INF treaty

Δευτέρα 22 Οκτώβρη. Δεν είναι «ιστορίες στο τζάκι». Είναι η κινηματική, ανταγωνιστική ιστορία και οι ασυνέχειές της – (μερικές φορές βαθιές σα βάραθρα). Το πιθανότερο είναι πως το γεγονός ότι το ψοφιοκουναβιστάν ξεφορτώνεται την την συνθήκη “intermediate nuclear forces” δεν λέει τίποτα περισσότερο από σφίξιμο στο στομάχι. Όμως αυτή η διακρατική συνθήκη έχει περισσότερα να πει, να θυμίσει, να υποδείξει.

Στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’70 (χρειάζεται, άραγε, να πούμε: της epic δεκαετίας του ’70;) ο λεγόμενος «ψυχρός πόλεμος» μεταξύ «δυτικού» και «ανατολικού» μπλοκ κλιμακωνόταν, με αμοιβαία όξυνση των στρατιωτικών εξοπλισμών. Προς τα τέλη του 1977, κι αφού στα κράτη μέλη του νατο είχαν αρχίσει να συγκεντρώνονται βομβαρδιστικά μεγάλης ακτίνας δράσης και ατομικές βόμβες, η σοβιετική ένωση ξεκίνησε να εγκαθιστά προς τη δυτiκή μεριά του «συμφώνου της Βαρσοβίας» τους μεσαίου βεληνεκούς (με δυνατότητα πυρηνικής κεφαλής) πυραύλους SS-20. Που σημάδευαν την δυτική ευρώπη.

Η «σοβιετική απειλή» ήταν οφθαλμοφανής για τους πολεμοκάπηλους! Παρότι η Ουάσιγκτον είχε αντίμετρα κατά των SS-20 (πυραύλους εκτοξευόμενους από υποβρύχια και, φυσικά, τα βομβαρδιστικά και τις ατομικές βόμβες σε διάφορα αεροδρόμια και αποθήκες – συμπεριλαμβανόμενου του Άραξου στο ελλαδιστάν), προτίμησε να αρπάξει την ευκαιρία. Και να προωθήσει την ακόμα εντονότερη στρατιωτική υπαγωγή της δυτικής ευρώπης στην ψυχροπολεμική αρένα. Στις 12 Δεκέμβρη του 1979 το συμβούλιο του νατο αποφάσισε την εγκατάσταση 572 βάσεων εκτόξευσης πυραύλων με πυρηνικές κεφαλές (464 tomahawk cruise και 108 pershing 2) σε πέντε ευρωπαϊκά κράτη, απ’ το 1983 ως το 1986. Στην αγγλία θα γινόταν εγκατάσταση 160 cruise, στην ιταλία 112 cruise, στη δυτική γερμανία 96 cruise και 108 pershing 2, στο βέλγιο και στην ολλανδία 48 cruise.

Είναι αλήθεια ότι εκτός απ’ το Λονδίνο οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις της εποχής δεν χάρηκαν καθόλου μ’ αυτό που είχαν υπογράψει, δηλαδή την πυρηνική στρατιωτικοποίηση της δυτικής ευρώπης. Την ημέρα που αποφασίστηκε (εκείνον τον Δεκέμβρη του 1979) προστέθηκε, σαν υποτιθέμενο αντίβαρο, κι αυτό: ότι θα έπρεπε να γίνουν διαπραγματεύσεις μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας για κάποιας μορφής αποκλιμάκωση.

Εκείνοι κι εκείνες που θύμωσαν αληθινά για αυτήν την εξέλιξη ήταν, όμως, οι εκατοντάδες χιλιάδες κινηματικοί και κινηματικές, που τέλειωναν την δεκαετία του ’70 με μεγάλη εμπειρία αγώνων και αρνήσεων· αλλά, επίσης, χωρίς έναν προσανατολισμό που να ενοποιεί ριζοσπαστικά τις πολλαπλές ανταγωνιστικές υποκειμενικότητες που είχαν ήδη αναδυθεί.

“Όχι, ευχαριστώ!”

Δευτέρα 22 Οκτώβρη. Τα τέλη της δεκαετίας του ’70 και, ακόμα πιο συστηματικά, οι αρχές της δεκαετίας του ’80 είναι η ιστορική φάση γέννησης του μαζικού και δυναμικού αντιπυρηνικού κινήματος στην (τότε δυτική) ευρώπη, αλλά και στη βόρεια αμερική. Η άρνηση απέναντι στην “άγρια” στρατιωτικοποίηση της (δυτικής) ευρώπης με ανοικτά και ομολογημένα πυρηνικά όπλα λειτούργησε (έξω απ’ τις προβλέψεις των τότε αφεντικών) σαν ο γενικός κωδικοποιητής, σαν η γενική σύνθεση επιμέρους αρνήσεων, συμπεριλαμβάνοντας από αντι-ιμπεριαλιστικές ή/και αντι-πολεμικές παραμέτρους, μέχρι οικολογικές, και από “άγριες” δράσεις μέχρι πασιφιστικές. Αυτό που ονομάστηκε (κυρίως στην κεντρική και στην βόρεια ευρώπη) εναλλακτικό κίνημα ηγεμόνευσε στην αρένα του αντικρατικού / αντικαπιταλιστικού ανταγωνισμού στα ‘80s, γεννώντας σαν “πολιτική μορφή” αυτό που ονομάστηκε (από τότε) πράσινοι… (Η κομματική ιστορία τους είναι ένα έξτρα ζήτημα…)

Η προόπτικη εγκατάστασης των pershing και cruise στη δυτική ευρώπη κινητοποίησε πολλές εκατοντάδες χιλιάδες, για αρκετά χρόνια, ανοίγοντας ταυτόχρονα επιπλέον μέτωπα έξω απ’ τον κύριο στόχο. Οι εξαιρετικά μαζικές διαδηλώσεις (μεγέθους 300.000, 500.000, ακόμα και μεγαλύτερες), οι αποκλεισμοί στρατιωτικών βάσεων, οι συμβολικές επιθέσεις σε υπουργεία και αμερικανικούς στόχους, οι καταλήψεις, οι συγκεντρώσεις σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις ή υποδομές, που κατέληγαν συχνά σε οδομαχίες… Αλλά και η δημιουργία επιτροπών βάσης, η διαμόρφωση ενός “δικτυακά” οργανωμένου κινήματος (πολύ πριν το ψηφιακό “διαδίκτυο”…), η συστράτευση πλήθους υποκειμένων ενάντια στην πιθανότητα ενός πυρηνικού πολέμου / ολέθρου στην ευρώπη, η μαζική αρνησικυρία απέναντι σε κρατικά θεωρήματα που εμφανίζονταν σαν “η αναγκαία άμυνα”, όλα αυτά έκαναν, καθώς προχωρούσε η δεκαετία του ’80, όλο και πιο δύσκολο στην πραγματοποίησή του το νατοϊκό σχέδιο.

Ήταν εκείνο το μαζικό, αποφασισμένο και δυναμικό στους τρόπους δράσης κίνημα που ανάγκασε την Ουάσιγκτον να διαπραγματευτεί σοβαρά με την Μόσχα και να υπογράψει την συμφωνία του 1987! (Στην πραγματικότητα και στο ανατολικό μπλοκ τα αφεντικά είχαν την ίδια ανησυχία: του ξεσπάσματος ενός αντι-πυρηνικού / αντι-πολεμικού κινήματος, που θα συνέθετε όλη τη εμπειρία αρνήσεων κατά της σοβιετικής κρατικο/καπιταλιστικής γραφειοκρατίας).

Το 1987 η ευρώπη, δυτική κι ανατολική, πήρε βαθιά ανάσα με την υπογραφή της INF. Το κίνημα (πολύ περισσότερο απ’ τους ορατούς ήδη από τότε ανταγωνισμούς ανάμεσα στις ηπα και την – δυτική – γερμανία) είχε νικήσει.

Θα μπορούσε να πει κανείς πως, μετά από 30 χρόνια, η ευκολία με την οποία το ψοφιοκουναβιστάν πετάει εκείνη τη συμφωνία στα σκουπίδια αποτελεί, άρα, ήττα; Πρώτ’ απ’ όλα δεν υπάρχει ένα υποκείμενο για να «χρεωθεί» μια τέτοια ήττα… Σημαντικότερο είναι ωστόσο το αν και τι είδους δράσεις και αντιδράσεις απ’ τα «κάτω» θα προκαλέσει ο εντεινόμενος ενδοκαπιταλιστικός / διακρατικός ανταγωνισμός.

Ενώ η πραγματικότητα είναι από κάποιες απόψεις χειρότερη (και σίγουρα πιο σύνθετη) από εκείνη της δεκαετίας του ’80, ως τώρα ο ανταγωνισμός (μας) είναι απογοητευτικός. Ας πούμε πως δουλεύουν «υπόγειες» διεργασίες που πρόκειται να αναδυθούν δυναμικά…

(Καλό θα ήταν να φροντίσουμε να είναι έτσι…)

(φωτογραφίες: Διαδηλώσεις στη – δυτική – γερμανία, το 1983)

Κίνημα της προκοπής; Τέτοιους καιρούς; Πλάκα κάνουμε;

Δευτέρα 22 Οκτώβρη. Η ασταμάτητη μηχανή υποψιάζεται πως ένας μεγάλος αριθμός “απλών υπηκόων” ψυχανεμίζεται μεν πως “κάτι δεν πάει καλά” στη μεγάλη κλίμακα, αλλά προτιμάει να το ξεχνάει· ίσως για να διασώσει τον ύπνο του. Υποψιάζεται επίσης πως ένας αισθητά μικρότερος αριθμός διακινδυνεύει να τον χάσει, παρακολουθώντας είτε έτσι είτε αλλιώς αυτό που “δεν πάει καλά”. Πρόκειται για ανθρώπους που πιθανότατα νοιώθουν ήδη κάποιο “σφίξιμο”…

Μ’ όλο τον σεβασμό, και όσο μας επιτρέπεται: δεν είναι οι “κακές ειδήσεις” αυτές καθαυτές που πέφτουν και μας πλακώνουν. Είναι το ότι “δεν έχουμε κάτι να κάνουμε” τις κλωτσιές στο στομάχι. Κλωτσιές που έρχονται από διάφορες μεριές· όμως για εκείνες που ανήκουν στη “μικρή κλίμακα” της καθημερινότητας (ας πούμε σε ότι αφορά τις δουλειές – πληρωμένες – με ψίχουλα) έχει δημιουργηθεί η ιδέα ότι μπορούν να αντιμετωπιστούν ικανοποιητικά “κατά μόνας”. Η αλήθεια είναι πως ακόμα κι αν αυτό είναι εφικτό αποτελεί εξαίρεση· και πρακτικά θα ήταν καλύτερα αν αυτές οι κλωτσιές αντιμετωπίζονταν “κατά παράταξη”. Το χωρίς αμφισβήτηση βαρύ βάσανο αρχίζει όμως όταν εμφανιστεί η “μεγάλη κλίμακα”: εκεί η υπόδειξη του “κατά μόνας” καταρρέει.

Σαν ζώα (με την τυπική έννοια: ανώτερα θηλαστικά…) που ζουν συλλογικά έχουμε αρκετά εφόδια αντιμετώπισης κινδύνων. Οπωσδήποτε την απαιτούμενη διανοητική δυνατότητα· και όχι μόνο. Το κακό που μας έχει βρει είναι ότι τα δηλητηριώδη μαθήματα του νεοφιλελεύθερου ατομισμού (με γενικό τίτλο “κατά μόνας”…) τα πήραμε για βολικά. Με αποτέλεσμα να μοιάζει βουνό η εγκατάλειψή τους.

Κι έτσι, περισσότερο ακόμα και απ’ τους κινδύνους (τις “κακές ειδήσεις”) εκείνο που πέφτει ακόμα βαρύ είναι η υπενθύμιση ότι το αυθεντικό συλλογικό δεν είναι – και ποτέ δεν ήταν – ένα κουραστικό έξοδο που θα έπρεπε να ξεφορτωθούμε… Αλλά, μάλλον, όρος ζωής. Γιατί το “ο σώζων εαυτόν σωθήτω” τελειώνει στον πρώτο πανικό. Κι αυτό γίνεται απροειδοποίητα.

Μέσα στην απαισιοδοξία της γνώσης υπάρχει πάντα η δυνατή αισιοδοξία της πράξης…

(Το έχουν ζήσει πολλές εκατοντάδες χιλιάδες, απ’ το είδος μας).

Ένας αρχικαραβανάς ανησυχεί

Κυριακή 21 Οκτώβρη. Αν κάνετε συλλογή δυσοίωνων προβλέψεων (άλλοι θα το έλεγαν βίτσιο και άλλοι επαφή με την πραγματικότητα…) προσθέστε και τα λεγόμενα του Jerry Kid. Πρόκειται για τον διοικητή / καπετάνιο του αγγλικού αεροπλανοφόρου Queen Elizabeth, που έπλευσε καμαρωτό μέχρι το Manhattan. Και απο εκεί δημοσιοποίησε προχτές τις ανησυχίες του:

…Σκέφτομαι πως η συγχώνευση της στρατιωτικοποίησης, των κβαντικών υπολογιστών, των αυτόματων συστημάτων μάχης είτε στον αέρα, είτε στην ξηρά είτε στον βυθό της θάλασσας, και των δυνατοτήτων των υπολογιστών και των μηχανών να λαμβάνουν πολύ γρήγορες αποφάσεις με ανατροφοδότηση δεδομένων, όλα αυτά νομίζω ότι θα αλλάξουν ριζικά τον χαρακτήρα του πολέμου…

Νομίζω ότι θα δούμε όλα τα είδη των άθλιων μεθόδων. Βιολογικό πόλεμο, και επίσης επιθέσεις ειδικά εναντίον άμαχων πληθυσμών, μέσω καταστροφών σε υποδομές, ηλεκτρικά δίκτυα, cyber πόλεμο – ένα πλήρες φάσμα δράσεων εναντίον των πληθυσμών που θα είναι βαθιά τρομοκρατικό…

Φαίνεται ότι ο κυρ Jerry ξεχνάει πως αυτές οι επιθέσεις κατά των πληθυσμών γίνονται εδώ και σχεδόν 2 δεκαετίες στο αφγανιστάν, στο ιράκ, στη συρία, στην υποσαχάρια αφρική… Όχι τόσο high tech, αλλά με τα ίδια τρομακτικά αποτελέσματα. Προφανώς όμως, όταν ανησυχεί για την υψηλής τεχνολογίας μαζική εξόντωση αναφέρεται σε πρωτοκοσμικούς πληθυσμούς: αυτοί “αξίζουν τα λεφτά μια τόσο αναβαθμισμένης ‘δημιουργικής καταστροφής’” – έτσι δεν είναι;”

Θα μπορούσαν να είναι οι υπερβολές ενός άθλιου μιλιταριστή… Αν, όμως, κάνει κάποιος τον όχι σπουδαίο κόπο να ψάξει τους θανάτους και τα σακατέματα των ως τώρα παγκόσμιων πολέμων, απ’ τον πρώτο ως τις πιο πρόσφατες φάσεις του τέταρτου, θα διαπιστώσει ιδίοις όμμασι αυτό: η “αναλογία θανάτου” μεταξύ “μάχιμων και άμαχων” αλλάζει διαρκώς σε βάρος των δεύτερων.

Κι αυτό οφείλεται σε δύο παράγοντες. Πρώτον, στις εξελίξεις των τεχνολογιών πολέμου / θανάτου που κινούνται απ’ τον 20ο αιώνα και μετά σε μια όλο και πιο έντονα ανοδική γραμμή “αύξησης της κατά κεφαλήν καταστροφικότητας / φονικότητας” (ανάλογη με την κατά κεφαλήν αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας…). Πράγμα που σημαίνει ότι όλο και μεγαλύτερες πολεμικές καταστροφές μπορούν να προκληθούν με την άμεση ανάμειξη όλο και λιγότερων επίσημα “στρατιωτών”. Και δεύτερον στην όλο και πιο έντονη διασύνδεση, όσμωση μεταξύ “στρατιωτικής” και “civil” σφαίρας στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές κοινωνίες.

Στις αρχές του 20ου αιώνα ο 1ος παγκόσμιος πόλεμος γινόταν κάπου πέρα, μακριά, στην ύπαιθρο, στα χαρακώματα… Στην όξυνση του 4ου (δεν την έχουμε δει ακόμα) οι «υποδομές» που θα γίνουν στόχοι είναι κοινές ανάμεσα στους στρατούς και στους άμαχους… Επιπλέον, το τσάκισμα του ηθικού των πληθυσμών έχει αποδειχθεί σημαντικότερος στόχος απ’ την καταστροφή μερικών αεροπλάνων ή τεθωρακισμένων…

Εδώ είναι που κατεβάζει τα ρολά η ψευτοειρηνόφιλη (ουσιαστικά: «μακρυά απ’ τον κώλο μου κι ας είναι δέκα πόντους…») απώθηση αυτών ακριβώς των πληθυσμών – τα έχουμε πει… Που μέσα στην θολούρα τους αντιμετωπίζουν την ως τώρα μαζική εξόντωση των Άλλων (στη διάρκεια του «πολέμου κατά της τρομοκρατίας»…) σαν «εξαίρεση», που δεν τους αφορά…

(Εν τω μεταξύ το ψοφιοκουναβιστάν πρόκειται να αποχωρήσει από την συμφωνία INF που είχε υπογράψει μετά τιμών το 1987 ο Reagan με τον Gorbachev, για την απαγόρευση κατασκευής πυραύλων μέσου βεληνεκούς (από 500 έως 5.500 χιλιόμετρα) με χερσαίες βάσεις εκτόξευσης. Η Ουάσιγκτον κατηγορεί την Μόσχα ότι την έχει παραβιάσει ήδη (κάτι που δείχνει πιθανό)· αλλά η εκ νέου μαζική ανάπτυξη τέτοιων πυραύλων απ’ τις ηπα έχει κι άλλον στόχο. Το Πεκίνο, το οποίο δεν δεσμεύεται απ’ την αμερικανο-ρωσική συμφωνία του 1987, και φυσικά φτιάχνει τέτοιους πυραύλους…)

Η αυτού μεγαλειότης στην άμμο

Παρασκευή 19 Οκτώβρη. Κάτι ψάχνει ο αγγλικός στρατός, τι όμως; Πριν 2 βδομάδες ξεκίνησε την μεγαλύτερη άσκηση που έχει κάνει εκτός συνόρων εδώ και πάνω από 20 χρόνια, στο μαγευτικό Ομάν. Πεντέμισυ χιλιάδες άγγλοι πεζοναύτες (και αρκετά περισσότερες χιλιάδες ομανέζων μισθοφόρων) θα ταλαιπωρούνται για 3 μήνες στην έρημο.

Δηλωμένος σκοπός απ’ την μεριά του Λονδίνου είναι να εκπαιδευτούν έμψυχα και άψυχα (δηλαδή τανκς, ελικόπτερα, αεροπλάνα, φορτηγά, κλπ) στις «εχθρικές», γεμάτες ζέστη και σκόνη, συνθήκες της ερήμου…

Την αραβική έρημο έχει κατά νου το αγγλικό πεντάγωνο σαν (πιθανό) μελλοντικό πεδίο πολέμου όπου θα δράσει; Ή την αφρικανική; Η λιβύη είναι, ίσως, ένα πιθανό ζήτημα, απ’ την στιγμή που ο φίλος του Παρισιού (και της Μόσχας, και του Καΐρου, και της Ντόχα) αλλά όχι και του Λονδίνου στρατηγός Haftar έχει πάρει το πάνω χέρι…

(φωτογραφία: Και «νερό που καίει» φαίνεται να είναι μέρος της άσκησης – που δεν είναι ουίσκι…)

Η άλλοτε μόνη υπερδύναμη στην πένσα

Παρασκευή 19 Οκτώβρη. … Το αφετηριακό σημείο της στρατηγικής εθνικής ασφάλειας είναι η αναγνώριση ότι η αμερική έχει εισέλθει σε μια περίοδο ανταγωνισμού μεταξύ μεγάλων δυνάμεων, και ότι οι πολιτικές των ηπα στο παρελθόν δεν κατάφεραν ούτε να ανακόψουν αυτήν την αναδυόμενη τάση ούτε να εξοπλίσουν κατάλληλα το έθνος μας για να πετύχει τους στόχους του. Αντίθετα απ’ τις γεμάτες ελπίδα παραδοχές των προηγούμενων κυβερνήσεων, η ρωσία και η κίνα είναι σοβαροί ανταγωνιστές που ενισχύουν τις υλικές και ιδεολογικές προϋποθέσεις για να ανταγωνιστούν την υπεροχή και την ηγεσία των ηπα στον 21ο αιώνα. Συνεχίζει να είναι ένα απ’ τα πιο σημαντικά συμφέροντα εθνικής ασφαλείας των ηπα το να εμποδίσουν την κυριαρχία εχθρικών δυνάμεων πάνω στο έδαφος της ευρασίας. Ο κεντρικός σκοπός της εξωτερικής πολιτικής της κυβέρνησης είναι να προετοιμάσει το έθνος για να αντιμετωπίσει αυτήν την πρόκληση ενισχύοντας συστηματικά τις στρατιωτικές, οικονομικές και πολιτικές βάσεις της αμερικανικής δύναμης…

Αυτή ήταν η δεύτερη παράγραφος στην κατάθεσή του A. Wess Mitchell, στην επιτροπή διεθνών σχέσεων της αμερικανικής γερουσίας, στις 21 Αυγούστου 2018· με τίτλο «η στρατηγική των ηπα απέναντι στην ρωσική ομοσπονδία».

Ως προς το «τι θα κάνουμε απο εδώ και πέρα» ο Mitcell (υφυπουργός εξωτερικών των ηπα για τις ευρωπαϊκές και ευρασιατικές υποθέσεις) δεν προσθέτει κάτι σε προηγούμενες αποφάσεις της ψοφιοκουναβικής κυβέρνησης, όπως, για παράδειγμα, η “στρατηγική εθνικής ασφάλειας”. Το καινούργιο είναι η παραδοχή της αποτυχίας των προηγούμενων αμερικανικών προσπαθειών να εμποδιστεί “η κυριαρχία εχθρικών δυνάμεων πάνω στο έδαφος της ευρασίας”. Είναι, δηλαδή, η τοποθέτηση των τωρινών αμερικανικών ενεργειών στις αλληλουχίες του ιστορικού χρόνου, πράγμα που είναι αρκετό για να διαφωτίσει τόσο για τον χαρακτήρα των “προηγούμενων αποτυχημένων προσπαθειών” όσο και για τα βασικά χαρακτηριστικά εκείνων που τώρα έχουν αρχίσει να ξεδιπλώνονται.

Ο κόσμος στην πένσα

Παρασκευή 19 Οκτώβρη. Ποιές ήταν, λοιπόν, οι προηγούμενες προσπάθειες; Πρώτη και κυριότερη ο προληπτικός πόλεμος κατά της τρομοκρατίας… στη μισή απ’ την γραμμή αντιπαράθεσης Μεσόγειος – Ειρηνικός, πρώτα με την εισβολή στο αφγανιστάν και, στη συνέχεια, με την εισβολή στο ιράκ και την κατασκευή της “ισλαμικής τρομοκρατίας 2.0 με κατάκτηση εδάφους”, του isis, για χρήση σε μεγάλο μέρος της μέσης Ανατολής, της βόρειας Αφρικής και της νοτιοανατολικής Ασίας. (Υπήρχαν βλέψεις για επέκταση της “τρομοκρατίας” στα δυτικά της κίνας, αλλά αυτές απέτυχαν γρήγορα…) Και ύστερα, εξίσου σημαντική, η προσπάθεια δημιουργίας μιας οικονομικο/στρατιωτικής συμμαχίας στην ανατολική και νοτιοανατολική ασία, με σκοπό τον «εγκιβωτισμό» του κινεζικού καπιταλισμού.

Έχουμε αφιερώσει δεκάδες κείμενα / αναλύσεις στο (χάρτινο) Sarajevo, πολύ περισσότερα σχόλια στην ασταμάτητη μηχανή (αλλά και το τετράδιο για εργατική χρήση νο 1) για να εξηγήσουμε τόσο το «πριν» των αμερικανικών ενεργειών (απ’ τον Σεπτέμβρη του 2001 και μετά) όσο και το «τώρα». Ένα απ’ τα βασικά χαρακτηριστικά των προηγούμενων (και ομολογημένα πια αποτυχημένων) προσπαθειών της Ουάσιγκτον να αντιμετωπίσει προκαταβολικά / προληπτικά τόσο το Πεκίνο όσο και την Μόσχα (όταν θεωρούσε αυτά τα καπιταλιστικά κράτη εν δυνάμει ανταγωνιστές της) ήταν πως δεν ήταν άμεσα στρατιωτικές. Απ’ τις «χρωματιστές επαναστάσεις» στο υπογάστριο της Μόσχας ως την προώθηση των φασιστών στην ουκρανία και απ’ τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» ως την ίδια την «ισλαμική τρομοκρατία» η Ουάσιγκτον και οι στενοί της σύμμαχοι απέφυγαν να εμπλακούν σε ένοπλη αναμέτρηση σαν κράτη πρώτης γραμμής εναντίον κρατών πρώτης γραμμής. Χρησιμοποίησε / χρησιμοποίησαν «υποκατάστατα», «εργολάβους», «μισθοφόρους»: ήταν η φτηνή εκδοχή ενός παγκόσμιου πολέμου (αυτό υποστηρίζουμε εδώ και 2 δεκαετίες, του 4ου…) που επέτρεπε να μην φαίνεται τέτοιος στα μάτια των πρωτοκοσμικών υπηκόων.

Αυτή η μέθοδος (λέει καθαρά ο Mitchell, και δεν είναι ούτε ο πρώτος ούτε ο πιο σημαντικός που το λέει), τοποθετώντας την στην ιστορική της συνέχεια, απέτυχε στους στόχους της. Οι ανταγωνιστές των ηπα στο έδαφος (αλλά και στη θάλασσα…) της ευρασίας ενισχύθηκαν θεαματικά μέσα σε λιγότερο από 20 χρόνια. Ο κινεζικός καπιταλισμός είναι αυτός που προκαλεί τρόμο με την απόδοση και την ταχύτητα της επέκτασής του. Όσο για τον ρωσικό, μπορεί από κοινωνικο/οικονομική άποψη να μην επιδεικνύει ως τώρα σπουδαία πράγματα, από στρατιωτική, τεχνολογική και διπλωματική άποψη όμως είναι μια χαρά: κατάφερε να «κατακτήσει» το συριακό έδαφος (και όχι μόνο), για πρώτη φορά απ’ τις ένδοξες εποχές της εσσδ στα ‘60s και στα ‘70s· ενώ ισχυρίζεται ότι κατέχει πολεμική τεχνολογία σαφώς ανώτερη απ’ την αμερικανική…

Αφού απέτυχε η «σκιώδης» φάση του 4ου παγκόσμιου, η φάση που δεν ήταν ανοικτά στρατιωτική / πολεμική· κι αφού η αποτυχία της δεν άφησε τα πράγματα (τους παγκόσμιους συσχετισμούς δύναμης) όπως ήταν το 2001 ή, έστω, το 2005 αλλά είναι πια ολοφάνερη η επιδείνωση σε βάρος των ηπα, τι χαρακτηριστικά μπορεί να έχει απο ‘δω και στο εξής η αμερικανική προσπάθεια «διατήρησης της παγκόσμιας ηγεμονίας στον 21ο αιώνα»;

Οπωσδήποτε πολύ χειρότερα απ’ ότι ως πρόσφατα. Δεν είναι, φυσικά, καθόλου εύκολο πια. Αλλά είναι αδύνατο για τις ηπα να «πέσουν κατηγορία», να γίνουν δηλαδή μια «περιφερειακή» δύναμη ομόλογη και ανάλογη είτε της ρωσίας, είτε της κίνας!! Ο ιμπεριαλισμός δεν είναι μια «επιλογή» που ένα κράτος / κεφάλαιο (και μάλιστα με την αμερικανική ιστορία) θα μπορούσε να αποφύγει, προτιμώντας κάτι πιο «ειρηνικό» και «αναίμακτο». Είναι δομικό καπιταλιστικό καθήκον. Ο αμερικανικός καπιταλισμός (όπως και αρκετοί άλλοι) δεν είναι «αυτάρκης» ούτε ως προς την εκμετάλλευση της εργασίας, ούτε ως προς την εξασφάλιση πρώτων υλών, ούτε ως προς τις αγορές που θα καταναλώσουν τα εμπορεύματά του: θέλει μερίδια του πλανήτη, και θέλει να μην έχουν οι ανταγωνιστές του άλλα ισοδύναμα μερίδια…

Ενώ, λοιπόν, η καθημερινότητα (συμπεριλαμβανόμενης εκείνης που θέλει να λέγεται «πολιτική»…) περιστρέφεται γύρω από ζητήματα τρίτης ή τέταρτης κατηγορίας και σημασίας, στον όχι μακρινό ορίζοντα πυκνώνουν οι κάνες…

Τα κεφάλια στην άμμο

Παρασκευή 19 Οκτώβρη. Η αντί-δραση των πρωτοκοσμικών (χωρίς εξαιρέσεις!!) είναι «ψυχαναγκαστική»: απώθηση. «Αν κάνουμε ότι δεν βλέπουμε τι συμβαίνει, τότε αυτό δεν συμβαίνει».

Παράδειγμα οι όλο και πιο «θερμές» συμμαχικές σχέσεις του ελλαδιστάν, τόσο με την Ουάσιγκτον όσο και με το Τελ Αβίβ. Η μαζική εθνική απώθηση συμβουλεύει καταπραϋντικά πως αυτές οι σχέσεις θα είναι αναίμακτες, όσο κι αν τραβήξουν στο χρόνο. «4ος παγκόσμιος πόλεμος»; Μα όχι, τι λέτε; Δεν γίνεται – δεν γίνεται – δεν γίνεται!!! Ίσως «μπορεί» να γίνει…. κάποτε στο μακρινό μέλλον… Κι αυτό ενόσω το ελληνικό κράτος / παρακράτος / κεφάλαιο σχεδόν εκλιπαρεί τόσο την Ουάσιγκτον όσο και το Τελ Αβίβ να «βοηθήσει»…

Σε τι να βοηθήσει και πως; Αν όλες αυτές οι «βοήθειες» εγγράφονται στην εξέλιξη (και στην «θέρμανση») του 4ου παγκόμιου (όπως υποστηρίζουμε) τι είναι αυτό που προσφέρει το ελλαδιστάν στους «συμμάχους» του; Τον φοβερό και ανίκητο στρατό του; Όχι… Τα τρομερά και ακαταμάχητα όπλα του; Ούτε γι’ αστείο… Την στρατηγική του σκέψη; Εδώ γελάνε όλοι μέχρι δακρύων… Τότε τι;

Αυτό που προσέφερε σ’ όλους τους προηγούμενους παγκόσμιους πολέμους, τον 1ο, τον 2ο, τον 3ο (τον επονομαζόμενο: ψυχρό): την γεωγραφική θέση του! Ξηρά, θάλασσα, αέρα. Σε κανέναν απ’ τους προηγούμενους παγκόσμιους πολέμους ο ελληνικός ιμπεριαλισμός δεν είχε κάτι άλλο να «καταθέσει στην αρένα» εκτός απ’ την γεωγραφία του. Και, φυσικά, τους λαιμούς των υπηκόων του, μάχιμων ή άμαχων, σαν «μπάζα». Γι’ αυτήν την προσφορά που (ποτέ, ποτέ, ποτέ!) δεν ήταν «αναίμακτη», ο ελληνικός ιμπεριαλισμός ανταμοιβόταν στις διεθνείς μεταπολεμικές συμφωνίες και μοιρασιές· αφού συνέβαινε να βρίσκεται πάντα με την μεριά των νικητών… Χάρη σ’ αυτήν την προσφορά τα ντόπια αφεντικά έγιναν αυτά που είναι σήμερα, από οικονομική, ιδεολογική και ηθική άποψη: η γεωπολιτική πρόσοδος ήταν και παραμένει το «επιχειρησιακό μοντέλο» του ελληνικού κράτους / παρακράτους / κεφάλαιου / ιμπεριαλισμού. Όπως η πολιτική πρόσοδος, σαν «ιμπεριαλισμός εσωτερικού», είναι η ποτισμένη ως το μεδούλι, κυρίαρχη «αντίληψη για τα καλά και συμφέροντα»…

Τόσο η πολιτική όσο και η γεωπολιτική πρόσοδος απ’ το αίμα έχουν βγει, κι εκεί επιστρέφουν όταν τα πράγματα ζορίζουν. Οι νεκροί, φυσικά, δεν μιλάνε ούτε διεκδικούν το δίκιο τους. Όμως αυτούς ακριβώς τους νεκρούς (της τάξης μας) κουβαλάμε για να μας υποδεικνύουν να μην χαζεύουμε, να μην ξεγελιόμαστε, να μην παραμυθιαζόμαστε. (Τίποτα ευκολότερο όμως απ’ το να τους ξεφορτωνόμαστε και να τους πουλάμε κι αυτούς και την πείρα τους…)

Μπορεί όλα αυτά να είναι εξαιρετικά δυσάρεστα. Ίσως, όμως, το πραγματικά δυσάρεστο να είναι ένα και μόνο ένα: κανείς δεν διαλέγει ούτε πότε ούτε σε ποιο μέρος θα γεννηθεί! Μπορεί όμως να διαλέξει (ή να μην διαλέξει) αν θα αντισταθεί..

Το σίγουρο είναι πως καμία απώθηση δεν έσωσε ποτέ κανέναν απ’ τους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς των αφεντικών «που του έτυχαν»…

Μέτωπο του Ειρηνικού 1

Παρασκευή 12 Οκτώβρη. Ακόμα κι αν σ’ αυτήν εδώ την μικρή απόληξη της χερσόνησου του Αίμου όλο το σύμπαν έχει το σχήμα κωλοτρυπίδας (συγγνώμη για την αθυροστομία…), οι συμμαχίες των ντόπιων αφεντικών θα έπρεπε να τραβάνε την προσοχή· ως προς το τι ακριβως κάνουν αυτοί οι σύμμαχοι. (Έτσι το λέμε, δεν υπάρχει πιθανότητα να πείσουμε κανέναν. Κι όταν πέσει ο ουρανός, πάλι κάποια βλακεία θα εφευρεθεί για παρηγοριά).

Ο βαθύπλουτος Ray Dalio (αναφερθήκαμε σ’ αυτόν και στις απόψεις του στο πρόσφατο Sarajevo.pdf 131a) επιμένει να καταγράφει τις σχέσεις Ουάσιγκτον – Πεκίνου, για να αποδείξει ότι η αντιπαράθεση έχει πάψει προ πολλού να είναι «εμπορικός πόλεμος». Είναι μάλλον απαισιόδοξος, αλλά η λίστα του έχει την αξία της:

– Στις 20 Σεπτέμβρη η Ουάσιγκτον επέβαλε κυρώσεις κατά της διεύθυνσης εξοπλισμών του Πεκίνου, επειδή αγόρασε ρωσικά αεροπλάνα και αντιαεροπορικά συστήματα.

– Αυτό οδήγησε σε μια ισχυρή φραστική αντίδραση το κινεζικό καθεστώς, που στις 22 Σεπτέμβρη κατηγόρησε τις ηπα ότι «δεν έχουν δικαίωμα να ανακατεύονται» και ότι «η στάση των ηπα είναι μια θρασύτατη παραβίαση των βασικών αρχών των διεθνών σχέσεων, μια εκδήλωση ολοκληρωτικής ηγεμονίας και μια σοβαρή ζημιά στις σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες και τους στρατούς τους».

– Στις 24 Σεπτέμβρη οι ηπα ανακοίνωσαν ότι θα πουλήσουν στρατιωτικό εξοπλισμό αξίας 330 εκατομυρίων δολαρίων στην Ταϊβάν. Στις 25 Σεπτέμβρη το Πεκίνο δήλωσε την «έντονη δυσαρέσκεια και την ισχυρή του αντίθεση» σ’ αυτήν την πώληση, υποστηρίζοντας ότι «παραβιάζει σοβαρά» την διεθνή νομοθεσία, και ότι αυτή η πράξη μπορεί «να προκαλέσει σοβαρή ζημιά στις σχέσεις ηπα – κίνας».

– Στις 25 Σεπτέμβρη το Πεκίνο απέρριψε το αίτημα μιας αμερικανικής στρατιωτικής νηοπομπής να επισκεφτεί εθιμοτυπικά το Hong Kong.

– Στις 26 Σεπτέμβρη το ψόφιο κουνάβι κατηγόρησε το Πεκίνο ότι προσπαθεί να επηρρεάσει τις ενδιάμεσες εκλογές στις ηπα, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο να επιβάλει επιπλέον κυρώσεις μ’ αυτήν την αφορμή.

– Στις 30 Σεπτέμβρη ένα κινεζικό πολεμικό πλησίασε σε απόσταση λίγων μέτρων ένα αμερικανικό, αναγκάζοντάς το να αλλάξει πορεία για να αποφύγει την σύγκρουση. Το περιστατικό έγινε στη περιοχή κοντά στα νησιά Spratly, στη νότια θάλασσα της κίνας, που το Πεκίνο θεωρεί ότι είναι στην κυριότητά του, αλλά γειτονικά κράτη την αμφισβητούν.

– Στις 1 Οκτώβρη ακυρώθηκε η επίσκεψη του αμερικάνου υπ.αμ. Mattis («τρελού σκύλου») στο Πεκίνο.

– Στις 4 Οκτώβρη του ειδησειογραφικό πρακτορείο Bloomberg δημοσιοποίησε το αποτέλεσμα έρευνας σύμφωνα με την οποία οι κινεζικές μυστικές υπηρεσίες έχουν τοποθετήσει ένα μικροσκοπικό κύκλωμα / κατάσκοπο στις motherboards διάφορων υπερ-υπολογιστών που χρησιμοποιούν μεγάλες αμερικανικές εταιρείες αλλά και κρατικές υπηρεσίες. (Αργότερα η amazon και η apple διέψευσαν ότι έχει γίνει κάτι τέτοιο· θα πρέπει ωστόσο να συνυπολογιστεί ότι αν όντως είχε συμβεί πιθανότατα να μην το παραδέχονταν, αφού θα έπρεπε να διασώσουν το κύρος τους…)

– Στις 4 Οκτώβρη ο αμερικάνος αντιπρόεδρος Pence έκανε μια ομιλία στην οποία περιέγραψε «τον ανταγωνισμό μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων», κατά τον οποίο (υποστήριξε) «οι κινεζικές μυστικές υπηρεσίες έχουν οργανώσει την γενικευμένη κλοπή της αμερικανικής τεχνολογίας», και ότι «η κίνα έχει επιδοθεί σε μια χωρίς προηγούμενο προσπάθεια να επηρρεάσει την αμερικανική κοινή γνώμη για τις εκλογές του 2018 αλλά και για τις προεδρικές του 2020». Συνέχισε τονίζοντας ότι «το Πεκίνο χρησιμοποιεί πλέον την δύναμή του όπως ποτέ πριν στο παρελθόν. Ξοδεύει για τον στρατό του όσα όλα τα υπόλοιπα ασιατικά κράτη μαζί, και έχει δώσει προτεραιότητα στο να εξαφανίσει τα αμερικανικά στρατιωτικά πλεονεκτήματα στην ξηρά, στον αέρα, στη θάλασσα και στο διάστημα».

– Στις 10 Οκτώβρη το αμερικανικό υπ.οικ. δήλωσε ότι θα χρησιμοποιήσει τις νέες δυνατότητες που ενέκρινε το κογκρέσσο νωρίτερα φέτος για να εξετάσει πιο αυστηρά τις κινεζικές επενδύσεις στον αμερικανικό τεχνολογικό τομέα.

Για τρεις βδομάδες δεν θα τα έλεγε κανείς λίγα, ούτε όμως και «πόλεμο – πόλεμο». Πράγματι. Μόνο που η λίστα δεν περιλαμβάνει πολλά άλλα. Απ’ τις διεθνείς «επενδυτικές» κινήσεις του κινεζικού καπιταλισμού στην ασία, στην αφρική και στη λατινική αμερική, ως τις κινήσεις του σε ότι αφορά την κορεατική χερσόνησο… Την «χρυσή βίδα» του αμερικανικού ιμπεριαλισμού στον δυτικό Ειρηνικό / ανατολική Ασία.

Αν σας βολεύει, πείτε το “ειρήνη”…

Παρασκευή 12 Οκτώβρη. Πριν λίγους μήνες το αφεντικό της Μόσχας (ο Putin) ζήτησε απ’ το σύνολο των ρωσικών βιομηχανικών υποδομών να αναδιαρθρωθούν με τρόπο τέτοιο ώστε να μπορούν να υποστηρίξουν τον ρωσικό στρατό σε περίπτωση πολέμου. Φυσικά τέτοιες δουλειές δεν γίνονται με λόγια· τα λόγια είναι ένα είδος «προειδοποιητικών δημόσιων σχέσεων»…

Πριν μια βδομάδα ήρθε η σειρά της Ουάσιγκτον να ανακοινώσει δημόσια το ίδιο. Το αμερικανικό πεντάγωνο δημοσιοποίησε ένα «manual» 146 σελίδων, με τίτλο «Αποτιμώντας και Ενισχύοντας την αποτελεσματικότητα της Βιομηχανικής και Αμυντικής Κατασκευαστικής Βάσης και Εφοδιαστικής Αλυσίδας των ΗΠΑ». Οι οδηγίες κάνουν ξεκάθαρο ότι χρειάζεται μια ευρύτερη αναδιάρθρωση της οικονομίας ώστε να κάνει τον αμερικανικό στρατό ικανό να «πολεμήσει εναντίον ισοδύναμου ανταγωνιστή». Σαν βασικός τέτοιος υποδεικνύεται το Πεκίνο και «η γρήγορη ανάπτυξη, κάτω απ’ το σχέδιο made in china 2025’ της τεχνητής νοημοσύνης, των κβαντικών υπολογιστών, της ρομποτικής, των αυτόνομων οχημάτων, των ιατρικών μηχανημάτων υψηλής ακρίβειας, του εξοπλισμού των πλοίων με υψηλή τεχνολογία και άλλες αναπτυσσόμενες τεχνολογίες κρισιμες για την εθνική άμυνα”.

Η ιστορία του αμερικανικού (αλλά και του ρωσικού, άλλοτε σοβιετικού) στρατο-βιομηχανικού συμπλέγματος δεν είναι χθεσινή. Το κινέζικο ακολουθεί ανάλογο δρόμο. Θα μπορούσε, λοιπόν, να καθησυχαστεί ο καθένας θεωρώντας ότι “μια απ’ τα ίδια, τα έχουμε ξανακούσει”. Η εκδοχή ενός “νέου ψυχρού πολέμου” διαδίδεται από διάφορους δημαγωγούς, σαν ηρεμιστικό…

Όμως πέρα απ’ το γεγονός ότι ο λεγόμενος “ψυχρός πόλεμος” (: 3ος παγκόσμιος) ήταν μια ειδική εξαίρεση στην ιστορία (και όχι μόνο του καπιταλισμού) που, κατά τη γνώμη μας, δεν μπορεί να επαναληφθεί, υπάρχει τώρα μια σημαντική διαφορά σε ότι αφορά τους συσχετισμούς δυνάμεων σε σύγκριση με πριν από 40 χρόνια. Τότε κανείς δεν απειλούσε την αμερικανική ισχύ στη βάση της, δηλαδή τόσο στην “οικονομία” όσο και στην “τεχνολογία” της.

Τώρα τα δεδομένα έχουν αλλάξει πάρα πολύ… Η αμφισβήτηση της αμερικανικής ηγεμονίας (ή και ισχύος) δεν είναι θεωρία· εξελίσσεται ήδη. Αντίθετα, εκείνο που έχει μείνει σταθερό επειδή είναι δομικό χαρακτηριστικό του καπιταλισμού, είναι αυτό που δεν λέγεται: πως τέτοιου είδους “πολεμικές αναδιαρθρώσεις” του κεφάλαιου μπορεί να ξεκινούν μεν πριν απ’ την επίσημη κήρυξη ενός (παγκόσμιου) πολέμου προετοιμάζοντάς την, ωστόσο επιταχύνονται, ορθολογικοποιούνται, ελέγχονται (ως προς την απόδοσή τους) και τελικά κατοχυρώνονται μέσα στη φωτιά…

(Ωστόσο, μπορεί ο καθένας να πει “σιγά μωρέ…”

Το έχουμε ακούσει ξανά και ξανά…)