Tag: εργασία

John Maynard Keynes is dead!

Κυριακή 31 Μάη. Κάποιοι το έχουν κάνει ήδη, και περισσότεροι θα το κάνουν σύντομα: θα χαρακτηρίσουν τα (ευρωπαϊκά) προγράμματα αναδιάρθρωσης κεϋνσιανά. Αν περιορίσει κανείς την οπτική του αποκλειστικά και μόνο στην οικονομική / χρηματική κρατική διαχείριση, τότε «κεϋνσιανισμός» ήταν ήδη τα bail out διάφορων too big to fail επιχειρήσεων (και τραπεζών) απ’ το 2009 και μετά…

Όμως ο Keynes δεν διατύπωσε μια στενά εννοημένη οικονομική θεωρία. Διατύπωσε, μάλλον, μια πολιτική πρόταση «δημιουργικής» ένταξης της εργατικής τάξης μέσα στο «καπιταλιστικό κύκλωμα»· άρα μια συνολική πρόταση εξουσίας! Διαφορετικά, απ’ την στενά οικονομική σκοπιά, «κεϋνσιανικό» ήταν και το οικονομικό πρόγραμμα της ναζιστικής γερμανίας. Το οποίο, όπως ξέρουν όσοι ενδιαφέρονται για τέτοια ζητήματα, επαινούσε ο Keynes· όπως επίσης επαινούσε τα πενταετή πλάνα και τον κεντρικό σχεδιασμό των μπολσεβίκων.

Ο κευνσιανισμός δεν ήταν, λοιπόν, ποτέ απλά τα «ελικόπτερα που ρίχνουν λεφτά», όπως άλλωστε δεν ήταν απλά το «να βάζουμε εργάτες να θάβουν μπουκάλια με λεφτά, και ύστερα άλλους για να τα ξεθάβουν». Κι αυτό είναι το ουσιαστικό στην πολιτική οικονομία του καπιταλισμού, και στη στροφή που έχει ξεκινήσει εδώ και λίγα χρόνια, επιταχύνεται τώρα, και γίνεται για συγκεκριμένους λόγους και με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Το να ονομάζει ο οποιοσδήποτε «κεϋνσιανισμό» αυτό που σαν αυτόνομοι εργάτες ονομάζουμε εδώ και λίγα χρόνια νεο-κρατισμό δεν είναι απλά λάθος. Είναι επικίνδυνο λάθος. Γιατί δημιουργεί την εντελώς πλαστή, παραπλανητική και καθησυχαστική ιδέα ότι επιστρέφει διεθνώς η σχετικά «ειρηνική» περίοδος των δεκαετιών του ’50, του ’60 και του ’70 – με μια αναβίωση, επιπλέον, «ψυχρού πολέμου»… Πολύ επικίνδυνη αυτή η αυταπάτη, και πολλοί επικίνδυνοι όσοι την προωθούν!

Μία απ’ τις ουσιαστικές διαφορές ανάμεσα, ας πούμε, στο αμερικανικό μεσοπολεμικό new deal (που θεωρείται η πρώτη εφαρμογή του κεϋνσιανισμού, αν και υπήρχαν επίσης αμερικάνοι οικονομολόγοι που την στήριξαν) και στα διάφορα «new deal» που εμφανίζονται τώρα, είναι η θέση που προβλέπεται για την εργατική τάξη. Η στρατηγικής σημασίας πρόταση του Keynes προς τα αφεντικά μετά την μεγάλη κρίση / κατάρρευση του 1929 ήταν η αναγνώριση, εκ μέρους τους, της πολιτικής αυτονομίας της εργατικής τάξης – ως παράγοντα που πρέπει να εισαχθεί στις καπιταλιστικές ισορροπίες, αντί να θεωρείται μόνιμα ένα εξωτερικό και επικίνδυνο στοιχείο που πρέπει μόνο να καταστέλλεται… Η κεϋνσιανή πολιτική πρόταση ήταν αντίθετη απ’ την φασιστική / ναζιστική, την ίδια περίοδο· μια πρόταση που έκανε το ακριβώς αντίθετο: προσπάθησε (και για ένα ορισμένο διάστημα κατάφερε) να ενσωματώσει την εργατική τάξη στο κράτος, απαγορεύοντας την οργανωτική και πολιτική αυτονομία της… Μετατρέποντάς την σε ένα είδος πειθαρχημένων οφελούμενων της τότε αναδιάρθρωσης / ανάπτυξης (2η βιομηχανική επανάσταση). Τεράστια διαφορά, αν συνυπολογιστεί ότι από στενή οικονομική άποψη το γερμανικό / ναζιστικό πρόγραμμα και το αμερικανικό είχαν αρκετές ομοιότητες.

Η κεϋνσιανή πρόταση εννοούσε ότι εργασία και κεφάλαιο έχουν κατ’ αρχήν αντίθετα συμφέροντα (και αντίθετες προτάσεις εξουσίας!), είναι οργανωμένα χωριστά· και είναι ευθύνη του κράτους, σαν «ουδέτερου τρίτου παράγοντα» να φέρνει αυτές τις δύο πλευρές «στο τραπέζι του διαλόγου» φροντίζοντας, με εκατέρωθεν υποχωρήσεις, να προκύπτει κάθε φορά η χρυσή τομή που δίνει ώθηση στην καπιταλιστική ανάπτυξη…

Μην φανταστεί κανείς ότι αυτή η πολιτική πρόταση εξουσίας επιστρέφει!!! Η κεϋνσιανή πρόταση για αναγνώριση (μέσα στα διευρυμένα τότε πλαίσια της αστικής δημοκρατίας…) της αυτονομίας της εργατικής τάξης ήταν ιστορικά προσδιορισμένη! Ο Keynes λάμβανε υπόψη του τις επαναστατικές εκδηλώσεις αυτής της εργατικής αυτονομίας: πρώτα τη νικηφόρα επανάσταση των μπολσεβίκων το ’17, και ύστερα το κύμα διαδοχικών εργατικών επαναστάσεων που σάρωσε την ευρώπη απ’ τα τέλη εκείνης της δεκαετίας ως τις αρχές της επόμενης, αρχής γενομένης απ’ την γερμανία.

Βλέπει κανείς, έστω και σαν επικίνδυνα σπέρματα, κάποια σύγχρονη εργατική αυτονομία (δεν αναφερόμαστε στους εαυτούς μας!) σήμερα; Βλέπει κανείς ότι η σύγχρονη εργατική τάξη στον πρώτο κόσμο βρίσκεται σε προεπαναστατικό αναβρασμό; Επειδή η απάντηση είναι ένα ξερό «όχι» (η επιτυχία των πρόσφατων υγιεινιστικών πραξικοπημάτων είναι μια ακόμα θλιβερή επιβεβαίωση…), δεν έχουν κανένα λόγο τα αφεντικά να μοιραστούν, ή έστω να περιορίσουν την εξουσία τους! Το ακριβώς αντίθετο βρίσκεται σε εξέλιξη, το ακριβώς αντίθετο κάνουν: την μετασχηματίζουν, την ενισχύουν, την καθολικοποιούν!

Επειδή η ζόρικη αλήθεια είναι ότι σαν σύγχρονη εργατική τάξη βρισκόμαστε (φρικτά…) «πολύ πιο πίσω» απ’ το σημείο που βρίσκονταν οι μακρινοί μας πρόγονοι στα ‘10s και στα ‘20s του 20ου αιώνα, δεν υπάρχει καμμία ανάγκη αναβίωσης του κεϋνσιανισμού! Τα αφεντικά θα χρησιμοποιήσουν βέβαια μερικές οικονομικές τακτικές που «μοιάζουν» να προέρχονται απ’ τον κεϋνσιανισμό· αλλά ο νεο-κρατισμός είναι ήδη ένα κράμα προσαρμοσμένο στη βίαιη (όπου χρειάζεται) ή/και συναινετική (όπου η κυρίαρχη ιδεολογία είναι πειστική) διεύθυνση της μηχανοποίησης των πάντων.

Εν τέλει, αν θέλει κανείς να είναι ακριβής, στο σύνολό τους αυτές οι τωρινές βιοπολιτικές είναι Ταιηλορισμός 2.0 ή 3.0, παρά οτιδήποτε άλλο…

(Παρεπιπτόντως ούτε ο κινέζικος καπιταλισμός είναι κεϋνσιανικός (θα τ’ ακούσουμε κι αυτό!). Είναι σκέτα κρατικός, με υιοθέτηση όλων των στοιχείων της παραγωγής και της κατανάλωσης εμπορευμάτων, αλλά ταυτόχρονα ισχυρό κεντρικό έλεγχο και αυτής της αγοράς… Αυτός είναι, άλλωστε, ο ισχυρός νεωτερισμός του σε σχέση με τον κρατικό καπιταλισμό της άλλοτε εσσδ, που έχει αιφνιδιάσει έως τρομοκρατήσει τους δυτικούς με τον δυναμισμό του…)

Το διπλό αφεντικό 18

Κυριακή 31 Μάη. Αν υπάρχει ένας πρόσφατος εργατικός αγώνας διαρκείας που θα έπρεπε να έχει εμπνεύσει και στα μέρη μας και σ’ όλη την ευρώπη την ανάκτηση, απ’ την εργατική τάξη, της πρωτοβουλίας των πολεμικών κινήσεων κατά των αφεντικών και του κράτους τους, είναι το αμερικανικό κίνημα fight for 15. Το κίνημα για τον διπλασιασμό του ελάχιστου βασικού μισθού, από 7,5 δολάρια την ώρα στα 15.

Το υποκείμενο αυτού του αγώνα ήταν εκατομμύρια άντρες και γυναίκες της αμερικανικής εργατικής τάξης που δουλεύουν και πληρώνονται σαν «ανειδίκευτοι», με το ελάχιστο, βασικό. Κυρίως αλλά όχι αποκλειστικά στον τεράστιο τριτογενή τομέα, αυτά τα εκατομμύρια των εργατών και εργατριών είναι η «θάλασσα εργασίας» την οποία διαχειρίζονταν (στις ηπα) από κοινού τα συγκεκριμένα κάθε φορά αφεντικά και το κράτος. Οι πρώτοι πληρώνοντας τα ελάχιστα, και το δεύτερο «συμπληρώνοντας με επιδόματα» έτσι ώστε να φτάνουν κοντά στο όριο επιβίωσης.

Αυτό που κατάλαβαν αυτά τα εκατομμύρια των ανθρώπων ήταν πως ενώ οι τυπικοί παραλήπτες αυτών των επιδομάτων ήταν οι ίδιοι, οι πραγματικοί ωφελούμενοι ήταν τα αφεντικά τους! Το (αμερικανικό) κράτος έπαιζε τον πατερναλιστικό του ρόλο ελέγχοντας την εργατική καθημερινότητα· και ταυτόχρονα «έκλεινε το μάτι» στους εργοδότες, εξασφαλίζοντάς τους φτηνή, ευέλικτη, εύκολα «ανταλλάξιμη» εργασία. Καθώς το μεγαλύτερο μέρος αυτών των εργατών και εργατριών είναι μετανάστες, ο αποκλεισμός τους, η καθήλωσή τους σε ένα καθεστώς «υπο-κανονικού» πολίτη, συμπλήρωνε την υποτίμησή τους.

Ε, αυτό που οι συνηθισμένοι (εντόπιοι και μη) «φίλοι των εργατών» αρνούνται να καταλάβουν, αυτή η εργατική τάξη το κατάλαβε πολύ καλά: ο αγώνας για διπλασιασμό του βασικού μισθού ήταν, επίσης, αγώνας απαλλαγής απ’ τον κρατικό πατερναλισμό των επιδομάτων! Μια ιστορική στιγμή λαμπρής στην διαύγειά της εργατικής συνείδησης.

Αυτό το κίνημα ξεκίνησε σχεδόν απ’ το μηδέν το 2012. Από ελάχιστους μεν αλλά αποφασισμένους, ψυχωμένους εργάτες του «επισιτισμού», των θηριωδών αμερικανικών αλυσίδων fast food. Ανανέωσαν, φρέσκαραν εντυπωσιακά τις οργανωτικές και προπαγανδιστικές μεθόδους τους, φτάνοντας στο σημείο που χωρίς υπερβολή θα έπρεπε να ονομαστεί η επιστήμη μαζί με την τέχνη του εργατικού ανταγωνισμού! Αντιμετώπισαν με αξιοθαύμαστη ευφυία και επιτυχία μερικές απ’ τις παγκόσμιες φίρμες του (αμερικανικού) καπιταλισμού, τα πανίσχυρα νομικά τους γραφεία και τις πολιτικές τους διασυνδέσεις, ενόσω σαν κίνημα “ανειδίκευτων εργατών μάζα” εξαπλώνονταν από κλάδο σε κλάδο: απ’ τα αεροδρόμια και τα νοσοκομεία μέχρι τα βενζινάδικα, τις οικιακές βοηθούς, τις αλυσίδες λιανικού εμπορίου τύπου wall mart… Επίμονα και υπονομετικά έκαναν πράξη αυτό που στα μέρη μας είναι ένα όνειρο (που υπονομεύεται μόνιμα απ’ τον «επαναστατικό» μικροαστισμό): την οργανωτική αποκέντρωση μαζί με τον κινηματικό συντονισμό. Σταδιακά, μήνα τον μήνα και χρόνο τον χρόνο μεγάλωναν σε δύναμη και επιρροή στο σύνολο της αμερικανικής εργατικής τάξης: ξεκίνησαν από διαδηλώσεις λίγων δεκάδων (τις οποίες όλοι κοροϊδευαν και είχαν «καταδικασμένες»…) και έφτασαν σε ταυτόχρονες διαδηλώσεις εκατοντάδων χιλιάδων, σ’ όλο το αμέρικα. Και, βέβαια, νίκησαν! Στα μέσα του 2019, παρά την πεισματική αντίσταση των αφεντικών και τις προσπάθειες προβοκατσιών, μια σειρά μεγάλων εταιρειών αλλά και αρκετές πολιτειακές νομοθεσίες, είχαν αναγκαστεί να καθιερώσουν σαν ελάχιστο, βασικό μισθό τα 15 δολάρια την ώρα…

Εργατικός αγώνας ετών στον μεταμοντέρνο καπιταλισμό της βιασύνης, του «εδώ και τώρα», του just in time; Ναι! Γιατί μαζί με την απαλλοτρίωση του κεντρικού για το σύνολο της εργατικής ταξης ζητήματος του βασικού μισθού, εκείνο που το κίνημα απαλλοτρίωσε ήταν και ο χρόνος! Ο ανταγωνιστικός χρόνος, ο χρόνος του εργατικού ανταγωνισμού!…

(Ένας λόγος για τη νίκη; Εκεί, στο αμέρικα, οι πληβείοι δεν αλοιθωρίζουν προς τις εκλογές, τα κουκιά και τα νούμερα! Οι συμπαραστάτες του κινήματος, απ’ το occupy wall street μέχρι τις κοινότητες των μεταναστών, ήταν αυτό και μόνον αυτό: ενεργοί συμπαραστάτες ενός εργατικού κινήματος, τέτοιου που στις ηπα είχε να εμφανιστεί απ’ τις δεκαετίες του 1920 και του 1930! Δεν υπήρχαν δεύτερες σκέψεις, δεν υπήρχαν κομματικά και γκρουπουσκουλιάρικα συμφέροντα, δεν υπήρχαν «επαναστατικοί» ναρκισσισμοί, δεν υπήρχαν «πολιτικές ιδιοτέλειες». Δεν υπήρχε, δηλαδή, τίποτα απ’ αυτά που στα μέρη μας ανθεί σε τόση αφθονία ώστε μόνιμα να μπαίνουν τρικλοποδιές σ’ οτιδήποτε αυθεντικά ανταγωνιστικό…)

Το διπλό αφεντικό 19

Κυριακή 31 Μάη. Παρότι η συνέλευση του 30/900 συμπαραστάθηκε στο μέτρο των δυνατοτήτων της στον αγώνα των αμερικάνων εργατών, και παρότι έκανε γνωστό αυτόν τον αγώνα και στο ελλαδιστάν, η μικροαστική εθελοδουλειά και οι γκρουπουσκουλιάρικες ιδιοτέλειες νίκησαν. Το fight for 15 δεν έγινε παράδειγμα προς μίμηση… Ήταν, άλλωστε, η ένδοξη εποχή του «αντιμνημονίου», κι όλα έπρεπε να μείνουν δεμένα πάνω στην «αγανάκτηση», δηλαδή στη χειραγώγηση της «πολιτικοποίησης των συγκινήσεων»…

Τώρα έχουμε μπροστά μας όλο το συνάφι των «φίλων των εργατών» που υπήρχε τότε (όπως πάντα), μαζί με την στρατηγική του υγιεινιστικού φόβου – συν έναν αναβαθμισμένο αντίπαλο. Αυτή τη φορά, σε αντίθεση με την προηγούμενη φάση της διαχείρισης της κρίσης, η μορφή – κράτος δεν δρα σαν απομοχλευτής, σαν «απορροφητήρας χρήματος» δηλαδή για λογαριασμό του δημόσιου χρέους. Αλλά σαν χουβαρντάς / σχεδιαστής της όποιας καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης. Για την περιορισμένη, μικροαστική εντόπια αντίληψη της πραγματικότητας, ο ρόλος των ταμείων της ε.ε. είναι κομβικός. Το μας δίνουν δισεκατομμύρια προκαλεί ήδη εξάψεις σε κάθε κατηγορία αφεντικών· και «γλυκειά προσμονή» σε εκείνο το (καθόλου μικρό) τμήμα της σύγχρονης εργατικής τάξης που βρίσκεται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας.

Τώρα η πένσα που είναι έτοιμη να ακινητοποιήσει στην υποτέλεια την σύγχρονη εργατικη τάξη, είναι απ’ την μια μεριά οι κρατικές παροχές και απ’ την άλλη οι διάφορων ειδών αντιπολιτευτικοί μαξιμαλισμοί. Είναι βέβαιο, επιπλέον, ότι οποιοδήποτε εγχείρημα προσανατολισμένο χωρίς ταλαντεύσεις και γκρουπουσκουλισμούς στη δραστική μείωση του χρόνου εργασίας μαζί με αύξηση στον ελάχιστο, βασικό μισθό, θα περικυκλωθεί και θα υπονομευτεί από διάφορους «φίλους» – με τους γνωστούς τρόπους τους.

Κι ωστόσο αυτό είναι που αντιστοιχεί, από εργατική άποψη, σ’ αυτήν την φάση αναδιάρθρωσης που ξεκίνησε την επιτάχυνσή της με τα υγιεινιστικά πραξικοπήματα!!! Αυτό αντιστοιχεί για πάνω από έναν λόγο.

Πρώτον, επειδή η δράση της μορφής – κράτους σαν «στρατηγείου» της αναδιάρθρωσης θα έχει μεσοπρόθεσμα πολύ σκληρές εκφάνσεις σε βάρος μας. Τα «επιδόματα» είναι το τυράκι. Αλλά υπάρχει φάκα…

Δεύτερον, επειδή η ανάκτηση εκ μέρους έστω ριζοσπαστικών μειοψηφιών (και πάντως όχι των «κομμάτων» τους!!!) του λόγου για- και της δράσης για- τον χρόνο εργασίας και τον βασικό μισθό σπάει το ιδεολογικό μονοπώλιο των αφεντικών, που κατασκευάζει μαζικά φουκαράδες.

Τρίτον, επειδή αν δεν επιβληθούν τα εργατικά συμφέροντα μέσα στην «αγορά εργασίας» αυτή θα μας πνίξει.

Τέταρτον, επειδή ένας προσανατολισμός του είδους 30/900 (άντε, για τους πιο «επαναστάτες» 25/1000!!!!) ανεξάρτητα από φύλο, φυλή, εθνικότητα, ηλικία και οποιονδήποτε άλλο διαχωρισμό μέσα στην τάξη μας είναι μια στέρεη αντιρατσιστική / αντιφασιστική βάση που θα χρειαστεί οπωσδήποτε απέναντι σ’ αυτήν «εθνικοποίηση της εργασίας» που φαίνεται ήδη στον ορίζοντα των πρωτοκοσμικών κρατικο-καπιταλιστικών χειρισμών.

Πέμπτον, και καθόλου μικρής σημασίας, επειδή η υγιεινιστική τρομοκρατία ΔΕΝ είναι κάτι που πάει, πέρασε, τέλειωσε. Θα επανέρχεται, σε διάφορες μορφές, κυρίως σαν διαφορικός αποκλεισμός, για να παρατείνει την ομηρία της καθημερινής ζωής για άγνωστο (και πάντως όχι μικρό) χρόνο.

(προσωρινό τέλος – θα επανέλθουμε…)

(φωτογραφία: Αυτό είναι ένα απ’ αυτά που έχουμε απέναντί μας: η ιδέα του «εισοδήματος των εργαζομένων». Ο όρος «εισόδημα» δεν έχει σχέση με τον μισθό. Δεν παίζουμε με τις λέξεις. Όταν η λέξη «εισόδημα» χρησιμοποιείται για την τάξη μας, περιλαμβάνει, συγκαλύπτει και νομιμοποιεί όλες εκείνες τις «άλλες» σχέσεις εξάρτησης και ελέγχου της, όπως τα επιδόματα, οι πολιτικές πρόσοδοι, τα χαρτζιλίκια, τα φιλοδωρήματα, οι ελεημοσύνες, ο τζόγος, κλπ.

Δεν είμαστε «εισοδηματίες»! Τέτοιοι είναι οι μικροαστοί και τ’ αφεντικά!)

Το διπλό αφεντικό 16

Παρασκευή 29 Μάη. Ο χρόνος εργασίας λοιπόν, και η τιμή του (μοναδικού στα χαρακτηριστικά του) εμπορεύματος εργατική δύναμη / χρόνος εργασίας: αυτά είναι (και πάλι) τα επίδικα της όξυνσης της εκμετάλλευσης και, επιπλέον, της εμπλοκής της μορφής – κράτους στην γενική διαχείριση της «αγοράς εργασίας» που γίνεται εφικτή (και, ακόμα χειρότερα, επιθυμητή!) χάρη στην επιτυχία των υγιεινιστικών πραξικοπημάτων.

Πάντα έτσι ήταν! Αυτά που κατά περιόδους εδώ και 2 αιώνες εμφανίζονται σαν (οικονομικές, εμπορικές, νομισματικές, χρηματοπιστωτικές, και εσχάτως υγιεινιστικές…) κρίσεις δουλεύουν πάντα υπέρ της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης… Εκτός εάν (a big “if” δυστυχώς…) τμήματα έστω της κάθε φορά εργατικής τάξης αναγνωρίσουν έγκαιρα τα βασικά χαρακτηριστικά αυτών των κρίσεων και, υπερασπιζόμενα αδιαπραγμάτευτα και χωρίς παζάρια τα αμιγώς εργατικά συμφέροντα, τις μετατρέψουν (αυτές τις κρίσεις) σε μέσα επιβολής αυτών των συμφερόντων. Ατομικά μπορεί να μην γίνεται, συλλογικά όμως ναι: πιάνουμε τ’ αφεντικά απ’ το λαιμό…

Όμως η χωρίς δεύτερη κουβέντα βασική προϋπόθεση για να γίνει αυτό είναι αυτοί οι διορατικοί και ιστορικά συνειδητοί εργάτες και εργάτριες να αφαιρέσουν την εργασία απ’ τις «εξισώσεις» που φτιάχνουν τα αφεντικά για λογαριασμό τους, και για μαζική κατανάλωση, σαν «αναπαραστάσεις του προβλήματος». Να αφαιρέσουν την εργασία απ’ αυτές τις «εξισώσεις» χωρίς, απ’ την άλλη μεριά, να πέσουν στον βούρκο του βερμπαλιστικού μικροαστικού «επαναστατισμού» – που εδώ και κάτι δεκαετίες έχει εξελιχθεί σε πέμπτη φάλαγγα υπέρ της ισορροπίας των συστημάτων…

Αυτό ήταν που έπρεπε να έχει γίνει αμέσως μετά το ξέσπασμα της πιο πρόσφατης φάσης της παγκόσμιας κρίσης / αναδιάρθρωσης, απ’ το 2008 και μετά! Ήταν μια μοναδική, μια σπάνια ιστορική ευκαιρία, καθώς η κρίση, που δηλώθηκε σαν «χρηματοπιστωτική» και «κρίση χρέους» φανέρωσε (αλλά μόνο για όσους είχαν μάτια να δουν) τα «σωθικά» των καπιταλιστικών αντινομιών. Ήταν μια μοναδική, μια σπάνια ιστορική ευκαιρία, να ρίξουν τα πιο ριζοσπαστικά υποκείμενα μέσα στις σύγχρονες εργατικές τάξεις γροθιά στο μαχαίρι. Απαιτώντας, ταυτόχρονα, την δραστική μείωση του «βασικού χρόνου εργασίας» (όπως υπολογίζεται, ας πούμε, σε εβδομαδιαία βάση), με ταυτόχρονη σημαντική αύξηση του καθαρού μηνιαίου μισθού (του “βασικού”) για τους θεωρούμενους «ανειδίκευτους» / «ανειδίκευτες».

Όχι μόνο δεν έγινε έτσι, αλλά οι απόπειρες γι’ αυτό πνίγηκαν μεθοδικά απ’ τις διάφορες φράξιες των «φίλων των εργατών». Είναι προς τιμήν όσων συμμετείχαν στα μέρη μας στη συνέλευση του πλάνου 30/900 (ας το θυμίσουμε: 30 ώρες αντί για 40 ο βασικός εβδομαδιαίος χρόνος εργασίας, 900 ευρώ καθαρά ο κατώτατος μισθός) που απ’ τα τέλη του 2010 έκαναν κάθε τι που ήταν ανθρώπινα και εργατικά δυνατό, ενάντια στον εθνικιστικό, μικροαστικό βούρκο του «κόμματος της δραχμής», της «εθνικής απελευθέρωσης απ’ την ε.ε.» και της συμμαχίας των εργατών με τα αφεντικά τους… Ήταν, ωστόσο, κυκλωμένοι από παντού.

Το μόνο άλλο μέρος της ευρώπης όπου τέθηκε, σαν ζήτημα εργατικής ανταγωνιστικής αιχμής, η απαίτηση του 30ωρου ήταν η γερμανία. Εκεί ο προσανατολισμός αυτός «ήρθε απ’ τα πάνω»: από έναν αριθμό συνδικαλιστών μαζί με κάποιους (ακρο;) αριστερούς λέκτορες κλπ. Κι εκεί επίσης το πράγμα πνίγηκε στην κούνια του. Είναι φανερό πως ούτε στη γερμανία υπήρχε κάποιο μειοψηφικό μεν αλλά ικανό τμήμα της σύγχρονης εργατικής τάξης για να αρπάξει την ευκαιρία…

Να όμως που τώρα, δέκα χρόνια μετά, μέσα σ’ ένα ιδεολογικό, θεσμικό και συναισθηματικό περιβάλλον πολύ πιο συστηματικής τρομοκρατίας (οι φόβοι για την υγεία και τον θάνατο) πάλι αυτό είναι που οφείλουμε να κάνουμε! Να τραβήξουμε τα εργατικά συμφέροντα μακρυά απ’ την χειραγωγική πένσα που έχει διαμορφωθεί απ’ την υγιεινιστική τρομοεκστρατεία plus τον αναδυόμενο μαζικό πατερναλισμό της μορφής – κράτους!

Το διπλό αφεντικό 17

 

Παρασκευή 29 Μάη. Πάλι αυτό: ο χρόνος εργασίας και η τιμή του εμπορεύματος χρόνος εργασίας / εργατική δύναμη! Τα αφεντικά (και οι πολιτικοί τους εκπρόσωποι) κρατούν σφικτά το μονοπώλιο εξουσίας που έχουν αποκτήσει πάνω σ’ αυτά τα δύο ζητήματα. Ως προς τον χρόνο εργασίας λένε ανοικτά (σηκώνοντας τους ώμους με πατρική αυστηρότητα): Περισσεύετε, τι να κάνουμε; Δεν το βλέπετε; Περισσεύετε επειδή «η οικονομία δεν πάει καλά» (λόγω covid-19….), περισσεύετε και επειδή «για να πάει καλά» θα εντατικοποιηθεί η τεχνολογική αναδιάρθρωση… Ως προς την τιμή του εμπορεύματος χρόνος εργασίας / εργατική δύναμη, λένε επίσης με κρατική στοργή: … Αλλά δεν θα σας αφήσουμε να πεθάνετε απ’ την πείνα… Το κράτος θα γίνει κι αυτό αφεντικό σας, θα σας δίνει κάτι τις, αρκεί κι εσείς να πειθαρχήσετε στο ότι ξέρει που, πότε και για πόσα (φράγκα) να μπορείτε να δουλεύετε… για να μην σκουριάσετε απ’ την αχρηστία, και να μην σας γεννηθούν τίποτα κακές σκέψεις…

Το μονοπώλιο αυτό το έχουν μπετονάρει ακόμα περισσότερο με στέρεο επιχείρημα … την αποδοχή των υγιεινιστικών πραξικοπημάτων… Λένε: Οι «πρώτες βοήθειες» (απέναντι στον υγιεινιστικό Αρμαγεδώνα που μοστράραμε…) ήταν οι διατεταγμένες καπιταλιστικές διακοπές των περασμένων μηνών (: «lockdown», όμως εμείς το λέμε lock out, που σημαίνει στη συγκεκριμένη περίπτωση προληπτική ανταπεργία του κεφαλαίου)· κι αφού αυτό το αποδεχτήκατε, δεν μπορείτε τώρα να αμφισβητήσετε ούτε τις συνέπειες ούτε και τα «αναγκαία μέτρα». Στο κάτω κάτω, σαν «δεύτερες βοήθειες», σας επιδοτούμε… Θα σας χαρτζιλικώσουμε!!

(Θα βελτιώσουμε επίσης και με τεχνικά μέσα την επιτήρηση σας, σ’ όλο το κοινωνικό εργοστάσιο, σ’ όλο το πλέγμα των κοινωνικών σχέσεών σας… Για την υγεία ρε γαμώτο!!!).

Ήταν τραγικό λάθος που υπήρξε όλη αυτή η έντρομη συναίνεση του να εγκαταλειφθεί οτιδήποτε χωράει μέσα στη λέξη «εργασία» στον τρομοκρατικό υγιεινιστικό ελιγμό των κρατών και των αφεντικών!!! Ήταν τραγικό λάθος που τα πραξικοπήματα, οι «καπιταλιστικές διακοπές», ενισχύθηκαν απ’ όλους αυτούς που σήμερα, αύριο και μεθαύριο θα πληρώσουν τις συνέπειες! Ήταν τραγικό λάθος που δεν έγινε σύγκρουση για το ποιος, πόσο και για πόσο καιρό θα πληρώνει τις συνέπειες πάνω στην εργατική τάξη απ’αυτόν τον ελιγμό, κι έτσι αφέθηκε ήσυχη (έως καλοδεχούμενη!) η μορφή – κράτος να παίξει τον πατερναλιστικό ρόλο του «εγγυητή» της εξασφάλισης των αναγκαίων εμπορευμάτων για την γυμνή ζωή της κατ’ οίκον απομόνωσης!! Ήταν τραγικό λάθος που έγινε δεκτό ότι τα πραξικοπήματα έγιναν για την «προστασία των πιο ευάλωτων», ενώ αποδεικνύεται πια όλο και πιο καθαρά (αυτό που «σόλο» υποστηρίζε η ασταμάτητη μηχανή…) ότι έγινε ΜΟΝΟ για την επιτάχυνση της αναδιάρθρωσης!

Κι έτσι βρισκόμαστε στο σημείο μηδέν… Ευτυχώς (αν έχει χώρο οποιαδήποτε κουβέντα περί «τύχης») όχι μόνοι. Έχουμε μαζί μας την Ιστορία (για όποιους αντιλαμβάνονται ακόμα ποια είναι αυτή η κυρία…)

(συνέχεια στα επόμενα)

(φωτογραφίες: Δεν διεκδικούμε «δικαίωση», ούτε πνευματική ή πολιτική ιδιοκτησία… Αν υπάρχει τέτοιο θέμα αυτή ανήκει στον Μαρξ! Διεκδικούμε όμως την επιμονή και την σταθερότητα του εργατικού προσανατολισμού…

Με χρονική σειρά: Οι δυο όψεις της καρτολίνας επάνω, Γενάρης του 2012. Αφίσα στη μέση, Γενάρης του 2013. Δύο διαδοχικές αφίσες κάτω, Απρίλης 2017)

Το διπλό αφεντικό 14

Τρίτη 26 Μάη. Πώς γίνεται αντιληπτή η (πρόσφατη) υγιεινιστική ανεργία; Η πιο εύκολη και διαδεδομένη απάντηση είναι: σαν αναπόφευκτη παράπλευρη συνέπεια της «προστασίας της δημόσιας υγείας» (μέσω γενικής απαγόρευσης κυκλοφορίας και ζωής). Αν οι ιδιωτικές επιχειρήσεις χρεωκοπούσαν (ή δήλωναν σοβαρά οικονομικά προβλήματα) λόγω κάποιας «οικονομικής κρίσης» του είδους εκείνης που εμφανίστηκε διεθνώς απ’ το 2008 – 2009 και μετά, τότε η ανεργία θα θεωρούνταν η «αναπόφευκτη» συνέπεια της δυσπραγίας των αφεντικών… Τώρα, και πάλι, η δυσπραγία αυτή ξαναφωτίστηκε σαν το κύριο γεγονός. Με την σημαντική διαφορά ότι ήταν η μορφή – κράτος ο γενναίος πρωταγωνιστής που, προκειμένου να προστατέψει την υγεία – του – λαού, αναγκάστηκε να «κλείσει» ένα μεγάλο μέρος των καπιταλιστικών δραστηριοτήτων…

Είναι πολλοί που κοιτώντας τα μαγαζιά εντυπωσιάστηκαν απ’ αυτήν την κρατική γενναιότητα! Εντυπωσιάστηκαν τόσο πολύ ώστε θεώρησαν πως το «lockdown» σαν τέτοιο ήταν υπερ-επαρκής απόδειξη της δραματικότητας των περιστάσεων… και ότι (αφού δεν μπορούσαν να διανοηθούν ότι η μορφή – κράτος στρέφεται κατά των αφεντικών!) θα έπρεπε να γίνει αποδεκτή όλη η ρητορική περί επικινδυνότητας, φονικότητας, «έκτακτης ανάγκης» κλπ. Το ότι όλη αυτή η διαχείριση θα μπορούσε να στρέφεται κυρίως εναντίον της εργασίας (εναντίον της σύγχρονης εργατικής τάξης) θεωρήθηκε, περίπου, «συνωμοσιολογία»… Δεν πέρασε απ’ το μυαλό κανενός φίλου των εργατών… (Τόσο έξυπνα, τόσο καλά…)

Κι όμως: υπάρχει ένα τουλάχιστον γεγονός «δημιουργικής καταστροφής» που θα έπρεπε να διαφωτίσει για την πραγματικότητα· πολύ περισσότερο που οι πολιτικές βιτρίνες διάφορων κρατών χρησιμοποίησαν και τώρα την χαρακτηριστική λέξη από «π»: πόλεμος! Ο πόλεμος (ας πούμε: ο «κλασσικός» πόλεμος) έχει το ίδιο καταστροφικά αποτελέσματα και για το κεφάλαιο και για την εργασία (και την εργατική ζωή); Ο πόλεμος (ο «κλασσικός» τέτοιος) στρέφεται το ίδιο εναντίον του κεφάλαιου και εναντίον της εργασίας (και της εργατικής ζωής); Η γενική δυστυχία που προκαλεί ο πόλεμος στα πληβειακά κοινωνικά στρώματα είναι «παράπλευρη συνέπεια» αγνότερων, ηθικά ανώτερων, καθολικά αποδεκτών σκοπών; Κι αν όλα τα προηγούμενα είναι σωστά και ισχύουν τότε μήπως η εργατική αντι-πολεμική στάση και δράση είναι απλά “ανεύθυνη”, “αντικοινωνική” και τελικά «συνωμοσιολογική»; (Κάπως έτσι θα πρέπει να είναι … “Αν”…)

Ξέρουμε δυστυχώς ότι αυτή η στοιχειώδης κριτική συσχέτιση ανάμεσα σε πόλεμο και πόλεμο δεν έγινε… Αν είχε γίνει, τότε η ιστορική εργατική άρνηση «δεν θα γίνουμε κρέας για τα κανόνια σας» θα είχε εξελιχθεί σε «δεν θα γίνουμε κρέας για την αναδιάρθρωσή σας». Θα είχε δημιουργηθεί, δηλαδή, μια σταθερή (και ταξικά πολωτική!) βάση για να αντιμετωπιστεί όχι μόνο η υγιεινιστική τρομοεκστρατεία αλλά (κυρίως) οι συνέπειές της στην σύγχρονη εργατική τάξη σα σύνολο. Οι άμεσες συνέπειες· οι μεσοπρόθεσμες· οι μακροπρόθεσμες…

Ξέρουμε το χειρότερο: ότι (σε διάφορες περιπτώσεις στον καπιταλιστικό βορρά) θεωρήθηκε «συνδικαλιστικό καθήκον» η απαίτηση απ’ το κράτος (: το κόμμα των αφεντικών…) να κλείσει τις ιδιωτικές επιχειρήσεις – για να προστατευτεί έτσι η υγεία των εργατών / εργατριών… Κανείς δεν σκέφτηκε πως αν γίνει έτσι τότε απ’ την μια μεριά οι εργάτες και οι εργάτριες παραιτούνται από κάθε απαίτηση αποζημίωσης απέναντι στ’ αφεντικά και δέσμευσης απ’ την μεριά τους… ενώ απ’ την άλλη όλοι αυτοί κι αυτές εμπιστεύονται την μορφή – κράτος και όχι την δική τους συλλογική συνείδηση, οργάνωση και ανταγωνιστική δράση για το πως θα κατανεμηθούν οι «ζημιές» απ’ την καπιταλιστική αργία…

Έχει ξανασυμβεί αυτό στην (εργατική) ιστορία, κι όχι μόνο μια φορά: κατάπαυση πυρός στον εργατικό / ταξικό ανταγωνισμό εξαιτίας των αναγκών και της σοβαρότητας ενός πολέμου… Κάθε φορά που έγινε, γίνεται τώρα ή θα γίνει μελλοντικά, οι συνέπειες είναι συντριπτικές. Σε βάρος μας. Και δεν είναι καθόλου «συνωμοσιολογικό» ή αναπάντεχο: ό,τι συμβαίνει εμφανιζόμενο σαν «καταστροφή κεφαλαίου» είναι πρώτα και κύρια καταστροφή σε βάρος της εργατικής τάξης. Για τα αφεντικά πάντα προ-υπάρχουν λύσεις ταιριαστές με τα συμφέροντά τους. Η δική μας πλευρά είναι που ξεχνάει τα δικά της συμφέροντα, παραιτείται απ’ αυτά – και καταλαβαίνει τι έκανε όταν είναι αργά…

Ξανά, λοιπόν, η απαγορευμένη ερώτηση, η ερώτηση που δεν έγινε: για ποιούς λόγους θα έπρεπε να αποδεχθούμε την «ευγένεια» και τον «ανθρωπισμό» κρατών και αφεντικών υπέρ της υγείας μας – με όλες τις εναντίον μας συνέπειες – και να μην θεωρήσουμε ότι έγινε / γίνεται ένα καλά «συσκευασμένο» lock out των αφεντικών, με σκοπό τα πιο δυναμικά και με προοπτικές ανάμεσά τους να επαναδιευθετήσουν με ακόμα πιο ευνοϊκούς όρους την απόσπαση της υπεραξίας;

Θα έπρεπε να αποδεχτούμε το πρώτο επειδή, απλά, αυτό μας είπαν; Τόσο έξυπνα; Τόσο συμμορφωμένα; Επειδή ο καπιταλισμός κοιμήθηκε;

Το διπλό αφεντικό 15

Τρίτη 26 Μάη. Είναι, λοιπόν, η υγιεινιστική ανεργία η παράπλευρη απώλεια ευγενέστατων κατά τα άλλα σκοπών που θα πρέπει να είναι σεβαστοί (μαζί με τις «παράπλευρές» τους); Είναι η ανάδυση του διπλού αφεντικού, η εκτεταμένη προσθήκη δηλαδή της μορφής – κράτους σαν στρατηγικού παράγοντα στη ρύθμιση της «αγοράς εργασίας» το αναπόφευκτο αποτέλεσμα της παράπλευρης απώλειας των κατά τα άλλα ευγενέστατων σκοπών; Ο πόλεμος (είτε κατά αόρατων είτε κατά ορατών εχθρών) τέλειωσε; Τώρα θα απολαύσουμε την ειρήνη; Όχι. Θα συνεχιστεί… Οπότε; Το μόνο που μας απομένει είναι η … περίθαλψη; Και η κατάθλιψη;

Ιδού, λοιπόν, μια απ’ τις τρέχουσες εκτιμήσεις (απ’ το site forin.gr) – οι τονισμοί με υπογράμμιση δικοί μας:

Τίτλος: Η πανδημία covid-19 ενδέχεται να επιταχύνει την αυτοματοποίηση της εργασίας στην ευρώπη.

Κείμενο: Την εκτίμηση ότι η πανδημία covid-19 ενδέχεται να επιταχύνει την αυτοματοποίηση της εργασίας στην ευρώπη, ιδίως για τις θέσεις εργασίας που απαιτούν μεσαίες δεξιότητες, σε τομείς που θεωρούνται πιο ευάλωτοι στη χρήση της τεχνολογίας κι άρα στην αντικατάσταση εργαζόμενων από ρομποτικά συστήματα, διατυπώνει, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο εμπειρογνώμοντας του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης (Cedefop) Ηλίας Λιβανός.

Για τη διατύπωση της εκτίμησης αυτής, ο κ. Λιβανός συνδύασε στοιχεία από το δεύτερο ενημερωτικό σημείωμα της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO) για τις επιπτώσεις της πανδημίας στην αγορά εργασίας και από την πιο πρόσφατη μελέτη πρόβλεψης δεξιοτήτων του Cedefop (2020), με τις απαραίτητες προσαρμογές και αναγωγές, καθώς η τελευταία είχε ολοκληρωθεί πριν ενσκήψει η covid-19.

“Σύμφωνα με τη μελέτη πρόβλεψης δεξιοτήτων του Cedefop για το 2020, σε τομείς όπου η επίπτωση της πανδημίας στην οικονομική δραστηριότητα είναι μέση προς υψηλή και υψηλή, περίπου το ένα πέμπτο, έως και ένα τέταρτο των νέων θέσεων εργασίας, που αναμένεται να δημιουργηθούν ως το 2030 αντιμετωπίζουν ρίσκο αυτοματοποίησης. Αυτό αντιστοιχεί σε 1,4 εκατ. θέσεις εργασίας στην ΕΕ των 27 κρατών – μελών» σημειώνει και προσθέτει: «καθώς οι κοινωνίες παλεύουν για να ανταποκριθούν στη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνει η πανδημία, σε όρους κοινωνικοποίησης, αγορών και εργασίας, αναδύεται το ερώτημα κατά πόσον αυτός ο νέος τρόπος ζωής ήρθε για να μείνει και αν η τεχνολογία θα είναι από εδώ και πέρα ο προτιμώμενος τρόπος για να κάνουμε πράγματα».

…

Όπως αναφέρεται στο προαναφερθέν ενημερωτικό σημείωμα της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO), το πλήρες ή μερικό lockdown των οικονομιών λόγω πανδημίας, επηρεάζει σήμερα πάνω από 2,7 δισεκατομμύρια εργαζόμενους ανά τον πλανήτη ή περίπου το 81% του εργατικού δυναμικού παγκοσμίως.

Λόγω απουσίας άλλων στατιστικών στοιχείων, οι αλλαγές στον συνολικό χρόνο απασχόλησης των ανθρώπων, που αντανακλούν τόσο τις απολύσεις, όσο και τις προσωρινές μειώσεις στον χρόνο εργασίας, δίνουν πιο ξεκάθαρη εικόνα της ζοφερής πραγματικότητας στην αγορά εργασίας, επισημαίνει η ILO.

Εξηγεί ότι, χρησιμοποιώντας αυτή την προσέγγιση, οι ώρες εργασίας εκτιμάται ότι θα μειωθούν στον πλανήτη κατά 6,7% στο δεύτερο τρίμηνο του 2020, μείωση ισοδύναμη με 195 εκατομμύρια εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης.

…

Με βάση τις εκτιμήσεις της ILO, 1,25 δισεκατομμύρια εργαζόμενοι ή σχεδόν το 38% του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού, απασχολούνται σε τομείς που αντιμετωπίζουν κάθετη πτώση της παραγωγής και παρουσιάζουν ισχυρό κίνδυνο εκτόπισης εργαζομένων…

Μπορεί τα μεγέθη να ανήκουν στην ίδια κατηγορία «υπολογισμού μέσω ηλεκτρονικών μοντέλων» στην οποία ανήκε και η Αποκάλυψη που θα προκαλούσε ο covid-19… Ωστόσο η καθεστωτική ILO ψιθυρίζει κάτι που είναι πολύ κοντύτερα στην καπιταλιστική πραγματικότητα από οποιοδήποτε νούμερο με πολλά μηδενικά: για τον χρόνο εργασίας πρόκειται (και μαζί, όπως πάντα, για την τιμή του εμπορεύματος «χρόνος εργασίας» / εργατική δύναμη).

Κοινότοπο! Στην καθεστωτική «καθημερινή», στις 23 Μάη, κάτω απ’ τον τίτλο θα χαθούν για πάντα 16 εκατ. θέσεις εργασίας στις ηπα, μπορούσε να βρει κανείς την επιβεβαίωση (για τον αμερικανικό καπιταλισμό) – ο τονισμός δικός μας:

… Ορισμένοι οικονομολόγοι θεωρούν… πως ο φόβος του κινδύνου που εγκυμονούν η εγγύτητα και η κοινωνική επαφή μπορεί να επισπεύσει τη στροφή στον αυτοματισμό. Θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας, κυρίως για χαμηλόμισθους που θα μεταφέρουν και θα παραδίσουν παραγγελίες, θα συντηρούν αποθήκες και θα καθαρίζουν. Θα είναι πολύ περισσότερες, όμως, οι θέσεις εργασίας που θα χαθούν.

Έχετε αμφιβολίες για το πόσο «ιαματικές» ήταν οι οδηγίες της τρομοεκστρατείας, η κοινωνική αποξένωση για παράδειγμα, οι «καπιταλιστικές διακοπές», και για το υπέρ τίνος την υγεία δούλεψαν και δουλεύουν; Έχετε αμφιβολίες για την άπειρη μυωπία (για να μην πούμε βλακεία…) που κεφαλαιοποιήθηκε χάρη στην ένωση φίλων της καραντίνας;

(συνέχεια στα επόμενα)

Κάτω απ’ την βάση 1…

Σάββατο 16 Μάη. Είναι διάφοροι εδώ κι εκεί που βλέποντας ότι το ψόφιο κουνάβι υποστηρίζει (σχετικά με τον covid-19) ότι «δεν τρέχει τίποτα» (παρότι έχει κηρύξει κι αυτός «πόλεμο»…), μπερδεύονται. Μπερδεύονται ακόμα περισσότερο όταν βλέπουν φασίστες εδώ ή εκεί να εκδηλώνονται … υπέρ της «ελευθερίας»!!! Καταλήγουν λοιπόν να γίνονται ακόμα πιο πιστοί «φίλοι της καραντίνας» … για επαναστατικούς λόγους!!! Καταλήγουν επίσης να τσουβαλιάζουν την κριτική στο βιο-πληροφορικο-ασφαλίτικο σύμπλεγμα με όσους χρεώνουν στις κεραίες 5G τον ιό! Είναι σα να ταυτίζουν την κριτική στο τεχνοεπιστημονικό σύμπλεγμα με τους flat earthers· τέτοια ευστοχία!

Οπωσδήποτε υπάρχει εδώ (και δεν είναι η πρώτη φορά) μια επικίνδυνη μυωπία. Διότι αν η αντίθεση «καραντίνα ή όχι» είναι όπως την διαμορφώνει το ίδιο το σύστημα, τότε τύποι σαν τον Μacron, τον Σάντσες ή τον ρημαδοΚούλη είναι βαθιά κομμουνιστές! «Βάζουν τους ανθρώπους πάνω απ’ τα κέρδη», ενόσω οι άλλοι «βάζουν τα κέρδη πάνω απ’ τους ανθρώπους»…

Εν μέρει υπάρχει μια ιστορική εξήγηση γι’ αυτό το ιδεολογικό χάος, το οποίο δεν μας εκπλήσσει. Η εργατική κριτική τόσο στις δυτικές / αστικές απόψεις περί υγείας όσο και στα δυτικά «συστήματα υγείας» έχει ταφεί σιωπηλά μαζί με τις δεκαετίες του ’60 και του ‘70· όταν προκάλεσε τις κυρίαρχες πεποιθήσεις… Η χρονική απόσταση δεν έμεινε κενή. Απ’ την εποχή του aids/HIV (‘80s και μετά) το σύστημα, είτε με την μορφή ιατρικών διαγνώσεων, είτε με την μορφή συστημάτων υγείας, είτε με την μορφή φαρμακοβιομηχανιών, είτε με την μορφή «συμβουλών υγείας κι ομορφιάς» για μαζική χρήση, είτε τέλος με διάφορες μορφές ναρκισσιστικού υγιεινισμού, σε συνδυασμό με τη νεοφιλελεύθερη ανάδυση του Εγώ – Κεφάλαιο, έφτιαξαν ένα υγιεινιστικό καθεστώς «υπεράνω πολιτικών ιδεολογιών»… Το ότι τώρα διάφοροι ψάχνοντας να βρουν μια «δεξιά» και μια «αριστερά» της βιοπολιτικής αναδιάρθρωσης – για να πάρουν κι αυτοί μια κάποια «θέση» – ψωνίζουν απ’ το καλάθι, ήταν αναμενόμενο. Όπως αναμενόμενο είναι ότι (οι ντόπιοι) δεν μπορούν να καταλάβουν τι γράφεται εδώ από αδιαπραγμάτευτα εργατική (και ενήλικη!) σκοπιά.

Σε κάθε περίπτωση οι ακροδεξιοί / φασίστες είναι γνωστό τι ακριβώς υπερασπίζονται εδώ και δεκαετίες: τα μικροαστικά συμφέροντα, τα «μικρο-μεσαία» αφεντικά… Τα οποία εδώ και 1 ή 2 δεκαετίες έχουν αρχίσει να διαισθάνονται ότι απειλούνται απ’ την καπιταλιστική εξέλιξη. Πρόκειται, για να το πούμε σωστότερα, για τις πιο καθυστερημένες πλευρές του κεφάλαιου που νοιώθουν, υποψιάζονται ή και καταλαβαίνουν ότι ξεπερνιούνται απ’ τις (καπιταλιστικότατες) αλλαγές μεγάλης κλίμακας. Αυτό δίνει (στους ανίδεους ή στους δημαγωγούς του συστήματος) την δυνατότητα να βαφτίζουν την ακροδεξιά αντίδραση (και την νοσταλγία του στοιβαρού έθνους / κράτους…) αντισυστημική! Έγινε κατά κόρον στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, με αφορμή την πιο πρόσφατη όξυνση της κρίσης / αναδιάρθρωσης – το θυμάστε;

Γιατί λοιπόν ένα μέρος των ακροδεξιών μικροαστών διεθνώς εκδηλώνεται κατά των πραξικοπηματικών γενικών απαγορεύσεων; Επειδή αγαπούν την ελευθερία γενικά κι αόριστα; Είναι κατά βάθος φιλελεύθεροι; Όχι βέβαια! Αντιδρούν επειδή απ’ τις καραντίνες θίγονται τα συμφέροντα αυτού του «μικρο-μεσαίου επιχειρείν», στις διάφορες μορφές και εκδοχές του· περισσότερο (ή πιο θανατηφόρα) απ’ τις μεγαλύτερες σε κλίμακα επιχειρήσεις. Που έχουν άλλες δυνατότητες συσσώρευσης, ελιγμών, δανεισμού ή/και υποστηρίξης απ’ τη μορφή – κράτος.

Είναι εύλογο ότι στην υπεράσπιση των συγκεκριμένων συμφερόντων οι ακροδεξιοί μικροαστοί χρησιμοποιούν επιχειρήματα αμφισβήτησης της φονικότητας του covid-19, ανακατεμένα κατάλληλα με θεωρίες συνωμοσίας (π.χ. 5G κεραίες…). Έτσι δημιουργείται μια ορισμένη σύγχιση: μήπως αμφισβητούν όλο το υγιεινιστικό οικοδόμημα; Καθόλου!!! Εκείνο που τους βολεύει, είτε το λένε ρητά είτε όχι, είναι το επόμενο στάδιο της βιοπολιτικής διαχείρισης! Το πιο high tech και πιο εξατομικευμένο μοντέλο καθολικής επιτήρησης, που φαίνεται ότι σέβεται την «ομαλή λειτουργία της οικονομίας» – αρκεί να παραστήσει ότι «σέβεται» και μερικά απ’ τα κλασσικά στερεότυπα της άκρας δεξιάς, όπως π.χ. η οικογένεια ή/και η εκκλησία…

Πρόκειται για το ίδιο ακριβώς κοινωνικό και πολιτικό υποκείμενο που θα κατηγορούσε σαν μολυσματικούς τους «ξένους», αν του δινόταν η ευκαιρία. Απ’ αυτή την άποψη είναι χαρακτηριστικοί οι οπαδοί του ψόφιου κουναβιού. Έχουν υποστηρίξει κάθε ρατσιστική ή και σεξιστική ρητορική του στο παρελθόν· αλλά τώρα δεν βρίσκουν τους συνηθισμένους «εχθρούς του έθνους» για να τους χρεώσουν τον covid-19. Είναι πιθανό ωστόσο να υιοθετήσουν την κίνα σαν «υγιεινιστικό εχθρό», πράγμα που βολεύει γενικότερα τον αμερικανικό (και όχι μόνο) ιμπεριαλισμό.

Πρακτικά αυτό που συμβαίνει με την ακροδεξιά είναι ότι δεν μπορεί να διαχειριστεί σύμφωνα με τους γνωστούς της τρόπους μια απειλή / έναν φόβο τον οποίο αδυνατεί να στρέψει (να «χρεώσει») σε κάποιους «κατώτερους». Αυτό που της απομένει είναι να πλασσαριστεί στις οικονομικές συνέπειες της τρομοεκστρατείας, υπέρ του «μικρομεσαίου επιχειρείν». Οι συνέπειες είναι υπαρκτές, χωρίς αμφιβολία. Αλλά δεν έχουν καμμία σχέση με τις συνέπειες που έχει πάνω στην σύγχρονη εργατική τάξη όχι μόνο η φονικότητα του ιού (για τα περιθωριοποιημένα τμήματά της) αλλά κυρίως ο συνδυασμός των «ψηφιακών» συστημάτων υγείας / ασφάλειας με την γενική καπιταλιστική αναδιάρθρωση.

(φωτογραφία: Να βάζουν έλικες στα κεφάλια τους τα κινεζόπουλα / υγιεινομικές βόμβες μπορείς να το πεις έως και χαριτωμένο. Αλλά αυτοί εδώ τι παριστάνουν;

Απλά δείχνουν ότι χάθηκε το μέτρο της γελοιότητας… Ridiculcopters σε γερμανικό καφέ..…)

Κάτω απ’ την βάση 2…

Σάββατο 16 Μάη. Ποιές είναι οι συνέπειες πάνω στη σύγχρονη εργατική τάξη; Η κλασσική αριστερά του κράτους και του κεφάλαιου, αφού πρώτα αποδέχθηκε την κήρυξη του πολέμου κατά του αόρατου εχθρού (συνεπώς όλη την προβοκατόρικη, τρομοκρατική ρητορική, χωρίς καν να αναρωτηθεί από που προέρχεται και τι υπηρετεί…) στις διάφορες μορφές της, εστιάζει στην φροντίδα των περισσότερο εκτεθειμένων σ’ αυτόν τον πόλεμο. Είτε κάποιες κοινωνικές μειονότητες, είτε κατηγορίες πληβείων που βρίσκονται (για οικονομικούς ή/και κοινωνικούς λόγους) στο περιθώριο ή και έξω απ’ τα όποια συστήματα υγείας. Εστιάζει επίσης στην ενίσχυση του προσωπικού των δημόσιων συστημάτων υγείας.

Από μια πρώτη ματιά αυτή η προσέγγιση δεν είναι “αυτόματα” λαθεμένη. Υπάρχει βέβαια ένα πολύ σοβαρό ζήτημα: αποδεχόμενη την κήρυξη του πολέμου αυτή η αριστερά του κράτους και του κεφάλαιου αποδέχτηκε μαζί την επιστράτευση των δημόσιων συστημάτων υγείας “κατά του covid-19”, που οδήγησε στην εκκένωσή τους. Δηλαδή στο διώξιμο όλων των άλλων ασθενειών / ασθενών, με ό,τι επιβαρυντικό για την υγεία τους σημαίνει κάτι τέτοιο (κάποιοι μιλούν για χιλιάδες θανάτους διεθνώς, αλλά θεωρούμε ότι αυτή είναι μια εξέλιξη που δεν μπορεί να μετρηθεί ακόμα). Αποδεικνύεται έτσι μια σοβαρή, μια έντονη έως και καταστροφική αντινομία στην “αριστερή” συνηγορία στα υγιεινιστικά πραξικοπήματα: γίνεται στο όνομα της δημόσιας υγείας αλλά οδηγεί στο ακριβώς αντίθετο· άσχετα με τον covid-19. Η ενδο-οικιακή βία που εκτοξεύτηκε στη διάρκεια των κατ’ οίκων αποκλεισμών ήταν επίσης προβλέψιμη· αλλά αν ο «πόλεμος στον αόρατο εχθρό» είναι το κύριο καθήκον, γίνεται σιωπηλά ανεκτή;

Δυστυχώς η συνηγορία στον “πόλεμο” δεν αποδείχθηκε τίποτα άλλο από συνηγορία σ’ έναν πρωτοφανή συστημικό κοινωνικό “δαρβινισμό”… (Η ασταμάτητη μηχανή αναρωτιέται: υπάρχει σήμερα κάποιος που δεν έχει χαμπαριάσει ότι κάτω απ’ την υγιεινιστική τρομοκρατία καταστρέφονται, και θα συνεχίσουν να καταστρέφονται, άπειρες χιλιάδες ζωές σ’ όλον τον πλανήτη;)

Δεν είναι, λοιπόν, de facto λάθος η έμφαση στην φροντίδα των πιο εκτεθειμένων σ’ αυτήν (και σε οποιαδήποτε άλλη, π.χ. γρίπης) επιδημία· είναι όμως εντελώς λάθος όλα τα υπόλοιπα. Η πεποίθηση, για παράδειγμα, ότι αυτό είναι όλο κι όλο ό,τι αφορά την σύγχρονη εργατική τάξη: το να υπάρχουν μάσκες και αντισηπτικά στις δουλειές, το να τοποθετούν (τα αφεντικά) του εργάτες αλυσίδας σε απόσταση ασφαλείας, κλπ. Ή το να παίρνουν τα επιδόματα όλοι όσοι έχουν μείνει χωρίς δουλειά…

Κι αυτή η χειραγώγηση είναι που συμβαίνει κυρίως. Για άλλη μια φορά η χιλιοτσαλακωμένη έννοια της αλληλεγγύης καταλήγει πλυντήριο για την πολιτική και ιδεολογική συστράτευση με τον κύριο όγκο των «εχθρικών δυνάμεων». Το ίδιο ακριβώς έγινε στα μέρη μας την προηγούμενη δεκαετία, την εποχή των «αγανακτισμένων στις πλατείες», όταν απ’ την μια μεριά η κοινωνική αλληλεγγύη και απ’ την άλλη τα «έξω απ’ την ε.ε.» και «ζήτω η δραχμή» έφτιαξαν εκείνο το ωραίο πατριωτικό δίδυμο συριζα/φασίστες. Κανείς δεν έκανε αυτοκριτική τότε, και κανείς δεν πρόκειται να κάνει τώρα για την μετατροπή της «επιμελητειακής υποστηρίξης» σε «μέτωπο πρώτης γραμμής»! Διότι τώρα, όπως και τότε, η φροντίδα υπέρ των πιο εκτεθειμένων είναι σημαντική μεν αλλά σαν επιμελητεία. Οι αιχμές του αντιπάλου (του κράτους και του κεφάλαιου) βρίσκονται αλλού. Κι αν δεν εντοπίζονται καν και καν, αυτό τις διευκολύνει αφάνταστα!

Ναι, λοιπόν: θα φορούν μάσκες (είναι πάμφηνες άλλωστε, επιβαρύνουν ελάχιστα το «εργατικό κόστος») …οι εργάτες του «κάτω κόσμου»: στις υπεραποθήκες του ηλεκτρονικού εμπορίου, στα data centers, στα ορυχεία λιθίου και των υπόλοιπων σπανίων γαιών, στις αποστειρωμένες βιομηχανίες παραγωγής βρώσιμων πρωτεϊνών, στα ρομποτοποιημένα θερμοκήπια, στις γραμμές συναρμολόγησης κάθε είδους «έξυπνων» συσκευών, στα νευρωνικά εργοστάσια, οι νοσοκόμες και οι εργάτες ανθρώπινης φροντίδας σαν πιο φτηνοί απ’ τα αντίστοιχα ρομπότ, οι μεταφορείς λιανικής σαν φτηνότεροι ή πιο κατάλληλοι απ’ τα drones… Και θα κρατάνε αποστάσεις ασφαλείας μεταξύ τους· θα διευθετηθεί κι αυτό… Θα υπάρχουν επίσης ανθρώπινες χωματερές – όπως σήμερα – όπου το να περνάς στο πόδι ήπιες μολύνσεις σαν του covid-19 θα οφείλεται στο ότι θα πεθάνεις πριν τα 40 από διάφορες χημικές δηλητηριάσεις.

Αλλά και ο «πάνω» και ο «κάτω» κόσμος θα έχουν το ίδιο ημερολόγιο: π.c. και μ.c. Που σημαίνει προ covid και μετά covid…

(φωτογραφία πάνω: Τα αφεντικά της βιομηχανίας κρέατος σε διάφορα κράτη – ηπα, γερμανία, ισπανία, αυστραλία, βραζιλία, αγγλία – αδιαφόρησαν για την υγεία των εργατών τους. Θα έπρεπε να κάνουν αλλαγές στις αλυσίδες «συναρμολόγησης της μπριζόλας»… Το αποτέλεσμα ήταν να «κολλήσουν» covid-19 χιλιάδες τέτοιοι εργάτες. Στις ηπα πέθαναν (ή ρίχτηκαν στην «κοινή δεξαμενή…) 48. Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι εργολαβικοί και μετανάστες. Τα ωράρια είναι εξαντλητικά· οι μισθοί χαμηλοί· και οι μετανάστες στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις μένουν ομαδικά σε κοντέινερ κοντά στα εργοστάσια κρέατος… Είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι απ’ την άποψη της υγείας τους ακόμα και χωρίς covid 19…

φωτογραφία κάτω: Αλλά υπάρχει λύση, όχι ιδιαίτερα ακριβή για τ’ αφεντικά, πέρα απ’ τα ατομικά μέσα προστασίας. Πλεξιγκλάς, περισσότερο πλεξιγκλάς, πλεξιγκλάς παντού).

Το διπλό αφεντικό 12

Παρασκευή 15 Μάη. Πριν δούμε την εργατική απάντηση στην καθιέρωση του “διπλού αφεντικού” πρέπει να αναγνωρίσουμε και να προσπεράσουμε κάποια ενδιάμεσα εμπόδια.

Πρώτο τέτοιο: τι δουλειά έχει η τεχνική αναδιάρθρωση και η τεχνολογική ανεργία με την μαζική κατ’ οίκον φυλάκιση και τους γενικευμένους φόβους λόγω covid-19; Παρότι το έχουμε εξηγήσει αναλυτικά ας το επαναλάβουμε: χωρίς την ως τώρα εξέλιξη τόσο των τηλεπικοινωνιών όσο και των κοινωνικών συμπεριφορών θα ήταν αδύνατο να αποκλειστούν τόσα εκατομμύρια υποτελείς στα σπίτια τους έστω για δύο μήνες! Τηλε-εργασία, τηλε-εκπαίδευση, τηλε-διασκέδαση, τηλε-κοινωνικότητα, τηλε-υποτέλεια: για να γίνουν εφικτά όλα αυτά θα έπρεπε να έχουν επαρκώς απλωθεί τα 4G τηλεποικοινωνιακά δίκτυα, κι ένα ικανό μέρος των πρωτοκοσμικών πληθυσμών να έχει μεταφέρει μέρος της ζωής του στις οθόνες και στις apps.

Ωστόσο αυτό το επίπεδο «ανάπτυξης» της μηχανικής μεσολάβησης των κοινωνικών σχέσεων θα μπορούσε να θεωρηθεί (ακόμα) είτε 3η βιομηχανική επανάσταση, είτε το χείλος της 3ης προς την 4η. Τα περισσότερα έρχονται.

Σε κάθε περίπτωση: στη διάρκεια αυτού του πραξικοπηματικού αποκλεισμού και της ποινικοποίησης και «μολυσματοποίησης» των άμεσων κοινωνικών σχέσεων και επαφών, εξελίχτηκε μια μαζική «μεταφορά κεφαλαίου» υπέρ των διαδικασιών ηλεκτρονικού εμπορίου και συναλλαγών και σε βάρος των διαδικασιών «φυσικού» εμπορίου και συναλλαγών. Αυτή η αλλαγή ενδοκαπιταλιστικών συσχετισμών (που απλά αποτελεί ένα άλμα σε εξελίξεις που γίνονταν ήδη) σημαίνει και αλλαγή «ισορροπιών» ανάμεσα σε διάφορες μορφές εργασίας. Μέσα σ’ αυτό που λέγεται καταμερισμός εργασίας.

Δημιουργήθηκε επιπλέον ένα είδος «σχίσματος» του οποίου η σημασία για την διαστρωμάτωση μέσα στην εργατική τάξη και την διατίμηση της εργασίας θα φανεί μάλλον γρήγορα παρά αργά. Απ’ την μια μεριά είναι όλες οι εκδοχές της τηλεργασίας (που θα αυξηθούν πέρα απ’ τον τριτογενή στον δευτερογενή, ακόμα και στον πρωτογενή) που θεωρούνται «βολικές» για τους μισθωτούς (ενώ δεν είναι), οριακά ένα υβρίδιο μεταξύ εξαρτημένης και εργολαβικής δουλειάς… και επιπλέον «υγιεινιστικά ασφαλείς». Άρα αναβαθμισμένες από την σκοπιά της κοινωνικής αξιολόγησης. Κι απ’ την άλλη οι υπολειπόμενες μορφές φυσικής εργασίας, χειρωνακτικής ή και διανοητικής, που θα εξακολουθήσουν να είναι γεμάτες ταλαιπωρία (π.χ.: μετακινήσεις από και προς την δουλειά…), «υγιεινιστικά αβέβαιες», καραντινοποιήσιμες ανά πάσα στιγμή· και, σε τελευταία ανάλυση, «κατώτερες».

Αυτές οι εξελίξεις ήταν προβλεπόμενες πολύ πριν τον covid-19! Απλά τώρα φαίνονται «φυσιολογικές»…