Ανατριχίλες στην Αθήνα 2

Πέμπτη 5 Δεκέμβρη. Όταν, για παράδειγμα, οι πολύ καινούργιοι ισλαμοδημοκράτες στην εξουσία είπαν ένα ωμό «όχι» στην απαίτηση της Ουάσιγκτον να της επιτρέψουν να μπουκάρουν στο ιράκ και απ’ τον βορρά, οι δήθεν «αντι-ιμπεριαλιστές» στο ελλαδιστάν έβγαλαν τον σκασμό! Ήταν 2003 και τα ξεπερασμένα θεωρήματα που είχαν στα άδεια κεφάλια τους (ότι, δηλαδή, η Άγκυρα είναι το «αγαπημένο παιδί του νατο και των αμερικάνων») δεν μπορούσαν να εξηγήσουν το από πού ως πού οι ισλαμοδημοκράτες υπό τον Erdogan κάνουν τέτοιον τσαμπουκά στην παντοδύναμη Ουάσιγκτον. Δεκαέξι χρόνια μετά, εν έτει 2019, τα ίδια άδεια κεφάλια ξύνονται για το απο πού ως πού ο ίδιος Erdogan αγοράζει ρωσικούς S – 400 «γράφοντας» τις αμερικανικές απειλές. Η απάντηση είναι απλή, αλλά προσβάλει τις εθνικές μυθολογίες: το τουρκικό κράτος πολλαπλασιάζει την γεωπολιτική του αξία (και ήδη απ’ το 2003 οι διανοούμενοι και οι «ειδικοί» των ισλαμοδημοκρατών έβλεπαν τις τάσεις…) ακριβώς επειδή αρθρώνει τα συμφέροντά του με οργανικό τρόπο (και) με την ανατολή. Δεν είναι η ευκαιριακή παραχώρηση ενός λιμανιού ή ενός αεροδρομίου! Είναι ότι γίνεται γέφυρα· ή αιχμή, στην «καρδιά του παλιού κόσμου».

Όταν, πάλι, το ίδιο καθεστώς «έγραφε» κανονικότατα τις αμερικανικές κυρώσεις κατά της Τεχεράνης, τόσο πριν την συμφωνία 5 + 1 του 2015 όσο και μετά την αποχώρηση του ψοφιοκουναβιστάν απ’ αυτήν (τότε, πια, φωναχτά), οι ντόπιοι εθνικόφρονες σκατοκέφαλοι δεν αναρωτήθηκαν αυτό που κάνουν τώρα, μετά την συμφωνία Άγκυρας – Τρίπολης, δηλαδή «απο πού ως πού;» Νόμιζαν και νομίζουν οι ανόητοι ότι η Ουάσιγκτον θα παρατήσει την απείθαρχη Άγκυρα και θα αγκαλιάσει την γούτσου γούτσου βολική Αθήνα. Ήλπιζαν. Δεν πήραν χαμπάρι ποτέ αυτό: αν η Ουάσιγκτον (και, δευτερευόντως, το Λονδίνο και το Παρίσι) χάσει οριστικά την τουρκική επικράτεια προς όφελος της ανατολής (και της Μόσχας), η επόμενη «γραμμή άμυνας» απέναντι στην ανατολή ΔΕΝ θα είναι η ελληνική χερσόνησος. Θα είναι η ιταλική· το ελλαδιστάν θα είναι, στην καλύτερη περίπτωση, μια buffer zone…

Ενώ, λοιπόν, το μεγαλύτερο μέρος του «δυτικού κόσμου» δείχνει να έχει πάθει ναυτία απ’ αυτές τις απροσδόκητες αλλαγές συσχετισμών, το ελλαδιστάν, που πάντα έκανε τους ιμπεριαλιστικούς υπολογισμούς του με βάση την παγκόσμια ισχύ αυτού του «δυτικού κόσμου» ή, έστω, μιας ισχυρής στη θάλασσα μερίδας του, δείχνει να έχει πάθει vertigo. Οι «ρεαλιστές» (υπάρχουν τέτοιοι) είναι ιδεολογικά υποτελείς, και θα ήταν αδύνατο να «περάσουν» στο μαζικά εθνικιστικό πόπολο, δεξιό κι αριστερό, έναν πραγματικό – συμβιβασμό – με – την – (παγκόσμια) πραγματικότητα· άρα έναν συμβιβασμό με την διεθνή αναβάθμιση της Άγκυρας, που δεν ειναι προσωρινή, δεν είναι ένα «κακό όνειρο»….

Αντίθετα οι εθνικόφρονες, που όταν ήταν το «κόμμα της δραχμής» δεν είχαν να προτείνουν τίποτα περισσότερο πρακτικά από δάκρυα, αίμα και άγρια νομισματική υποτίμηση της εργασίας, αλλά παρόλα αυτά ήταν εθνοπλειοψηφία (που αυτο-θεωρούνταν, μάλιστα, και «επαναστατική»…) έτσι και τώρα έχουν την ιδεολογική ηγεμονία. Δεν έχουν να προτείνουν κάτι απέναντι στην «τουρκική επιθετικότητα» (που επαναλαμβάνει μονότονα ο Περισσός· ανάθεμα στον «ιστορικό υλισμό» και των «πατριωτισμό» των γραφειοκρατών!!) εκτός απ’ την φαντασίωση ότι «θα τους βουλιάξουμε»…

Μαζί με το νατο; Χωρίς τον «κλινικά νεκρό»; Μαζί με την ε.ε.; Χωρίς τους «τύραννους» ευρωγραφειοκράτες; Μαζί με τον βασιλιά γαλλίας και πάσης ευρώπης Macron; Χωρίς αυτόν που πυροβολεί τα κίτρινα γιλέκα; Ποιός ξέρει;

Δεν έχει σημασία… Θα τους βουλιάξουμε!!!

(φωτογραφία χθεσινή: Μπορεί να χάνουν το έδαφος κάτω απ’ τα πόδια τους, αλλά μια δουλειά ξέρουν να την κάνουν: να τρώνε, να πίνουν, και να σκοτώνουν!!!)

Ούτε η εθνικοποίηση…

Τετάρτη 4 Δεκέμβρη. Ταυτόχρονα με τον κυρίως «εμπορικό» πόλεμο, κατά του Πεκίνου, το ψοφιοκουναβιστάν ξύνει τα νύχια του σχεδόν παντού:

– Εναντίον του γαλλικού καπιταλισμού, τον οποίο απειλεί με δασμούς 100% (στις εξαγωγές στις ηπα) επειδή ο βασιλιάς γαλλίας και πάσης ευρώπης Macron έβαλε φόρο στις μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες που δρουν σε γαλλικό έδαφος· οι περισσότερες είναι οι γνωστές αμερικανικές, αλλά δεν είναι μόνον αυτές. Ο βασιλιάς Macron έχει ανάγκη αυτά τα έσοδα για να εφαρμόσει ένα κάποιο “κοινωνικό πρόγραμμα” στην επικράτειά του…

– Εναντίον μιας σειράς ευρωπαϊκών εταιρειών (γερμανικών, γαλλικών και ολλανδικών) που συμμετέχουν στην κατασκευή και την εκμεταλλευση του nord stream 2, υπό την αιγίδα της ρωσικής gazprom. Η κατασκευή του «απαγορευμένου» απ’ την Ουάσιγκτον σωλήνα τελειώνει, και υπολογίζεται ότι θα αρχίσει να μεταφέρει το ρωσικό γκάζι στο γερμανικό έδαφος στα μέσα του 2020… Οι σκληροπυρηνικοί του ψοφιοκουναβιστάν ορκίζονται ότι θα τις κλείσουν αυτές τις εταιρείες!…

– Εναντίον της αργεντινής και της βραζιλίας επειδή (λέει) υποτιμούν έντονα τα νομίσματά τους…

Δεν μπορούμε να προβλέψουμε ποια απ’ αυτές τις απειλές θα γίνει πράξη τελικά. Είναι ωστόσο σαφές το μέγεθος του «οικονομικού / γεωπολιτικού» αδιεξόδου στο οποίο βρίσκεται η άλλοτε μόνη υπερδύναμη. Το αναμφισβήτητο γεγονός οτι ο άλλοτε (όχι και πολύ παλιά…) «ηγέτης» της απελευθέρωσης του παγκόσμιου εμπορίου έχει μετατραπεί σε έναν σχεδόν μανιακό κατασκευστή τειχών και εμποδίων, απλά μεταφέρει όλο και περισσότερο την σύγκρουση για την εκ νέου μοιρασιά του καπιταλιστικού πλανήτη εκεί που τελικά γίνεται η οριστική στέψη των «νικητών» και των «ηττημένων»…. Καταλαβαίνετε που…

Όπως το έθεσε κάποιος αμερικάνος (δεν έχει σημασία ποιος): καθώς πλησιάζουμε την μέρα της τελικής αναμέτρησης με την κίνα, θα βρεθούν αρκετοί να μας πουλήσουν την ιδέα ότι προκειμένου να την νικήσουμε θα πρέπει να έχουμε ό,τι έχει αυτή: συγκεντρωτική και αυταρχική εξουσία…

Η μεγάλη παράκαμψη 1

Κυριακή 1 Δεκέμβρη. Έγινε. Ούτε εντελώς ξαφνικά, ούτε εντελώς αναμενόμενα. Προχτές (Παρασκευή) έξι ευρωπαϊκά κράτη (εκ των οποίων τα τέσσερα και μέλη του νατο) ανακοίνωσαν ότι προσχωρούν στην χρήση του INSTEX (Instrument in Support of Trade Exchanges) – του μηχανισμού που έχουν φτιάξει Παρίσι, Λονδίνο και Βερολίνο για να παρακάμπτουν τις αμερικανικές κυρώσεις στα εμπορικά τους νταραβέρια με την Τεχεράνη. Βέλγιο, δανία, φινλανδία, ολλανδία, νορβηγία και σουηδία ανακοίνωσαν ότι …βρισκόμαστε στη διαδικασία να γίνουμε μέτοχοι του INSTEX, διαμορφώνοντας τις εθνικές μας νομοθεσίες…

Ας θυμίσουμε πρώτα περί τίνος πρόκειται. Ο τρόπος που η Ουάσιγκτον μπορεί να ελέγχει τις διεθνείς οικονομικές συναλλαγές (π.χ. τις εμπορικές) , που πάνω του στήνει τις «τιμωρίες» σε όσους δεν υπακούουν στις διαταγές της («κυρώσεις»), είναι το διεθνές σύστημα εκκαθάρισης συναλλαγών SWIFT. Ο Α αγοράζει απ’ τον Β εμπορεύματα Χ αξίας· ο Β αγοράζει απ’ τον Γ εμπορεύματα Ψ αξίας· ο Γ αγοράζει απ’ τον Α εμπορεύματα Ζ αξίας. Στο βαθμό που αυτές οι συναλλαγές γίνονται διατραπεζικά το SWIFT τις καταγράφει διαρκώς, τις ταξινομεί, καταγράφοντας και τις πληρωμές. Από εκεί (μέσω των εκπροσώπων της) η Ουάσιγκτον μαθαίνει τις παγκόσμιες δοσοληψίες. Και έτσι μπορεί να βάζει τιμωρίες.

Σε σχέση με τις κυρώσεις στην Τεχεράνη μετά την αποχώρηση του ψοφιοκουναβιστάν απ’ την 5 + 1 συμφωνία για τα ιρανικά πυρηνικά, τα ευρωπαϊκά κράτη που την είχαν συνυπογράψει δήλωσαν ότι παραμένουν δεσμευμένα σαν αυτήν. Έγιναν έτσι στόχος των αμερικανικών κυρώσεων, αν συνέχιζαν να έχουν δουλειές με τον ιρανικό καπιταλισμό· με εισαγωγές υδρογονανθράκων, αλλά και πολύ περισσότερα.

Η παράκαμψη των τιμωριών απαιτούσε την παράκαμψη του SWIFT. Έτσι, μετά κόπων και βασάνων, φτιάχτηκε το INSTEX (μπήκε επίσημα σε λειτουργία τον περασμένο Ιούλη), που επιτρέπει στα μέλη του να έχουν δοσοληψίες με το ιράν είτε χωρίς να μετακινούν χρηματικά ποσά, είτε χρησιμοποιώντας άλλα νομίσματα εκτός δολαρίου, με «πλάγιο» τρόπο.

Σ’ αυτόν τον μηχανιμό προσχώρησαν προχτές τα 6 κράτη. Και ο αμερικάνος πρεσβευτής στο Βερολίνο Richard Grenell, γνωστό φασιστόμουτρο, ξανα-έβγαλε αφρούς:

… Την ώρα που το ιρανικό καθεστώς σκοτώνει τον ιρανικό λαό και κλείνει το ίντερνετ εσείς κάνετε αυτό;…

Πράγματι, το timing μπορεί να μην είναι τυχαίο. Μπορεί, όμως, να είναι άσχετο με το τι γίνεται στο ιράν. Ποιός θα απέκλειε ότι έχει σχέση με άλλες αμερικανικές κινήσεις, όπως για παράδειγμα τις αναμενόμενες «κυρώσεις» στις ευρωπαϊκές εταιρείες που συμμετέχουν στον nord stream 2;

Η Τεχεράνη, πάντως, χάρηκε. Ελπίζουμε ότι η συμμετοχή των 6 κρατών σ’ αυτόν τον οικονομικό μηχανισμό θα του δώσει καινούργια ενεργητικότητα, και θα τον κάνει περισσότερο επιχειρησιακό δήλωσε ο ιρανός υφ.υπ.εξ. Abbas Araqchi.

Δεν θα υπάρξει άμεσο αποτέλεσμα για την Τεχεράνη. Αλλά και να υπάρξει δεν θα το μάθουμε – έτσι είναι αυτά…

Η μεγάλη παράκαμψη 2

Κυριακή 1 Δεκέμβρη. Ένας απ’ τους τρόπους που δουλεύει το INSTEX είναι με «τεφτέρια». Το ιράν εισάγει μεγάλες ποσότητες φαρμάκων απ’ την ευρώπη, και μπορεί να εξάγει εκεί πετρέλαιο ή άλλα είδη. Κανείς δεν θα πληρώνει. Θα υπάρχει μια ενιαία κοστολόγηση σε ευρώ, και ο κάθε αγοραστής θα είναι «σημειωμένος» για τα χρέη που έχει στους κάθε φορά πωλητές. Τα ποσά θα συμψηφίζονται αμοιβαία τακτικά, έτσι ώστε χωρίς μετακίνηση χρήματος να προχωρούν κανονικά οι εμπορευματικές συναλλαγές.

Είναι αυτός ένας μηχανισμός που η αποκλειστική του χρησιμότητα είναι η προφύλαξη του εμπορίου ανάμεσα σε ευρωπαϊκά κράτη και την Τεχεράνη απ’ το αμερικανικό χρηματοπιστωτικό πανοπτικό; Όχι βέβαια. Αυτός είναι μηχανισμός γενικότερης χρήσης στο διεθνές εμπόριο! Και δεν έχει στόχο να αχρηστέψει μόνο το αμερικανικό «βλέμμα». Αλλά και – αυτό κυρίως – το αμερικανικό νόμισμα, χωρίς οι αρμόδιοι αμερικανικοί μηχανισμοί να μπορούν να καταλάβουν (δηλαδή: να μετρήσουν) τι συμβαίνει· ούτε από ποιούς, ούτε πότε… Θα τολμούσαμε να πούμε: αν το αμερικανοελεγχόμενο SWIFT είναι ως τώρα το μέσο της διεθνούς εμπορικής «νομιμότητας», τότε το INSTEX (και κάθε παρόμοιο) είναι «μηχανισμός παρανομίας».

Αν η Ουάσιγκτον (και όχι μόνο… υπάρχει και το Τελ Αβίβ, μην ξεχνιόμαστε) έχει έναν ιρανικό λόγο να λυσσάει που η παράκαμψη του INSTEX αποκτάει σταδιακά υπόσταση και λειτουργικότητα, έχει πολύ περισσότερους λόγους για να λυσσάει άσχετα με το ιράν. Αν μπουν σ’ αυτόν τον μηχανισμό και η Μόσχα και το Πεκίνο, όπως έχουν κατά καιρούς δηλώσει οι πολιτικές τους βιτρίνες; Όσο περισσότερα κράτη μπαίνουν, τόσο πιο λειτουργικό γίνεται το σύστημα… Κι αν τα ευρωπαϊκά κράτη (δηλαδή οι ευρωπαϊκές εταιρείες) μπουν και στο αντίστοιχο κινεζικό σύστημα; Αν, δηλαδή, διαμορφωθούν διάφορα «ταμπλώ» εκκαθαρίσεων στις διεθνείς εμπορικές συναλλαγές, χωρίς χρήση δολαρίου, και χωρίς να μπορεί να πάρει έστω μυρωδιά η Ουάσιγκτον; Πού πάμε έτσι κύριοι;;;

Απ’ την στιγμή που η Ουάσιγκτον έκανε το δολάριο όπλο, οι αντίπαλοί της (καπιταλιστικά κράτη περιωπής) δεν θα μπορούσαν να περιμένουν πότε, αν και πως θα το χρησιμοποιήσει εναντίον τους. Διάφορες τακτικές αποδολαριοποίησης βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη· κατ’ αρχήν μέσω διμερών κρατικών συμφωνιών να συναλλάσσονται μεταξύ τους στα εθνικά τους νομίσματα.

Αλλά αν προσθέσει κανείς 50 ή 100 τέτοιες διακρατικές συμφωνίες δεν αποκαθιστά τις ευκολίες του διεθνούς εμπορίου που προσέφερε η χρήση του δολαρίου σαν «αξιόπιστου ενδιάμεσου» στις ισοτιμίες και στις τιμές. Το ότι το Α κράτος έχει μια τέτοια συμφωνία με το Β και μια άλλη, χωριστά, με το Γ, δεν σημαίνει ότι το Α και το Γ έχουν ανάλογη. Συνεπώς δεν μπορούν να γίνουν συμψηφισμοί στην τριάδα· μόνο ένας μ’ έναν.

Μηχανισμοί τύπου INSTEX έρχονται να καλύψουν αυτό το κενό: με τιμολογήσεις σε δύο, τρία, το πολύ τέσσερα νομίσματα διεθνούς χρήσης εκτός του δολαρίου (και πάντα με την εναλλακτική μετακίνησης απ’ το ένα στο άλλο) και με την δυνατότητα να γίνονται συμψηφισμοί μεταξύ όλων των μελών του ή μεταφορές χρήματος από τράπεζα σε τράπεζα εκτός δολαρίου και εκτός SWIFT, αυτοί οι μηχανισμοί είναι, από πολιτική άποψη (όχι τεχνική), το ανάλογο του μη τραπεζικού blockchain στη διεθνή κυκλοφορία του χρήματος.

«Ας πούμε κάτι που όλους μας ενώνει»…

Σάββατο 30 Νοέμβρη. Σημαίνουν τα πιο πάνω, και ειδικά το ότι η Άγκυρα και η Μόσχα υποστηρίζουν αντίπαλα στρατόπεδα στη λιβύη, ότι αμφισβητείται η μεταξύ τους στρατηγική σχέση; Καθόλου! Ποιός θα είχε αντίρρηση, για παράδειγμα, με μια de facto διάσπαση του λιβυκού εδάφους; Πάντως όχι η Μόσχα, όχι και η Άγκυρα, που ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την μουσουλμανική αδελφότητα η οποία είναι σύμμαχος του Sarraj.

Απ’ την άλλη μεριά κανείς τους δεν θα χαλιόταν αν αυτές οι δύο πλευρές τα «έβρισκαν» κάποια στιγμή (πράγμα αδύνατο ως τώρα, λόγω των απαιτήσεων του Haftar). O Sarraj έχει το πλεονέκτημα της «αναγνώρισης» της κυβέρνησής του απ’ τον οηε – και το μειονέκτημα της εξαιρετικά μειωμένης εδαφικής επικράτειας. Ο Haftar έχει το πλεονέκτημα της μεγαλύτερης επικράτειας και του ελέγχου των περισσότερων πετρελαιοπήγαδων και λιμανιών φόρτωσης – και το μειονέκτημα ότι θεωρείται «αντάρτης». Είναι αμφίβολο αν χρειάζεται πια την αμερικανική βοήθεια για οτιδήποτε – αλλά ας περιμένουμε…

Υπάρχει κάτι που, παραδόξως, ενώνει τους διεθνείς υποστηρικτές και των δυο πλευρών: ούτε η Μόσχα, ούτε η Ρώμη, ούτε η Άγκυρα, ούτε το Παρίσι, ούτε το Κάιρο, ούτε το Λονδίνο (ο καθένας για τους δικούς του λόγους) δεν θα ήθελαν να μπαστακωθεί ο αμερικανικός στρατός στη λιβύη! Θα είναι ένα «αγκάθι» που κανείς δεν θέλει…

Υπάρχουν ελεύθερα οικόπεδα για ένα «σιδηρούν παραπέτασμα»;

Πέμπτη 28 Νοέμβρη. Σε λίγες ημέρες, στις 3 και 4 Δεκέμβρη στο Λονδίνο, στη σύνοδο κορυφής του νατο, διάφορα στελέχη του ψοφιοκουναβιστάν θα προσπαθήσουν να πείσουν τους «εταίρους» στη συμμαχία για δύο πράγματα. Πρώτον, ότι η ανάσχεση της Μόσχας θέλει μεγαλύτερη προσπάθεια (και έξοδα, αλλά οι αμερικάνοι δεν θα βγάλουν καπέλο· να ξηλωθούν οι “εταίροι”…). Και δεύτερον, ότι η ανάσχεση του Πεκίνου θέλει μεγαλύτερη προθυμία… Εννοείται ότι θα προτείνουν επίσημα και την στρατιωτικοποίηση του διαστήματος – αλλά αυτό, το καταλαβαίνουμε, δεν σας εντυπωσιάζει.

Η κατάσταση είναι περίπλοκη: σε μια εποχή ραγδαίων αλλαγών στους παγκόσμιους συσχετισμούς δύναμης δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς. Βγαίνει, για παράδειγμα, ο βασιλεύς της γαλλίας και (νομίζει) πάσης ευρώπης και δηλώνει ότι «το νατο είναι κλινικά νεκρό». Ακούγεται τίμιο, αλλά δεν είναι. Ο Macron νομίζει πως αν κηρύξει τον «θάνατο του νατο» τα κράτη της ανατολικής ευρώπης, με πρώτη την πολωνία, θα τρέξουν να πέσουν στα πόδια του… Το Βερολίνο αντίθετα έχει μια άποψη πολύ πιο στέρεα: αν αύριο κηρυχτεί επίσημα το «τέλος του νατο» την επόμενη βδομάδα τα βαλτικά κράτη και η πολωνία θα αγκαλιαστούν ακόμα πιο σφικτά με την Ουάσιγκτον· και το project europe θα είναι το επόμενο πτώμα.

Κατά την (σωστή κατ’ αρχήν αλλά και συντηρητική) άποψη του Βερολίνου, ο μόνος διαθέσιμος προς το παρόν τρόπος για να ελέγχεται, όσο ελέγχεται, η «στρατιωτική διείσδυση» της Ουάσιγκτον στην (ανατολική, κυρίως) ευρώπη είναι το να παριστάνουν όλοι ότι «το νατο ζει – αυτό μας οδηγεί!». (Συμβαίνει και στις καλύτερες οικογένειες!) Έτσι, τουλάχιστον τυπικά, έχουν λόγο όχι μόνο οι σύμμαχοι του ψοφιοκουναβιστάν αλλά και οι «άσπονδοι» εταίροι του. Διακριτικά, ανεπαίσθητα, προσεκτικά, το Βερολίνο θα ήθελε να πλησιάσουν το project europe και κάποια βαλκανικά κράτη / καθεστώτα που δεν είναι «καθαρόαιμα» φιλοαμερικανικά (ακόμα κι αν είναι μέλη του νατο, ή ακριβώς επειδή είναι τέτοια), στα οποία μπορεί να έχει αυξημένη επιρροή· όπως η βόρεια μακεδονία και η αλβανία.

Αλλά ο Macron, την ώρα που παριστάνει τον «αντιαμερικάνο» αναποδογυρίζει σκόπιμα τα ευρωπαϊκά τραπέζια. «Σε βαρέθηκα…» του είπε τις προάλλες η κυρία Merkel, εκφράζοντας το γερμανικό κράτος / κεφάλαιο. Οι ιστορικοί του μέλλοντος θα της δώσουν δίκιο…

Απελπισία;

Τρίτη 26 Νοέμβρη.Ο κόσμος δεν θα γυρίσει στην κατάσταση πριν την παγκοσμιοποίηση. Οι γερμανοί και οι αμερικάνοι πρέπει να αρπάξουν την ευκαιρία να σχηματοποιήσουν την παγκοσμιοποίηση σύμφωνα με τις αξίες και τις ιδέες τους. Το οφείλουμε στις επιχειρήσεις και στους πολίτες μας, ακόμα και στην παγκόσμια κοινότητα, να επεκτείνουμε και να βαθύνουμε την συνεργασία μας…

Αυτό είναι ένα απόσπασμα απ’ την κοινή δήλωση του Obama και της Merkel στις 16 Νοέμβρη του 2015. Ήταν η τελευταία επίσκεψη του Obama στο Βερολίνο σαν πρόεδρος· μια βδομάδα μόνο μετά τις τελευταίες προεδρικές εκλογές στις ηπα, και την νίκη του ψόφιου κουναβιού. Είπαν τότε διάφοροι ότι ο Obama, εκτιμώντας τι θα ακολουθήσει με την ψοφιοκουναβική προεδρία, παρέδωσε στην γερμανίδα πρωθυπουργό «τα κλειδιά του δυτικού φιλελευθερισμού»: η Ουάσιγκτον δεν θα τον υπερασπιζόταν άλλο…

Μετά από 4 μόνο χρόνια είναι εύκολο να δει ο καθένας πόσο ευχές ήταν εκείνες οι δηλώσεις, και πόσο έξω έπεσαν. Δεν θα ήταν άλλωστε δυνατό να παίξει το Βερολίνο μόνο του τον ρόλο του «ηγέτη του δυτικού πολιτισμού» έναντι των ανταγωνιστών που ήταν ήδη ευδιάκριτοι. Θα χρειαζόταν το λιγότερο την ε.ε. και οπωσδήποτε την ευρωζώνη. Αν και από στενά οικονομική άποψη το project europe κατάφερε ως τώρα να επιβιώσει απ’ την όξυνση της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης / αναδιάρθρωσης, από πολιτική παραμένει σε νηπιακή κατάσταση.

Η παρακμή της δύσης δεν είναι βέβαια απόλυτη. Αρκεί, ωστόσο, η σχετικότητά της: ο καπιταλιστικός δυναμισμός του Πεκίνου και η ταχύτητα με την οποία συγκροτεί ένα καινούργιο ηγεμονικό μπλοκ (το project ευρασία) δεν έχει ιστορικό προηγούμενο στην καπιταλιστική ιστορία. Είναι λογικό το δυτικό «δέος» μπροστά σ’ αυτή την εξέλιξη.

Αναμενόμενη και η απελπισία των «ειδικών» της δύσης. Ίσως με κάποια δόση δημοσιογραφικής υπερβολής αυτό ήταν το κοινό αίσθημα που κατέγραψαν οι δημοσιογράφοι του γνωστού politico το περασμένο Σαββατοκύριακο, στους συμμετέχοντες στο ετήσιο φόρουμ διεθνούς ασφάλειας στο Halifax του καναδά. Ένας απ’ αυτούς το έθεσε ως εξής: Η ρωσία είναι σαν μια σειρά τυφώνες. Η κίνα είναι η κλιματική αλλαγή… Ούτε στη μία ούτε στην άλλη περίπτωση φτουράνε οι ομπρέλλες…

«Οι δημοκρατίες μας είναι πολύ εύθραυστες πια» κλαψούρισαν διάφοροι άλλοι. Φταίει και γι’ αυτό το Πεκίνο, ή η συμμαχία του με την Μόσχα (και την Τεχεράνη, την Άγκυρα, την Ισλαμαμπάντ…); Όχι δα! Η «αναδιάρθρωση της πολιτικής διεύθυνσης» προς πιο συγκεντρωτικές (αν και «αόρατες») μορφές εξουσίας, και η μετάβαση απ’ τις τυπικές «δημοκρατίες» στις πραγματικές ολιγαρχίες εξελίσσεται στη «δημοκρατική δύση» εδώ και τουλάχιστον 35 χρόνια. Κάτω απ’ τα λάβαρα του νεοφιλελευθερισμού.

Μπορεί τώρα, ας πούμε, να μοιάζει τολμηρή η (δημοσιογραφική…) θέση πως οι εξουσίες, τελικά, δεν είναι τρεις (νομοθετική, εκτελεστική, δικαστική) αλλά τέσσερεις, με την τέταρτη να «ανεβαίνει» δυναμικά (: οι μυστικές υπηρεσίες) και παράδειγμα τις ηπα… Αλλά τι θα έλεγε κανείς για τις τεχνογραφειοκρατίες που άρχισαν να αναπτύσσονται απ’ τα ‘80s σ’ όλο τον αναπτυγμένο καπιταλιστικό βορρά για να μπορεί το νεοφιλελεύθερο κράτος να παρουσιάζεται στους υποτελείς του σαν «λιγότερο και μικρότερο» ενώ, πρακτικά, ήταν διαφορετικό, με άλλες προτεραιότητες;

Αυτό που έχει ονομαστεί «δυτική δημοκρατία», το μοντέλο δηλαδή του κεϋνσιανικού κράτους μετά τον β (και στη διάρκεια του γ) παγκόσμιου πολέμου ήταν εξαίρεση, ακόμα και στις περιοχές του πλανήτη που συμπεριλαμβάνονταν στη «δύση». Η ελλάδα, η ισπανία, η πορτογαλία αλλά και η νότια κορέα «πρόλαβαν» αυτό το μοντέλο προς το τέλος του. Πριν είχαν χούντες… Έστω κι έτσι, αυτή η κεϋνσιανή δημοκρατία ήταν ο αναγκαίος συμβιβασμός (των αφεντικών) για την αναγνώριση και αμέσως μετά την αξιοποίηση του εργατικού ανταγωνισμού.

Αλλά αυτόν τον εξουδετέρωσαν απ’ τα ‘80s και ύστερα (και ως τώρα) οι «κύριοι του κόσμου». Συνεπώς τι να την κάνουν την «δημοκρατία» πέρα απ’ την κατανάλωση; Δεν την χρειάζονται…

Project europe 1

Τρίτη 26 Νοέμβρη. Έχει το ενδιαφέρον της η «αποκάλυψη» των καθεστωτικών new york times (προχτές) μιας πρόσφατης στιχομυθίας μεταξύ Merkel και Macron.

… Καταλαβαίνω την επιθυμία σου για αποδιαρθρωτική πολιτική φέρεται να είπε η γερμανίδα πρωθ. Αλλά έχω κουραστεί να μαζεύω τα κομμάτια. Ξανά και ξανά πρέπει να κολλάω τα φλυτζάνια που σπας έτσι ώστε μετά να μπορούμε να κάτσουμε και να πιούμε μια κούπα τσάι μαζί…

Σαφές ή όχι αυτές οι κουβέντες δεν δείχνουν μια «νοικοκυρά» που πρέπει να κουμαντάρει τις ζημιές απ’ τα νεύρα του «κυρίου». Δείχνουν το ξεπέρασμα εκείνου που μέχρι πριν λίγα χρόνια διαφημιζόταν σαν «το μοτέρ» του project europe: του γαλλογερμανικού άξονα. Δεν είναι δύσκολο να ξέρει κάποιος ότι όχι μόνο ο Macron αλλά διαχρονικά η γαλλική «εθνική γραμμή» ήταν να κάνει ζημιές σε οτιδήποτε «ευρωπαϊκό» που θα υπονοούσε την υπεροχή του Βερολίνου. Τέτοια παραμένει. Και, ύστερα, πότε πότε, πουλάει «ευρωπαϊσμό» αποκλειστικά με γαλλικούς όρους – όπως κάνει τελευταία ο κατά την γνώμη του βασιλεύς της γαλλίας και πάσης ευρώπης Macron…

Το ότι το project europe δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, το ότι έμεινε «νήπιο» από πολιτική άποψη (όπου το «πολιτική» σημαίνει την ενιαία θέση του στον διεθνή καπιταλιστικό καταμερισμό) δεν οφείλεται ούτε στη Μόσχα, ούτε στο Πεκίνο! Οφείλεται στο Παρίσι (που πάντα φοβόταν και φοβάται το Βερολίνο) και στο Λονδίνο (που πάντα ήθελε μόνο μια «ενιαία αγορά» και τίποτα παραπάνω). Αν, τώρα, ο κινεζικός καπιταλιστικός δυναμισμός γίνεται global αυτό οφείλεται τελικά στο ότι η Ιστορία απεχθάνεται τα κενά…

Αυτό πως ερμηνεύεται;

Κυριακή 10 Νοέμβρη. Ναι, είναι «κίτρινα γιλέκα»… Ναι, κρατάνε την γαλλική σημαία… Ναι, το πανό είναι αντικαπιταλιστικό… Στην ανακοίνωση που διάβασαν οι συγκεντρωμένοι υπήρχε η αναμενόμενη κατηγορηματικότητα: Ο καπιταλισμός καταπιέζει σκληρά τα κίτρινα γιλέκα και κάθε ομάδα που είναι εναντίον του… Φαίνεται «κλασσικό»… Μόνο που δεν είναι απ’ τη γαλλία!

Από πού τότε; Απ’ την Τεχεράνη! Ναι: μια ομάδα ιρανών φοιτητών συγκεντρώθηκε χτες έξω απ’ την γαλλική πρεσβεία, για συμπαράσταση στην επέτειο ενός χρόνου των γαλλικών «κίτρινων γιλέκων»…

«Αντικαπιταλιστικά» τα «κίτρινα γιλέκα»; Και στο ιράν; Εκεί δεν υπάρχει καπιταλισμός;

Να το πούμε ή είναι κοινότοπο;: Έχει χαζέψει ο κόσμος…

Τρώγοντας έρχεται η όρεξη

Σάββατο 9 Νοέμβρη.Η «soft power» δεν είναι αρκετή αν η ευρώπη θέλει να γίνει αισθητή στην παγκόσμια σκηνή… Η ευρώπη πρέπει να μάθει τη γλώσσα της δύναμης… Απ’ την μια αυτό σημαίνει να κτίσουμε τα μούσκλια μας εκει που για καιρό βασιζόμασταν σε άλλους, για παράδειγμα στην ασφάλεια. Επίσης αυτό σημαίνει να ασκήσουμε την υπάρχουσα δύναμή μας με πιο στοχευμένο τρόπο στις περιοχές ευρωπαϊκών συμφερόντων…

Αυτά δήλωσε χτες η καινούργια πρόεδρος της ευρωπαϊκής επιτροπής (και πρώην υπ.αμ. στο Bερολίνο) Ursula von der Leyen. Θα μπορούσε να θεωρηθεί ηχώ των δηλώσεων του Macron, βασιλιά γαλλίας (και πάσης ευρώπης), ότι το νατο είναι κλινικά νεκρό… Αν είναι έτσι δεν θα πρέπει να υπάρχουν κάποιοι κληρονόμοι;

Κάποτε η στρατηγική φιλία Παρισιού – Βερολίνου είχε αναγγελθεί σαν η σπονδυλική στήλη του «ευρωστρατού»…. Αλλά όπως είναι γνωστό ποτέ των ποτών δεν πρόκειται το Παρίσι να βάλει τον στρατό του (μαζί με τα πυρηνικά του όπλα) υπό τις διαταγές άλλου πέραν των εκπροσώπων του γαλλικού κεφάλαιου και του γαλλικού ιμπεριαλισμού – αυστηρά. Το Βερολίνο κάτι διαθέτει ακόμα από στρατό· περιγράφεται σε χάλια κατάσταση απ’ την άποψη των υποδομών. Ισχύει πάντως ότι ποτέ δεν θα έβαζε αυτά τα μιλιταριστικά χάλια ή μη χάλια του υπό τις διαταγές γάλλων καραβανάδων· και γιατί να το έκανε άλλωστε;

Συνεπώς τα «μούσκλια της ευρώπης» που ονειρεύεται η κυρά von der Leyen μόνο σαν διακρατικές στρατιωτικές συμφωνίες μπορούν να υπάρξουν· εφόσον, φυσικά, είτε συμπίπτουν τα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα, είτε μπορούν να γίνουν κάποιες (και συγγνώμη για την έκφραση) «αλλαξοκωλιές».

Υπάρχει ωστόσο κι ένα επιπλέον ζήτημα. Η μόνη περιοχή του κόσμου (εκτός ευρώπης) που φαίνεται να προσφέρεται ακόμα για «ευρωπαϊκά μούσκλια» είναι η αφρική. Κι αυτό επειδή δεν είναι δίπλα στο Πεκίνο ή στη Μόσχα, δεν είναι ούτε κεντρική ασία ούτε μέση Ανατολή (όπου τα «ευρωπαϊκά μούσκλια» δεν χωράνε πια)· και επειδή τα ήδη υπάρχοντα «μούσκλια» στην αφρική (αμερικανικά, ρωσικά, κινέζικα) δεν έχουν αποκτήσει ακόμα καθολικό έλεγχο εδώ ή εκεί.

Αλλά στην αφρική, ειδικά στη ζώνη του Sahel, υπάρχουν ήδη αρκετά «γαλλικά μούσκλια» – με το «δικαίωμα της γαλλοφωνίας» (δηλαδή της ιστορικής γαλλικής αποικιοκρατίας…). Στο μάλι υπάρχουν ήδη (εκτός απ’ τα αμερικανικές και τις γαλλικές αρβύλες) και γερμανικές· με «αντιτρομοκρατική» αποστολή πάντα… Συνεπώς τι θα την κάνει την επιπλέον χακί ευρωβαρβατίλα που πεθύμησε η κυρά Leyen; Άγνωστο.

Η διάγνωση, πάντως, του βασιλιά γαλλίας και πάσης ευρώπης για τον κλινικό θάνατο του νατο, δεν άφησε αδιάφορη την Μόσχα. Υποψιαζόμαστε ότι ο κυρ Lavrov θα ήθελε να πει φωναχτά «στην κηδεία να μας φωνάξετε – θα στείλουμε και στεφάνι!». Αλλά επειδή είναι έμπειρος κρατήθηκε και δήλωσε μόνο τα εξής ειρωνικά:

… Δεν μπορώ να παρασυρθώ σε μια συζήτηση για την ιατρική πλευρά του θέματος. Αν ο Macron νοιώθει ότι η διάγνωση που έκανε είναι τόσο προφανής, έχει κάθε δικαίωμα να την κάνει δημόσια. Ξέρει το νατο καλύτερα από εμένα, αφού εκπροσωπεί ένα κράτος μέλος της συμμαχίας… Εμείς εξακολουθούμε να ελπίζουμε σε αμοιβαία επωφελείς σχέσεις με το νατο. Συνεπώς όταν συνέλθει θα είμαστε διαθέσιμοι…

Ναι, ακριβώς: όταν συνέλθει!… Αχ αυτοί οι ειρηνιστές!!! Πόσο χιουμορίστες γίνονται…

(φωτογραφία πάνω: Πριν ένα χρόνο, στα μέσα Νοέμβρη του 2018, η φράου von der Leyen, σαν υπ.αμ. του Βερολίνου, επιθεωρεί το «γερμανικό εκστρατευτικό σώμα» στο μάλι. Υπάρχει μια κάποια γελοιότητα στις πόζες· αλλά όταν η γελοιότητα κρατάει πολυβόλο καλύτερα να κρατάει κανείς το στόμα του κλειστό…

Κάτω: Επί τη ευκαιρία εγκαινιάζει κι ένα καινούργιο γερμανικό στρατόπεδο δίπλα, στο νίγηρα. Στόχος της «αντιτρομοκρατίας» στη ζώνη του Sahel είναι το απελευθερωτικό κίνημα των Tuareg, που αμφισβητεί την εκμετάλλευση των πρώτων υλών της περιοχής απ’ τα γαλλικά αφεντικά…

Φυσικά υπάρχει και κάτι σαν «isis» – αυτό φυτεύεται εντέχνως παντού και όσο πρέπει…)