαντ) του Astana group προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα έστω για – τα – προσχήματα διεθνές εμπόδιο.

Η επόμενη συνάντηση των 3 θα γίνει την ερχόμενη Κυριακή. Στην Τεχεράνη. Θέλουμε να πούμε: μακριά απ’ τα «φώτα» της δυτικής δημαγωγίας συνεχίζει να υπάρχει καπιταλιστικός κόσμος και συμφέροντα…

Το άστρο του καλλιτέχνη (της μπάλας)

Πέμπτη 11 Μάη. Ο Reza Parastesh θα ήταν ένας κανονικός φοιτητής στην Τεχεράνη, αν ο πατέρας του δεν έβλεπε ότι μοιάζει στην εμφάνιση με τον Lionel Messi, χωρίς να ανησυχεί για την πατρότητα… Μια ανάρτηση στο ιρανικό «σόσιαλ μήντιο», και αυτό ήταν: ο Reza είναι ο Lionel, και οι ιρανοί φίλοι της μπάλας, άντρες και γυναίκες, έχουν τρελλαθεί.

Το ρεύμα με τους θαυμαστές του που θέλουν να φωτογραφηθούν μαζί του (ενδιαφέρον πολιτιστικά για την ιρανική κοινωνία που είναι περισσότερο «διεθνοποιημένη» απ’ ότι θέλει η σε βάρος της ρατσιστική, αντιμουσουλμανική προπαγάνδα…) έφτασε σε τέτοιο όγκο την περασμένη βδομάδα ώστε έσκασε η ιρανική πολιτσία για να κουμαντάρει το πλήθος. Μάζεψαν και τον Reza / Lionel, για κάτι ώρες. (Δεν αποκλείεται να του ζήτησαν φωτογραφίες και αυτόγραφα…)

Πως είναι να μοιάζεις με κάποιον τόσο διάσημο; Ο Parastesh κάνει ποδοσφαιρικές προπονήσεις και μαθήματα ισπανικών, αλλά δεν είναι στο χόρτο του μέλλον του. Ίσως είναι σ’ αυτό που είπε μεταξύ αστείου και σοβαρού: ο Messi δεν μπορεί να είναι παντού με τους ανά τον κόσμο θαυμαστές του. Οπότε…

Βοηθός Messi λοιπόν, στις δημόσιες σχέσεις. Αναπληρωματικός. «Αλλαγή» στο GSSF (global social spectacle field). Όχι άσχημα! Αρκεί να το δεχτεί και ο πρωτότυπος. Και να γίνει επίσημη πρόσληψη· κάτι μας λέει ότι ο Parastesh ευχαρίστως θα πηγαινοερχόταν Τεχεράνη – Βαρκελώνη…

(Αν βρισκόταν και ένας ιρανός σωσίας του ψόφιου κουναβιού θα είχε ακόμα μεγαλύτερη πλάκα. Θα μπορούσε να δοκιμάσει να διοικεί την πρώην υπερδύναμη απ’ τo Isfahan… Να κάνει προσλήψεις, απολύσεις… και να τρελλαίνονται ακόμα περισσότερο οι βυθομετρητές της παγκόσμιας κρίσης / αναδιάρθρωσης…)

Συρία

Τρίτη 9 Μάη. Ποια είναι η στρατιωτική σκοπιμότητα της ανακήρυξης των 4 “ζωνών αποκλιμάκωσης” στο συριακό έδαφος απ’ την συμμαχία Μόσχας – Τεχεράνης – Δαμασκού – Άγκυρας (δες σχόλιο 5 Μάη), ε; Αυτό που μισολέγεται είναι ότι έτσι η πλευρά του Άσαντ θα μπορέσει να συγκεντρώσει δυνάμεις για να επιτεθεί στον isis, απ’ την Palmyra που βρίσκεται τώρα ως τον θύλακα της Deir ez-Zor. Είναι μια απόσταση 200 χιλιομέτρων, αραιοκατοικημένη, ελεγχόμενη απ’ τους ουαχαβίτες σκληροπυρηνικούς…

Ωστόσο θα μπορούσαν να υπάρχουν κι άλλοι υπολογισμοί. Πρώτον, η δυνατότητα να επιστρέψει ένα μέρος των ένοπλων της Χεζμπ’ αλλάχ πίσω στα σπίτια τους, στο νότιο λίβανο, όπου πολλοί περιμένουν ισραηλινή επίθεση. Δεύτερον, μια αναδιάταξη των στρατών της πλευράς του Άσαντ, προς το νότο, απ’ την Darra και για 150 χιλιόμετρα περίπου προς τα ανατολικά: στο ιορδανικό έδαφος που βρίσκεται ακριβώς απο κάτω «παρατηρούνται κινήσεις και συγκέντρωση αμερικανικού και ιορδανικού στρατού». Η Δαμασκός, η Τεχεράνη και η Μόσχα εικάζουν (και φοβούνται) εισβολή του αμερικανικού στρατού και του όποιου «φιλικού» πεζικού και απο εκεί. Ειδικά η Τεχεράνη (που έχει, ως τώρα, περίπου 1000 νεκρούς απ’ την συμμετοχή των «φρουρών της επανάστασης» στον πόλεμο στη συρία) σκέφτεται να στείλει κι άλλο στρατό στη συρία, ακριβώς για να αντιμετωπιστεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο… Αλλά πως θα αντιμετωπιστεί; Με ανοικτή ιρανο-αμερικανική σύγκρουση;

Η «ζώνη αποκλιμάκωσης» στην Daraa, που είναι μεταξύ άλλων «ζώνη απαγόρευσης πτήσεων» οποιουδήποτε, φαίνεται ότι έχει σκοπό να εμποδίσει την δράση είτε της αμερικανικής, είτε της ισραηλινής αεροπορίας· είτε και των δύο. Παρότι η συγκεκριμένη συμφωνία (στην Astana) έχει γίνει δεκτή θετικά απ’ τον γ.γ. του οηε, η Ουάσιγκτον δεν την δέχεται. (Και ποιος χέζει τον οηε;). Σίγουρα το αμερικανικό πεντάγωνο δεν γουστάρει να του επιβάλλουν απαγορεύσεις οι αντίπαλοί του!

Κοιτώντας τον χάρτη της συρίας η χρησιμότητα που καταλαβαίνουμε σε μια τέτοια πιθανή αμερικανική εισβολή απ’ το νότο είναι να «ενωθεί» η ελεγχόμενη από δαύτους νότια ζώνη (όταν την καταλάβουν) με την από βορρά προώθησή τους (μαζί με τους συμμάχους των ypg), που προς το παρόν λέει ότι έχει στόχο την Raqqah. Ώστε να κοπεί η δυτική συρία που ελέγχει ο Άσαντ απ’ την ανατολική. Απ’ την όποια μελλοντική σύνδεση με το ιράκ και μέσω αυτού με το ιράν. Απ’ αυτήν την άποψη ο δρόμος Palmyra – Deir ez-Zor είναι κρίσιμος. Αλλά δεν είναι μόνον αυτός κρίσιμος· και φαίνεται ότι με τα τωρινά δεδομένα η συμμαχία γύρω απ’ τον Άσαντ και, κυρίως, ο δικός του στρατός, δεν έχει την δυνατότητα να δρα σε πολλά μέτωπα. (Απ’ την μεριά της η Βαγδάτη στέλνει εσπευσμένα ενισχύσεις στα σύνορα του ιράκ με την συρία και την ιορδανία, θεωρώντας την προστασία τους προτεραιότητα για το επόμενο διάστημα…)

Το σίγουρο είναι ότι καθώς οι «τζιχαντιστές τρομοκράτες» στη συρία χάνουν την στρατηγική σημασία του (απομένουν μόνο σαν όπλα τακτικής) όλοι οι «επίσημοι» εμπλεκόμενοι, σίγουρα η Τεχεράνη, η Μόσχα και η Ουάσιγκτον αυξάνουν τους στρατούς τους εκεί.

Καλό δεν το λες…