Tag: πόλεμος

Το «κάποτε» σαν η γενεαλογία του «τώρα» 2

Τετάρτη 21 Μάρτη. Σαν καραβανάς ο Clark δεν μπορούσε να έχει πολιτική εποπτεία και αντίληψη για το τι σχεδιαζόταν στις ηπα απ’ τα ‘90s και για το τι μπήκε σε εφαρμογή με «αφορμή» το «Περλ Χάρμπορ» που είχαν πεθυμήσει πολύ νωρίτερα οι πολεμοκάπηλοι του «νέου αμερικανικού αιώνα», την περιβόητη «11η Σεπτέμβρη». Δεν τα είχαν κρύψει ωστόσο αυτά τα σχέδια· ούτε τώρα τα κρύβουν.

Ο σχεδιασμός τους δεν «βγήκε» τότε, κυρίως επειδή «βούλιαξαν» στην κατοχή του ιράκ μετά το 2003 (ενώ περίμεναν ότι θα ήταν μια εύκολη και γρήγορη επιχείρηση), κι έτσι, ενώ απ’ το 2004 και μετά τόσο η Δαμασκός όσο και η Τεχεράνη ήξεραν ότι είναι ο επόμενος στόχος, βρήκαν χρόνο να βραχυκυκλώσουν καθυστερώντας τον τον αμερικανικό στρατό, κρατώντας τον «μέσα» στο ιράκ· και στο αφγανιστάν φυσικά. Η συμβολή της Μόσχας (αλλά και του Παρισιού σε ότι αφορά την συρία) σ’ αυτήν την «προσωρινή εξουδετέρωση» των ιμπεριαλιστικών σχεδίων της Ουάσιγκτον είναι άγνωστη μεν, αλλά εμείς την θεωρούμε «διαισθητικά» ιδιαίτερα ουσιαστική.

Η σειρά της λιβύης ήρθε αργότερα, αφού το άκαμπτο πατερναλιστικό καθεστώς του Καντάφι δεν μπόρεσε να διαχειριστεί αποτελεσματικά και ειρηνικά τις εναντίον του διαδηλώσεις… Και η συρία του ολοκληρωτικού καθεστώτος του Άσαντ ήρθε αμέσως μετά, πάλι για τους ίδιους λόγους: όπως για την Ουάσιγκτον έτσι και για αυτά τα καθεστώτα το μόνο διαθέσιμο εργαλείο είναι το «σφυρί» – δηλαδή η στρατιωτική καταστολή. Σφάζοντας ο Άσαντ τους ειρηνικούς εναντίον του διαδηλωτές προετοίμαζε το οικτρό τέλος του, από κάποιον “isis” ή κάτι παρόμοιο, υπό την κατάλληλη καθοδήγηση όχι μόνο της Ουάσιγκτον αλλά και αρκετών άλλων. Έσκαβε τον λάκο του…

Το γεγονός ότι η Μόσχα θεώρησε κρίσιμο να αναποδογυρίσει το τραπέζι όχι μόνο της «τύχης» του Άσαντ (ενώ δεν το είχε κάνει για τον Καντάφι) αλλά, κυρίως, της νέας ιμπεριαλιστικής μεθοδολογίας των ηπα (μέσω των «εργολάβων ουαχαβιτών ισλαμιστών»), οφείλεται, σε ικανό βαθμό, απ’ το γεγονός ότι «είδε το έργο»: όπως στη μέση Ανατολή έτσι και στον Καύκασο! Το είπε τότε η Μόσχα, όπως το είπε και το Πεκίνο, που είδε το ίδιο έργο (: επαρχία Ξινγιάνγκ): αν δεν τους σταματήσουμε εκεί θα τους βρούμε μπροστά μας εδώ. Στα λόγια αυτοί που έπρεπε «να σταματήσουν εκεί» ήταν οι «ισλαμιστές τρομοκράτες». Στην πράξη ήταν ο αμερικανικός (και όχι μόνο) ιμπεριαλιστικός σχεδιασμός.

Μπορούμε να πούμε, με απόλυτη βεβαιότητα, ότι ως τώρα «τους σταμάτησαν εκεί». Το 2001 η Ουάσιγκτον θεωρούσε ότι θα «καθάριζε» αστραπιαία με τον δικό της στρατό όποιο καθεστώς δεν της άρεσε· υπέστη μια τακτική ήττα όταν καθηλώθηκε απ’ το αντάρτικο τόσο στο ιράκ όσο και στο αφγανιστάν· στη συνέχεια επέλεξε να αξιοποιήσει αυτήν την «εδαφική μορφή» αντάρτικου προς όφελός της, και προχώρησε σ’ αυτό, μετά από διάφορες δοκιμές, με την τελική μορφή «isis»· η ρωσική και ιρανική στρατιωτική παρέμβαση (και η αλλαγή κατεύθυνσης απ’ την Άγκυρα..) ακύρωσαν αυτό το εργαλείο (όχι μόνο στη συρία αλλά και στο ιράκ, τώρα τείνουν να το αχρηστέψουν και στο αφγανιστάν), μεταφέροντας τον 4ο παγκόσμιο πόλεμο κοντύτερα στις καθαρές μορφές του, κοντύτερα στην αλήθεια του: σαν διακρατικό…

Τίποτα απ’ τα πιο πάνω δεν είναι μυστικό ή άγνωστο!!! Δικαιούμαστε λοιπόν να διατυπώνουμε αυτήν την στιγμή δύο απορίες. Μια «μικρή» και μια «μεγάλη»:

Η μικρή: ποιοί παριστάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν τον βρώμικο ρόλο του pkk όταν “δένεται” πάνω στον αμερικανικό στρατό, ρόλο βρώμικο και φονικό πρώτα και κύρια σε βάρος των κούρδων πληβείων που τους έχει μετατρέψει ήδη σε «κρέας» για το μενού της Ουάσιγκτον· ρόλο που παίζει για δεύτερη φορά τα τελευταία 40 χρόνια;

Η μεγάλη: ποιοί απωθούν την αλήθεια ότι δεν μας αναλογεί (σαν σύγχρονη εργατική τάξη) να «διαλέξουμε στρατόπεδο», δηλαδή να διαλέξουμε γωνία στο σφαγείο, αλλά αντίθετα, οφείλουμε να στραφούμε πρώτα και κύρια ενάντια στο στρατόπεδο που διάλεξαν τα ντόπια αφεντικά, «οι δικοί μας στρατηγοί» του κράτους, του παρακράτους, του κεφάλαιου… όχι, βέβαια, σαν «φίλοι των άλλων» αλλά με ξεκάθαρο στόχο κατ’ αρχήν την «αποχή» απ’ τον 4ο παγκόσμιο και, άρα, (επειδή δεν θα μας κάνουν τη «χάρη»!) την δυναμική, πρακτική εργατική αντίσταση σε κάθε μεθόδευσή του;

(Φυσικά δεν πρέπει να μένουμε στις απορίες, στις ερωτήσεις. Πρέπει να δίνουμε και τις σωστές απαντήσεις…)

Το ψοφιοκουναβιστάν μαρσάρει…

Δευτέρα 5 Μάρτη. Είναι απίθανο ότι οι εφευρέτες του twitter σκέφτηκαν «να ένα καλό μέσο για να κηρύξει κάποιος πόλεμο». Ωστόσο αυτό γίνεται. Είτε την επαρχιακή κλίμακα διαγωνισμού βλακείας (στην ελληνική πολιτική σκηνή…) είτε στην παγκόσμια σκηνή, χάρη στον ένα και μοναδικό παλιάτσο: τον πρόεδρο των ηπα.

… Αν η ε.ε. θέλει ν’ αυξήσει κι άλλο τους μαζικούς δασμούς της και τα εμπόδια στις αμερικανικές εταιρείες που κάνουν δουλειές εκεί, εμείς απλά θα βάλουμε φόρο στα αυτοκίνητά τους που ελεύθερα εισάγονται στις ηπα. Το ‘χουν κάνει αδύνατο για τα αυτοκινητά μας (και πολύ περισσότερα) να πουληθούν εκεί. Μεγάλη εμπορική ανισορροπία…

Έτσι κι αλλιώς δεν είναι σε θέση να πει περισσότερα· μπλοκάρει. Αλλά «τιτιβίζοντας»;

Πράγματι ο home made αμερικανικός καπιταλισμός λαχανιάζει μπροστά στον ευρωπαϊκό (εννοημένο σαν ε.ε.): το 2017 το εμπορικό έλλειμμα των ηπα στα νταραβέρια τους με την ε.ε. ήταν κάτι παραπάνω από 11 δις δολάρια· και δεν ήταν τα αμάξια η μόνη αιτία. Το δε συνολικό τους εμπορικό έλλειμμα, στο παγκόσμιο εμπόριο, ήταν την ίδια χρονιά 800 δις δολάρια. Αυτά παρά την σχετική υποτίμηση του δολαρίου.

Πως ο καπιταλισμός που στη δεκαετία του ’90 (πριν μόνο μια 20ετία δηλαδή) όχι μόνο ανέμιζε την αυτοπεποίθησή του για την παγκόσμια ανωτερότητά του αλλά, εξαιτίας της προωθούσε την φιλελευθεροποίηση του παγκόσμιου εμπορίου, τρικλίζει τώρα κάνοντας κόλπα που δεν πρόκειται να τον αναστήσουν; Όταν οι δύο διαδοχικές κυβερνήσεις των «δημοκρατικών» (Κλίντον) σκόπευαν, για παράδειγμα, να κάνουν την ασία «εργοστάσιο του πλανήτη» για λογαριασμό του αμερικανικού κεφάλαιου έκαναν τόσο λάθος;

Όχι, δεν έκαναν τότε. Η αμερικανική καπιταλιστική ενδοχώρα θα μπορούσε να εισάγει οποιονδήποτε αριθμό αυτοκινήτων, ατσαλιού ή αλουμινίου, υπό δύο προϋποθέσεις: να έχει την πλήρη νομισματική (και χρηματοπιστωτική) κυριαρχία στον «απελευθερωμένο» πλανήτη, και να έχει μόνιμη πρωτοπορεία σ’ όλο το φάσμα των «νέων τεχνολογιών» και των εφαρμογών τους.

Όμως τα χάνει και τα δύο. Ειδικά μετά τον πιο πρόσφατο σπασμό της συνεχιζόμενης κρίσης / αναδιάρθρωσης (αυτόν που είχε αναπόφευκτα χρηματοπιστωτική μορφή και ξεκίνησε, επίσης αναπόφευκτα, από εκεί που ο χρηματοπιστωτισμός είχε την μεγαλύτερη «ανάπτυξη», τις ηπα δηλαδή) διάφορα άλλα καπιταλιστικά κράτη πρώτης γραμμής οργανώνουν τις άμυνες τους. Το δολάριο χάνει σταθερά την ακτίνα κυκλοφορίας του σα διεθνές νόμισμα, και μαζί χάνουν την ηγεμονική τους θέση οι αμερικανικές τράπεζες.

Όσο για την τεχνολογική πρωτοπορεία; Σε αντίθεση με την ακμή της 2ης βιομηχανικής επανάστασης πριν έναν αιώνα, της επανάστασης του ατσαλιού και της πετρελαϊκής διύλισης, όπου όποιος είχε τεχνολογικά πλεονεκτήματα μπορούσε να ελπίζει ότι θα τα κρατούσε για πολύ καιρό (αν, φυσικά, εξασφάλιζε τις πρώτες ύλες…), στην 3η και, ακόμα περισσότερο στην 4η τα τέτοιου είδους πλεονεκτήματα αλλάζουν γρήγορα «χέρια». Ήταν, για παράδειγμα, μια αμερικανική εταιρεία (η apple) που εμφανίστηκε κάποια στιγμή μ’ ένα εντυπωσιακό τεχνικό / εμπορικό πλεονέκτημα: το πρώτο smart phone… Πόσο χρόνο χρειάστηκε για να αντιγραφεί, όχι μία αλλά πολλές φορές, και μάλιστα σε αξιόλογα χαμηλότερες τιμές; Ελάχιστο…

Ή όταν, άλλο παράδειγμα, πριν ελάχιστες ημέρες, ο Πούτιν έκανε επίδειξη ενός τμήματος (όπως είπε, προειδοποιητικά) των νέων όπλων του, το σοκ θα πρέπει να ήταν ανάλογο με τα νέα της εκτόξευσης, απ’ τους σοβιετικούς, του πρώτου τεχνητού δορυφόρου γύρω απ’ τη γη, του Sputnik, το 1957: τα αμερικανικά αφεντικά τρόμαξαν με την διαπίστωση πως έχαναν την τεχνολογική πρωτοπορεία… Με μια ουσιαστική διαφορά: ο καπιταλιστικός βορράς ήταν τότε ήδη μοιρασμένος· ενώ τώρα είναι όλος ο πλανήτης υπό διεκδίκηση…

Οι συντηρητικοί στις ηπα (και όχι μόνον αυτοί) αποδίδουν την ήττα τους στην καπιταλιστική αρένα στα “κόλπα” των ανταγωνιστών τους. Πράγματι, τέτοια κόλπα γίνονται· αλλά δεν είναι αυτός ο λόγος. Η αιτία είναι η σχέση “ποιότητας προς τιμή” πολλών εμπορευμάτων. Κι όχι μόνο αυτό. Αν παρακολουθεί κανείς κάπως συστηματικά τις τεχνολογικές εξελίξεις, είναι εύκολο να το διαπιστώσει: οι ειδήσεις για νέες εφευρέσεις και εφαρμογές, είτε αφορούν τις βιοτεχνολογίες είτε την κβαντική φυσική, έρχονται πια απ’ την ασία (και ειδικά την κίνα) κι όχι απ’ τις ηπα…

Αφού έχασε, λοιπόν, τις δύο προϋποθέσεις του, ο home made αμερικανικός καπιταλισμός (και το ψόφιο κουνάβι είναι απλά η γελοία έκφραση υπαρκτών προβλημάτων του), μέσα στην πλανητική ρευστότητα όπου το άλλοτε στήριγμα του made in usa (η τότε δυτική ευρώπη…) δεν υπάρχει πια σαν εμπορικό / τεχνολογικό δεκανίκι, «αναδιπλώνεται», προσπαθώντας να οχυρωθεί απέναντι στους βασικούς ανταγωνιστές του. Είναι βιώσιμη αυτή η τακτική;

Κατά την γνώμη μας όχι. Στην Ουάσιγκτον έχει απομείνει ένα μόνο πλεονέκτημα, το οποίο κινδυνεύει να χάσει γρηγορότερα απ’ ότι φοβάται: η στρατιωτική ισχύ της. Τα «κακά νέα» που άκουσε προχτές απ’ την Μόσχα μπορεί αύριο – μεθαύριο να τα ακούσει το αμερικανικό υπουργείο πολέμου και απ’ το Πεκίνο… Κι αυτό το «πλεονέκτημά» του ο αμερικανικός καπιταλισμός δεν το αναδιπλώνει. Το αντίθετο: το εξαπλώνει όσο περισσότερο μπορεί. Ξέρουν τα αφεντικά του (όπως και όλα τα υπόλοιπα…) την απόλυτη καπιταλιστική αλήθεια: η καταστροφή μπορεί να γίνει «παραγωγική»…

Πόσους και τι είδους πολέμους θα κηρύξει ακόμα, «σαν πουλάκι», το ψόφιο κουνάβι; Και πόσους θα χάσει πριν «αλέκτωρ λαλήσει»;

Όχι καλά μαντάτα

Πέμπτη 1 Φλεβάρη. … Ξεκινώντας απ’ την πρώτη σύγκρουση στο Περσικό Κόλπο το 1990 – 91, οι Ηνωμένες Πολιτείες πολεμούν διαρκώς εδώ και 25 χρόνια. Ενώ χρησιμοποιούν προπαγαναδιστικά κλισέ, όπως υπεράσπιση των ανθρωπινών δικαιωμάτων και πόλεμος κατά της τρομοκρατίας για να κρύψουν τους πραγματικούς στόχους των επεμβάσεών τους στη Μέση Ανατολή, στην Κεντρική Ασία και στην Αφρική, όπως επίσης την σύγκρουσή τους με την Ρωσία και την Κίνα, οι ΗΠΑ στην πραγματικότητα κάνουν αγώνα για την παγκόσμια ηγεμονία. Καθώς οι ΗΠΑ προσπαθούν να αντιμετωπίσουν την οικονομική τους αδυναμία και τις επιδεινούμενες εσωτερικές κοινωνικές εντάσεις, η εκ μέρους τους κλιμάκωση των στρατιωτικών επιχειρήσεων απειλεί να εξελιχθεί σε πλήρη παγκόσμιο πόλεμο, ανάμεσα σε κράτη με πυρηνικά όπλα…

Αν σας θυμίζουν αυτά μια γνώμη που ίσως έχει διαβάσει στο Sarajevo εδώ και χρόνια (και στην ασταμάτητη μηχανή τα δύο τελευταία), καμμία σχέση! Πρόκειται για μια παράγραφο απ’ το βιβλίο Ένα τέταρτο αιώνα πολέμου, του (τροτσκιστή) David North, που εκδόθηκε τον Ιούλη του 2016. Είναι σίγουρο: όταν το λένε αυτόνομοι εργάτες είναι «κόλλημα». Αν το πει και κανάς άλλος…

Όμως το θέμα μας είναι τωρινό. Ο καθεστωτικός αγγλικός economist, παλιό μαγαζί, τόσο παλιό ώστε πριν 150 χρόνια ο Μαρξ να τον χαρακτηρίσει “το ευρωπαϊκό όργανο της αριστοκρατίας του χρηματοπιστωτισμού”, καλά πληροφορημένος πάντα (αλλά όχι το ίδιο πετυχημένος στις επιμέρους προβλέψεις του…), θεώρησε σωστό να κάνει δημόσια αυτήν την εκτίμηση – εντελώς πρόσφατα:

… Τα τελευταία 25 χρόνια ο πόλεμος έχει πάρει πάρα πολλές ζωές. Ωστόσο, παρότι εμφύλιες και θρησκυετικές συγκρούσεις ξέσπασαν στη Συρία, στην κεντρική Αφρική, στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ, μια αποσταθεροποιητική σύγκρουση ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις του κόσμου παράμενε εντελώς αδιανόητη.

Όχι πια… Δυναμικές και για καιρό εξελισσόμενες αλλαγές στη γεωπολιτική και στη υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών οδηγούν στην αμφισβήτηση της στρατιωτικής ηγεμονίας που απολάμβαναν η Αμερική και οι σύμμαχοί της. Μια σύγκρουση σε κλίμακα και ένταση που δεν έχει ξανασυμβεί απ’ τον Β παγκόσμιο πόλεμο είναι πιθανή και πάλι. Κι ο κόσμος δεν έχει προετοιμαστεί για κάτι τέτοιο…

Ευτυχώς το «ευρωπαϊκό όργανο» δεν κάνει αυτήν την πρόβλεψη για το 2018. Δυστυχώς σαν καπιταλιστικό όργανο που είναι δεν υποχρεώνεται να προβλέπει (ή να ξέρει) το timing της όξυνσης της ενδοκαπιταλιστικής σύγκρουσης.

Για παράδειγμα, το περιεχόμενο της «λίστας του Κρεμλίνου», του καταλόγου ρώσων κυβερνητικών και οικονομικών αφεντικών απέναντι στους οποίους η Ουάσιγκτον μπορεί, σκέφτεται, το ψάχνει να επιβάλει κυρώσεις (επειδή «ανακατεύονται στα εσωτερικά των ηπα») είναι κάτι παραπάνω από τις ως τώρα φιλοπόλεμες δηλώσεις. Η λίστα περιλαμβάνει εκτός από 96 ρώσου ceo, τον τωρινό πρωθυπουργό, τον υπ.εξ. και τον υπ.αμ. της Μόσχας και άλλους 111 κυβερνητικούς αξιωματούχους· και ο Putin σαρκαστικά σχολίασε κάτι του είδους εμένα γιατί με ξεχάσατε;

Με ειρωνεία ή απωθήσεις μπορούμε να αγνοήσουμε το θέμα. Η Ουάσιγκτον έφτιαξε την λίστα των εχθρών αντιγράφοντας και ενώνοντας δύο άλλες, δημόσια γνωστές λίστες: εκείνη του Frobes για τους πλουσιότερους ρώσους και τον κατάλογο του Κρεμλίνου με τους αξιωματούχους τους, απ’ την αγγλόφωνη εκδοχή του site του.

Αυτό δεν είναι αστείο. Μπορεί να είναι απελπισμένο, μπορεί να είναι αγχωμένο – αλλά είναι κλιμάκωση του ενδοκαπιταλιστικού ανταγωνισμού του είδους που μια χαρά ταιριάζει με τις προβλέψεις του «ευρωπαϊκού οργάνου»…

Όλα δουλεύουν – μέχρι να χαλάσουν….

Σάββατο 27 Γενάρη. Και ξαφνικά (ή όχι;) κοτζάμ άγγλος υπ.αμ (ο Gavin Williamson) βρήκε να δηλώσει συνεντευξιαζόμενος ότι η ρωσία ψάχνει να βρει ευαίσθητα σημεία… θέλουν να ξέρουν πως μπορούν να σκοτώσουν τις υποδομές και σκοτώνοντάς τες, αυτό θα σημαίνει ότι … θα προκαλέσουν χιλιάδες επι χιλιάδων θανάτους… έχουν ένα στοιχείο να προκαλέσουν πλήρες χάος στη χώρα…

Δεν έγινε σαφέστερος για το πως θα το πετύχουν αυτό οι παλιορώσοι. Υποψιαζόμαστε ότι ξέρουμε τουλάχιστον ένα μέσο: βόμβες ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων. Αυτό, όμως, δεν είναι όπλο ρωσικής αποκλειστικότητας!

Η επίδραση των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων σε ηλεκτρικές (και ηλεκτρονικές) συσκευές είναι γνωστή επί δεκαετίες· για παράδειγμα η επίδραση των κεραυνών σε μια ακτίνα γύρω απ’ το σημείο που πέφτουν. Ή η επίδραση των ηλιακών εκρήξεων… Την προσοχή τράβηξε το θέμα στη διάρκεια δοκιμαστικών εκρήξεων ατομικών βομβών ήδη απ’ την δεκαετία του ’50. Το 1962, μια αμερικανική «δοκιμαστική» έκρηξη μιας βόμβας υδρογόνου 1,4 μεγατόνων πάνω απ’ τον Ειρηνικό «έκλεισε» το σύστημα ηλεκτροδότης στη Honolulu, πάνω από 2.000 χιλιόμετρα μακριά· και 8 δορυφόρους. Από τότε ως τώρα μια σειρά κράτη (ηπα, ρωσία, κίνα οπωσδήποτε) έχουν προχωρήσει πολύ στη μελέτη και στην κατασκευή τέτοιου είδους όπλων, που για συντομία ονομάζονται EMP (electromagnetic pulse).

Το χαρακτηριστικό της πολεμικής χρήσης των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων είναι αυτό: δεν προσβάλουν ούτε τους ανθρώπους ούτε τα κτίρια σε πρώτο χρόνο· είναι πιθανό ότι μπορεί να μην γίνει καν αντιληπτή ούτε αυτή καθ’ αυτή η έκρηξη· απλά «όλα κλείνουν»!!! Η καταστροφή των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών / λειτουργιών σε μεγάλη κλίμακα (οι σχετικές έρευνες δείχνουν ότι) οδηγεί σε μαζικούς θανάτους πολύ γρήγορα: λόγω έλλειψης τροφής, νερού, άγριων συγκρούσεων μεταξύ των υπηκόων για τους ελάχιστους διαθέσιμους πόρους, ασθενειών, κλπ.

(φωτογραφία: Αμερικανικό πείραμα: πάνω μηχάνημα εκπομπής ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων, και κάτω κοινό πολιτικό αεροπλάνο).

Mad Max society…

Σάββατο 27 Γενάρη. Πρόκειται για ένα όπλο εντελώς καινούργιου είδους, και χωρίς φρικάρισμα καλό ήταν να το συμπεριλάβει στον ορίζοντά του όποιος αναρωτιέται «και πως θα εξελιχθεί ο 4ος παγκόσμιος πόλεμος». Ανάλογα με την έντασή του ένα ηλεκτρομαγνητικό κύμα μπορεί να καταστρέψει εντελώς ή να κάνει σοβαρές ζημιές σε οποιοδήποτε ηλεκτρικό / ηλεκτρονικό κύκλωμα μέσα στην εμβέλειά του. Αυτά τα κυκλώματα μπορεί να μην τα βλέπουμε (εξού και η ανόητη ιδέα περί «αϋλοποίησης του καπιταλισμού»…) αλλά πάνω τους στηρίζονται όλο και περισσότερο τα πάντα: απ’ τα συστήματα ηλεκτροδότησης μέχρι οποιαδήποτε οικιακή ή επιχειρηματική μηχανή· απ’ την λειτουργία των νοσοκομείων ως τις επικοινωνίες (συμπεριλαμβανόμενων των «έξυπνων»…)· απ’ την παραγωγή τροφίμων μέχρι τις λειτουργίες του στρατού, της αστυνομίας, των δικαστηρίων, την κίνηση οποιουδήποτε οχήματος στη στεριά, στη θάλασσα ή τον αέρα· απ’ τον οικιακό φωτισμό μέχρι την λειτουργία των συστημάτων υδροδότησης… κλπ.

Όσο πιο εξελιγμένος τεχνολογικά είναι ένας καπιταλιστικός σχηματισμός τόσο περισσότερο η κανονική λειτουργία των δομών αλλά και της καθημερινής ζωής εξαρτιέται απ’ τον ηλεκτρισμό και την πληροφορική. Η καταστροφή που μπορεί να προκαλέσει μία, και μόνο μία, έκρηξη EMP – μέσα στην εμβέλειά της – συγκρίνεται με εκείνη των πιο θανατηφόρων πυρηνικών όπλων. Κι αυτό χωρίς φωτιά και κρότο. (Τα μόνα που γλυτώνουν απ’ την επίδραση του ηλεκτρομαγνητικού κύματος είναι όσα βρίσκονται υπόγεια, σε ικανό βάθος· ή βαθιά στη θάλασσα…)

Το γιατί ο άγγλος υπ.αμ. έφαγε τώρα την «φλασιά» μπορεί να μην δύσκολο να εξηγηθεί: ήθελε να κατηγορήσει την Μόσχα σαν το «επερχόμενο κακό». Το γεγονός είναι, ωστόσο, ότι αυτά τα όπλα τα διαθέτουν ήδη μια σειρά κράτη, και πιθανόν να είναι εύκολο να τα αποκτήσουν περισσότερα. Για παράδειγμα, στις αρχές του περασμένου Νοέμβρη ο προσωπάρχης του ψόφιου κουναβιού John Kelly, στοχοποιώντας την Πγιονγκγιάνγκ, «προφήτεψε» ότι μια έκρηξη EMP πάνω απ’ τις ηπα θα μπορούσε να σκοτώσει τελικά το 90% του αμερικανικού πληθυσμού. (Οι επισκευές των δικτύων και η αντικατάσταση ή η επισκευή των συσκευών και των μηχανών θα χρειάζονταν χρόνια…)

Υποτίθεται (δεν το έχουμε διασταυρώσει) ότι το περασμένο καλοκαίρι τα κρατικά media της Πγιονγκγιάγκ είχαν αναφέρει – απειλώντας τις ηπα – ότι το καθέστως διαθέτει το know how «βόμβας υδρογόνου», μια έκρηξη της οποίας 400 χιλιόμετρα πάνω απ’ το αμερικανικό έδαφος θα προκαλούσε ένα τόσο δυνατό ηλεκτρομαγνητικό κύμα που θα νέκρωνε τα πάντα. Όμως ακόμα κι αν υπήρξε τέτοια βορειοκορεατική απειλή, είναι πολύ πιθανό ότι βασιζόταν στα συμπεράσματα μιας έρευνας του αμερικανικού κογκρέσσου απ’ το 2008!…

(το σχέδιο δείχνει την επίδραση μιας EMP έκρηξης – κόκκινοι κύκλοι – ανάλογα με το ύψος στο οποίο θα γίνει η έκρηξη. Σε ύψος 294 μιλίων «την ακούει» όχι μόνο το σύνολο των ηπα αλλά και ο μισός καναδάς μαζί με όλο σχεδόν το μεξικό…)

“Αντιτρομοκρατία” τέλος; Περίπου…

Σάββατο 20 Γενάρη. Έχουμε γράψει με διάφορες αφορμές επ’ αυτού. Μια πρόσφατη ήταν σε ένα σχόλιο για μια αμερικανική κοινοβουλευτική απόφαση, στις 4 του περασμένου Ιούλη (το τζίνι και το μπουκάλι):

Βλέπουμε… την σταδιακή υποχώρηση (αν και όχι εξαφάνιση: στη νοτιοανατολική ασία “φτιάχνεται ψωμί”…) του πολέμου εναντίον «μη κρατικών πρωταγωνιστών», κοινώς «αντιτρομοκρατία», (που, σερβίροντας τις στρατιωτικές εκστρατείες σαν υπερ-αστυνομικές επιχειρήσεις δημόσιας τάξης, επέτρεπε την παράκαμψη του αμερικανικού «νομοθετικού»…) και την εξίσου σταδιακή μετατόπιση σε εξελισσόμενους ή πιθανούς πολέμους εναντίον (μεταξύ) κρατών… Όπου πράγματι χρειάζεται μια ευρύτερη συναίνεση των «εκπροσώπων του έθνους» και όχι η παράκαμψή τους.

Θα φανεί…

Φαινόταν ήδη… Απλά ήρθε και ο «τρελός σκύλος», ο αμερικάνος υπ.αμ. Jim Mattis, να το επιβεβαιώσει, παρουσιάζοντας χτες την εθνική στρατηγική άμυνας των ηπα, για το 2018 (και “μέχρι την τελική νίκη”…). Ο διακρατικός στρατηγικός ανταγωνισμός και όχι η τρομοκρατία είναι τώρα η βασική μέριμνα της εθνικής ασφάλειας των ηπα ξεκαθάρισε… Μ’ αυτά ακριβώς τα λόγια.

Είναι εύκολο να βρείτε την 14σελίδων επίσημη περίληψη του νέου αμερικανικού δόγματος. Τέσσερα κράτη αναφέρονται ρητά σαν «απειλή»: Κίνα, ρωσία, βόρεια κορέα, ιράν. Στην 4η σελίδα (της περίληψης) όπου παρουσιάζονται οι «στόχοι», η δεύτερη παράγραφος είναι κατατοπιστική μέσα στη συντομία της:

Οι μακροπρόθεσμοι στρατηγικοί ανταγωνισμοί με την Κίνα και την Ρωσία είναι οι κύριες προτεραιότητες του Υπουργείου [«άμυνας»…] και απαιτούν αυξημένες και έντονες επενδύσεις, εξαιτίας του μεγέθους των απειλών που συνιστούν για την ασφάλεια και την ευημερία των ηπα σήμερα, και την δυναμική αύξησης αυτών των απειλών στο μέλλον. Παράλληλα, το Υπουργείο θα εντατικοποιήσει τις προσπάθειές του να αποτρέψει και να αντιμετωπίσει τα κακοποιά καθεστώτα (rogue regimes) όπως η Βόρεια Κορέα και το Ιράν, να νικήσει τις τρομοκρατικές απειλές προς τις Ηπα, και να σταθεροποιήσει τα κέρδη μας στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν, ενόσω θα κινείται προς μια προσέγγιση με μεγαλύτερο βάρος στην εξασφάλιση πηγών χρηματοδότησης.

Στο αμέσως επόμενο κεφάλαιο («στρατηγική προσέγγιση»), η έκθεση ξεκαθαρίζει:

Περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο κράτος, η Αμερική μπορεί να επεκτείνει τον χώρο ανταγωνισμού, παίρνοντας την πρωτοβουλία για να προκαλέσει τους ανταγωνιστές μας εκεί που εμείς έχουμε πλεονεκτήματα και αυτοί είναι αδύναμοι. Μια πιο φονική ισχύς [αμερικανική], οι ισχυρές συμμαχίες και συνεταιρισμοί, η αμερικανική τεχνολογική καινοτομία και μια κουλτούρα αποτελεσματικότητας θα δημιουργήσουν την αποφασιστική και σταθερή στρατιωτική υπεροχή των Ηπα…

Να είμαστε στρατηγικά προβλέψιμοι αλλά επιχειρησιακά απρόβλεπτοι: η απώθηση ή η κατανίκηση των μακροπρόθεσμα στρατηγικών ανταγωνιστών είναι μια δομικά διαφορετική πρόκληση σε σχέση με τους περιφερειακούς αντιπάλους που ήταν ο στόχος στις στρατηγικές του παρελθόντος. Η δύναμή μας και οι αναβαθμισμένες ενέργειές μας μαζί με τους συμμάχους μας θα επιδεικνύουν την προσήλωσή μας στην αποτροπή των εναντίον μας επιθέσεων, αλλά το ξεδίπλωμα της δύναμής μας, οι στρατιωτικές θέσεις μας και οι επιχειρήσεις μας θα πρέπει να εισάγουν την αβεβαιότητα στους αντιπάλους που λαμβάνουν τις αποφάσεις. Με τους συμμάχους και τους εταίρους μας, θα προκαλούμε τους ανταγωνιστές μας αναγκάζοντάς τους να κινηθούν σε θέσεις που δεν τους βολεύουν, προκαλώντας σύγχιση στις προσπάθειές τους, αποτρέποντας τις επιλογές τους ενόσω θα επεκτείνουμε τις δικές μας, και αναγκάζοντάς τους να αντιμετωπίσουν την σύγκρουση μαζί μας κάτω από συνθήκες δυσμενείς γι’ αυτούς.

…

(φωτογραφία: ο «τρελός σκύλος» στην χθεσινή παρουσίαση του νέου πολεμικού δόγματος. Σφίγγει τις γροθιές του, για να δώσει έμφαση…)

Πάμε στην καρδιά, λοιπόν…

Σάββατο 20 Γενάρη. Μπορεί να φαίνεται σαν εφιάλτης, αλλά πρόκειται για την έκθεση πολέμου της Ουάσιγκτον, και όχι για φιλοσοφικό δοκίμιο για το ανθρώπινο «είναι»…

Δείχνει, άραγε, το «νέο πολεμικό δόγμα» των ηπα ότι η εποχή της «τρομοκρατίας» (και της «αντιτρομοκρατίας») σαν ιμπεριαλιστικό εργαλείο τόσο παγκόσμια όσο και εντός των πρωτοκοσμικών κρατών / κοινωνιών, πέρασε; Όχι ακριβώς – λέμε. Αυτού του είδους ο ανορθόδοξος πόλεμος, η «τρομοκρατία», που είναι συστατικό στοιχείο του 4ου παγκόσμιου (για περισσότερα σας παραπέμπουμε στο τετράδιο για εργατική χρήση νο 1) εγκαινιάστηκε και θα παραμείνει για πολύ καιρό στο οπλοστάσιο των αφεντικών… Εκείνο που αλλάζει είναι ότι, πια, η «αντιτρομοκρατία» ΔΕΝ είναι η πολιτική / ιδεολογική μάσκα του αμερικανικού (κατά κύριο λόγο) ιμπεριαλισμού, αφού αποδείχθηκαν εξαιρετικά αποτελεσματικοί «αντιτρομοκράτες» οι στρατηγικοί αντίπαλοί του: ο ρωσικός και ο κινεζικός ιμπεριαλισμός. Αφού, δηλαδή, αξιοποίησαν το αμερικανικής έμπνευσης δόγμα – εναντίον των ηπα. Πανηγυρικά στο συριακό πεδίο μάχης…

Η «αντιτρομοκρατία» ήταν η μάσκα, απ’ το 2001 και μετά. Έχει πέσει πια (αυτήν την διαπίστωση την κάναμε έγκαιρα εδώ, όσο τολμηρή κι αν φάνηκε τότε…), και «τα πράγματα λέγονται με το όνομά τους» (και γίνονται ήδη ανάλογα…) στον οξυνόμενο ενδοκαπιταλιστικό ανταγωνισμό.

Φυσικά αυτή η καινούργια (και κυρίως) φάση του 4ου παγκόσμιου πολέμου υστερεί σε σχέση με την προηγούμενη, την «προληπτική» αμερικανική επίθεση (: «αντιτρομοκρατία») ιδεολογικά. Απέναντι στην κατασκευασμένη απ’ τις πρωτοκοσμικές μυστικές υπηρεσίες «τρομοκρατία» (αρχής γενομένης με την θρυλική 11η Σεπτέμβρη του 2001) υπήρξε μια ακαριαία συναισθηματική / ιδεολογική θωράκιση, μια ακαριαία κατασκευή του αντιπάλου – που – είναι – παντού (όπου βολεύει…), η κατασκευή του «μουσουλμάνου τρομοκράτη». Δεδομένης της τεχνικής (στρατιωτικής) ασυμμετρίας στην αντιμετώπισή του, δεδομένης δηλαδή της συντριπτικής στρατιωτικής υπεροχής των ηπα (αλλά και διάφορων άλλων πρωτοκοσμικών κρατών) απέναντι στους «τρομοκράτες», ακόμα και στη φάση που αυτοί καθοδηγήθηκαν να ξεπεράσουν την «αντάρτικη» φάση και άρχισαν να εμφανίζονται σαν μοντέρνοι, ορθολογικοί παράγοντες (δημιουργία κράτους / χαλιφάτο / isis) η κοινωνική / ιδεολογική συναίνεση στην εξόντωσή τους (ή στην ψευτο-αντιμετώπισή τους) ήταν εύκολη στον πρώτο κόσμο.

Είναι εντελώς διαφορετικό το να κηρύσσονται πια ανοικτά και καθαρά σαν εχθροί κράτη όπως η ρωσία, η κίνα, το ιράν, η βόρεια κορέα… Πρώτον επειδή δεν έχει διαμορφωθεί ακόμα η ιδεολογία της κοινής «επικινδυνότητάς» τους: δεν είναι ο «κομμουνισμός», η ιδεολογία του 3ου παγκόσμιου (ψυχρού) πολέμου, που ήταν ο εύκολα «χωνέψιμος» απ’ τους υπηκόους κίνδυνος. Ποιος είναι, τότε; Ποιο είναι το συμβολικό (και προς ευρεία κατανάλωση) όνομά του “κινδύνου” πλέον;

Και δεύτερον, δεν υπάρχει περίπτωση συντριπτικής στρατιωτικής υπεροχής, που θα έκανε την αντιμετώπιση τέτοιων εχθρών περίπατο. Πράγμα που σημαίνει ότι οι πληθυσμοί θα πρέπει να υιοθετήσουν τέτοια ιδεολογικά κλισέ (που δεν τα βλέπουμε έτοιμα ακόμα, αλλά θα φτιαχτούν, αυτό είναι σίγουρο) που να επιτρέπουν στα αφεντικά τους να τους ελέγχουν ακόμα κι αν ματώνουν. Στα σοβαρά και σε μεγάλη κλίμακα.

Πίσω στα βασικά

Σάββατο 20 Γενάρη. Σχολιάζοντας την δημοσιοποίηση της νέου στρατιωτικού δόγματος των ηπα, ο Elbridge Colby, βοηθός γραμματέα του αμερικανικού υπ.αμ. για ζητήματα στρατηγικής, το είπε όσο πιο καθαρά γίνεται:

Έχουμε κάνει ένα σωρό πράγματα τα τελευταία 25 χρόνια, και εστιάσαμε πραγματικά σε άλλα προβλήματα, οπότε αυτή η στρατηγική αντιπροσωπεύει όντως μια θεμελειώδη αλλαγή, σα να λέμε πρέπει να πάμε πίσω, με μια έννοια να πάμε στα βασικά της δυνατότητας για πόλεμο… Αυτή η στρατηγική λέει ότι πρέπει να εστιάσουμε στο να δώσουμε προτεραιότητα στην προετοιμασία για πόλεμο, και ειδικά για έναν πόλεμο μεταξύ μεγάλων δυνάμεων.

Σε πολλά σημεία του κειμένου τονίζεται η σημασία των συμμάχων (των ηπα). Κι έτσι, ακόμα και αν οι πολεμικές προετοιμασίες των ηπα «για έναν πόλεμο μεταξύ μεγάλων δυνάμεων» φαίνονται τόσο μακρινές όσο η άλλη όχθη του Ατλαντικού, η «στρατηγική συμμαχία» της Αθήνας με την Ουάσιγκτον μας αφορά πλέον κάτι περισσότερο από άμεσα…

Όχι;

Προπαγάνδα

Τετάρτη 20 Δεκέμβρη. Μιας που γράφουμε εδώ και κάτι καιρούς για τον σε εξέλιξη 4ο παγκόσμιο πόλεμο, θα μπορούσαμε, άραγε, να πάρουμε την αρθρογραφία (και το εξώφυλλο!!!) του καθεστωτικού newsweek σαν «απόδειξη»;

Όχι βέβαια!!! Πρώτον, επειδή το newsweek μιλάει, στα τέλη Δεκέμβρη του 2017, για «3ο» – έχει μείνει έναν παγκόσμιο πόλεμο πίσω. Και ύστερα επειδή το σχετικό άρθρο δεν λέει σχεδόν τίποτα σχετικό με τον τίτλο του!!! Πρόκειται για ένα (μάλλον φτηνό) παράδειγμα πρωτοκοσμικής προπαγάνδας: βάζουμε στο μπλέντερ διάφορα σχετικά και άσχετα, τα λιώνουμε, και τα σερβίρουμε χωρίς καμία συνοχή κάτω από έναν εντυπωσιακό τίτλο.

Δεδομένου ωστόσο ότι το newsweek είναι ευρείας κυκλοφορίας, η προπαγάνδα του έχει μια αξία, αν θεωρηθεί σαν αυτό που είναι: σκόπιμη παραπληροφόρηση.

Υπάρχει μέσα στον χυλό ένα πραγματικό γεγονός που θα μπορούσε να έχει σημασία· και ένα είδος απολογισμού που ομολογεί έμμεσα αλλά καθαρά την “ενόχληση” της Ουάσιγκτον. Το γεγονός είναι ότι πριν ένα μήνα, στα τέλη Νοέμβρη, ο Πούτιν ζήτησε (πράγματι) απ’ τις στρατηγικές ή απλά μεγάλες ρωσικές βιομηχανίες να έχουν σχέδια και ετοιμότητα να αυξήσουν την στρατιωτική τους παραγωγή· με μια διαταγή. Αυτό μοιάζει με προετοιμασία· αλλά όχι υποχρεωτικά με μεθόδευση!

Σ’ ότι αφορά τον απολογισμό; Το καθεστωτικό αμερικανικό περιοδικό βάζει μια φράση στο στόμα “ανώνυμου άγγλου αξιωματικού ασφαλείας”: …Η ρωσία δαπάνησε ένα πολύ μικρό ποσοστό αίματος και εξόδων σε σχέση μ’ αυτά που επένδυσαν οι ηπα και οι σύμμαχοί τους στο ιράκ· και κέρδισε σημαντικό διπλωματικό κεφάλαιο εκεί… Μ’ άλλα λόγια: ο ρωσικός ιμπεριαλισμός έχει επιτυχίες (έως και καθαρές νίκες) στη μέση Ανατολή με ελάχιστα έξοδα σε σχέση με τον αντίπαλο αμερικανικό. Αυτό, πράγματι, μπορεί να είναι απειλητικό γενικά!!!

Που έγκειται, ακριβώς, η απειλή; Για δεκαετίες, τόσο στη διάρκεια του 3ου (ψυχρού) παγκόσμιου πολέμου όσο, ακόμα περισσότερο, μετά την λήξη του, η αμερικανική αυτο-επιβεβαίωση της απόλυτης παγκόσμιας στρατιωτικής υπεροχής προπαγανδιζόταν με βάση όχι μόνο (ή όχι τόσο) την “τεχνική πολεμική ανωτερότητα” αλλά την μεγάλη διαφορά στα ποσά που πηγαίνουν άμεσα και έμμεσα στον στρατό, στη συντήρησή του, στις πολεμικές βιομηχανίες, κλπ. Συγκρίνοντας τέτοια μεγέθη η Ουάσιγκτον ήταν σίγουρη νικήτρια. Και εξακολουθεί να αυτο-προβάλλεται έτσι, όχι μόνο απέναντι στη Μόσχα αλλά απέναντι και στο Πεκίνο.

Εκείνα που παραβλέπουν σκόπιμα τέτοιες συγκρίσεις είναι πολλά. Για παράδειγμα οι μόνιμες υπερκοστολογήσεις των όπλων που αυξάνουν θεαματικά τα κέρδη των αμερικανικών πολεμικών βιομηχανιών· κάτι που δεν ισχύει αλλού, αν τα αντίστοιχα εργοστάσια και ερευνητικά γραφεία είναι κρατικής ιδιοκτησίας. Ή τις μεγάλες διαφορές στο “κόστος εργασίας”, ανειδίκευτης, ειδικευμένης ή υπερειδικευμένης. Ή, ακόμα, το είδος (και το πραγματικό κόστος) των ερευνών που γίνονται στα πεδία των νέων τεχνολογιών.

Η σχέση, λοιπόν, “κόστους – αποτελέσματος” είτε στην “ειρηνική” καπιταλιστική παραγωγή είτε στη στρατιωτική, ακόμα και στα πεδία μάχης, δεν είναι αυτή που θα βόλευε τις ηπα και τους συμμάχους τους: ανεβαίνει το πρώτο άρα θα ανέβει και το δεύτερο!!! Αντίθετα, πρώτα στο αφγανιστάν και μετά στο ιράκ ξαναείδε μπροστά της η Ουάσιγκτον (αλλά και οι σύμμαχοί της) εκείνο που είχε μάθει στο βιετνάμ, και προτιμούσε να απωθεί: ότι, δηλαδή, αντίπαλοι με χαμηλό έως πολύ χαμηλό budget, χρησιμοποιώντας πιο έξυπνα και πρακτικά το μυαλό τους, μπορούν όχι απλά να ζορίζουν μια “υπερδύναμη” αλλά ακόμα και να την αναγκάζουν σε ήττες. Στο κάτω κάτω αυτό ακριβώς έπαθε (και) η σοβιετική ένωση στο αφγανιστάν (απέναντι στη cia)!…

Όχι μόνο η Μόσχα· όχι μόνο το Πεκίνο· αλλά ακόμα και η Τεχεράνη είναι (ή μπορεί να αποδειχθεί) πολύ σκληρότερος αντίπαλος για τον αμερικανικό στρατό, αν χρειαστεί, απ’ ότι θα ήθελαν να πιστεύουν τα αμερικανικά μούσκλια…

Αυτός είναι ο κρυφός (;) φόβος της Ουάσιγκτον: ότι ενόσω βρυχάται και επιδεικνύει το οπλοστάσιό της δεν φοβίζει και δεν αποτρέπει πια τους αντιπάλους της!!! Και ότι ίσως αναγκαστεί τελικά να κάνει εκείνο το βήμα που θα την φέρει αντιμέτωπη με το ομολογημένα απρόβλεπτο αλλά και αναπότρεπτα επίφοβο: ένα δεινό καθολικό στραπάτσο…

Αντιτρομοκρατία

Τρίτη 29 Αυγούστου. Τον Μάρτη του 2015 μια αμερικανική οργάνωση, οι “γιατροί με κοινωνική ευθύνη”, δημοσιοποίησε μια 100σέλιδη έκθεση με θέμα τους νεκρούς / δολοφονημένους στη διάρκεια του “πολέμου κατά της τρομοκρατίας” σε τρία κράτη: αφγανιστάν, ιράκ και πακιστάν. Αυτή η μακάβρια δουλειά (ο τίτλος της έρευνας ήταν “body count”…) φαίνεται ότι τραβάει το ενδιαφέρον των πρωτοκοσμικών ειδικών, όχι μόνο επειδή «όλα πρέπει να μετριούνται» αλλά και επειδή τέτοιου είδους μαζικές δολοφονίες δεν μπορούν να μετριούνται άτομο – άτομο. Συνεπώς πρέπει να γίνουν συγκρίσεις με κάθε είδους αρχεία, καταγραφές· αναγωγές, διορθώσεις, κλπ.

Κατά τους υπολογισμούς της οργάνωσης (έχει βραβευτεί στο παρελθόν με Νόμπελ) οι νεκροί σ’ αυτά τα τρία μόνο πεδία μάχης του «πολέμου κατά της τρομοκρατίας» ήταν τουλάχιστον 1,3 εκατομμύρια· και αν το μέτρημα γινόταν με μεγαλύτερη ακρίβεια θα μπορούσαν να είναι 2 εκατομμύρια. Απ’ αυτά τα 1,3 εκατομμύρια το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό ήταν άμαχοι, με το μερίδιο των παιδιών να είναι εξαιρετικά μεγάλο. (Ας το θυμίσουμε: πρόκειται για καταγραφή πριν 2,5 χρόνια, στην οποία δεν περιλαμβανόταν η συρία, η υεμένη, η λιβύη και οποιοδήποτε άλλο μέρος στην αφρική και στη νοτιοανατολική ασία).

Αδυνατούμε να κάνουμε οτιδήποτε άλλο σαν ασταμάτητη μηχανή, απ’ το να επαναλάβουμε αυτό που είχαμε γράψει στο (χάρτινο) Sarajevo πριν ένα χρόνο (νο 109):

…Για να υπάρχει (αν είναι δυνατόν…) μια αίσθηση του μέτρου: το σύνολο των απωλειών, και απ’ τις δύο πλευρές, και των επιτιθέμενων και των αμυνόμενων, νεκρών και τραυματιών, στρατιωτών (σε μεγάλο βαθμό) και αμάχων (απ’ τους αμυνόμενους), στη διάρκεια της εισβολής και της κατάληψης του βελγίου, της ολλανδίας και της γαλλίας απ’ το γ ράιχ, το 1940, ήταν 523.676. Εκείνο ονομαζόταν, καθώς συνέβαινε, “2ος παγκόσμιος πόλεμος” – και τέτοια ήταν η καθολική κοινωνική αίσθηση… Αυτό που συμβαίνει τώρα;