Δευτέρα 1 Μάρτη. Πριν ένα μήνα, στα τέλη Γενάρη του 2021 το γερμανικό κοινοβούλιο ενέκρινε την χρήση του Α.Φ.Μ. των υπηκόων (αριθμός φορολογικού μητρώου) σαν ενιαίου κωδικού ταυτοποίησης / αναγνώρισης. Αυτό με την (καθόλου μακρινή) προοπτική να αποτελέσει αυτός ο κωδικός το «κλειδί» της ψηφιακής αρχειοθέτησης ατομικών δεδομένων, άρα το «κλειδί» αναφοράς στο ψηφιακό προφίλ καθενός και καθεμιάς. Παρότι ο νόμος αυτός περιμένει την έγκρισή του απ’ το ομοσπονδιακό συνταγματικό δικαστήριο (σε σχέση με την συνταγματικότητά του) είναι μια δυσοίωνη εξέλιξη· ειδικά εφόσον είναι βασικές πια για την κατασκευή των «διαβατηρίων εμβολιασμού».
Η ιδέα από μόνη της δεν είναι καινούργια. Αν δεν κάνουμε λάθος στις ηπα το α.φ.μ. έχει θέση, ρόλο «αριθμού ταυτότητας», είναι δηλαδή ταυτισμένο με κάθε άτομο χωριστά και η κρατική γραφειοκρατία το χρησιμοποιεί σαν ΤΟ στοιχείο ταυτότητας. Όμως στην συγκεκριμένη ιστορική και τεχνολογική συγκυρία το ζήτημα έχει διαφορετική σημασία. Πρώτον επειδή οποιοσδήποτε κι αν είναι ο «ατομικός κωδικός» του καθενός, θα έχει σχέση με ενιαία ψηφιακή βάση δεδομένων. Και δεύτερον, επίκαιρο και κατηγορηματικό όσο δεν γίνεται, επειδή το «διαβατήριο εμβολιασμού», κτισμένο ακριβώς πάνω και γύρω σε μια τέτοια «μοναδική» κωδικοποίηση (με την έννοια της αντιστοιχίας κάθε κωδικού σε κάθε άτομο) ανοίγει αυτές τις ενιαίες / μοναδικές ψηφιακές data bases του καθενός σε μία καινούργια ήπειρο δεδομένων (των ισόβιων δεδομένων υγείας)· και ύστερα σε αρκετές ακόμα.
Για να το πούμε διαφορετικά. Αν επρόκειτο για απλή «βεβαίωση εμβολιασμού» διακριτή και διαχωρισμένη από, ας πούμε την “φορολογική ενημερότητα” θα ίσχυαν τα γνωστά: όνομα, επώνυμο, ηλικία· και «ο φέρων αυτό το έγγραφο βεβαιώνεται ότι…» Αντίστροφα, η παραπομπή της «εμβολιαστικής κατάστασης», δηλαδή της «κατάστασης υγείας», μέσω του ατομικού κωδικού (με την μορφή QR ή οποιαδήποτε άλλη παρόμοια), σε μια ψηφιακή βάση δεδομένων όπου μπορούν (και αυτή είναι η τάση) να περιλαμβάνονται κι όλα τα υπόλοιπα προσωπικά στοιχεία, υποδεικνύει εκείνο που συμβαίνει ήδη στην κίνα, ίσως και αλλού. Υποδεικνύει την καθολική «εγγραφή» του καθενός και της καθεμιάς στο (ψηφιακό) ενόργανο «σώμα της εξουσίας».
Υπάρχει ένα πολύ χοντρό ζήτημα εδώ, που είναι ακόμα δυσδιάκριτο για την συντριπτική πλειοψηφία των υπηκόων. Γιατί θα έπρεπε όλα αυτά τα δεδομένα να βρίσκονται συγκεντρωμένα, τακτοποιημένα, αλγοριθμοποιήσιμα, μαζί; Υπάρχουν προσωπικά δεδομένα που ως τώρα «ανήκαν αυτοδίκαια» (εξαιτίας της ιστορικής εξέλιξης στη συγκρότηση των καπιταλιστικών θεσμών) στην αρμοδιότητα των κρατών, όπως για παράδειγμα τα δεδομένα ιδιοκτησίας ή δημόσιας τάξης. Υπήρχαν αντίθετα άλλα προσωπικά δεδομένα που δεν ανήκαν (και δεν έπρεπε να ανήκουν) σ’ αυτήν την κρατική δικαιοδοσία· και σε καμμία περίπτωση να «συνδυαστούν» με άλλα. Σ’ αυτήν την κατηγορία ανήκουν οπωσδήποτε τα δεδομένα υγείας, αλλά και οτιδήποτε σχετικό με ήθη, γούστα, συνήθειες της καθημερινής ζωής, ερωτικές επιλογές, κλπ. Πράγμα που σημαίνει ότι ακόμα κι αν κάθε κράτος ενοποιούσε τις βάσεις δεδομένων που ιστορικά ανήκουν στην αρμοδιότητά του, και πάλι θα υπήρχε αρκετό περιθώριο της καθημερινής ζωής εκτός ελέγχου (: το ζήτημα των ιδιωτικών εταιρειών ψηφιακού ελέγχου είναι σημαντικό εδώ, σ’ αυτό το «αρκετό περιθώριο»…)
Η ιστορική, στρατηγική τομή του βιο-πληροφορικο-ασφαλίτικου συμπλέγματος βρίσκεται ακριβώς σ’ αυτό: στη δυνατότητα πρώτα να συγκεντρωθούν, ύστερα να γίνουν αντικείμενο επεξεργασίας, και γρήγορα να συνδυαστούν προσωπικά δεδομένα από εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους πηγές. Η συγκέντρωση των προσωπικών δεδομένων υγείας είναι βασική σ’ αυτήν την «ένωση» – είναι, τολμάμε να πούμε, βασικό μέρος της «συγκολλητικής ουσίας» τους. Κι αυτό επειδή είναι διαρκώς ρευστά.
Για να γίνει τεχνικά (και ιδεολογικά) εφικτή αυτή η ένωση χρειάζεται ακριβώς αυτό που άλλοτε ήταν η γραφειοκρατική κοινοτοπία του κράτους αλλά τώρα μετατρέπεται σε κελλί γενικής φυλάκισης: ο ενιαίος και εξατομικευμένος κωδικός ταυτοποίησης / αναγνώρισης.
Εν όψει αυτής της «ένωσης» / συγκεντροποίησης χρειάζεται επιπλέον κι αυτό: η παράκαμψη όλων των θεσμικών εμποδίων και των σοβαρών πολιτικών ενστάσεων που προέκυψαν στον δυτικό κόσμο μετά την εμπειρία του φασισμού σε σχέση με τις “γνώσεις” που έχουν οι δομές εξουσίας για την ζωή των υπηκόων, σε σχέση δηλαδή με το πανοπτικό. Μ’ άλλα λόγια είναι χρήσιμος και απαιτητός ένας ορισμένος «εθελοντισμός» απ’ την μεριά των υπηκόων στην έγκριση εκείνου που βρίσκεται πίσω απ’ τον ενιαίο, εξατομικευμένο ψηφιακό κωδικό ταυτοποίησης / αναγνώρισης. Θα πρέπει να δώσουν την έγκρισή τους πρώτα για να γίνει ο σφετερισμός (των δεδομένων της υγείας τους) και ύστερα για να γίνει η εναπόθεσή τους σ’ αυτές τις λίγο πολύ αόρατες βάσεις δεδομένων. Ή θα πρέπει να μοιάζει σα να δίνουν την έγκρισή τους, χωρίς να καταλάβουν τι κάνουν.
Εδώ ο εκβιασμός του «διαβατηρίου εμβολιασμού» βρίσκει την πραγματική πολιτική του θέση· και η ταυτοχρονία του με αποφάσεις του είδους του γερμανικού κοινοβουλίου δεν είναι «σύμπτωση»!
Ας το έχουν όλοι υπόψη τους: ουδέν λάθος αναγνωρίζεται μετά την απομάκρυνση εκ του ταμείου! Ή, για να μην είμαστε απόλυτα απαισιόδοξοι, όποια λάθη αναγνωριστούν μετά (μετά την «εθελοντική» έγκριση, δηλαδή την αποδοχή του εκβιασμού) θα χρειαστούν πολύ πολύ περισσότερο κόπο για να επανορθωθούν· αν…
