Tag: αγγλία

…και καπιταλιστική αναδιάρθρωση

Κυριακή 22 Δεκέμβρη. Ήταν δειγματοληπτική μεν, αλλά αρκετά μεγάλη. Με συνεντεύξεις σε σχεδόν 42.000 ενήλικους υπηκόους της αυτού μεγαλειότητας που ψήφισαν στις πρόσφατες εκλογές, μια μετεκλογική έρευνα του YouGov (μιας αγγλικής εταιρείας στατιστικών ερευνών) έδειξε ένα «χάσμα γενεών» που μπορεί να έχει διάφορες προεκτάσεις σε συνθήκες καπιταλιστικής Αλλαγής Παραδείγματος όπως αυτή που βρίσκεται σε εξέλιξη (φωτογραφία επάνω).

Θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς το γνωστό: όσο μεγαλώνουν οι υπήκοοι των σύγχρονων καπιταλιστικών δημοκρατιών τόσο πιο συντηρητικοί γίνονται. Αν όμως συνδυάσει το «χάσμα γενεών» με ένα ακόμα «χάσμα», αυτό των τυπικών εκπαιδευτικών προσόντων (φωτογραφία κάτω), μπορεί να ρισκάρει ένα συμπέρασμα σχετικό όχι με την ηλικία αυτή καθαυτή, αλλά με τις «κοινωνικές προοπτικές», στις τυπικές τους εκφάνσεις.

Προκύπτει λοιπόν ότι τα πιο «αισιόδοξα» (νέοι / νέες) ή/και τα πιο καλά «εξοπλισμένα» Ατομικά Κεφάλαια (υπάρχουν αμφιβολίες ότι η βρετανική κοινωνία είναι σε γενικές γραμμές νεοφιλελεύθερη;) απέρριψαν την σκληροπυρηνική εθνικιστική επιλογή του brexiter Borduk· επειδή, ενδεχομένως, έχουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση στην αρχή της τρίτης δεκαετίας του 21ου αιώνα. Την απέρρριψαν υποστηρίζοντας την “αναβίωση” της σοσιαλδημοκρατίας των ‘70s, που πρότειναν οι εργατικοί: έμφαση στην (κοινωνική) αλληλεγγύη – μέσα σ’ ένα ασαφές καθεστώς σχέσεων με την ε.ε. (το πρόγραμμα των εργατικών ήταν τέτοιο…)

Θα μπορούσε να είναι τέτοιες «τάσεις» ένας λόγος για πιο «στιβαρό κράτος / κρίση»; Θα ήταν επιπόλαιο να μιλήσει κανείς για ταξική πόλωση με βάση τις επιλογές μπροστά στις κάλπες, ειδικά εφόσον η ανάλυση της YouGov έδειξε ότι με κριτήριο την ταξική διαστρωμάτωση οι συντηρητικοί «κέρδισαν» την πλειοψηφία τόσο στον «πάτο» όσο και στο «καπάκι» του βαρελιού.

Απ’ την άλλη μεριά οι δύο πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα δείχνουν ότι τα αφεντικά δεν περιμένουν πρώτα να εμφανιστεί μια σοβαρή ταξική πόλωση και μετά την αντιμετωπίσουν. Δρουν προληπτικά.

Απ’ αυτή την άποψη μια «αναθεώρηση του συντάγματος προς τα δεξιά» δεν είναι άσκοπη…

Λίγη Tripoli ακόμα

Παρασκευή 20 Δεκέμβρη. Το «λιβυκό προεδρικό συμβούλιο» στην Tripoli (του τρισκατάρατου Sarraj δηλαδή) ενέκρινε τα δύο «μνημόνια συνεργασίας» με την Άγκυρα – η οποία απ’ την μεριά της είναι έτοιμη να στείλει στρατιωτική βοήθεια στην Tripoli μόλις της ζητηθεί. (Αυτό έχει γίνει ήδη…).

Το ενδιαφέρον, όμως, της χθεσινής απόφασης του «λιβυκού προεδρικού συμβουλίου», βρίσκεται αλλού: στα αιτήματα που έστειλε σε τρία κράτη για την παροχή στρατιωτικής υποστηρίξης – με όπλα. Ποια είναι αυτά τα τρία κράτη που ο Sarraj θεωρεί συμμαχικά τόσο ώστε να τους ζητάει όπλα, και με ποιο επιχείρημα τους τα ζητάει; Είναι η Ρώμη, το Λονδίνο και η Ουάσιγκτον (η ασταμάτητη μηχανή δεν σας παραμυθιάζει!). Όσο για το επιχείρημα νομιμότητας ενός τέτοιου αιτήματος; Το ότι σαν αναγνωρισμένη απ’ τον οηε κυβέρνηση της λιβύης επιτρέπεται να εισάγει όπλα, καθώς δεν της το απαγορεύει το εμπάργκο όπλων στη λιβύη του συμβουλίου ασφαλείας του οηε, του 2011… Πρόκειται για το επιχείρημα που χρησιμοποιεί και η Άγκυρα.

Το να διατυπωθεί ένα αίτημα δεν σημαίνει ότι θα ικανοποιηθεί. Αλλά οι αποδέκτες του αιτήματος, δηλαδή το ιταλικό, αγγλικό και αμερικανικό κράτος, έχουν και μια διαφορετική χρησιμότητα, πέρα απ’ το να στείλουν τανκς, βλήματα (ή και μισθοφόρους). Μορφοποιούν την μια πλευρά των συσχετισμών δύναμης στο λιβυκό πεδίο μάχης. Κι έτσι φαίνεται ο ρόλος, ο χαρακτήρας και η σημασία της τουρκικής σφήνας σ’ αυτήν ακριβώς την μεριά, δίπλα στον Sarraj και απέναντι στον Haftar και τους δικούς του συμμάχους… Μια σφήνα που όσο περνάει ο καιρός γίνεται σαφέστερο στην ασταμάτητη μηχανή ότι έχει γίνει σε συνεννόηση με την Μόσχα…

(φωτογραφία: Η Ρώμη στηρίζει «ανεπίσημα» τον Sarraj, και δεν το κάνει από αγάπη. Ήταν σύμμαχός του έτσι κι αλλιώς. Αλλά η έντονη εμφάνιση της Άγκυρας την υποχρεώνει να κάνει «κάτι παραπάνω»…)

Κάπως έτσι ο θεός κεφάλαιο ξαναφτιάχνει τον κόσμο…

Σάββατο 14 Δεκέμβρη. Με την υψηλή επίβλεψη της θείας Λίτσας – φυσικά – ξαναφτιάχνεται ο κόσμος! Προσέξτε λοιπόν, για να μαθαίνετε και να μην σαν ξεγελάσουν. Πρώτον: το ελλαδιστάν είναι το κέντρο αυτού του κόσμου. Και στο κέντρο του κέντρου είναι το δίκιο του ελλαδιστάν… Δεύτερον: οι λίβυοι είναι δυο ειδών. Οι φιλέλληνες και οι ανθέλληνες. Οι φιλέλληνες είναι ο στρατηγός Haftar, στον οποίο οι εθνικοί δημαγωγοί (τύπου μαγαζιά του Αλαφούζου) έδωσαν προαγωγή, και τον έκαναν «στρατάρχη». Αυτός ο «στρατάρχης» είναι ένα μίγμα αιΔημήτρη και μεγΑλέκου: θα σκοτώσει το ανθελληνικό φίδι (τον Sarraj) μέσα στην Tripoli, κι έτσι τα ελληνικά σύνορα θα φτάσουν ως την Σαχάρα… Τρίτον: οι ευρωπαίοι είναι φίλοι μας! Εκείνα τα τόσο αγαπημένα ότι είναι καθάρματα, εκβιαστές και μας έχουν κάνει πειραματόζωα ξεχάστε τα… Αναγνωρίζουν το δίκιο του κέντρου του κόσμου (του ελλαδιστάν δηλαδή) – τελεία και παύλα.

Κάπως σοβαρότερα τώρα. Αν η έγνοια της ε.ε. για τις αοζ της Μεσογείου και την Μεσόγειο την ίδια έχει σχέση με τα «συμφέροντα των μελών της», έχει επίσης σχέση και με τα «συμφέροντα των μη μελών της». Αν αναζητήσετε τα πορίσματα της ψαχνομηχανής πληκτρολογώντας «e.u. council on eez in mediterranean» θα βρείτε πολλές «καταδίκες της τουρκίας». Ωστόσο η πιο πρόσφατη που περιχαρής έφερε στην πατρίδα ο ρημαδοΚούλης συνέπεσε με τις εκλογές στην αγγλία· και την οριστικοποίηση της απελευθέρωσης (με τον ένα ή τον άλλο τρόπο) του βρετανικού λέοντα απ’ τα δεσμά της ε.ε.

Συνεπώς, αν με την πιο πάνω φράση «συμφέροντα των μη μελών της (ε.ε.)» στη Μεσόγειο το μυαλό σας πήγε στην Άγκυρα, κάνατε λάθος. Το τουρκικό καθεστώς είναι μόνιμα «καταδικασμένο» – κάτι σαν ο «συνήθης ύποπτος»…

Το Λονδίνο εννοούσαμε. Και όχι μόνο…

Μπέρδεμα;

Διάφοροι μάγκες στο ίδιο σαλόνι 1

Σάββατο 14 Δεκέμβρη. Η απελευθέρωση του βρετανικού λέοντα έχει διάφορες πλευρές. Οι μορφοποιήσεις τους θα έχουν πιθανόν διαφορετικούς ρυθμούς: για παράδειγμα η διαπραγμάτευση της καινούργιας οικονομικής / εμπορικής σχέσης του λέοντα με την ε.ε. θα πάρει καιρό· όχι μήνες, ίσως χρόνια.

Εκείνο που (κατά την άποψη της ασταμάτητης μηχανής) θα εκδηλωθεί γρηγορότερα είναι η ιμπεριαλιστική πολιτική του λέοντα, στην ιστορική φάση της «εθνικά μοναχικής υπερηφάνειάς» του. Ο σκληρός μιλιταριστικός πυρήνας του κράτους της αυτού μεγαλειότητας έχει δήλωσει ήδη τις προθέσεις του επ’ αυτού, με όλη την έπαρση που θα περίμενε κανείς. Ο Gavin Williamson για παράδειγμα που τώρα είναι υπουργός παιδείας αλλά πέρυσι ήταν «άμυνας», συντηρητικός και φανατικός brexiter, είχε δηλώσει πριν ένα περίπου χρόνο (στις 30 Δεκέμβρη του 2018) συνεντευξιαζόμενος στη «sunday telegraph»:

… Αυτή είναι η μεγαλύτερη στιγμή μας σαν έθνος απ’ το τέλος του Β παγκόσμιου πολέμου, όπου θα ξανα-αυτοπροσδιοριστούμε με διαφορετικό τρόπο, για να μπορέσουμε να παίξουμε ενεργά τον ρόλο εκείνο στην παγκόσμια σκηνή που ο κόσμος περιμένει από εμάς να παίξουμε.

Για τόσο καιρό, στην πραγματικότητα επί δεκαετίες, το μεγαλύτερο μέρος της εθνικής μας εστίασης χρωματιζόταν απ’ την συζήτηση για την ευρωπαϊκή ένωση. Τώρα είναι η δική μας στιγμή για να γίνουμε ένας πραγματικός παγκόσμιος παίκτης για μια ακόμα φορά – και νομίζω ότι οι ένοπλες δυνάμεις παίζουν έναν πραγματικά σημαντικό ρόλο σαν μέρος αυτού του ρόλου … Το brexit θα επιτρέψει στο ενωμένο βασίλειο να αλλάξει την πολιτική του της δεκαετίας του ’60 για απόσυρση απ’ τις περιοχές «ανατολικά του Σουέζ»…. Αναζητούμε τις ευκαιρίες όχι μόνο στην Άπω Ανατολή αλλά επίσης και στην Καραϊβική…

Ο απελευθερωμένος βρετανικός λέοντας ενδιαφέρεται και για την αφρική… Κι ούτε λόγος για το Σουέζ. Συνεπώς γι’ αυτόν η Μεσόγειος είναι στρατηγικής σημασίας· εφόσον θα ήθελε να βασιστεί (και) στα καινούργια του αεροπλανοφόρα…

«Μα…» (θα σκεφτείτε…) «… τι σχέση έχει αυτό με τις αοζ;» Ας πούμε πρόχειρα ότι «αοζ» είναι ένας (αλλά όχι ο μοναδικός) τρόπος κωδικοποίησης της κυριότητας επί (των βυθών) και της Μεσογείου – που μπορεί να έχει, αν χρειαστεί, αλυσιδωτές συνέπειες. Όπως, για παράδειγμα, η (στρατιωτική) καταστροφή θέσεων εξόρυξης αντιπάλων… (Γίνονται κι αυτά στον καπιταλιστικό κόσμο: «απαξίωση κεφαλαίου» είναι…)

Υπάρχει ωστόσο κάτι που δεν έχει τόσο συγκεκριμένη μορφή όσο το πετρέλαιο (ή το γκάζι) που καίγεται «ελεύθερα στην ατμόσφαιρα». Είναι η παρακμή της αμερικανικής ηγεμονίας και το πώς το Λονδίνο θεωρεί ότι έχει την ευκαιρία για να την αντικαταστήσει, εδώ κι εκεί. (Πράγματι: η «απόσυρση της δεκαετίας του ‘60» οφείλεται στην αμερικανική ηγεμονία· κι όχι, βέβαια, στην ε.ε.!) Συνεπώς η μεγαλομανία του άλλοτε υπ.αμ. Williamson στηρίζεται σ’ αυτό ακριβώς: στην επιθυμία να «κλέψει» το Λονδίνο σφαίρες επιρροής (και – αλλά όχι μόνο…) απ’ την Ουάσιγκτον.

Κι εδώ προκύπτει ένα απ’ αυτά που δεν σας (μας) λένε: το Λονδίνο και η Άγκυρα καλοβλέπονται μεταξύ τους!… Όσο ο σκληρός καθεστωτικός πυρήνας στην Ουάσιγκτον επιμένει να «τιμωρεί» το τουρκικό καθεστώς, κι όσο η ε.ε. (αν και όχι το Βερολίνο…) επιμένει να κάνει δηλώσεις «καταδίκης», τόσο «τα συμφέροντα των μη μελών της ε.ε.» στις δύο άκρες της ηπείρου μπορεί να βρίσκουν κοινούς τόπους…

Το πιάνεται το υπονοούμενο; «Καλοβλέπονται», “φλερτάρουν” – δεν πάνε για γάμο… Η σχέση θα εξαρτηθεί από διάφορα…

Εκλογικά επιτεύγματα

Παρασκευή 13 Δεκέμβρη. Αν οι exit pollers στην επικράτεια της αυτού μεγαλειότητας κάνουν λάθος (την ώρα που «κλείνει ύλη» η ασταμάτητη μηχανή μόνο αυτές οι στατιστικές είναι διαθέσιμες…) υπάρχει αρκετό νερό γύρω απ’ το νησί για να πνιγούν τελετουργικά και με την ησυχία τους. Αν, όμως, έχουν δίκιο (ή σχεδόν), λυπούμαστε αλλά το νερό μπορεί να μην είναι αρκετό για τον Corbyn….

Όλα είναι καλά με τον Corbyn: είναι ένας τίμιος, αυθεντικός αριστεριστής. Το μόνο (ή για τις περιστάσεις: το κυριότερο) πρόβλημά του είναι ότι δεν κάνει για την συγκεκριμένη δουλειά: υποψήφιος πρωθυπουργός της αυτού μεγαλειότητας. Δυστυχώς αυτό είναι το μελανό σημείο του αριστερισμού του: ενώ το μείζον θέμα που απασχολούσε το πόπολο της αυτού μεγαλειότητας ήταν το brexit or not, αυτός (αυτός ο «αριστερός brexiter» που συνέβαινε όμως να είναι επικεφαλής ενός κόμματος κατά μεγάλη πλειοψηφία remainer…) κατάφερε να μπλέξει τόσο πολύ τα κάτω άκρα του ώστε να πείσει όσους είχαν αμφιβολία για την πολιτική του επάρκεια πως έχουν δίκιο. Κι αυτό το πέτυχε ενώ ήξερε πολύ καλά το πόσο άοκνες ήταν οι προσπάθειες της «δεξιάς» των εργατικών» (των «μπλερικών»…), σε συνεργασία με το Τελ Αβίβ, να τον υπονομεύσουν – για να τον ξεφορτωθούν.

Οι «εργατικοί» κατέβηκαν στις εκλογές με ένα βαρύ πρόγραμμα παλαιού σοσιαλδημοκρατικού (early ‘70s) τύπου. Ήταν τόσο πλουσιοπάροχο αυτό το πρόγραμμα από κοινωνική / οικονομική άποψη για τους άγγλους πληβείους, ώστε ο Corbyn θα έπρεπε να κάνει περίπατο. Φαίνεται όμως πως είτε η πλειοψηφία των πληβείων στην επικράτεια της αυτού μεγαλειότητας έχει βαρέσει μπιέλα (πολύ πιθανό…) είτε θεώρησε την κοινωνικότητα του προγράμματος των εργατικών σαν ζήτημα δεύτερου χρόνου: να αποκτήσουμε πρώτα την «εθνική ανεξαρτησία μας» (υπό τον Borduk) και μετά …βλέπουμε. (Η αλήθεια είναι ότι ο καιροσκοπισμός είναι δομικό στοιχείο του εμπειρισμού, και ο εμπειρισμός είναι ο βασιλιάς των μεταμοντέρνων κοινωνιών…). Κι ίσως να μην είχαν άδικο: τέτοιο πρόγραμμα σαν των εργατικών (θα μπορούσε να σκεφτεί ο μέσος άγγλος) μόνο εκτός ε.ε. μπορεί να γίνει πραγματικότητα… Ας βγούμε λοιπόν πρώτα (viva Boris!) και μετά … βλέπουμε…

Οι συντηρητικοί ήθελαν 326 καρέκλες για να έχουν κυβερνητική πλειοψηφία στο house of commons. Τα exit polls τους δίνουν 368. Ακόμα και με 350, ακόμα και με 340, είναι θρίαμβος του θεωρούμενου looser Borduk!

Είναι, επίσης, θρίαμβος της μαζικής αυτοχειρίας. Όμως, σαν αυτόνομη εργάτρια η ασταμάτητη μηχανή έχει απελευθερωθεί εδώ και πάρα πολλά χρόνια απ’ την ανιστόρητη βεβαιότητα ότι «ο λαός έχει πάντα δίκιο». Όχι! Το σωστό είναι ότι αυτό το άμορφο διαταξικό σώμα που ονομάζεται «λαός» έχει παντού και πάντα την «τύχη» που αξίζει στα μυαλά του…

Πράγμα που αποδεικνύεται ξανά και ξανά τέτοιες εποχές (με «έξοδα», κατ’ αρχήν, άλλων…)

Του αγίου brexit ανήμερα…

Πέμπτη 12 Δεκέμβρη. Μεγάλη μέρα η σημερινή στην επικράτεια της αυτού μεγαλειότητας! Ο BorDuk, ακολουθώντας μια ανορθόδοξη πολιτική τακτική, μετά από πάμπολλες «ήττες» (οι κριτικοί του πολιτικού θεάματος δεν έχασαν καμμία ευκαιρία να τον χαρακτηρίζουν looser…) θα απολαύσει την στρατηγική του νίκη: έσωσε το κόμμα των συντηρητικών, κι όχι απλά το έσωσε… Θα είναι και πρώτο. Μπορεί ο ίδιος να ξαναστεφτεί πρωθυπουργός. Το βασικό πάντως είναι το πρώτο: διασώζοντας τους tories δίνει παράταση ζωής στο αγγλικό πολιτικό σύστημα. (Για πόσο; Θα φανεί.)

Ο «αλλοπρόσαλλος», «ψεύτης», «καραγκιόζης» (όλα αυτά και πολλά άλλα ισχύουν!) απόφοιτος του Eton έπαιξε τον ρόλο του σωστά. Κάθε επιμέρους αποτυχία του την πούλαγε σαν θυματοποίηση. Έπιασε έτσι τον ψυχοσυναισθηματικό σφιγμό όλων εκείνων στην επικράτεια της αυτού μεγαλειότητας που νοιώθουν «θύματα» – και τους μάζεψε γινόμενος ο πιο γνήσιος εκπρόσωπός τους. Το ότι η σημαία του γράφει “brexit” είναι βασικό· αλλά τα «θύματα» που βρήκαν το φως τους στο ακατάστατο μαλλί του Borduk δεν ξέρουν τι τους περιμένει.

Τι τους περιμένει αλήθεια; Η απαλλαγή του καπιταλισμού της αυτού μεγαλειότητας απ’ τις δεσμεύσεις της νομοθεσίας της ε.ε. σημαίνει «απελευθέρωσή» του σε δύο κυρίως πεδία. Εκείνο της εργατικής νομοθεσίας, και εκείνο της περιβαλλοντικής προστασίας και της προστασίας της υγείας των υπηκόων. Ο «απελευθερωμένος» απ’ αυτά τα δεσμά αγγλικός καπιταλισμός θα επιδιώξει να γίνει αφεντικό μιας «εθνικής» offshore, με ελάχιστα εμπόδια για το επιχειρείν παντού όπου τα αφεντικά νοιώθουν ότι εμποδίζονται. Χρήση χημικών στα τρόφιμα, μεταλλαγμένα, καλλυντικά, φάρμακα, προστασία προσωπικών δεδομένων: να ένα μέρος του «ζουρλομανδύα» της ε.ε. απ’ τον οποίο δραπετεύει πλέον ο βρετανικός λέων. Όσο για μισθούς, μεροκάματα, κλπ; Το ντάμπινγκ είναι πάντα παράδεισος (για τους σφετεριστές της παραγωγής του πλούτου…).

Θα κάνει «αυτοδύναμη κυβέρνηση» ο Borduk; Η ασταμάτητη μηχανή δεν διακινδυνεύει τέτοια πρόβλεψη – δεν «πιάνει» αυτά τα εκλογικά συστήματα με τις πολλές μονοεδρικές περιφέρειες…

Είναι και κάτι προβληματάκια με την βόρεια ιρλανδία ή την σκωτία. Υποθέτουμε ότι επ’ αυτών η κυβερνοτακτική του BorDuk, αν γίνει ξανά πρωθυπουργός, θα είναι «βλέποντας και κάνοντας»…

Ζόρια – αλλά όχι ζάρια

Δευτέρα 2 Δεκέμβρη. Πέρα απ’ τις μέρα – μέρα ή βδομάδα – βδομάδα εξελίξεις, όταν και αν υπάρχουν τέτοιες, το γεγονός είναι ένα: το «κεφάλαιο λιβύη» δεν είναι για τα δόντια του ελληνικού ιμπεριαλισμού και των υπηρετών του. Έκαναν ονειρικούς υπολογισμούς για γκάζια και διεθνή υποστηρίξη γύρω απ’ τη νότια κύπρο – και απέτυχαν. Έκαναν ονειρικούς υπολογισμούς για γκάζια και διεθνή υποστηρίξη μέσω east med και “τριμερών”, και απέτυχαν (αν και κάποια στιγμή θα χρειαστεί να καταθέσουν τον αιματηρό / μιλιταριστικό τους οβολό σε κάποιον σύμμαχο). Σ’ αυτές τις περιπτώσεις τα δεδομένα ήταν σαφή και καθαρά – αλλά ο ελληνικός ιμπεριαλισμός δουλεύει σε «παράλληλη πραγματικότητα». Είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος, ειδικά όταν νομίζει ότι τον «παίρνει»…

Η λιβύη, όπως – τελικά – και το σύνολο της Μεσογείου (και της Αφρικής) είναι παγκόσμιο ζήτημα· με όχι ξεκαθαρισμένα ακόμα τα μέτωπα, και με κινούμενη άμμο συμμαχιών στη «δύση». Αντίθετα απ’ αυτά που διαδίδουν (και ενδεχομένως πιστεύουν) τα εθνικά μεγάφωνα ο Sarraj δεν είναι «διεθνώς απομονωμένος»! Βρίσκεται στρατιωτικά σε μειονεκτική θέση, αυτό είναι γεγονός· όπως επίσης είναι γεγονός ότι η Άγκυρα τον έχει βοηθήσει πρακτικά / στρατιωτικά. Όμως απ’ την στιγμή που ο Haftar έφτασε στα περίχωρα της Τρίπολης, όσοι δεν είναι μαζί του ξανατράβηξαν τον Sarraj στο κέντρο του «ενδιαφέροντός» τους. Το να αποκτήσει η Μόσχα (πολύ περισσότερο απ’ το Παρίσι ή την Άγκυρα) βάσεις στη λιβύη θεωρείται, όντως, επικίνδυνα too much τόσο απ’ το Λονδίνο όσο και απ’ την Ουάσιγκτον. Ακόμα και το Παρίσι, που βρίσκεται επίσης πίσω απ’ τον Haftar, μάλλον δεν θα ήθελε να έχει στα πόδια του ρώσους πολλών ειδών και ικανοτήτων…

Είναι πιθανό ότι σε μερικές ημέρες ή λίγες εβδομάδες θα γίνει ένα συνέδριο στο Βερολίνο, για να βρεθεί μια «ειρηνική λύση» στο θέμα της λιβύης. Ένα παρόμοιο που έγινε στο Παλέρμο, υπό την αιγίδα του ιταλικού γκουβέρνου, πριν ένα χρόνο (12 και 13 Νοέμβρη του 2018) απέτυχε. Τότε απέτυχε επειδή ο Haftar με ένα μόνο πράγμα συμβιβάζεται: να γίνει στρατηγός / πρόεδρος της λιβύης. Είναι πιθανό ότι θα αποτύχει και το τωρινό, στο Βερολίνο (αυτό τουλάχιστον υποστηρίζουν οι μπιστικοί του Haftar), αν και το γερμανικό κράτος έχει περισσότερα εχέγγυα απ’ το ιταλικό για να κάνει πειστικά «κονέ». Αν αποτύχει, πάντως, θα είναι για τον ίδιο λόγο. Επειδή ο Haftar λέει «έχω χάσει 7.000 στρατιώτες – δεν πέθαναν για το τίποτα»… Συγκινητικό!!! Και οι γάλλοι έχουν χάσει πεζοναύτες τους στη λιβύη – αλλά δεν το κάνουν θέμα!

Εκτός αν… συχνά υπάρχει ένα «εκτός αν». Ο ίδιος ο Haftar δεν πρόκειται να το παραδεχτεί, αλλά εφόσον η επίθεσή του για την κατάληψη της Τρίπολης απέτυχε όταν είχε (για να το πούμε έτσι) τον αιφνιδιασμό και τους στρατιωτικούς συσχετισμούς με το μέρος του, δεν θα τα καταφέρει μελλοντικά – χωρίς την ακόμα μεγαλύτερη και πιο φανερή βοήθεια των συμμάχων του. Συνεπώς ο λόγος και η βαρύνουσα γνώμη βρίσκεται στη δική τους αυλή· και όχι στη στολή του Haftar. Κι ας έχει “χάσει” ότι έχει… (Στο κάτω κάτω, όταν αρρώστησε βαριά, οι γάλλοι γιατροί τον έσωσαν… Έχει υποχρεώση…)

Η Μόσχα, το Παρίσι, ακόμα και το Κάιρο μπορεί (μπορεί όμως και όχι, αυτό θα φανεί στην εξέλιξη των πραγμάτων) να εκτιμήσουν ότι δεν πρόκειται να κερδίσουν περισσότερα απ’ ότι έχουν αυτή τη στιγμή· ότι δεν πρόκειται να κερδίσουν όλη τη λιβύη με τον Haftar για πρόεδρο· ότι δεν τους συμφέρει να δουν στην Τρίπολη άγγλους ή αμερικάνους μισθοφόρους μαζί με τους τούρκους· και πως, κατά συνέπεια, θα πρέπει να γίνει ένας κάποιος συμβιβασμός (απ’ αυτούς που κρατάνε χρόνια μέχρι και αν διαμορφωθούν…). Συνήθως δείγμα για την αναγνώριση τέτοιων πιθανοτήτων (συμβιβασμού) είναι κάποια «κατάπαυση του πυρός», κάποια «εκεχειρία» – που ποτέ δεν τηρείται απόλυτα, ωστόσο θεωρείται «βάση για παραπέρα συζητήσεις»… Το Βερολίνο έχει ανακοινώσει ήδη ότι θα συγκροτηθεί ειδική διεθνής επιτροπή για «ό,τι χρειαστεί»… Μένει να φανεί τι και πότε.

Όπως και να εξελιχθούν πάντως οι καταστάσεις, βρίσκονται άμεσα ή/και έμμεσα τόσες «μεγάλες» και «μεσαίες» δυνάμεις στο λιβυκό πεδίο μάχης του 4ου παγκόσμιου, και διακυβεύονται τόσα στον παγκόσμιο πόλεμο στην αφρική, ώστε το ρημαδογκουβέρνο (όπως, άλλωστε, και οι προηγούμενοι, οι φαιορόζ) δεν είναι κάτι παραπάνω απ’ αυτό που είναι: γελοίοι (και γι’ αυτό επικίνδυνοι) μέσα στον ιμπεριαλιστικό μικρομεγαλισμό τους…

Η μεγάλη παράκαμψη 1

Κυριακή 1 Δεκέμβρη. Έγινε. Ούτε εντελώς ξαφνικά, ούτε εντελώς αναμενόμενα. Προχτές (Παρασκευή) έξι ευρωπαϊκά κράτη (εκ των οποίων τα τέσσερα και μέλη του νατο) ανακοίνωσαν ότι προσχωρούν στην χρήση του INSTEX (Instrument in Support of Trade Exchanges) – του μηχανισμού που έχουν φτιάξει Παρίσι, Λονδίνο και Βερολίνο για να παρακάμπτουν τις αμερικανικές κυρώσεις στα εμπορικά τους νταραβέρια με την Τεχεράνη. Βέλγιο, δανία, φινλανδία, ολλανδία, νορβηγία και σουηδία ανακοίνωσαν ότι …βρισκόμαστε στη διαδικασία να γίνουμε μέτοχοι του INSTEX, διαμορφώνοντας τις εθνικές μας νομοθεσίες…

Ας θυμίσουμε πρώτα περί τίνος πρόκειται. Ο τρόπος που η Ουάσιγκτον μπορεί να ελέγχει τις διεθνείς οικονομικές συναλλαγές (π.χ. τις εμπορικές) , που πάνω του στήνει τις «τιμωρίες» σε όσους δεν υπακούουν στις διαταγές της («κυρώσεις»), είναι το διεθνές σύστημα εκκαθάρισης συναλλαγών SWIFT. Ο Α αγοράζει απ’ τον Β εμπορεύματα Χ αξίας· ο Β αγοράζει απ’ τον Γ εμπορεύματα Ψ αξίας· ο Γ αγοράζει απ’ τον Α εμπορεύματα Ζ αξίας. Στο βαθμό που αυτές οι συναλλαγές γίνονται διατραπεζικά το SWIFT τις καταγράφει διαρκώς, τις ταξινομεί, καταγράφοντας και τις πληρωμές. Από εκεί (μέσω των εκπροσώπων της) η Ουάσιγκτον μαθαίνει τις παγκόσμιες δοσοληψίες. Και έτσι μπορεί να βάζει τιμωρίες.

Σε σχέση με τις κυρώσεις στην Τεχεράνη μετά την αποχώρηση του ψοφιοκουναβιστάν απ’ την 5 + 1 συμφωνία για τα ιρανικά πυρηνικά, τα ευρωπαϊκά κράτη που την είχαν συνυπογράψει δήλωσαν ότι παραμένουν δεσμευμένα σαν αυτήν. Έγιναν έτσι στόχος των αμερικανικών κυρώσεων, αν συνέχιζαν να έχουν δουλειές με τον ιρανικό καπιταλισμό· με εισαγωγές υδρογονανθράκων, αλλά και πολύ περισσότερα.

Η παράκαμψη των τιμωριών απαιτούσε την παράκαμψη του SWIFT. Έτσι, μετά κόπων και βασάνων, φτιάχτηκε το INSTEX (μπήκε επίσημα σε λειτουργία τον περασμένο Ιούλη), που επιτρέπει στα μέλη του να έχουν δοσοληψίες με το ιράν είτε χωρίς να μετακινούν χρηματικά ποσά, είτε χρησιμοποιώντας άλλα νομίσματα εκτός δολαρίου, με «πλάγιο» τρόπο.

Σ’ αυτόν τον μηχανιμό προσχώρησαν προχτές τα 6 κράτη. Και ο αμερικάνος πρεσβευτής στο Βερολίνο Richard Grenell, γνωστό φασιστόμουτρο, ξανα-έβγαλε αφρούς:

… Την ώρα που το ιρανικό καθεστώς σκοτώνει τον ιρανικό λαό και κλείνει το ίντερνετ εσείς κάνετε αυτό;…

Πράγματι, το timing μπορεί να μην είναι τυχαίο. Μπορεί, όμως, να είναι άσχετο με το τι γίνεται στο ιράν. Ποιός θα απέκλειε ότι έχει σχέση με άλλες αμερικανικές κινήσεις, όπως για παράδειγμα τις αναμενόμενες «κυρώσεις» στις ευρωπαϊκές εταιρείες που συμμετέχουν στον nord stream 2;

Η Τεχεράνη, πάντως, χάρηκε. Ελπίζουμε ότι η συμμετοχή των 6 κρατών σ’ αυτόν τον οικονομικό μηχανισμό θα του δώσει καινούργια ενεργητικότητα, και θα τον κάνει περισσότερο επιχειρησιακό δήλωσε ο ιρανός υφ.υπ.εξ. Abbas Araqchi.

Δεν θα υπάρξει άμεσο αποτέλεσμα για την Τεχεράνη. Αλλά και να υπάρξει δεν θα το μάθουμε – έτσι είναι αυτά…

Η μεγάλη παράκαμψη 2

Κυριακή 1 Δεκέμβρη. Ένας απ’ τους τρόπους που δουλεύει το INSTEX είναι με «τεφτέρια». Το ιράν εισάγει μεγάλες ποσότητες φαρμάκων απ’ την ευρώπη, και μπορεί να εξάγει εκεί πετρέλαιο ή άλλα είδη. Κανείς δεν θα πληρώνει. Θα υπάρχει μια ενιαία κοστολόγηση σε ευρώ, και ο κάθε αγοραστής θα είναι «σημειωμένος» για τα χρέη που έχει στους κάθε φορά πωλητές. Τα ποσά θα συμψηφίζονται αμοιβαία τακτικά, έτσι ώστε χωρίς μετακίνηση χρήματος να προχωρούν κανονικά οι εμπορευματικές συναλλαγές.

Είναι αυτός ένας μηχανισμός που η αποκλειστική του χρησιμότητα είναι η προφύλαξη του εμπορίου ανάμεσα σε ευρωπαϊκά κράτη και την Τεχεράνη απ’ το αμερικανικό χρηματοπιστωτικό πανοπτικό; Όχι βέβαια. Αυτός είναι μηχανισμός γενικότερης χρήσης στο διεθνές εμπόριο! Και δεν έχει στόχο να αχρηστέψει μόνο το αμερικανικό «βλέμμα». Αλλά και – αυτό κυρίως – το αμερικανικό νόμισμα, χωρίς οι αρμόδιοι αμερικανικοί μηχανισμοί να μπορούν να καταλάβουν (δηλαδή: να μετρήσουν) τι συμβαίνει· ούτε από ποιούς, ούτε πότε… Θα τολμούσαμε να πούμε: αν το αμερικανοελεγχόμενο SWIFT είναι ως τώρα το μέσο της διεθνούς εμπορικής «νομιμότητας», τότε το INSTEX (και κάθε παρόμοιο) είναι «μηχανισμός παρανομίας».

Αν η Ουάσιγκτον (και όχι μόνο… υπάρχει και το Τελ Αβίβ, μην ξεχνιόμαστε) έχει έναν ιρανικό λόγο να λυσσάει που η παράκαμψη του INSTEX αποκτάει σταδιακά υπόσταση και λειτουργικότητα, έχει πολύ περισσότερους λόγους για να λυσσάει άσχετα με το ιράν. Αν μπουν σ’ αυτόν τον μηχανισμό και η Μόσχα και το Πεκίνο, όπως έχουν κατά καιρούς δηλώσει οι πολιτικές τους βιτρίνες; Όσο περισσότερα κράτη μπαίνουν, τόσο πιο λειτουργικό γίνεται το σύστημα… Κι αν τα ευρωπαϊκά κράτη (δηλαδή οι ευρωπαϊκές εταιρείες) μπουν και στο αντίστοιχο κινεζικό σύστημα; Αν, δηλαδή, διαμορφωθούν διάφορα «ταμπλώ» εκκαθαρίσεων στις διεθνείς εμπορικές συναλλαγές, χωρίς χρήση δολαρίου, και χωρίς να μπορεί να πάρει έστω μυρωδιά η Ουάσιγκτον; Πού πάμε έτσι κύριοι;;;

Απ’ την στιγμή που η Ουάσιγκτον έκανε το δολάριο όπλο, οι αντίπαλοί της (καπιταλιστικά κράτη περιωπής) δεν θα μπορούσαν να περιμένουν πότε, αν και πως θα το χρησιμοποιήσει εναντίον τους. Διάφορες τακτικές αποδολαριοποίησης βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη· κατ’ αρχήν μέσω διμερών κρατικών συμφωνιών να συναλλάσσονται μεταξύ τους στα εθνικά τους νομίσματα.

Αλλά αν προσθέσει κανείς 50 ή 100 τέτοιες διακρατικές συμφωνίες δεν αποκαθιστά τις ευκολίες του διεθνούς εμπορίου που προσέφερε η χρήση του δολαρίου σαν «αξιόπιστου ενδιάμεσου» στις ισοτιμίες και στις τιμές. Το ότι το Α κράτος έχει μια τέτοια συμφωνία με το Β και μια άλλη, χωριστά, με το Γ, δεν σημαίνει ότι το Α και το Γ έχουν ανάλογη. Συνεπώς δεν μπορούν να γίνουν συμψηφισμοί στην τριάδα· μόνο ένας μ’ έναν.

Μηχανισμοί τύπου INSTEX έρχονται να καλύψουν αυτό το κενό: με τιμολογήσεις σε δύο, τρία, το πολύ τέσσερα νομίσματα διεθνούς χρήσης εκτός του δολαρίου (και πάντα με την εναλλακτική μετακίνησης απ’ το ένα στο άλλο) και με την δυνατότητα να γίνονται συμψηφισμοί μεταξύ όλων των μελών του ή μεταφορές χρήματος από τράπεζα σε τράπεζα εκτός δολαρίου και εκτός SWIFT, αυτοί οι μηχανισμοί είναι, από πολιτική άποψη (όχι τεχνική), το ανάλογο του μη τραπεζικού blockchain στη διεθνή κυκλοφορία του χρήματος.

«Ας πούμε κάτι που όλους μας ενώνει»…

Σάββατο 30 Νοέμβρη. Σημαίνουν τα πιο πάνω, και ειδικά το ότι η Άγκυρα και η Μόσχα υποστηρίζουν αντίπαλα στρατόπεδα στη λιβύη, ότι αμφισβητείται η μεταξύ τους στρατηγική σχέση; Καθόλου! Ποιός θα είχε αντίρρηση, για παράδειγμα, με μια de facto διάσπαση του λιβυκού εδάφους; Πάντως όχι η Μόσχα, όχι και η Άγκυρα, που ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την μουσουλμανική αδελφότητα η οποία είναι σύμμαχος του Sarraj.

Απ’ την άλλη μεριά κανείς τους δεν θα χαλιόταν αν αυτές οι δύο πλευρές τα «έβρισκαν» κάποια στιγμή (πράγμα αδύνατο ως τώρα, λόγω των απαιτήσεων του Haftar). O Sarraj έχει το πλεονέκτημα της «αναγνώρισης» της κυβέρνησής του απ’ τον οηε – και το μειονέκτημα της εξαιρετικά μειωμένης εδαφικής επικράτειας. Ο Haftar έχει το πλεονέκτημα της μεγαλύτερης επικράτειας και του ελέγχου των περισσότερων πετρελαιοπήγαδων και λιμανιών φόρτωσης – και το μειονέκτημα ότι θεωρείται «αντάρτης». Είναι αμφίβολο αν χρειάζεται πια την αμερικανική βοήθεια για οτιδήποτε – αλλά ας περιμένουμε…

Υπάρχει κάτι που, παραδόξως, ενώνει τους διεθνείς υποστηρικτές και των δυο πλευρών: ούτε η Μόσχα, ούτε η Ρώμη, ούτε η Άγκυρα, ούτε το Παρίσι, ούτε το Κάιρο, ούτε το Λονδίνο (ο καθένας για τους δικούς του λόγους) δεν θα ήθελαν να μπαστακωθεί ο αμερικανικός στρατός στη λιβύη! Θα είναι ένα «αγκάθι» που κανείς δεν θέλει…