Tag: εργασία

Διευθυντικό δικαίωμα

Παρασκευή 27 Μάρτη. Τρως τον φόβο έτσι όπως σερβίρεται, χωρίς να αναρωτιέσαι ποιος μαγειρεύει τι (αν και πάντα υπάρχει η διέξοδος της συνωμοσιολογίας)· βάζεις και τα ρέστα σου από πάνω… Αντιμετωπίζεις το αφεντικό (είτε σαν άτομο είτε σαν θέσμιση της εξουσίας στις διάφορες μορφές της, και οπωσδήποτε στη μορφή – κράτος) σαν τον «γιατρό» σου… Πας για ύπνο σίγουρος ότι αυτό που είπε το αφεντικό (η απαγόρευση των άμεσων, φυσικών ανθρώπινων σχέσεων για τους πάντες!) είναι το καλύτερο γιατρικό – για τους φόβους σου…

Και ξυπνάς… πώς; Ξυπνάς ανακαλύπτοντας ότι καμμία καπιταλιστική κοινωνία δεν έπαψε να είναι ταξική, εκμεταλλευτική και πειθαρχική επειδή πάνω της πλανιέται το φάντασμα ενός κορονοϊού! Μήπως ανακαλύπτεις, επιπλέον, τι «ελευθέρας» έδωσες στο αφεντικό που σου σέρβιρε τον καινούργιο (μάλλον παλιό…) φόβο που αγάπησες;

Δεν είναι μακρινή η εποχή της κρίσης α λα ελληνικά· ούτε το πάρτυ που έκαναν τα αφεντικά χάρη σ’ αυτήν… Δεν είναι μακρινή καν και καν η εποχή του θριάμβου της ταξικής συνεργασίας (υποδούλωσης της τάξης μας δηλαδή) πίσω από εκείνον τον «εθνικό οίστρο» που φώναζε «έξω απ’ την ε.ε.», «ζήτω η δραχμή», κλπ κλπ απ’ τα «δεξιά» και απ’ τα «αριστερά»… Δεν ήταν μάθημα! Φαίνεται ότι κανείς δεν κατάλαβε πως για κάθε χιλιοστό που δίνεις στο αφεντικό (σε κάθε μορφή του) θα πάρει μέτρα… Ιδού λοιπόν ένας πρόσφατος νόμος των αφεντικών, εντελώς υγιεινιστικός:

… Στο πλαίσιο των έκτακτων και προσωρινών μέτρων στην αγορά εργασίας για την αντιμετώπιση και τον περιορισμό της διασποράς του κορωνοϊού COVID-19, και πάντως για χρονικό διάστημα που δεν μπορεί να υπερβαίνει τους έξι (6) μήνες από την έναρξη ισχύος της παρούσας, ο εργοδότης δύναται, με απόφασή του, να ορίσει προσωπικό ασφαλούς λειτουργίας της επιχειρήσης ως εξής:

α) Κάθε εργαζόμενος μπορεί να απασχολείται κατ’ ελάχιστο δύο (2) εβδομάδες με περίοδο αναφοράς τον μήνα, συνεχόμενα ή διακεκομμένα,

β) Ο ανωτέρω τρόπος οργάνωσης της εργασίας γίνεται ανά εβδομάδα και εντάσσεται σε αυτόν τουλάχιστον το 50% του προσωπικού της επιχείρησης,

γ) Εργοδότης που θα εφαρμόσει αυτόν τον τρόπο οργάνωσης της εργασίας υποχρεούται να διατηρήσει τον ίδιο αριθμό εργαζομένων που απασχολούνταν κατά την έναρξη εφαρμογής του.

…

Για την σωτηρία των επιχειρήσεων και των «θέσεων εργασίας» αυτά… Δεν είναι εντελώς καινούργια. Κάπου το 2011 ή το 2012, οι τότε κυβερνήσεις, για τους ίδιους λόγους, είχαν ψηφίσει τέτοια εξαίρεση στην ως τότε ισχύουσα εργατική νομοθεσία. Με μια μικρή διαφορά, που μπορεί να ήταν τυπική μπορεί και όχι: θα έπρεπε να συμφωνήσουν και οι εργάτες / μισθωτοί σε μια τέτοια αλλαγή της σύμβασης εργασίας, για να δουλεύουν «εκ περιτροπής»…

Τώρα δεν χρειάζεται καν τέτοια ερώτηση απ’ την μεριά του αφεντικού. Ο τσαχπίνης covid 19 δεν είναι «χειρότερος» απ’ την «κρίση δημόσιου χρέους». Είναι χρονικά μετά. Η προηγούμενη νομοθεσία (της «κρίσης») είναι πια κεκτημένο των αφεντικών. Προχωρούν ένα καλό βήμα πιο πέρα (τι αφεντικά θα ήταν αν δεν το έκαναν;): δεν συμφωνούν όλοι ότι η «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» σώζει ζωές; Ε, το αφεντικό θα αποφασίσει – αν το βολεύει – μισή δουλειά / μισά λεφτά. Και βγάλτε τον σκασμό! Για το καλό της «δημόσιας υγείας»… Για το καλό της ζωής σας…

«Μα (θα πουν οι επαναστατικοί κύκλοι) αυτό δεν θα περάσει!» Μάλιστα… Πώς ακριβώς «δεν θα περάσει»; Για να διαδηλώσουν (οι κύκλοι) στο Σύνταγμα πρέπει να βγουν απ’ τα σπίτια τους… Και για να βγουν απ’ τα σπίτια τους πρέπει να σταματήσουν να φοβούνται μην πεθάνουν (το «φιάσκο» έχει πολλές πλευρές), πράγμα που σημαίνει να αντιπαλέψουν τους ίδιους τους εαυτούς τους…

Πολλά γίνονται ήδη και θα γίνουν, σαν «διευθυντικό δικαίωμα», κάτω απ’ τον μαύρο ουρανό της «φονικής πανδημίας»… Οι πολλοί είναι κλεισμένοι στα καβούκια τους, το θεωρούν «σωστό» αυτό, και φοβούνται ακόμα και να βήξουν…

Τα αφεντικά; Ω τα αφεντικά: απλά έκοψαν (και) τον βήχα των υποτελών τους!

Λίγο είναι;

(Καταλαβαίνουμε ότι ξαναπαίζει ο θρήνος και ο κοπετός ότι «οι επιχειρήσεις δεν βγαίνουν» – άρα χρειάζονται «θυσίες» (οι γνωστές…). Μετά από 45 χρόνια μισθωτής εργασίας σε πάνω από 35 διαφορετικούς εργοδότες ο «ασταμάτητη μηχανή» μπορεί να σας διαβεβαιώσει ότι δεν γνώρισε ούτε ένα αφεντικό που να παραδεχόταν ότι «βγαίνει». Σε όλους τους καιρούς… Όποιος θα έτρωγε αυτήν την «εργοδοτική δυστυχία» θα συμπέραινε με δάκρυα στα μάτια ότι το να είσαι αφεντικό είναι «μεροδούλι μεροφάι» και πως όσα λέγονται για συσσώρευση και απόσπαση υπεραξίας είναι παραμύθια… Έχουν μαζεμένο πλούτο τα αφεντικά; Μπααααααα… «Δεν βγαίνουν» λέμε!!!

Κρίμα μωρέ μωρέ….)

Η μόλυνση – και η «ατομική ευθύνη»

Τρίτη 24 Μάρτη. Γράφαμε προχτές (Κυριακή 22 Μάρτη, περί προστασίας…) για την αποδιάρθρωση / αναδιάρθρωση των κοινωνικών σχέσεων, και την κατασκευή μιας «γενικής θεωρίας της μόλυνσης» μέσα απ’ το εφεύρημα ότι ο υγιής (του covid 19) μπορεί να είναι «φορέας», που θα κολλήσει άλλους, που θα κολλήσουν άλλους, που θα κολλήσουν παράλλους, και στο τέλος θα κολλήσει μια γιαγιά – που θα πεθάνει.

Το θεώρημα είναι παρανοϊκό και παρ’ όλα αυτά έχει γίνει γενικά αποδεκτό απ’ την φοβισμένη μάζα· εν μέρει επειδή «ο παππούς και η γιαγιά» που θα δηλητηριαστούν απ’ την αλυσίδα μετάδοσης του ιού είναι ο φερετζές των φοβιών που κουβαλάει ο καθένας. Είναι παρανοϊκό όχι επειδή δεν υπάρχει μεταδοτικότητα σε τέτοιου είδους γρίπες, βαρύτερες ή ελαφρύτερες. Υπάρχει και παραϋπάρχει. Είναι παρανοϊκό επειδή η μέριμνα για να μην κολλήσει ο παππούς και η γιαγιά δεν μένει στον «τελευταίο κρίκο», σ’ αυτούς δηλαδή που έχουν σχέση μαζί τους, αλλά μεταφέρεται στον «πρώτο», που εκτός των άλλων είναι και ασαφής (ώστε να είναι ο καθένας)! Η ιδέα ότι ο καθένας και η κάθε μιά μας έχει την ευθύνη του «εγκλήματος υγείας» που θα γίνει μετά από «πολλά βήματα» άλλων, παραπέμπει, σχεδόν, στην ιδεολογία του «προπατορικού αμαρτήματος»!

Αν αυτά σας φαίνονται θεωρητικά, κάνετε λάθος. Υπάρχουν κάποιοι που ψάχνουν εδώ και χρόνια τον τρόπο να αναδιαρθρώσουν την «ατομική ευθύνη» σε ζητήματα υγείας – και η πιο πάνω κατασκευή είναι βούτυρο στο ψωμί τους. Κι αυτοί οι κάποιοι είναι οι (ιδιωτικές) ασφαλιστικές εταιρείες.

Η «ευθύνη για την μετάδοση μιας αρρώστιας από υγιείς» («ασυμπτωματικούς»…) είναι ένα ακόμα όπλο και στην εκστρατεία των ιδιωτικών ασφαλειών διεθνώς να μεταφέρουν όσο το δυνατόν περισσότερες ευθύνες (για την όποια αρρώστια) στους πελάτες τους, χρεώνοντάς τους (αντί να τους πληρώνουν) για κακή συμπεριφορά. Η έννοια «κλειδί» που ενώνει την τωρινή «γενική θεωρία της μόλυνσης» με την μείωση των εξόδων / αποζημιώσεων των ασφαλιστικών εταιρειών προς τους πελάτες τους είναι αυτή ακριβώς η προσεκτική, στοχευμένη αλλά ταυτόχρονα γενικευμένη ενοχοποίησή τους: η κακή συμπεριφορά! Και το άλλο μισό, εξίσου έννοια κλειδί, είναι η (μαζική) διόρθωση των συμπεριφορών!

Στο cyborg νο 16, κάτω απ’ τον τίτλο big data: επιτήρηση και διαμόρφωση συμπεριφορών στην 4η βιομηχανική επανάσταση, θα μπορούσε κάποιος να διαβάσει μεταξύ άλλων:

… Υπάρχει αρκετός εθελοντισμός στον υγιεινισμό. Δεν είναι μόνος του ωστόσο. Στα κράτη όπου οι εργοδότες κάνουν ιδιωτική ασφάλιση στους εργαζόμενους τους, το ζήτημα της «καλής υγείας» τους αφορά επιπλέον τις ασφαλιστικές. Έτσι, για παράδειγμα, εδώ και τουλάχιστον 5 χρόνια διάφοροι εργοδότες στις ηπα μαζί με την ιδιωτική ασφάλεια «προσφέρουν» στους μισθωτούς τους φορετά που καταγράφουν τις συνήθειές τους σχετικά με την ατομική γυμναστική τους, τις θερμίδες που καίνε, και άλλα στοιχεία υγείας. Τα data ρέουν αυτόματα στις ασφαλιστικές, που δείχνουν να είναι αποτελεσματικά πειστικές υποστηρίζοντας ότι αυτά είναι προγράμματα προστασίας απ’ τον διαβήτη. Είναι προφανές ότι («για το δικό τους το καλό») αυτοί οι εργαζόμενοι πρέπει να αυτοεπιτηρούνται διαρκώς μέσω των ψηφιακών καταγραφών, και να διαμορφώνουν υγιεινή καθημερινότητα.…

Τα γνωστά παραδείγματα του πως οι ιδιωτικές ασφαλιστικές σκοπεύουν να επιβάλλουν στους πελάτες τους «υγιεινή συμπεριφορά» για μη-μεταδοτικές ασθένειες, και το τρέχον παράδειγμα του πως η μορφή-κράτος επιβάλλει (κατ’ αρχήν ιδεολογικά και αμέσως μετά πειθαρχικά) στους υπηκόους της την «υπεύθυνη συμπεριφορά με όρους υγείας» για μεταδοτικές ασθένειες, συναντιώνται ταυτόχρονα στην ιδεολογία της «ευθύνης» και στην τεχνολογία της επιτήρησης. Το “tracking” που μεγαλούργησε στην κινέζικη περίπτωση και που φαίνεται ότι σηκώνει μπόι μισοφανερά – μισοκρυφά στις λεγόμενες «δημοκρατίες της δύσης» (ενδεικτικά: ισραήλ, ελλάδα…) όχι μόνο γίνεται με τα ίδια τεχνικά μέσα με εκείνα που χρησιμοποιούν ήδη οι ιδιωτικές ασφαλιστικές και οι εργοδότες, αλλά νομιμοποιείται ιδεολογικά με τα ίδια θεωρήματα (προσαρμοσμένα κατάλληλα φυσικά): εσύ είσαι ο υπεύθυνος για την υγεία σου (και, όποτε βολεύει, και για την υγεία των άλλων).

Θα υπέθετε κανείς ότι εδώ έχουμε απλά ένα ισχυρό δείγμα νεοφιλελευθερισμού. Δεν είναι ακριβώς έτσι. Πρόκειται μάλλον για ένα μετα-νεοφιλελεύθερο υβρίδιο, που αναγνωρίζει / ανακατασκευάζει την «ατομική ευθύνη» με τρόπο και τόσο όσο να μπορεί να ορίζει και να τιμωρεί την «ανευθυνότητα». Η ιδιωτική ασφαλιστική δουλεύει με συμβόλαια malus bonus· και η κρατική ασφάλεια με διαταγές προστίμων. Το κράτος, εδώ, έχει ένα στρατηγικό πλεονέκτημα: μπορεί να αποφασίζει και επιβάλλει μονομερώς εξωδικαστικές ποινές (για τους «ανεύθυνους») – κι αυτό ακριβώς συμβαίνει μπροστά στα μάτια μας στο όνομα της «δημόσιας υγείας». Διαμορφώνεται το εννοιολογικό, ιδεολογικό και παρα-νομικό πλαίσιο (καθότι «έκτακτη ανάγκη») της «υπευθυνότητας», ακόμα και με παρανοϊκές ακροβασίες· που στη συνέχεια θα γίνει μέρος της κανονικότητας, τόσο για λογαριασμό της μορφής – κράτος, όσο και για λογαριασμό της μορφής – ιδιωτική επιχείρηση…

Οι οικονομικές συνέπειες (της υγιεινιστικής τρομοεκστρατείας) 2

Τετάρτη 18 Μάρτη. Εκείνο που ωθεί σε περιόδους «οικονομικής καταστροφής» ορισμένες κατηγορίες αφεντικών να παριστάνουν τους «φίλους της εργατικής τάξης» είναι το ότι αντιμετωπίζουν σαν σοβαρή απειλή το πέταγμά τους έξω απ’ την αγορά είτε από άλλους ομοειδείς επιχειρηματίες· είτε από άλλους καπιταλιστικούς κλάδους.

Δεν είναι όμως τώρα, καν και καν, μια τέτοια περίπτωση, ένας τέτοιος κίνδυνος! Θα έχετε προσέξει το πόσο «εύκολα και ήρεμα» αντιμετωπίζουν (και όχι μόνο στην ελλάδα) το γενικό lock out που αποφασίζει το κράτος τους· παρότι θα έχουν πράγματι ορισμένες οικονομικές χασούρες. Η συναίνεσή τους δεν οφείλεται στην καλωσύνη και στον ανθρωπισμό τους, στην έγνοια τους για την «δημόσια υγεία», ακόμα κι αν έτσι φαίνεται. Οφείλεται σε δύο άλλα ζητήματα. Πρώτον στο ότι το lock out που αποφασίζει το κόμμα τους (: το κράτος…) είναι γενικό, οπότε μπορούν να ελπίζουν ότι δεν θα διαταραχτούν (ή δεν θα διαταραχτούν σημαντικά) οι οικονομικές ισορροπίες και οι συσχετισμοί δύναμης που υπήρχαν πριν το lock out. Όταν κλείνουν ταυτόχρονα και το μικρό εμπορικό και το mall, ο ιδιοκτήτης του πρώτου δεν φοβάται ότι το δεύτερο θα του φάει τους πελάτες. Και δεύτερον: στο βαθμό που την ευθύνη του lock out την αναλαμβάνει η μορφή κράτος, α) δεν έχουν (τα αφεντικά) «πολιτικές ευθύνες»· και β) έχουν δικαίωμα, και αυτό θα κάνουν, να ζητούν κάθε είδους «αποζημίωση», «διευκόλυνση» κλπ απ’ το κράτος· που θα τους την δώσει. Κατ’ αυτόν τον τρόπο ακόμα και επιμέρους επιχειρήσεις ή κλάδοι ολόκληροι που είχαν προβλήματα πριν το lock out, ελπίζουν ότι θα ρεφάρουν για κάποιο διάστημα αν τα προβλήματα τα συσκευάσουν μέσα στο “γενικό πρόβλημα” που νομιμοποίησε το lock out.

Ακόμα, όμως, και στη διάρκεια μιας επιτήδεια σκηνοθετημένης «υγιεινιστικής κρίσης» σαν την τρέχουσα, που οδηγεί στην ανάδειξη του κράτους σαν του γενικού κουμανταδόρου της ζωής, δεν θίγονται όλοι οι καπιταλιστικοί κλάδοι ομοιόμορφα· κι αυτό έχει μεγάλη σημασία για όλους μας, αν θέλουμε να είμαστε σοβαροί. Για παράδειγμα κλάδοι σχετικοί με την πληροφορική / κυβερνητική (από πωλήσεις hardware μέχρι τεχνικούς software, διαχειριστές πληροφορικών συστημάτων, κλπ) οφελούνται τα μέγιστα απ’ το σπρώξιμο διάφορων τομέων της παραγωγής (και της εργασίας) στο tele-. Το ότι εξαφανίστηκαν τα laptop απ’ την αγορά (λόγω της μαζικής αγοράς τους από διάφορες επιχειρήσεις που αναδιαρθρώνουν τμήματα της παραγωγής σε «κατ’ οίκον εργασία») και το ότι καινούργιες εισαγωγές θα ξεπουλήσουν είναι ενδεικτικό. Πίσω τους υπάρχει μια μεγάλη «ουρά» επιχειρήσεων προγραμματισμού, τεχνικής εξυπηρέτησης και συντήρησης, κλπ. Οι τηλεπικοινωνιακές επιχειρήσεις αλλά και οι τράπεζες ωφελούνται επίσης…

Οι οικονομικές συνέπειες (της υγιεινιστικής τρομοεκστρατείας) 3

Τετάρτη 18 Μάρτη. Αυτό που συμβαίνει ακόμα και σ’ αυτήν την αναίμακτη «κρίση / κρατική διαχείριση» στη μεριά της δικής μας τάξης είναι ολέθριο. Τα αφεντικά «ξεφορτώνονται» το εργασιακό κόστος χωρίς συνέπειες· και, απ’ την στιγμή που ο συναγερμός λήξει, θα έχουν όλο το περιθώριο ευελιξίας ως προς το πόσους, ποιούς και πότε θα ξαναπροσλάβουν. Εννοείται πως όσοι / όσες δουλεύουν είτε εντελώς είτε εν μέρει «μαύροι» (για παράδειγμα κατηγορίες μεταναστών / μεταναστριών…) μένουν ξεκρέμαστοι. Επιπλέον η ιδέα ότι οι εργάτες / μισθωτοί πρέπει να «επωμιστούν» ένα μέρος της διαχείρισης της κρίσης, να μείνουν δηλαδή άνεργοι / άνεργες «χωρίς εργοδοτική υπαιτιότητα» και χωρίς ελπίδα να πάρουν το σύνολο των αποδοχών τους (ως εάν ξαφνικά οι ανάγκες τους «μίκρυναν»…) μόνο με την συσκευασία της καθολικής «υγιεινιστικής ευθύνης» θα μπορούσε να περάσει: είναι μια μορφή των «θυσιών» στις οποίες καλείται η τάξη μας σε περιόδους «εθνικής κρίσης»…

Ενδεικτικά: ένα σοβαρό ζήτημα σε πολλές περιπτώσεις είναι το άλμα απ’ την δουλειά σε εργασιακό χώρο στη δουλειά στο σπίτι. Στην πρώτη περίπτωση το ωράριο μπορεί να λειτουργεί σαν φρένο στην διεκπεραίωση του όγκου εργασίας: ο μισθωτός σχολάει, και η δουλειά θα συνεχίσει αύριο. Στη δουλειά στο σπίτι το «σχολάω» δεν υπάρχει με την φυσική έννοια του «φεύγω, να πάω σπίτι μου». Πράγμα που επιτρέπει (ή θα επιτρέψει) στα αφεντικά να φορτώνουν όγκο εργασίας, με το άλλοθι «ε, στο σπίτι σου είσαι, θα το κάνεις». Υπάρχει εδώ μια υπόγεια μετάπτωση απ’ την εξαρτημένη σχέση εργασίας (με ότι όρια βάζει στα αφεντικά) στην εργολαβία. Τα αφεντικά θα την αξιοποιήσουν!

Σημαντικά, προς το παρόν, φαίνονται στην ασταμάτητη μηχανή τα εξής δύο. Πρώτον, ότι με βάση τις «εκκαθαρίσεις» που γίνονται με την ευκαιρία του γενικευμένου lock out, μετά την λήξη του συναγερμού, τα αφεντικά θα απαιτήσουν απ’ τους μισθωτούς κάθε είδους «θυσία» (με την μορφή υπερεργασίας, ή λειψών μισθών / ημερομισθίων, ή…) αφού «στον πόλεμο κατά του κορονοϊού είμασταν όλοι μαζί» και «τώρα πρέπει να ξανα-ανεβάσουμε την εταιρεία» κλπ κλπ. Αυτά θα γίνουν πιο συγκεκριμένα σε λίγες εβδομάδες, αλλά να μην έχετε αμφιβολία: θα γίνουν και με το παραπάνω…

Το δεύτερο είναι πιο γενικό, και δεν είναι υποχρεωτικό ότι τα επιμέρους αφεντικά είναι σε θέση να το καταλάβουν σε όλη την έκταση και ένταση που έχει. Ωστόσο είναι στρατηγικό ζητούμενο (μερικές φορές ακόμα και ομολογημένο) απ’ τα δυτικά κράτη και συγκεκριμένους καπιταλιστικούς κλάδους εδώ και καιρό: ο καθολικός έλεγχος της κοινωνικής αναπαραγωγής – μ’ άλλα λόγια ο λεπτομερειακός έλεγχος (αν είναι δυνατόν) του συνόλου της καθημερινής ζωής. Αυτός ο έλεγχος είναι κρίσιμο «υλικό» της 4ης βιομηχανικής επανάστασης!!!

Τόσο οι επεξεργασίες του «συμβουλίου για την εργατική αυτονομία» (σε εξέλιξη…) όσο και επιμέρους αναλύσεις σε διαδοχικά τεύχη το cyborg (σχεδόν σε όλα!!!) έχουν εντοπίσει αυτό το στρατηγικής σημασίας στοιχείο της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης στην σε εξέλιξη 4η βιομηχανική επανάσταση: την ψηφιοποίηση – και τον ψηφιακό έλεγχο – του συνόλου του «κοινωνικού εργοστάσιου», όχι μόνο των «παραγωγικών» αλλά και των «καταναλωτικών» πλευρών του, και όλων των αλληλουχιών ανάμεσά τους.

Δεν είναι η ασταμάτητη μηχανή το κατάλληλο μέρος (και ο κατάλληλος τρόπος!) για να εκτεθούν αυτές οι αναλύσεις και η συνακόλουθη υπόδειξη των καπιταλιστικών τάσεων της αναδιάρθρωσης που, πάντως, για εμάς ήταν σαφείς πολύ πριν σκάσει ο covid-19 και η έντεχνη μυθοποίησή του. Αρκεί, εδώ, ένα παράδειγμα.

Υποτίθεται ότι «η γενική υγιεινιστική προστασία» του κάθε φορά (εθνικού) πληθυσμού πάσχει (σ’ αυτή τη φάση) από έλλειψη πληροφοριών. Έλλειψη πληροφοριών για την κατάσταση της υγείας του / της καθενός χωριστά· έλλειψη πληροφοριών για την συμπεριφορά του (αν είναι η δέουσα ή όχι), ακόμα και για την ακριβή γεωγραφική θέση του (αν τηρεί ή όχι τις απαγορεύσεις κυκλοφορίας)· τέλος έλλειψη πληροφοριών για τις κοινωνικές συναναστροφές και επαφές του / της πριν ή/και κατά την διάρκεια της «μόλυνσης».

Το κινεζικό κράτος ήταν θεαματικά πιο μπροστά σ’ αυτό το ζήτημα, στο βαθμό που αυτό (και όχι ιδιωτικές εταιρείες, με την νομοθεσία προστασίας των προσωπικών δεδομένων) ήταν ο ιδιοκτήτης όλων αυτών των data· οπωσδήποτε του «γεωεντοπισμού», ακόμα και αναδρομικά, σε χρονικό βάθος εβδομάδων πίσω. Είχε, με άλλα λόγια, ένα τεχνολογικά σαφώς πιο προχωρημένο «πανοπτικό» – σε σχέση με τα δυτικά κράτη / καπιταλισμούς. Στη δύση αυτό θεωρείται αξιοζήλευτο, χωρίς να το φωνάζει κανείς…

Όμως τα φορετά, οι μικροϋπολογιστές που φοριούνται σαν ρολόγια και που τεχνικά είναι ήδη σε θέση να καταγράφουν / κατασκοπεύουν (στέλνοντας σε μακρινές βάσεις δεδομένων…) διάφορα χαρακτηριστικά του σώματος (θερμοκρασία, παλμούς κ.α.) είναι ήδη εδώ! Αν γίνονταν υποχρεωτικά (πάντα για λόγους «προστασίας της δημόσιας υγείας από επιδημίες και άλλα προβλήματα»…) κι αν τα δεδομένα τους βρίσκονταν υπό την κρατική εποπτεία, θα «λύνονταν τα χέρια» του κόμματος αφεντικών! Δεν θα υπήρχε καμμία έλλειψη πληροφοριών!

Αυτό το παράδειγμα, καθόλου «επινοημένο», είναι μια υπόδειξη του τι σημαίνει καθολικός έλεγχος της κοινωνικής αναπαραγωγής. Δεν είναι καθόλου η μοναδική!

(φωτογραφία: Το μέλλον είναι εδώ, εφφετσίζικα…)

Ο νότος παντού

Τρίτη 12 Νοέμβρη. Το ουσιαστικό ερώτημα, ωστόσο, δεν είναι τι καταλαβαίνει και τι όχι ο Morales (ή ο μόλις αποφυλακισμένος, ίσως για λίγο, Lula στην βραζιλία). Οι «ηγετικές φυσιογνωμίες», στη λατινική αμερική όπως και στα περισσότερα μέρη του καπιταλιστικού κόσμου, ασκούν (θέλοντας ή μη, μάλλον το πρώτο) μια πατερναλιστική λειτουργία· ακόμα χειρότερα όταν πιάνουν τα επίσημα πόστα της κρατικής εξουσίας. Ακόμα κι αν είναι «θετική» αυτή η λειτουργία για τους πληβείους / προλετάριους των αντίστοιχων κοινωνιών, δεν παύει να είναι πατερναλιστική. Το ερώτημα, λοιπόν, είναι διαφορετικό: τι κάνουν τα εκατομμύρια πληβείων / προλετάριων ώστε να είναι κατάλληλα οργανωμένοι ακόμα κι αν ο «πρόεδρός τους» ανατραπεί, δολοφονηθεί ή εξατμιστεί;

Αυτό είναι το ερώτημα της εργατικής αντι-εξουσίας· όχι σαν ιδεολογίας αλλά σαν πρακτικού μέτρου άμυνας / επίθεσης. Είναι ένα ερώτημα για τον 21ο αιώνα, που στη λατινική Αμερική (και όχι μόνο) έχει πίσω του την βαριά, δύσκολη, αιματηρή και πολύτιμη εμπειρία του 20ου. Αλλά δεν είναι ερώτημα / πολυτέλεια!

Δεν ξέρουμε την απάντηση! Οι γνώσεις μας για την λατινική Αμερική είναι περιορισμένες. Βλέπουμε ωστόσο τις ανύπαρκτες απαντήσεις αλλού στον πλανήτη. Παράδοξο ή όχι τα σύγχρονα εργατικά συμβούλια είναι στις αρχές του 21ου αιώνα τόσο σημαντικά όσο εκείνα των προγόνων μας. Κι ακόμα περισσότερο… Ούτε κόμματα προσοδικά, ούτε ηγέτες φωτισμένοι, ούτε μηντιακή αλλοτρίωση… Εργατικά συμβούλια!

(Αδυνάτο; Όχι ακριβώς…)

Αυτό δεν είναι θέμα ορολογίας 4

Κυριακή 10 Νοέμβρη. Θα πρέπει να πάρει κανείς υπόψη του κι αυτό το γεγονός: η παρακμή (ή, έστω, τα πολύ σοβαρά ζόρια) του αμερικανικού ιμπεριαλισμού συμβαίνουν ταυτόχρονα με μιαν άγουρη πολιτικά όξυνση του ανταγωνισμού στο εσωτερικό των ηπα. Μπορεί να μην έχει εκδηλωθεί ακόμα η «στιβαρή» ενότητα ανάμεσα σε εργατικά κινήματα σαν το fight for 15 και τις φοιτητικές κινήσεις υπέρ του μποϋκοτάζ στο απαρτχάιντ ισραηλινό καθεστώς· μπορεί το black life matters να είναι σε ύφεση και η οργανωμένη δημαγωγία να δρα ακόμα αποπροσανατολιστικά. Αλλά υπάρχει πράγματι μια πόλωση, με την όλο και μεγαλύτερη σκλήρυνση των αμερικάνων συντηρητικών και, απ’ την άλλη μεριά, την κατά περίπτωση (μεταμοντέρνα…) ριζοσπαστικοποίηση διάφορων κοινωνικών ομάδων, κυρίως των «μη λευκών και μη προτεσταντών».

Αν ο αμερικανικός καπιταλισμός χάσει την ισχύ του (και αυτό μπορεί να γίνει χωρίς να πέσει ούτε μισή σφαίρα σ’ έναν all out πόλεμο· για παράδειγμα με τον περιορισμό της διεθνούς κυκλοφορίας / χρήσης του δολαρίου…) αυτό θα έχει συνέπειες (αν δεν έχει ήδη…) στην όξυνση της εσωτερικής κρίσης.

Το «στιβαρό κράτος» έχει διπλή αποστολή…

(φωτογραφίες: Portland rules o.k.!)

Ζήτω η “φτωχομεσαία αγροτιά”!

Τρίτη 4 Ιούνη. Στους κούρδους και σύρους πρόσφυγες και στους παράτυπους μετανάστες από το πακιστάν και το αφγανιστάν, που παρεμένουν εγκλωβισμένοι στα hotspots στρέφουν τις ελπίδες τους για συγκομιδή της σοδειάς των ροδακίνων οι παραγωγοί του κάμπου της Μακεδονίας.

… «Φέρνοντας πρόσφυγες, θα πληρώνονται νόμιμα και έτσι θα σπάσουμε τον «τσαμπουκά» των Αλβανών που ζητάνε «τρελά» λεφτά σε μαύρα μεροκάματα για να έρθουν» μας είπε αγροτοσυνδικαλιστής της περιοχής…

Τα αγροτοαφεντικά του ροδάκινου, του βερύκοκου, των κερασιών, και άλλων φρούτων, «κλαίνε» γιατί δεν βρίσκουν εργάτες. Ή, πιο σωστά: οι εργάτες που βρίσκουν είναι απ’ την αλβανία· που, κάνοντας το σωστό, αξιοποιούν τόσο την πείρα και την γνώση τους για την συγκομιδή όσο και το γεγονός ότι αυτές οι εποχικές αγροτικές δουλειές είναι (χρονικά) επείγουσες, και έχουν ανεβάσει (τις απαιτήσεις τους για) το μεροκάματο. Οπότε, η ελπίδα της ντόπιας «φτωχομεσαίας αγροτιάς» είναι οι αιχμάλωτοι των στρατοπέδων συγκέντρωσης…

Θα τους πληρώσουν φυσικά… Θα τους δίνουν επίσης και κανά πάτο φαί, θα τους δίνουν και τίποτα στάβλους για ύπνο… Αλλά «θα τους κάνουν χάρη» – και τους ελπίζουν για φτηνούς…

Αν πρόκειται να υπάρξει τέτοια «συμφωνία», θα γίνει ανάμεσα στην «φτωχομεσαία αγροτιά» και το ελληνικό κράτος: οι «εγκλωβισμένοι στα hotposts» είναι ουσιαστικά κρατούμενοι. Πώς να φαντάζονται, άραγε, τα αγροτοαφεντικά μια τέτοια «λύση στο πρόβλημά» τους; Με μπάτσους στα χωράφια για να μην αποδράσουν οι «εγκλωβισμένοι» όταν βρεθούν σε στεριά που δεν είναι κυκλωμένη από θάλασσα;

Γιατί όχι; – θα τολμούσε να σκεφτεί κάποιος… Το έχουν ξανακάνει, όταν οι μετανάστες εργάτες απ’ την αλβανία ήταν καινούργιοι και κυνηγημένοι.

Επάγγελμα; Διαδηλωτής…

Κυριακή 5 Μάη. Αν τολμάτε να μην έρθετε στη διαδήλωση της 18ης Μάη φροντίστε τουλάχιστον να στείλετε κάποιον άλλον / κάποια άλλη στο πόδι σας. Προτιμάμε εσάς, αλλά αφού «έχετε άλλες δουλειές», «άλλες προτεραιότητες» (και λοιπές χιλιοειπωμένες δικαιολογίες των καμουφλαρισμένων συντηρητικών…) ακολουθείστε τουλάχιστον τις ευκολίες της εποχής. Προσέξτε, για να μην ξαναδηλώσετε άγνοια:

Το Wistand είναι το εργαλείο που σας επιτρέπει να πληρώσετε φυσικά πρόσωπα, τα οποία εμείς ονομάζουμε «αγγελιοφόρους» [σ.σ.: κι εμείς «μισθοφόρους»…] για να σας εκπροσωπούν στις διαμαρτυρίες στις οποίες δεν μπορείτε να παραβρεθείτε. Μπορείτε επίσης να συνεισφέρετε οικονομικά στην πλατφόρμα του site μας, και τα ποσά που συλλέγονται διατίθενται για την πληρωμή των «αγγελιοφόρων» στις διαμαρτυρίες που έχετε συμμετάσχει [σ.σ.: έχουν συμμετάσχει πληρωμένοι από εσάς…], όπως επίσης και για τη δημιουργία t-shirt, καπέλων ή πανό ώστε η διαμαρτυρία σας να πετυχαίνει το μάξιμουμ ορατότητας…

… Αφού γίνει η παραγγελία σας, θα έχετε πρόσβαση μέσω του προσωπικού σας προφίλ σε μια υπηρεσία γεω-εντοπισμού, προκειμένου να παρακολουθείτε λεπτομερώς τις κινήσεις του αγγελιοφόρου κατά τη διάρκεια της διαμαρτυρίας. Θα έχετε επίσης πρόσφβαση σε μια υπηρεσία αυτόματων μηνυμάτων, μέσω της οποίας θα μπορείτε να επικοινωνείτε με τον αγγελιοφόρο σας, και να δέχεστε φωτογραφίες και βίντεο από την διαμαρτυρία, τα οποία και θα μπορείτε να μοιραστείτε στη συνέχεια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. [σ.σ.: όχι λέγοντας «έστειλα τον αντικαταστάτη μου» αλλά «ήμουν κι εγώ εκεί»…]

… Το Wistand ξαναδίνει φωνή στη σιωπηλή πλειοψηφία που συχνά απέχει από τα μεγάλα πολιτικά κινήματα.

Το Wistand είναι μια γαλλική εταιρία που πληρώνει φόρους στη Γαλλία. Παίρνουμε προμήθεια 20% σε κάθε συναλλαγή με πλήρη διαφάνεια για να σας εγγυηθούμε μια υπηρεσία ποιότητας, διαβεβαιώνοντάς σας ότι θα μεταφέρουμε το μήνυμά σας όσο καλύτερα γίνεται.

Επιλέγοντας την Wistand, εξασφαλίζετε επίσης ένα εισόδημα σε αυτούς τους εργαζόμενους που συχνά δεν έχουν αρκετά προσόντα, διευρύνοντας την ίδια στιγμή τον πολιτικό τους ορίζοντα, δίνοντας τους την ευκαιρία να συμμετέχουν σε διαμαρτυρίες που εσείς θεωρείτε πολύτιμες…

Δεν καταλάβατε λόγω έκπληξης, ή κάνετε ότι δεν καταλάβατε; Η γαλλική Wistand είναι η πρώτη παγκόσμια (απ’ όσο ξέρουμε) «πλατφόρμα ενοικίασης διαδηλωτών»! Κάτι σαν “κινηματική uber”! Δεν μπορείς να πας εκεί αν και θα ήθελες; Μήπως μπορείς αλλά δεν θες; Ο.Κ.! Στο κάτω κάτω (όπως λέει και η Wistand) το να είναι κανείς «ενεργός πολίτης» με την παλιά, «φυσική» έννοια, έχει ένα κάποιο κόστος. Μπορεί να χάσεις τον ύπνο σου, ένα μεροκάματο ή κάποιον πελάτη, έχεις έξοδα μετακίνησης… (μπορεί να φας και καμμιά πλαστική σφαίρα…).

Συνεπώς, αν το δεις ορθολογικά, συμφέρει: πληρώνεις κάποιον άλλο να πάει στη θέση σου. Αυτός θα πάρει 15 ευρώ την ώρα, η εταιρεία ενοικίασης άλλα 5 – λογικές τιμές! Η εταιρεία λέει ότι ο κάθε πελάτης μπορεί να νοικιάσει μόνο έναν «αγγελιοφόρο» (αντικαταστάτη), αλλά αυτά τα κόλπα είναι παλιά και γνωστά: λέτε και στους φίλους σας, ακόμα και τους άσχετους, να σας κάνουν τη χάρη να στείλουν από έναν «αγγελιοφόρο» – με τα έξοδα δικά σας… Στην προοπτική των πραγμάτων θα μπορείτε να έχετε το δικό σας μπλοκ («αγγελιοφόρων»…) και, γιατί όχι, αν το πορτοφόλι σας το σηκώνει, την ολoδική σας διαδήλωση… (Με κάποια έκπτωση στην τιμή, υποθέτουμε. Γίνονται καλύτερες συμφωνίες στη «χοντρική»…)

Πριν ακριβώς 9 χρόνια είδαμε στα μέρη μας αρκετές εκατοντάδες πληρωμένους διαδηλωτές (κι ανάμεσά τους κάποιους δολοφόνους) – αλλά δεν ήταν «αγγελιοφόροι» / αντικαταστάτες… Ήταν της «παλιάς σχολής»: εγκάθετοι… Τώρα η Wistand ανοίγει πράγματι έναν ακόμα δρόμο στη γνωστή postmodern γκάμα «πληρωμένης» υποκατάστασης. (Αν μη τι άλλο, εντυπωσιακός ο 21ος αιώνας!)

Και το κάνει η καλή start-up με την αρμόζουσα στην περίσταση «αισθητική»!

Το μέλλον είναι … στα χέρια σου; Ας μην είμαστε υπερβολικοί: το μέλλον είναι στην τσέπη σου και … στη μισθωτή εργασία! Ακόμα κι αν πρόκειται για “κινήματα”… Ακόμα κι αν πρόκειται για “δουλειά με το κομμάτι”…

(Η ασταμάτητη μηχανή είχε την απορία πως είναι δυνατόν τα “κίτρινα γιλέκα” να συνεχίζουν ρουτινιάρικα εδώ και πάνω από 6 μήνες, με μηδέν εξέλιξη στα πάντα. Στην οργάνωση, στους στόχους, στον “απολογισμό δράσης”… Τώρα σα να καταλαβαίνει: για κάποιους εργαζόμενους κατ’ αποκοπή, αυτά τα Σάββατα είναι το μεροκάματο της βδομάδας – δεν γίνεται και τίποτα άλλο….

Αν είναι έτσι, γιατί να σταματήσουν;)

Ψέμματα και κρυφτούλι

Κυριακή 5 Μάη. Με επίσημη ανεργία μόλις 4% ο αμερικανικός καπιταλισμός βρίσκεται στα καλύτερά του – έτσι δεν είναι; Πράγμα που σημαίνει ότι η ψοφιοκουναβική πολιτική αποδίδει…

Αλλά όχι. Όπως γίνεται παντού στον μεταμοντέρνο καπιταλιστικό κόσμο, έτσι και στο ψοφιοκουναβιστάν τα «νούμερα» μαγειρεύονται. Το χάσμα ανάμεσα στην καπιταλιστική πραγματικότητα και την εικονική προβολή της δεν λύνει, βέβαια, καμία απ’ τις δομικές αντινομίες του συστήματος. Εξασφαλίζει όμως αρκετή ομίχλη, κυρίως για να μην καταλαβαίνουν οι υποτελείς τι συμβαίνει.

Στην καταμέτρηση της ανεργίας γίνεται το γνωστό: οι «μακρόχρονα άνεργοι» (συμπεριλαμβανόμενων εκείνων που είτε παραιτούνται απ’ την αναζήτηση δουλειάς και την βγάζουν μόνο με τα επιδόματα και την όποια εγκληματική οικονομία, είτε περνάνε όπως όπως στην «άτυπη αγορά εργασίας») εξαιρούνται απ’ τις ανακοινώσεις περί ανεργίας. Πόσοι είναι αυτοί κι αυτές στις ηπα; Κρατηθείτε: περίπου 95 εκατομμύρια! Μαζί με τους επίσημα άνεργους (7 εκατομύρια) αυτοί που θα ορίζονταν επίσημα σαν πραγματικά άνεργοι στο ψοφιοκουναβιστάν φτάνουν τα 102 εκατομύρια. Σχεδόν το μισό των 206 εκατομυρίων ανδρών και γυναικών που είναι στις ηπα ικανοί / ικανές για εργασιακή εκμετάλλευση. Πολύ απλά: η ανεργία στο ψοφιοκουναβιστάν θα έπρεπε να λογαριάζεται σχεδόν στο 50% – αλλά η επίσημη δημαγωγία την παρουσιάζει μόλις σε 4%…

Η ανεργία, με όρους και κριτήρια καπιταλιστικά, λέγεται «υπο-αξιοποίηση ανθρώπινου κεφαλαίου». Ανεργία 50% σημαίνει (χοντρικά) πως τα αμερικανικά αφεντικά αποσπούν μόλις την μισή υπεραξία απ’ αυτήν που θα μπορούσαν σε συνθήκες πλήρους (ή σχεδόν πλήρους) «απασχόλησης». Προφανώς μεσολαβεί ένα καλό ποσοστό “μαύρης” εκμετάλλευσης, άγριας συσσώρευσης… Είναι τα κέρδη απ’ την “μαύρη” οικονομία και το οργανωμένο έγκλημα που εξισορροπούν την αναπόφευκτη μείωση των “λευκών” κερδών;

Ναι, αλλά όχι μόνον αυτό. Το κόλπο που γινόταν διεθνώς πριν το 2008 συνεχίζει και μετά: οι επιχειρήσεις λογαριάζουν στα «έσοδά» τους όχι μόνο εκείνα που προέρχονται από τις πωλήσεις τους αλλά και τα άλλα που προέρχονται απ’ τα χρηματιστήρια. Συνεπώς, ένα καλό παιχνίδι με τις μετοχές τους και τα πράγματα διορθώνονται. Ωστόσο ακόμα κι έτσι (και με τα αμερικανικά χρηματιστήρια να παριστάνουν ότι ο καπιταλισμός εκεί χαίρει άκρας υγείας…) επίσημες μειώσεις κερδών έχουν αρχίσει να ανακοινώνονται τους τελευταίους μήνες· από ονόματα σαν την exxon και την chevron – όχι τίποτα δευτερευάτζες.

Την πραγματικότητα του αμερικανικού καπιταλισμού την δείχνει, όμως, ακόμα καλύτερα, το μέγεθος των χρεών· επιχειρηματικών αλλά των απλών υπηκόων, μέσω πιστωτικών καρτών. Και τα δύο έχουν εκτοξευτεί στην προ του 2008 στρατόσφαιρα. Κι αυτά (συν μερικά άλλα, που είναι πιο εξειδικευμένα και τα παραλείπουμε) δείχνουν ότι οι ψοφιοκουναβικές μέθοδοι διάσωσης του αμερικανικού καπιταλισμού έχουν αποτύχει, και η κατάσταση από δομική άποψη βρίσκεται εκεί ακριβώς που βρισκόταν και πριν την κατάρρευση της Lehman Bros. Οι τράπεζες βρίσκονται πάντα στο κέντρο της δίνης της παρατεταμένης καπιταλιστικής κρίσης, και σ’ ότι αφορά μια επόμενη κατάρρευση εκείνο που απομένει δεν είναι το “αν” αλλά το “πότε”…

Με μία διαφορά: σε ένα πολύ περισσότερο πολεμοχαρές διεθνές περιβάλλον…

Σύστημα D

Κυριακή 21 Απρίλη. Ποτέ δεν κατάλαβε η ασταμάτητη μηχανή πως είναι δυνατόν να μετριέται η «μαύρη οικονομία» αφού δεν καταγράφεται πουθενά στα συγκεντρωτικά κιτάπια κάποιου κρατικού υπουργείου οικονομικών. Αλλά, ευτυχώς, κανείς δεν ασχολείται με τις αμφιβολίες μας… Έτσι το 2009 ο οασε (σοβαρός οργανισμός χωρίς αμφιβολία…) εκτιμούσε ότι περίπου 1,8 δισεκατομμύρια εργαζόμενοι (τότε το σχεδόν μισό της εργατικής δύναμης του πλανήτη) βιοπορίζονταν εκτός κιταπιών – σε «ανεπίσημες», «αόρατες» (απ’ τα κρατικά λογιστήρια) και χωρίς καμμία περίπτωση «έμμεσου μισθού» δουλειές. Για το 2020 ο ίδιος σοβαρός τεχνοκρατικός οργανισμός εκτιμούσε ότι τα 2/3 της παγκόσμιας εργατικής δύναμης θα βρίσκεται σ’ αυτήν την «ζώνη». Χαράς ευαγγέλια!

Επειδή ακόμα και το άγνωστο και απροσδιόριστο πρέπει να βαφτίζεται (για να δείχνει του χεριού μας), αυτή η τεράστια ζώνη ονομάζεται «Σύστημα D». Για να αποδειχθεί σε όσους δεν καταλαβαίνουν το μεγαλείο τέτοιων βαφτισιών, το “D” προέρχεται απ’ την γαλλική λέξη débrouillard. Που σημαίνει “αυτοδύναμος”, “ανεξάρτητος”, κάτι τέτοιο. Ω τα θαύματα των ονοματοδοσιών! Όπως η σωματεμπορία απέκτησε το πολύ πιο εξευγενισμό, αόριστο και ασαφές όνομα trafficking (κάτι σαν «μεταφορές»;) έτσι και το μεροδούλι μεροφάι χωρίς προοπτική (εκτός απ’ τα κέρδη του όποιου αφεντικού) ονομάζεται «αυτοδυναμία», «ανεξαρτησία»… κλπ.

Δεν είναι ατύχημα η μετονομασία. Το «σύστημα D» είναι το όνειρο του νεοφιλελευθερισμού: αγορά εργασίας χωρίς καμμία «ρύθμιση», δηλαδή εμπόδια, δηλαδή με ωμούς συσχετισμούς δύναμης (αρκεί να είναι υπέρ των αφεντικών). Πόσο πάει; Πόσα θες; Τόσα – για σήμερα… Αύριο; Αν αρρωστήσεις; Αν κτυπήσεις; Δεν πληρώνω. Δεν σε ξέρω.

Το «σύστημα D» δεν είναι η ευχάριστη καινοτομία για το μέλλον. Είναι η αναβίωση του καπιταλιστικού παρελθόντος, πριν η τάξη μας οργανωθεί, σηκώσει το συλλογικό της μπόι, και αρχίσει να απαιτεί δυναμικά. Η διατίμηση στην αγορά (: πιάτσα) του εργαζόμενου κρέατος (πλέον: και του εργαζόμενου πνεύματος), ωμά, χωρίς δεσμεύσεις για τα αφεντικά, έχει υπάρξει η αρχή της καπιταλιστικής εποποιίας.

Είναι ίσως γι’ αυτό που ο σοβαρός οασε καταφέρνει να μετρήσει αυτό το απροσδιόριστο: για να το διαφημίσει σαν μέγεθος, άρα σαν κανονικότητα…

Αν κάποιος σε πατάει στο σβέρκο μην ανησυχείς φίλε. Είσαι στο «σύστημα D» μαζί με μερικά δισεκατομμύρια ακόμα. No problem, χαμογέλα: νοιώσε την χαρά την πλειοψηφίας…