Τετάρτη 5 Σεπτέμβρη. Οργή μου προλετάρισσα αν απεργήσεις χάθηκα! γράφαμε κάποτε σε ντουβάρια (τροποποιώντας έναν στίχο του Ρασούλη).
Σε απεργία διαρκείας είναι – εναντίον της… Πως θα σταματήσει να τρώει τις σάρκες της (και τις δικές μας); Τι να αντιπαραθέσουμε στο όλο και πιο μαύρο σκοτάδι του καπιταλιστικού κόσμου;
(Τα σούπερ Εγώ μας;)
Τρίτη 4 Σεπτέμβρη. Κάπως αργά ανακάλυψε η φαιρόζ κυβέρνηση (και, ειδικά, το ροζ τμήμα της) τον «υποκατώτατο μισθό»! Κι όχι μόνο τον ανακάλυψε αργά, αλλά τον ανακάλυψε και λάθος – όχι τυχαία, υποθέτουμε. Λοιπόν αυτός ο «υποκατώτατος» δεν ψηφίστηκε το 2012 (όπως λέει το υπουργείο εργασίας) αλλά νωρίς το καλοκαίρι του 2010. Ήταν στα πρώτα «μέτρα» της κυβέρνησης Παπανδρέου του Γ…
Με την τιμητική εξαίρεση (πιο εξαίρεση δεν γίνεται!) μιας συνέλευσης νεαρών αυτόνομων (με το όνομα game over) κανείς δεν κατάλαβε τότε περί τίνος πρόκειται. Πιο σωστά: κανείς δεν ήθελε να καταλάβει, κι αυτός ήταν ένας ωραιότατος τρόπος για να υποστηριχτεί / διευκολυνθεί η δουλειά και της τότε κυβέρνησης, και όλων των επόμενων, στην υποτίμηση της εργασίας. Σε σύγκριση με το τι είχε γίνει στη γαλλία όταν πήγε να περάσει κάτι αντίστοιχο (το cpe – contrat première embauche) την άνοιξη του 2006, το τι ΔΕΝ έγινε εδώ ήταν η πρώτη τρανταχτή και περιεκτική απόδειξη του πόσο τατσορούφιανοι ήταν όλοι (μα όλοι!!!) οι «αντιμνημονιακοί» και σια…
(φωτογραφία: η αφίσα του game over)
Τρίτη 4 Σεπτέμβρη. Τα περιεχόμενα του νόμου του 2010, που καθόρισε ότι κάτω των 25 ετών το μεροκάματο / ο μισθός θα είναι αισθητά χαμηλότερα απ’ τον «κατώτατο μισθό ανειδίκευτου» (έχουμε αναφερθεί αναλυτικά στο χάρτινο Sarajevo) ήταν τέτοια που ήταν σαφές ότι ο ελληνικός νόμος ΔΕΝ ήταν καν και καν «μνημονιακή δέσμευση»: τέτοια νομοθεσία δεν υπάρχει πουθενά στην ε.ε.!!! Προφανώς ήταν μια «έξυπνη ιδέα» της τότε κυβέρνησης Παπαντρέου, ένα «δώρο» στα ντόπια μικρά και μεσαία αφεντικά, για να εξασφαλίσει την υποστήριξή τους για την συνέχεια – δεν εξηγείται αλλιώς. Σε μια στιγμή, μάλιστα, που σαν βασικό πρόβλημα εμφανιζόταν το δημόσιο χρέος – κάτι εντελώς άσχετο απ’ τους μισθούς στον ιδιωτικό τομέα…
Για να υπάρχει μια επίγνωση περί τίνος πρόκειται: αν όχι σ’ όλα οπωσδήποτε στα περισσότερα ευρωπαϊκά καπιταλιστικά κράτη υπάρχει νομοθεσία για «ειδικούς» (δηλαδή: μικρότερους) μισθούς σε όσες / όσους μπαίνουν πρώτη φορά στην «αγορά εργασίας». Η δικαιολόγηση αυτής της ειδικής υποτίμησης βρίσκεται στο ότι οι «πρωτάρηδες» είναι άσχετοι (όχι απλά «ανειδίκευτοι»). Οι «υποκατώτατοι» λέγονται ή εννοούνται σαν «μισθοί μαθητευόμενων». Ωστόσο, ακριβώς επειδή η δικαιολόγηση είναι αυτή (ο «πρωτάρης») το συγκεκριμένο καθεστώς υποτίμησης είναι περιορισμένο χρονικά. Αλλού για ένα χρόνο, αλλού για δύο. Και πάντως δεν υπάρχει σαν όριο «μαθητείας» η ηλικία των 25. Όταν κάποιος / κάποια πιάνει πρώτη φορά δουλειά στα 17, στα 18, στα 19 ή στα 20 πως μπορεί να είναι «σε καραντίνα σαν μαθητευόμενος» επί 5 ή 8 χρόνια;
Η ελληνική εκδοχή, λοιπόν, δεν είχε καν και καν τη δικαιολόγηση της «μαθητείας». Ήταν μια ωμή και βίαιη πρώτη φάση υποτίμησης της εργασίας, με ένα απόλυτα αυθαίρετο έως ρατσιστικό ηλικιακό όριο, και με σκοπό να γίνει αυτό που έγινε: να αντικατασταθούν όπου ήταν εφικτό οι «παλιοί» ή «άνω των 25» σύγχρονοι εργάτες / εργάτριες, από μικρότερους σε ηλικία. Ως τον Φλεβάρη του 2012, ο «υποκατώτατος» ήταν η βασιλική οδός της σχεδιασμένης / μεθοδικής υποτίμησης της εργασίας… Ωστόσο κανένας δεν το πρόσεξε, κανείς δεν κατάλαβε τίποτα…
(Μόνο κάτι μεγαλύτεροι / ες σε ηλικία αυτόνομοι εργάτες, λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη την καθιέρωση του «υποκατώτατου» στις αρχές καλοκαιριού του 2010, ξεκινήσαμε στο τέλος εκείνης της χρονιάς την συνέλευση 30/900. Αλλά, φυσικά, όλοι όσοι «δεν είχαν καταλάβει, δεν ήξεραν, τους πόναγε ο κώλος τους ή είχαν πεισθεί πως το ‘έξω απ’ την ε.ε.’ είναι ο σωστός στόχος», όλοι όσοι δηλαδή με πολιτικές πράξεις ή παραλείψεις φρόντισαν να στηρίξουν την διαχείριση της κρίσης α λα ελληνικά, έπνιξαν αυτά που υπεδείκνυε το 30/900…).
Τρίτη 4 Σεπτέμβρη. Αυτή η νομοθεσία, αυθαίρετη ακόμα και για ευρωπαϊκά καπιταλιστικά δεδομένα, ήταν εύκολο να έχει καταργηθεί στις αρχές Φλεβάρη του 2015. Απ’ το φαιορόζ γκουβέρνο. Δεν υπήρχε τίποτα «μνημονιακά» δεσμευτικό γι’ αυτήν! Αλλά η Κουμουνδούρου, σαν ένα απ’ τα πολλά δεξιά κόμματα της ντόπιας πολιτικής σκηνής, όφειλε να συνεχίζει την υποστηρίξη των «μικρομεσαίων» αφεντικών…
Ανακάλυψε τον «υποκατώτατο» τώρα, μετά από 3,5 χρόνια γκουβέρνου – μαζί με το άλλο δεξιό κόμμα, το αντιπολιτευόμενο… Τι σύμπτωση!!! Δεν έχουμε την διάθεση να πούμε «κάλλιο αργά παρά ποτέ», αφού ποτέ αυτά τα χρόνια οι νεαροί και οι νεαρές που είχαν «μισό στομάχι» και «μισά πόδια» (όπως εύστοχα σχολίασαν σε μια αφίσα τους οι «διαρρήκτες») δεν απαίτησαν κάτι άλλο. Μαθητές / μαθήτριες ή/και φοιτητές / φοιτήτριες που δουλεύουν; Πολλές χιλιάδες. Μοιραλάτρες ως το κόκκαλο όμως παρά την σπουδαία ιδέα που έχουν για τον εαυτό τους!
Έτσι (μας) έμεινε μια απορία: οι νεαροί και οι νεαρές στη γαλλία του 2006, απ’ τα σχολεία και τις σχολές, που κατέβηκαν κατά εκατοντάδες χιλιάδες και με αξιοσημείωτη επιμονή στο πεζοδρόμιο εναντίον του cpe (ο ελληνικός νόμος, το είπαμε, ήταν ακόμα χειρότερος) είχαν εργατική συνείδηση – που λείπει απ’ τους συνομηλίκους τους στην ελλάδα;
Όχι. Δεν είχαν «εργατική συνείδηση»… Απλά ήταν / είναι πραγματιστές. Ρεαλιστές. Ξέροντας ότι θα χρειαστεί να δουλέψουν και στα 18, και στα 19, και στα 20 και στα 22, δεν «ξεγέλασαν τους εαυτούς τους» με φαντασιώσεις του είδους «ντάξει μωρέ, αλλά θα είναι προσωρινό, αφού εγώ είμαι προορισμένος για σπουδαία πράγματα!» – η ελληνική εκδοχή. Ούτε με τις άλλες φαντασιώσεις “είμαι επαναστάτης, ουάου, ζήτω η άμεση δημοκρατία, ζήτω ο Γιάνης” κλπ κλπ…
Δεν χρειάζεται να έχει κανείς κάποια ώριμη και βαθιά ταξική συνείδηση για να καταλάβει ότι α) του πιάνουν τον κώλο, και β) οφείλει να αντιδράσει. Είναι απαραίτητο όμως να ΜΗΝ τρώει με τις χούφτες τα μικροαστικά αναισθητικά που απλόχερα προσφέρει η ελληνική οικογένεια, το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, και η ντόπια καθεστωτική πολιτική ιδεολογία σ’ όλες τις αποχρώσεις της.
Κάπως έτσι, εν έτει 2018, ο συ.ριζ.α. μπορεί να πουλήσει τον εαυτό του σαν «φιλεργατικό προμαχώνα»· για να προλάβει σ’ αυτό το ρόλο τη … νέα δημοκρατία…
Δευτέρα 20 Αυγούστου. Ο ολλανδός Bob Traa, πρώτος «κομισάριος» του δντ για την ελληνική περίπτωση (απ’ τον Οκτώβρη του 2010 ως τον Σεπτέμβρη του 2013) δεν υπήρξε ο πιο αγαπητός άνθρωπος στην Αθήνα. Πως θα ήταν δυνατόν άλλωστε; Όμως να που ο καθεστωτικός τεχνοκράτης κάτι έμαθε. Κάτι που το ξέρουμε πολύ καλά σαν (αυτόνομοι) εργάτες, ωστόσο έχει ενδιαφέρον ότι αυτός το διατυπώνει με την δική του, τεχνοκρατική γλώσσα.
Σε μια συνέντευξή του στην καθεστωτική «καθημερινή» που δημοσιεύτηκε χτες, του γίνεται η πιο κάτω ερώτηση και δίνει την απάντησή του:
Ερώτηση: Τα οργανωμένα συμφέροντα αποτελούσαν μεγάλο εμπόδιο στην εφαρμογή του προγράμματος;
Απάντηση: Κατά την γνώμη μου τα οργανωμένα συμφέροντα εμποδίζουν τις αλλαγές σε όλες τις χώρες και η Ελλάδα είναι μια φυσιολογική χώρα απ’ αυτήν την άποψη. Εντυπωσιάστηκα με την πρόοδο που σημειώθηκε στη μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας στη διάρκεια της παραμονής μου στην Ελλάδα. Χρειάστηκε κουράγιο και αποφασιστικότητα και ιδιαιτέρως από μια κυβέρνηση προσκείμενη στην εργατική τάξη [σ.σ.: εννοεί προφανώς την διετία 2010 – 2011].
Έχω την αίσθηση ότι πολύ πιο αργή ήταν η μεταρρύθμιση στην αγορά προϊόντων, κάτι που θεωρώ μεγάλο πρόβλημα, επειδή οι δύο πλευρές της αγοράς, η εργασία και το κεφάλαιο, μεταρρυθμίζονται με διαφορετικό ρυθμό, κάτι που επηρεάζει την ισορροπία της εξουσίας στην οικονομία και επομένως την κατανομή του εισοδήματος, προσθέτοντας μια ακόμη δυσκολία στο ελληνικό πρόγραμμα.
Τελικά διαπίστωσα ότι το τίμημα αυτής της αντίστασης που προέβαλαν τα οργανωμένα συμφέροντα ήταν πως η Ελλάδα έκανε την προσαρμογή μειώνοντας το εισόδημα και όχι ενισχύοντας την παραγωγικότητα. Νομίζω ότι αυτό είναι πολύ υψηλό τίμημα.
Μια ψυχρή, επαγγελματική, τεχνοκρατική και περιεκτική περιγραφή του ταξικού ανταγωνισμού (για την ακρίβεια: της μονομερούς επίθεσης και νίκης των ντόπιων αφεντικών) αυτά τα 8 χρόνια!!! Ευχαριστούμε κύριε Traa, έτσι ακριβώς έγινε!!!
Έχουμε καταλάβει στο πετσί μας όλες τις λεπτομέρειες…
Δευτέρα 20 Αυγούστου. Ας αποκωδικοποιήσουμε την διαπίστωση του δντ-τεχνοκράτη: όταν «μεταρρυθμίζεται η αγορά εργασίας» (δηλαδή: υποτιμώνται μαζικά και οργανωμένα μεγάλα τμήματα της εργασίας, πρώτα δια νόμου και στη συνέχεια μέσω της μόνιμης πειρατείας των αφεντικών / μαύρης εργασίας) αλλά δεν «μεταρρυθμίζεται η αγορά εμπορευμάτων» (δηλαδή: δεν σπάνε τα οργανωμένα καρτέλ σε όλους τους τομείς), τότε οι τιμές των εμπορευμάτων (ακόμα και εκείνων για την απλή επιβίωση) μένουν σταθερές ή και ανεβαίνουν· ενόσω οι μισθοί (ξεκινώντας απ’ τον βασικό) γκρεμοτσακίζονται. Αυτό κάνει την «φτώχεια» ακόμα πιο έντονη.
Οι τρισκατάρατοι δανειστές (είναι απόλυτα βέβαιο) ζητούσαν απ’ την αρχή και τις δύο «μεταρρυθμίσεις». Μέχρις ενός χρονικού σημείου – μετά κατάλαβαν ότι δεν γίνεται… Όλες οι αντιστάσεις / αντιδράσεις, η «αντιμνημονιακή» ρητορική, αφορούσαν μόνο την υπεράσπιση των αφεντικών, ασχέτως μεγέθους. Ο τρόπος που το έκαναν ήταν απλός: πετώντας την μπάλα όσο πιο μακρυά γινόταν απ’ την κύρια, την βασική πρακτική αντίθεση της ιστορικής περιόδου: κεφάλαιο εναντίον εργασίας!! Οι «μεταρρυθμίσεις» που έθιγαν τ’ αφεντικά ήταν που είτε δεν έγιναν καν, είτε απλά ψηφίστηκαν (για να μην εφαρμοστούν). Αντίθετα, η υποτίμηση της εργασίας (και όχι μόνο των μισθών) έγινε αμέσως, ακαριαία και στην εντέλεια. (Θα επανέλθουμε στη συνέχεια).
Κατά τον Traa αυτή η «μεταρρυθμιστική» ανισορροπία μετατοπίζει τους συσχετισμούς εξουσίας υπέρ του κεφάλαιου. Έχει δίκιο, αλλά μόνο σε δεύτερο χρόνο. Σε πρώτο χρόνο, το γεγονός ότι αποδείχθηκε πανεύκολο να υποτιμηθεί άγρια η εργασία στην ελλάδα («κι αυτό ήταν όλο» απ’ την άποψη της «θεραπείας»…) δείχνει πως εξ αρχής τα ντόπια αφεντικά είχαν το πάνω χέρι – χάρη στην βοήθεια όχι μόνο των φανερών αλλά κυρίως των «αφανών» λακέδων τους. Μέσα απ’ την διαχείριση της κρίσης / αναδιάρθρωσης α λα ελληνικά αυτό που πέτυχαν ήταν να ενισχύσουν ακόμα περισσότερο την κυριαρχία τους.
Δευτέρα 20 Αυγούστου. Σαν αυτόνομοι εργάτες είμασταν (δυστυχώς…) οι μόνοι, ελάχιστες δεκάδες, που το φθινόπωρο που έπιανε δουλειά ο κύριος Traa στην Αθήνα ανοίξαμε δημόσια και καθαρά το ζήτημα / μέτωπο που ήταν νο 1 μέσα στην «κρίση»: με το project 30/900. Αν το είχαμε κρατήσει σαν εξυπνάδα μεταξύ μας ή το είχαμε κάνει (άντε μία) προκήρυξη, το εκ μέρους μας «σήκωμα του γαντιού» δίκαια θα είχε περάσει απαρατήρητο. Κάναμε το αντίθετο. Ξεπερνώντας ακόμα και τις δυνατότητές μας προπαγανδίσαμε και τεκμηριώσαμε το ζήτημα δημόσια, εντατικά, για περισσότερα από 3 χρόνια.
Απ’ αυτήν ακριβώς την δημόσια πολιτική / εργατική θέση (μόνο απ’ αυτήν και χάρη σ’ αυτήν) διαπιστώσαμε καθαρά ποιοι και πως στήριξαν όλα αυτά τα χρόνια όχι μόνο την εξουσία που είχαν ήδη τα αφεντικά αλλά και την ενίσχυσή της. Για τα αφεντικά τα ίδια αυτό ήταν αναμενόμενο, συνεπές με τα ταξικά τους συμφέροντα. Όλοι οι υπόλοιποι όμως (κι αναφερόμαστε στην κύρια μάζα του «αντιμνημονιακού», «αντιε.ε.», «αντιγερμανικού» και «ζήτω η δραχμή» εσμού) προδίδοντας ακόμα και τα δικά τους ταξικά συμφέροντα (αν ήταν μισθωτοί, και ήταν χιλιάδες τέτοιοι ανάμεσά τους) αυτοί ήταν που αποδείχθηκαν τα κύρια στηρίγματα, οι ιδανικοί μοχλοί για την ακόμα πιο σκληρή «μετατόπιση της εξουσίας υπέρ του κεφάλαιου». Εννοείται πως αυτός ο εσμός είχε και «πολιτικούς επικεφαλής», είτε κατάφεραν στη συνέχεια να εξαργυρώσουν την «καθοδήγηση» (συ.ριζ.α., βοθρολύματα) είτε όχι (άκρα αριστέρα και οι υπόλοιποι). Το κκε είναι ειδική περίπτωση: ναι, μεν, δεν υιοθέτησε την «αντιμνημονιακή» ρητορική, έκανε όμως κάτι άλλο, εξίσου χρήσιμο στο σύστημα: «συγκράτησε πειθαρχημένες» τις εργατικές του δυνάμεις, για να μην συμπεριφερθούν εργατικά – όπως έπρεπε. Η «γενική πολιτική» και «η συμμαχία με τους μικροαστούς» ισοπέδωσε τα εργατικά συμφέροντα και απ’ αυτή τη μεριά…
Ο καμβάς αυτής της «υποστήριξης απ’ τα κάτω» έχει αναδειχθεί επίσης, εκ μέρους μας: μικροαστισμός / πολιτικός προσοδισμός. Ωστόσο αυτοί είναι εχθροί της τάξης μας (όταν αυτή αποκτάει την συνείδησή της…) με τους οποίους δεν ξεμπερδεύεις απλά αποκαλύπτωντας και «καταγγέλοντάς» τους… Είναι συνέχεια παντού…
Δευτέρα 20 Αυγούστου. Άσχετα απ’ τις δηλώσεις, τους επετειακούς ψετοαπολογισμούς , και τις συγκρατημένες ή όχι φανφάρες, η «έξοδος απ’ τα μνημόνια» (όσο μπορεί να την θεωρήσει κανείς τέτοια) είναι απλά επισφράγιση του γεγονότος ότι τα ντόπια αφεντικά, αφεντικά ενός καπιταλισμού έντασης εργασίας στο συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος, μαζί με τους κοινωνικούς τους συμμάχους, άντεξαν μια χαρά την απ’ έξω «πίεση» για λειτουργική αναδιάρθρωση τόσο του επιχειρηματικού τους μοντέλου όσο και του ενιαίου κόμματός τους (: του ελληνικού κράτους).
Όσο για εμάς σαν τάξη; Αυτά τα χρόνια ήταν μια μοναδική ιστορική ευκαιρία συνειδητοποίησης. Υπονομεύτηκε, περιγελάστηκε, ποδοπατήθηκε απ’ τα πλήθη της “αγανάκτισης”… Χάθηκε.
Κυριακή 1 Ιούλη. Αυτός ο ακροδεξιός γιάπης (ο αυστριακός πρωθ. Sebastian Kurz) θα είναι από σήμερα, και για έξι μήνες, «πρόεδρος της ε.ε.». Αυτό το αρχηγιλίκι είναι ασήμαντο σαν τέτοιο, αλλά είναι μια ευκαιρία να υποδείξουμε κάτι εξαιρετικά χαρακτηριστικό.
Αυτός ο φασίστας, λοιπόν, και ο κυβερνητικός φασιστοσυνασπισμός του, που θέλουν να «οχυρώσουν την ευρώπη» απέναντι στα «κύματα των εισβολέων» (μεταναστών) προωθούν (και θα περάσουν, αφού έχουν την απαραίτητη κοινοβουλευτική πλειοψηφία) την 12ωρη ημερήσια εργασία, και την 60ωρη εβδομαδιαία… Στην αυστρία… «Οι αλλαγές στην εργατική νομοθεσία είναι απαραίτητες για να έχουν οι εταιρείες μεγαλύτερη ευελιξία» είναι το επιχείρημα… Η μόνη «παραχώρηση» που κάνει η φασιστοκυβέρνηση της Βιέννης είναι ότι ενώ το 10ωρο θα είναι υποχρεωτικό (αν αυτό ευχαριστεί το αφεντικό), οι εργαζόμενοι θα επιτρέπεται να αρνηθούν τις επιπλέον 2 ώρες δουλειάς, χωρίς να χρειάζεται κάποια δικαιολογία. (Υποθέτουμε: μέχρι να απολυθούν…)
Βλέπετε να έχουν κάποια σχέση ο ρατσισμός / νεοφασισμός και η “επιστροφή” στην “απόσπαση της απόλυτης υπεραξίας”; Εμείς ναι, το ξέρουμε εδώ και χρόνια…
Κάποτε, οι αρχαιολόγοι του μέλλοντος, θα πέσουν πάνω σε κάτι «ιερογλυφικά» με την μορφή 30/900… Θα ξύσουν το κεφάλι τους και θα αναρωτηθούν ένα απ’ αυτά τα δύο: είτε «πόσο ηλίθιοι ήταν αυτοί που υποστήριζαν τέτοια πράγματα;» είτε «πόσο ηλίθιοι ήταν αυτοί που δεν τα υποστήριξαν;»
Πριν, ωστόσο, έρθει η ώρα των ιστορικών και των αρχαιολόγων, έχουμε κάθε δικαίωμα να αναρωτηθούμε: «πόσα κιλά επαναστάτες ήταν και είναι όλοι αυτοί που σαμπόταραν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο – και είχαν, πράγματι, πολλούς και πετυχημένους τρόπους… – το εργατικό 30/900;»
(Απ’ την μεριά μας, σαν αυτόνομοι εργάτες, κάναμε περισσότερα απ’ όσα μπορούσαμε…)
Τετάρτη 2 Μάη. Είχε δηλώσει ότι είναι έτοιμος να κατέβει στην πρώτη διαδήλωση των ρομπότ, για τα «εργασιακά δικαιώματά» τους. Οπότε είναι λογικό να προετοιμάζεται, να γυμνάζεται, να είναι fit: στις παρελάσεις των ζόμπι…