Tag: κίνα

Οι έγνοιες της παρακμής

Τρίτη 1 Οκτώβρη. Είναι εύλογο ότι αν (οποιαδήποτε) κρατική πολιτική (σαν τεχνική της εξουσίας) διαμορφώνεται με βάση τα συμφέροντα ομάδων αφεντικών, καπιταλιστικών κλάδων και την πρόβλεψη για τις αντιδράσεις όσων θίγονται, αυτή η διαμόρφωση μπορεί να εμφανιστεί σαν εξαιρετικά σύνθετη. Κάποιος που, ακολουθώντας την θεωρία του χάους, θα κατέγραφε συμφέροντα, συμπεριφορές, επιλογές, σχεδιασμούς, ακόμα και αυταπάτες ως την πιο μικρή κλίμακα, την κλίμακα του ατόμου (του ατόμου αφεντικού, ceo, μετόχου, πολιτικού, παρατρεχάμενου, ανώτερου ασφαλίτη, κατώτερου ασφαλίτη, αρχικαραβανά, μεσαίου καραβανά, ειδικού κοινωνιολόγου, ειδικού οικονομολόγου, κλπ κλπ) θα κατέληγε ίσως στο συμπέρασμα ότι είναι πρακτικά αδύνατο να υπάρξει σύνθεση συμφερόντων και, άρα, σταθερή διαμόρφωση κρατικής πολιτικής.

Παρότι, ωστόσο, μια τέτοια εξονυχιστική καταβύθιση στις «ατομικές» τροχιές των αφεντικών και των λακέδων τους θα μπορούσε να έχει ενδιαφέρον πέρα απ’ την αναπαράσταση του «χάους και της τυχαιότητας», στην πραγματικότητα η διαμόρφωση κρατικής πολιτικής είναι λιγότερο σύνθετη. Το παράδειγμα της αμερικανικής παρακμής είναι χαρακτηριστικό.

Καθώς το ένα μετά το άλλο τα διάφορα «όχι ανοικτά πολεμικά μέσα» της Ουάσιγκτον αχρηστεύονται (ή έχουν πολύ μικρότερη αποτελεσματικότητα απ’ την επιδιωκόμενη) τα αφεντικά στην Ουάσιγκτον βρίσκονται όλο και πιο κοντά σ’ ενα σημείο «κρίσης» του διλήματος: να προχωρήσουμε σε στρατιωτικά μέσα ή όχι; Το «όχι» ήταν αυτό που εκπροσωπούσε (χρησιμοποιούμε παρελθόντα χρόνο…) το ψόφιο κουνάβι, σαν τακτική αντιμετώπισης των αντιπάλων, που έχουν προσδιοριστεί με ακρίβεια προ πολλού: Μόσχα, Πεκίνο, Τεχεράνη – και Βερολίνο… Το «όχι στρατιωτικά μέσα» ήταν / είναι οι «κυρώσεις», οι «τιμωρίες», οι δασμοί· ακόμα και οι απειλές για στρατιωτικά μέσα.

Μετά από 3 πυκνά και εντατικά χρόνια εφαρμογής αυτών των «εναλλακτικών» (2017, 2018, 2019) είναι ξεκάθαρο πως είτε απέτυχαν εντελώς, είτε δεν είχαν τα προσδοκόμενα αποτελέσματα. Οι οικονομικές «κυρώσεις» κατά της Τεχεράνης δεν προκάλεσαν την εξέγερση της ιρανικής μεσαίας τάξης και την ανατροπή του καθεστώτος, ούτε μια μόνιμη αποσταθεροποιητική ένταση στο ιράν – όπως ήταν ο στόχος. Οι οικονομικές «κυρώσεις» και οι δασμοί κατά του Πεκίνου γυρίζουν εν πολλοίς μπούμεραγκ· και σε κάθε περίπτωση απλά «φρενάρουν λίγο και για λίγο» την κινεζική καπιταλιστική επέκταση – ο στόχος, όμως, ήταν και παραμένει πολύ μεγαλύτερος. Οι οικονομικές «κυρώσεις» κατά της Μόσχας δεν την εμπόδισαν να αυξάνει την επιρροή της στη μέση Ανατολή και όχι μόνο…

Απομένουν, όλο και πιο καθαρά, τα «στρατιωτικά μέσα»… Εκεί, φυσικά, ανοίγονται διάφορα ενδεχόμενα, ανάλογα με την επιλογή στόχων. Για παράδειγμα η βόρεια κορέα σαν στόχος θα ήταν μια επιλογή all out πολέμου. Το ίδιο προκύπτει και με το ιράν, παρότι η Ουάσιγκτον (και το Τελ Αβίβ) θα ήθελε κάτι «μέτριο», που να μην μοιάζει (και να μην είναι) «κανονικός πόλεμος», αλλά να έχει σίγουρα αποτελέσματα. Αντίθετα η βενεζουέλα μπορεί να μοιάζει μια πιο «εύκολη» και «φτηνή» υπόθεση: ένας στρατιωτικός θαλάσσιος αποκλεισμός και μια εισβολή «μυστηριωδών οπαδών της δημοκρατίας» απ’ την κολομβία (η cia τους εκπαιδεύει έτσι κι αλλιώς) θα μπορούσε να είναι μια επιλέξιμη (προς το παρόν) «επίδειξη πυγμής». Και, κυρίως, μια κάποια διαχείριση του πετρελαϊκού προβλήματος που απασχολεί έντονα την αμερικανική ηγεμονία. (Γι’ αυτό περισσότερα προσεχώς – δεν είναι μόνο όσα φαίνονται…).

Αν τα «στρατιωτικά μέσα», κατ’ αρχήν σε μια κάπως περιορισμένη έκταση και ένταση, είναι ο μόνος τρόπος που έχει απομείνει στην Ουάσιγκτον για να εμποδίσει (;) ή να μετριάσει (;) την παρακμή της, τότε είναι εύλογο ότι το «διάλειμμα μη πολέμου» του ψόφιου κουναβιού έχει φτάσει στο τέλος του. (Πράγματι, το ψόφιο κουνάβι δεν ξεκίνησε κάποιον επιπλέον πόλεμο σε σχέση μ’ αυτούς που κληρονόμησε απ’ την διοίκηση Ομπάμα· ούτε, όμως, σταμάτησε κανέναν, παρότι στα λόγια ήταν σκέτος ειρηνοποιός. Το ότι δεν τα κατάφερε δείχνει όχι μόνο το όριο που είχε πίσω απ’ τις πλάτες τους, αλλά και την ιμπεριαλιστική «μέθοδο», τον «τρόπο», που παρέμενε αυτά τα τρία χρόνια σαν εφεδρεία).

Κι αν αυτό το «διάλειμμα» τέλειωσε, τέλειωσε μαζί και η βιτρίνα του: το ψόφιο κουνάβι. Ο Pence είναι πιο κατάλληλος. Όχι μόνο για τους μήνες της προεδρίας που απομένουν ως τις εκλογές, αλλά και σαν υποψήφιος των συντηρητικών, με βάσιμες ελπίδες εκλογής του τον Νοέμβρη…

Θα αναρωτιόταν κάποιος αν τα πράγματα έχουν γίνει τόσο επείγοντα ώστε το ψόφιο κουνάβι να πρέπει να σχολάσει το γρηγορότερο. Ναι, έχουν γίνει επείγοντα – το δείχνουν διάφορες εξελίξεις, μικρότερες ή μεγαλύτερες, σε όλα τα επιμέρους μέτωπα του 4ου παγκόσμιου πολέμου. Εξίσου σημαντικό μπορεί να είναι, ωστόσο, και το ότι αν το ψόφιο κουνάβι φτάσει ως τις εκλογές του Νοέμβρη έχει πιθανότητες επανεκλογής· πράγμα που (φαίνεται ότι) πρέπει να αποφευχθεί…

Τόσους πρόλαβε να απολύσει στα 3 χρόνια της «βασιλείας» του· φαίνεται ότι έρχεται η δική του η σειρά!

Κρίση ειλικρίνειας

Δευτέρα 23 Σεπτέμβρη. …Έχουμε όλοι την εμπειρία αυτού του κόσμου, κι εσείς ξέρετε περισσότερα από εμένα. Αλλά η διεθνής τάξη διαταράσσεται μ’ έναν τρόπο χωρίς προηγούμενο, με μια μαζική αναστάτωση ίσως για πρώτη φορά στην ιστορία μας, σχεδόν σ’ όλους τους τομείς και σε μια ιστορική κλίμακα. Είμαστε ίσως μάρτυρες του τέλους της Δυτικής ηγεμονίας στον κόσμο. Συνηθίσαμε σε μια διεθνή τάξη που βασιζόταν στη Δυτική ηγεμονία απ’ τον 18ο αιώνα… Τα πράγματα αλλάζουν. Και έχουν επηρεαστεί βαθιά απ’ τα λάθη που έκαναν οι Δυτικοί σε συγκεκριμένες κρίσεις, και απ’ τις Αμερικανικές αποφάσεις των τελευταίων χρόνων, αποφάσεις που δεν ξεκίνησαν απ’ την τωρινή διοίκηση, που μας έχουν οδηγήσει στο να επανεξετάσουμε συγκεκριμένες εμπλοκές σε συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή και αλλού, και να ξανασκεφτούμε βασικά στοιχεία της διπλωματικής και στρατιωτικής στρατηγικής μας, και σε ορισμένες περιπτώσεις στοιχεία της αλληλεγγύης που την θεωρούσαμε αδιαπραγμάτευτη… Συμβαίνει επίσης η ανάδυση νέων δυνάμεων των οποίων την επίδραση είχαμε υποτιμήσει για πολύ καιρό.

Πρώτα η Κινεζική και επίσης η Ρωσική στρατηγική, πρέπει να το παραδεχτούμε, έχουν αποδειχθεί ιδιαίτερα επιτυχημένες τα τελευταία χρόνια…

Λόγια του γάλλου σοσιαλφιλελεύθερου Macron σε μια δημόσια ομιλία του προς του γάλλους πρεσβευτές ανά την υφήλιο πριν ένα περίπου μήνα. Η κεντρική γαλλική πολιτική βιτρίνα ανησυχεί· όχι τόσο και όχι έτσι, ωστόσο, ώστε να ανακαλέσει τον στρατό της απ’ την αφρικανική ζώνη του Sahel· ή να σταματήσει την «εμπλοκή» της στον πόλεμο στην υεμένη, στο πλευρό των σαουδαράβων μισθοφόρων και του τοξικού… Μ’ άλλα λόγια ο Macron ανησυχεί μεν, αλλά ο γαλλικός ιμπεριαλισμός χαίρει άκρας υγείας – προς το παρόν.

Η ανησυχία του, παρ’ όλα αυτά, δεν είναι γενική. Ή, πιο σωστά, στη συγκεκριμένη ομιλία, εστίασε σ’ ένα συγκεκριμένο ζήτημα: στις σχέσεις της ευρώπης με την ρωσία. Διαβλέπει σωστά ο Macron (και δεν είναι ο μόνος, ούτε άλλωστε η εξέλιξη αυτή είναι καινούργια…) ότι η Ουάσιγκτον ευχαρίστως θα έκανε την ευρωπαϊκή ήπειρο πεδίο μάχης της ίδιας και των όποιων συμμάχων της κατά της Μόσχας. Κι αν όχι σε έναν all out πόλεμο, σίγουρα σε τέτοιο βαθμό ώστε να δημιουργεί διαρκείς τριβές και να βάζει συστηματικά τρικλοποδιές σε οτιδήποτε θα μπορούσε να μοιάζει με «κοινή ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική».

Ο Macron λέει καθαρά ότι «η Ουάσιγκτον δεν είναι σύμμαχος πλέον» (ήταν, όμως, ποτέ;). Τελεία. Γιατί αν η συνταγή του για την σωτηρία της γηραιάς ηπείρου είναι η επαναπροσέγγιση με την Μόσχα (μέσα, για παράδειγμα, απ’ την κατάργηση διάφορων κυρώσεων που έχουν επιβληθεί και απ’ την ε.ε. στη ρωσία εξαιτίας της «προσάρτησης» της Κριμαίας και της αυτονόμησης του Donbass στη νοτιοανατολική ουκρανία) τότε απλά μασκαρεύει την αδυναμία του: δεν μπορεί καν να “τραβήξει” τ’ αυτιά της Βαρσοβίας, των βαλτικών κρατών και των «εταίρων» του Βίτζεγκραντ…. Η γαλλία είναι, πια, η σκιά των φαντασιώσεων των αφεντικών της.

Αν υπήρξε ένα ευρωπαϊκό κράτος που επεδίωξε έγκαιρα πράγματι (και έντιμα, όσο μπορεί να μιλάει κανείς για τιμιότητα στον καπιταλισμό…) μια ομοσπονδιακή συγκρότηση του project europe αυτό ήταν το γερμανικό. Κι αν υπήρξε ένα άλλο κράτος που βούλιαξε αυτήν την προσπάθεια, αυτό ήταν το γαλλικό. Όταν το Βερολίνο ζητούσε εμβάθυνση των θεσμών της τότε ε.ε. το Παρίσι απαντούσε με μεγέθυνση. Κάπως έτσι μπήκαν στην ε.ε. (σε μια ε.ε. θεσμικά μισοφτιαγμένη) με διαδικασίες express τα ευρωπαϊκά κράτη του πρώην “ανατολικού μπλοκ”: η γαλλική εθνική πολιτική θεωρούσε πως μ’ αυτόν τον τρόπο, αυξάνοντας τα μέλη της ε.ε., θα μπορούσε να ελέγξει τον γερμανικό καπιταλιστικό δυναμισμό. Τελικά έστρωσε τον δρόμο για τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό…

Τώρα; Τώρα δεν μπορεί (ούτε ο Macron ούτε οποιοσδήποτε άλλος) να πείσει τις διάφορες ακροδεξιές κυβερνήσεις να φιλοξενήσουν έστω και εκατό μετανάστες / πρόσφυγες… Από πολιτική άποψη η διάσπαση που φοβάται ο Macron έχει γίνει στην ευρώπη. Αν ήταν διαφορετικά τα πράγματα δεν θα ήταν τόσο εύκολο για την Ουάσιγκτον να παρκάρει στρατό και όπλα όπου την βολεύει στην περίμετρο της ρωσίας…

Ρεαλισμός;

Δευτέρα 23 Σεπτέμβρη. Ενδιαφέρουσα βρίσκει η ασταμάτητη μηχανή την γερμανική στάση μέσα σ’ αυτές τις εξελίξεις. Το Βερολίνο έχει υπάρξει ιστορικά σταθερός υποστηρικτής της πολιτικής ολοκλήρωσης του project europe. Το λεγόμενο «ευρωσύνταγμα» ήταν δική του πρωτοβουλία (και η αποτυχία του γαλλική δουλειά). Θα υπέθετε κανείς ότι καθώς ο ενδοκαπιταλιστικός ανταγωνισμός οξύνεται, και καθώς απ’ την μια μεριά το ψοφιοκουναβιστάν και απ’ την άλλη το ευρασιατικό μπλοκ «πιέζουν», το Βερολίνο θα έκανε ακόμα πιο έντονα και συστηματικά ενέργειες υπέρ αυτής της ολοκλήρωσης…

Αλλά όχι! Το γερμανικό κράτος / κεφάλαιο δείχνει να έχει παραιτηθεί από την προσπάθεια μιας θεσμικής πολιτικής, οργανωτικής αναβάθμισης της ε.ε., για την οποία πιθανότατα κρίνει ότι δεν υπάρχουν πια ούτε οι (εσωτερικοί) συσχετισμοί, ούτε ο χρόνος. Αυτό που διεθνώς περιγράφεται σαν «η Merkel έχει δώσει χώρο στον Macron» για την ασταμάτητη μηχανή μεταφράζεται σε ένα συγκρατημένο και διακριτικό «η γερμανία πρώτα»: το Βερολίνο, ειδικά στις σχέσεις του με την Μόσχα και το Πεκίνο (αλλά ακόμα και σε ότι αφορά την μέση Ανατολή…), δείχνει να κινείται ανεξάρτητα απ’ το τι κάνει και τι δεν κάνει η ε.ε. Χωρίς θόρυβο, αλλά και χωρίς μπαλατζαρίσματα.

Η επιλογή μοιάζει να είναι «κρατάμε όσα έχουν επιτευχθεί θεσμικά στην ε.ε., προχωράμε επιλεκτικά σε πολύ συγκεκριμένους τομείς, αλλά δεν ελπίζουμε πια σε ένα ενιαίο μπλοκ κρατών, με κεντρική εξωτερική πολιτική και στρατό – η ε.ε. θα μείνει πολιτικός νάνος στην παγκόσμια αρένα». Κι έχει το ενδιαφέρον του ότι (ως τώρα, αλλά και για το ορατό μέλλον) το Βερολίνο αποφεύγει όπως ο διάολος το λιβάνι να παίξει μιλιταριστικά χαρτιά. Ο στρατός της γερμανίας θεωρείται απ’ τους πιο «παραμελημένους» στην ευρώπη (και στον κόσμο)· παρόλα αυτά το Βερολίνο αρνείται κάποιο χρηματοδοτικά γενναίο πρόγραμμα επανεξοπλισμού, σαν αυτά που τρέχουν το Λονδίνο ή/και το Παρίσι.

Το γερμανικό κράτος ηττήθηκε σε δύο (παγκόσμιους) πολέμους που επεδίωξε (τον Α και τον Β). Και νίκησε σ’ έναν που του επιβλήθηκε, δεν τον διάλεξε και δεν ήταν «θερμός» στα εδάφη του ή στα πέριξ (τον Γ, τον «ψυχρό»). Δεν θα ήταν σπάνια σοφία αν τα γερμανικά αφεντικά έχουν βγάλει το συμπέρασμα ότι στην εντεινόμενη ενδοκαπιταλιστική σύγκρουση, με στρατιωτικά μεγέθη του είδους ηπα, ρωσία, κίνα στην αρένα, το μέλλον του στον παγκόσμιο καταμερισμό εξουσίας και κερδών αποκλείεται να κριθεί μέσω των όπλων του… Και πως, αντίθετα, οποιαδήποτε μιλιταριστική νοσταλγία θα έχει καταστροφικά αποτελέσματα για μια ακόμα φορά…

Αντίθετα το γαλλικό κράτος, απ’ την μια «ανησυχεί» για το πως κινούνται οι ηπα, απ’ την άλλη όμως εξακολουθεί να πιστεύει ότι με τα όπλα θα κερδίσει έστω κάποιες ζώνες ελέγχου, εν μέρει χάρη και στην αμερικανική εύνοια…

Το έδαφος…

Παρασκευή 20 Σεπτέμβρη. Τα σύνορα, λοιπόν, δεν έχουν αλλάξει (εκτός απ’ την προσπάθεια του απαρτχάιντ Τελ Αβίβ να επεκταθεί σε βάρος της συρίας – υψώματα του Golan – και των παλαιστινίων). Ακόμα και το τουρκικό καθεστώς, που έχει καταλάβει στρατιωτικά ένα τμήμα της συριακής επικράτειας, δεν την διεκδικεί για δικό του έδαφος. Δεν το χρειάζεται. Θα ήθελε να ελέγχει τις κινήσεις σ’ αυτό.

Ταυτόχρονα όμως, και χωρίς αλλαγή συνόρων, η αναμέτρηση της ηγεμονίας (και των υλικών βάσεών της) οξύνεται. Ορισμένα τεχνικά μέσα (αεροπλάνα, πύραυλοι, drones, δορυφόροι, συστήματα γεωεντοπισμού) επιτρέπουν αυτή η όξυνση να εξελίσσεται ως τώρα χωρίς μετακινήσεις στρατών επί του εδάφους. Το Τελ Αβίβ βομβαρδίζει στόχους / σημεία χιλιάδες χιλιόμετρα απ’ τα σύνορά του (στη συρία και στο ιράκ) ή δίπλα (στον λίβανο). Οι ιρανοί «φρουροί της επανάστασης» έχουν απλωθεί σ’ όλη αυτή τη ζώνη, σε επιλεγμένες θέσεις· αλλά αυτό δεν συνεπάγεται ότι η Τεχεράνη διεκδικεί έδαφος απ’ τον λίβανο, την συρία, το ιράκ ή την υεμένη. Οι υεμενίτες Houthis είναι σε θέση να κάνουν σοβαρές ζημιές πολύ μακριά απ’ τις βάσεις επιδιώκοντας, ουσιαστικά, την δημιουργία ενός χωριστού κράτους, περίπου στα όρια του άλλοτε κράτους της βόρειας υεμένης. Ίσως η μόνη «εδαφική» κρατική κίνηση μεγάλου μεγέθους σε εξέλιξη να είναι στη θάλασσα: η Άγκυρα διεκδικεί την αοζ της στην ανατολική Μεσόγειο (ενάντια στους ελληνο – ελληνοκυπριακούς σχεδιασμούς). Παράδοξο ή όχι οι βυθοί έχουν αποκτήσει την «plane» αξία που κάποτε είχαν οι στεριές…

Η σύγκρουση δεν έχει την τυπική μορφή «διεκδίκηση / κατάληψη εδάφους» (του είδους, π.χ., ο ιρακινός στρατός καταλαμβάνει το κουβέιτ). Όχι ακόμα, όχι στην έκταση που θα μπορούσε να περιμένει κανείς. Γίνεται, όμως, σαν χαράξεις επί του εδάφους· με την μορφή της εξασφάλισης, του ελέγχου και της προστασίας ροών. Χερσαίων ή/και θαλάσσιων. Ροών καυσίμων, ροών εμπορευμάτων, ροών εργασίας, ροών νομισμάτων…

Μοιάζει οξύμωρο, αλλά δεν είναι. Ο μεν άξονας Ουάσιγκτον – Τελ Αβίβ – Ριάντ επεδίωξε να ρευστοποιήσει τα τυπικά, υπάρχοντα σύνορα (και διεθνείς θεσμούς συγκροτημένους πάνω σ’ αυτά), για να εξουδετερώσει αυτές τις ροές (ακόμα και τις χρηματικές!) μεταξύ ασίας απ’ την μια και ευρώπης και αφρικής απ’ την άλλη· το δε ευρασιατικό μπλοκ επιδιώκει να εξασφαλίζει αυτά τα τυπικά, υπάρχοντα σύνορα, για να διευκολύνει αυτές τις ροές. Οι πρώτοι επιχείρησαν (και ίσως δεν έχουν εγκαταλείψει ακόμα την προσπάθεια) να εδαφικοποιήσουν την αποσταθεροποίηση των επικίνδυνα ανταγωνιστικών ροών· οι δε δεύτεροι επιδιώκουν την σταθεροποίησή τους οργανώνοντας την τυπική εδαφική μορφή «μπλοκ». Αγωγοί, τραίνα, δρόμοι, θαλάσσιες πλεύσεις: αυτές είναι οι γραμμές που ξανά και ξανά εικονογραφούν τα επίδικα της σύγκρουσης.

Η γεωμετρία…

Παρασκευή 20 Σεπτέμβρη. Τοπικοί ιμπεριαλισμοί εναντίον τοπικών ιμπεριαλισμών… Πλανητικοί ιμπεριαλισμοί εναντίον πλανητικών ιμπεριαλισμών… Υπάρχει όμως κι ένα τρίτο επίπεδο, αόρατο δια γυμνού οφθαλμού, και πιο καθοριστικό. Είναι η κλιμακούμενη σύγκρουση ανάμεσα στη «λογική» της εδαφικής διακράτησης / συσσώρευσης / εξουσίας (στην οποία περιλαμβάνεται και η δημιουργία «ζωνών αποσταθεροποίησης») και στη «λογική» της ροϊκής συσσώρευσης / εξουσίας. Ίσως πρώτη η Hannah Arendt έκανε τη δομική διάκριση ανάμεσα σ’ αυτές τις δύο “λογικές”, που συνυπάρχουν μεν στην καπιταλιστική συσσώρευση· όμως σε περιόδους κρίσης / αναδιάρθρωσης και Αλλαγής Παραδείγματος μπορούν να “υποκειμενικοποιηθούν” σαν διαφορετικές κρατικές / καπιταλιστικές τακτικές.

Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς το γιατί το έσχατο σχέδιο της Ουάσιγκτον (και των συμμάχων της) στη μέση Ανατολή είναι η καμμένη γη. Επειδή υποχωρεί, υποχωρεί, υποχωρεί. Ανάλογα δεν είναι δύσκολο να καταλάβει το γιατί το ευρασιατικό μπλοκ, και ειδικά το Πεκίνο, επιδιώκει (εδαφική) σταθερότητα: επειδή αυτή είναι η προϋπόθεση της ασφάλειας των ροών. Το πιο δύσκολο είναι να προσέξει κανείς ότι ενώ το αποσταθεροποιημένο έδαφος (η αμερικανική τακτική) είναι αποσταθεροποιημένο ομοιόμορφα, συνεπώς έχει παντού την “ίδια τιμή αποσταθεροποίησης”, το σταθεροποιημένο έδαφος δεν έχει παντού την “ίδια τιμή σταθεροποίησης”. Εννοούμε: στη δεύτερη περίπτωση υπάρχουν σημεία υψηλής αξίας (π.χ. λιμάνια, ένας σιδηροδρομικός άξονας, μια διέλευση αγωγού) και άλλα μικρότερης ή ελάχιστης. Το κινέζικο κράτος / κεφάλαιο, για την δική του επικράτεια, φροντίζει να μην συμβαίνει έτσι. Όμως οπουδήποτε αυτή η διακύμανση “εδαφικής αξίας” μπορεί να ισχύει (και υπάρχουν διάφοροι λόγοι γι’ αυτό) η εξασφάλιση της ροϊκής συσσώρευσης / εξουσίας μπορεί να σημαίνει την προστασία μόνο των σημείων υψηλής αξίας.

Για να το πούμε παραδειγματικά: στη χειρότερη των περιπτώσεων 5, 10 ή 15 χιλιάδες κινέζοι στρατιώτες δεν θα προστατέψουν το σύνολο της ιρανικής επικράτειας· αυτό είναι δουλειά του ίδιου του ιρανικού καθεστώτος. Θα αρκεστούν στην προστασία των (ιρανικών) σημείων υψηλής αξίας, όποια είναι αυτά.

Η κρατική πολιτική…

Παρασκευή 20 Σεπτέμβρη. Το ελληνικό κράτος / παρακράτος / κεφάλαιο, προσπαθώντας να αναβαθμίσει το μόνο που ξέρει ιστορικά, τις γεωπολιτικές του προσόδους, απ’ την μια μεριά έχει προσπαθήσει να «ενωθεί» με την (παγκόσμια) ροϊκή συσσώρευση / εξουσία, μέσω του λιμανιού του Πειραιά και της cosco. Απ’ την άλλη μεριά όμως, ακόμα πιο έντονα, έχει προσπαθήσει να ενταχθεί στην (συντηρητική) εδαφική διακράτηση / συσσώρευση / εξουσία, πουλώντας την επικράτειά του σα συνοριακή ζώνη. Το ότι «η ελλάδα είναι το σύνορο της ευρώπης» (στη μέση Ανατολή) είναι κοινοτοπία. Το ότι «η ελλάδα είναι το σύνορο των ηπα» στην ανατολική Μεσόγειο είναι μια διαφορετική κοινοτοπία, που εντατικοποίησε πρακτικά και ιδεολογικά η προηγούμενη φαιορόζ κυβέρνηση.

Η πρώτη «συνοριακή ταυτότητα» αφορά την ανάσχεση (και την κακοποίηση) των «ροών» ανθρώπων, εργασίας – των μεταναστών και των προσφύγων. Η δεύτερη αφορά την διασπορά συνοριακών ή/και επιμελητειακών υποδομών για την πρώην «μόνη υπερδύναμη».

Σα συνοριακή ζώνη, σαν ζώνη απαγόρευσης, ανάσχεσης ή/και στρατιωτικής χρήσης και όχι σαν hub (εμπορευματικών, χρηματικών, πολιτιστικών) ροών (αντίθετα απ’ αυτά που κατά καιρούς διαδίδει…) το ελληνικό κράτος / παρακράτος / κεφάλαιο έχει προσπαθήσει να συνδέσει τον δικό του ιμπεριαλισμό με εκείνον της Ουάσιγκτον και του Τελ Αβίβ· συμπληρωματικά του Ριάντ. Ίσως τώρα μαθαίνουμε καλύτερα, για παράδειγμα, για το που προορίζονταν εκείνα τα 300 (χιλιάδες) βλήματα ή ένα μέρος τους, γιατί ήθελαν να πουλήσουν (με όλη την κυκλωματική / παρακρατική διαδικασία που εξασφαλίζει μαύρο χρήμα) οι φαιορόζ στη σαουδαραβική χούντα. Για τον ίδιο σκοπό που προορίζονται τα ανάλογα σερβικά βλήματα: για τις σφαγές στην υεμένη….

Παρότι το Πεκίνο (και όχι μόνον αυτό…) καταλαβαίνει πολύ καλά τις ελληνικές τακτικές και την εγγενή αντιφατικότητά τους, και παρότι καταλαβαίνει ότι η «γενική ιδέα» του ελλαδιστάν είναι αντίπαλη, μπορεί να συμβιβαστεί με την διατήρηση του «σημείου αξίας» που ελέγχει· του λιμανιού του Πειραιά. (Φυσικά έχει φροντίσει για εναλλακτικές, in case of…). Απ’ την άλλη μεριά όμως η ένταξη του ελλαδιστάν στην εδαφική διακράτηση / συσσώρευση / εξουσία υπό την διεύθυνση της Ουάσιγκτον (ή, ίσως, του Τελ Αβίβ…) τοποθετεί υποχρεωτικά το ελλαδιστάν στη «ζώνη υπερθέρμανσης», πέρα και πάνω απ’ την γεωγραφική εγγύτητα. Δεν είναι η θάλασσα «όριο» σε τέτοιες περιπτώσεις – μόνο ηλίθιοι υποστηρίζουν κάτι τέτοιο.

Με τα τωρινά δεδομένα εξαρτιέται αποκλειστικά απ’ τους συμμάχους του και τα έργα τους το αν φωτιά που συντηρούν εδώ κοντά ξέρει κολύμπι… Το σίγουρο είναι αυτό: τα ντόπια αφεντικά αποφάσισαν ότι το ελλαδιστάν είναι ένα μεσανατολικό κράτος.

Στην ευρώπη το ξέρουν όλοι…

Πόλεμοι νομισμάτων (και όχι μόνο)

Δευτέρα 16 Σεπτέμβρη. Παρότι ο διεθνής κύκλος κυκλοφορίας του δολάριου μικραίνει σταθερά, το αμερικανικό νόμισμα διατηρεί ακόμα, προς το παρόν, την πρωτιά. Περίπου το 40% (σε αξία) των διεθνών συναλλαγών γίνονται σε δολάρια· το 36% όμως γίνονται σε ευρώ. Η “ευρωζώνη” (και η ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα) έχει μεγάλα περιθώρια να αυξήσει αισθητά την διεθνή κυκλοφορία του ευρώ. Για παράδειγμα, ενώ η ε.ε. εισάγει μόνο το 2% των ενεργειακών πρώτων υλών που χρειάζεται απ’ τις ηπα, πληρώνει το 80% του συνόλου των τέτοιων εισαγωγών της σε δολάρια. Αν αντικαθιστούσε το δολάριο με το ευρώ…

Πόσο εύκολο είναι όμως αυτό; Από που εισάγει η ε.ε. πετρέλαιο, φυσικό αέριο και κάρβουνο (ναι, κάρβουνο!); Τα στοιχεία του 2017 δείχνουν τα εξής:

Εισαγωγές πετρελαίου: 30,3% απ’ την ρωσία· 11,4% απ’ τη νορβηγία· 8,2% απ’ το ιράκ· 7,4% απ’ το καζακστάν· 6,6% απ’ την σαουδική αραβία· 6,4% απ’ τη νιγηρία – και μετά ακολουθούν μικρότεροι προμηθευτές.

Εισαγωγές φυσικού αερίου: 39,8% από την ρωσία· 26,2% απ’ τη νορβηγία· 10,7% απ’ την αλγερία· 5,2% απ’ το κατάρ – 18,1% από μικρότερους προμηθευτές.

Εισαγωγές άνθρακα: 38,8% από την ρωσία· 16,7% από την κολομβία· 16,5% απ’ τις ηπα· 11,6% από την αυστραλία· το 4,8% απ’ τη νότια αφρική – 11,6% από μικρότερους προμηθευτές.

Είναι σαφές (ακόμα και μια γρήγορη ματιά) ότι τα κράτη της ε.ε. πληρώνουν ακόμα μεγάλο μέρος των ρωσικών καυσίμων σε δολάρια. Είναι ακόμα σαφές ότι η ε.ε. έχει μικρή μόνο «εξάρτηση» απ’ το πετρέλαιο της σαουδικής αραβίας· το οποίο είναι, απ’ το 1979, το θεμέλιο των πετροδόλαρων, δηλαδή των πληρωμών για πετρέλαιο σε δολάρια.

Είναι επίσης λογικό, με λίγο περισσότερη σκέψη, ότι η ευρωζώνη σαν καταναλωτής ενεργειακών πρώτων υλών και εξαγωγέας βιομηχανικών εμπορευμάτων (με το ευρώ σαν ισχυρό και αναγνωρισμένο διεθνώς νόμισμα)· η ρωσία σαν μεγάλης κλίμακας πωλητής ενεργειακών πρώτων υλών· και η κίνα, σαν καταναλωτής ενεργειακών πρώτων υλών, εξαγωγέας εμπορευμάτων (και το γουάν σαν «ανερχόμενο» νόμισμα διεθνώς συναλλαγών) έχουν τον «όγκο» να προσελκύσουν έναν αριθμό κρατών ακόμα (την τουρκία, το ιράν, το πακιστάν, κάποια ακόμα απ’ τη λατινική αμερική και την αφρική – η βενεζουέλα ήδη τιμολογεί της πετροεξαγωγές της σε ευρώ και γουάν..) να εγκαταλείψουν ή να περιορίσουν σημαντικά την χρήση του δολαρίου στις διεθνείς εμπορικές συναλλαγές τους.

Αυτό σημαίνει πως άπαξ και ξεκίνησε η «πτώση» του δολαρίου (σαν το κυριότερο μέσο διεθνώς συναλλαγών) θα συνεχιστεί· και θα συνεχιστεί γρήγορα. Είναι, για να το πούμε έτσι, μια κοσμοϊστορική περίοδος, αφού τέτοιες ανακατατάξεις συμβαίνουν «μια φορά στα εκατό χρόνια». Και δεν συμβαίνουν συναινετικά…

Δεν είναι σίγουρο ότι αυτήν την «πτώση» του δολαρίου θα την διαδεχθεί αμέσως η υιοθέτηση κάποιου άλλου νομίσματος σαν ηγεμονικού στο διεθνές εμπόριο και στα αποθέματα των κεντρικών τραπεζών. Το «κλείδωμα» της ηγεμονίας ενός και μόνο νομίσματος, του δολαρίου, αν τοποθετηθεί στο περιβάλλον της καπιταλιστικής συνθετότητας του 20ου αιώνα, οφείλεται σε δύο γεγονότα που δεν μπορούν να θεωρηθούν νόμος της ιστορίας. Πρώτον, στο γεγονός ότι στη διάρκεια του β παγκόσμιου πολέμου η αμερικανική fed βρέθηκε να είναι ο φύλακας σχεδόν του συνόλου του χρυσού των ευρωπαϊκών κρατών που ήταν αντίπαλοι του χίτλερ· και πάνω σ’ αυτήν την κατοχή στήριξε, με τις συμφωνίες του Bretton Woods, την αποκλειστική ισοτιμία χρυσού – δολαρίου, επιβάλλοντας σ’ όλα τα υπόλοιπα νομίσματα (οπωσδήποτε των ανταγωνιστών της) να μην έχουν back up «αξίας» σε χρυσό αλλά σε δολάρια. Και δεύτερον, όταν την προηγούμενη συνθήκη σύνδεσης δολαρίου – χρυσού την βούλιαξε η ίδια η Ουάσιγκτον, κατάφερε ύστερα να «συμφωνήσει» με τις πετροπαραγωγικές χούντες της αραβικής χερσονήσου (βασικά με το Ριάντ) να πουλάνε πετρέλαιο μόνο σε δολάρια. Αποδεσμεύτηκε απ’ τον χρυσό αλλά δέθηκε με το πετρέλαιο (το δολάριο) και, έτσι, με την βοήθεια του Ριάντ έγινε υποχρεωτικά το κύριο νόμισμα των διεθνών συναλλαγών συνολικά.

Ωστόσο δεν είναι απαραίτητο να ξανασυμβούν παρόμοια πράγματα για να υπάρξει διάδοχη κατάσταση· όχι άμεσα τουλάχιστον, και οπωσδήποτε όχι γι’ αυτό το λόγο. Αν ο βασιλιάς δολάριο πέσει απ’ τον θρόνο του, τότε οι ανταγωνιστές του μπορούν να βρουν, έστω για ένα άγνωστης διάρκειας διάστημα, μια συναλλαγματική ισορροπία μεταξύ τους. Άλλοι με back up αποθέματα χρυσού (όπως κάνει η Μόσχα για το ρούβλι) και άλλοι με back up τον καπιταλιστικό δυναμισμό τους (όπως το Πεκίνο ή η ευρωζώνη).

Ας συνοψίσουμε: Α) Είναι αρκετοί εκείνοι που θέλουν να ξεφορτωθούν την ηγεμονία του δολαρίου στις διεθνείς συναλλαγές. Και το μεθοδεύουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο.

Β) Η δολαριακή ηγεμονία θεμελιώθηκε και στηρίζεται στο διεθνές εμπόριο του πετρελαίου.

Γ) Αυτό το εμπόριο θα περιοριστεί εκ των πραγμάτων (αλλαγή ενεργειακού μοντέλου)· πράγμα που σημαίνει ότι κάποιες «παραγωγές» πρέπει να σταματήσουν, για να μείνουν σχετικά καλές οι διεθνείς τιμές για τις υπόλοιπες, σε συνθήκες περιορισμένης ζήτησης.

Δ) Το ποιες θα είναι αυτές δεν αποφασίζεται κοινή συναινέσει. Για τους μεν θα πρέπει να συνεχίσουν να τιμολογούν σε δολάρια, για τους δε όχι. Συνεπώς είναι στον πάγκο οι «ζώνες επιρροής» του πλανήτη, νομισματικές και όχι μόνο.

5G

Παρασκευή 13 Σεπτέμβρη. Σε μια μάλλον απροσδόκητη εξέλιξη του θέματος / θεάματος «η Huawei και πως θα την σταματήσουμε» ο ιδρυτής και ιδιοκτήτης της Ren Zhengfei ανακοίνωσε πριν 3 ημέρες συνεντευξιαζόμενος στο αγγλικό καθεστωτικό περιοδικό economist ότι διατίθεται να πουλήσει την 5G τεχνολογία της εταιρείας (δηλαδή τις πατέντες, τις άδειες, τον κώδικα, την διαδικασία παραγωγής) σε οποιαδήποτε δυτική εταιρεία ενδιαφέρεται (με ένα εφάπαξ ποσό)… Έτσι ώστε να ξαναγράψει τον πηγαίο κώδικά της και να την χρησιμοποιήσει χωρίς η εταιρεία (ή το κινεζικό κράτος) να έχουν οποιονδήποτε έλεγχο. Ταυτόχρονα (είπε) η Huawei θα συνεχίσει να αναπτύσσει και να εμπορεύεται την 5G τεχνολογία της. Λογικό.

Η πρόταση / προσφορά του Zhengfei είναι ενδιαφέρουσα, επειδή απ’ την μια δείχνει την αυτοπεποίθηση της εταιρείας του (: ακόμα κι αν σας δώσουμε την τεχνολογία μας δεν μπορείτε να μας ανταγωνιστείτε αποτελεσματικά!) και απ’ την άλλη στοχεύει στην αμερικανική ρητορική περί “κινδύνου κατασκοπείας” του Πεκίνου μέσω των δικτύων της Huawei.

Ωστόσο η κατάσταση είναι πιο σύνθετη· και ο Zhengfei το ξέρει. Ήδη διάφορα επιτελεία στο ψοφιοκουναβιστάν δουλεύουν πάνω στη μετατροπή της «κινεζικής τεχνολογίας» συνολικότερα από οικονομική / εμπορική απειλή σε απειλή εθνικής ασφάλειας. Πρόκειται για μια σοβαρή «πολιτική μετατόπιση» που χρειάζεται μια νομική πανοπλία· κι αυτό είναι που χρειάζεται λεπτομερή δουλειά. Η νομική πανοπλία χρειάζεται όχι για να κηρυχτεί η Huawei (και όχι μόνον αυτή, φυσικά) «τρομοκράτης» (ας πούμε) αλλά για να προσδιοριστούν οι συνέπειες για όποιον συνεργάζεται άμεσα ή έμμεσα με κινεζικές τεχνολογικές εταιρείες πρώτης γραμμής. Οι συνέπειες της “εθνικής προδοσίας” αυτού του είδους. Απ’ αυτήν την άποψη η πρόταση του Zhengfei είναι στο ίδιο μήκος κύματος με την πρόταση του Putin προς το ψόφιο κουνάβι να αγοράσει (αν θέλει) ρωσικά όπλα τελευταίας τεχνολογίας: ειρωνικός ελιγμός.

Η άλλη πλευρά το θέμα έχει σοβαρές τεχνολογικές διαστάσεις. Μια σειρά πρωτοκλασσάτων τεχνολογικών εταιρειών (όπως η ιαπωνική toshiba ή/και η νοτιοκορεατική sk telecom) ερευνούν πυρετωδώς το πως θα ενσωματώσουν την κβαντική φυσική στις τηλεπικοινωνίες, πάνω στα 5G δίκτυα. Οι κβαντικές επικοινωνίες θεωρούνται σαν απόλυτα ασφαλείς απέναντι σε οποιαδήποτε προσπάθεια υποκλοπής…

Το «πρόβλημα» είναι ότι οι κινέζοι φυσικοί είναι πολύ μπροστά και σ’ αυτό το θέμα: τον Ιούνη του 2017 δοκίμασαν με επιτυχία την μεταφορά κβαντικού σήματος μέσω δορυφόρου. Κάτι που ήταν πολύ μακριά απ’ ότι είχαν πετύχει ως τότε (και ως σήμερα) τα εργαστήρια άλλων εθνικοτήτων. Μια υπόθεση της ασταμάτητης μηχανής είναι, λοιπόν, ότι η αυτοπεποίθηση με την οποία ο κυρ Zhengfei δηλώνει έτοιμος να μοιραστεί το τωρινό εμπορικά διαθέσιμο know how της εταιρείας τους σχετικά με τις 5G επικοινωνίες οφείλεται στο ότι η Ηuawei (ή άλλες κινέζικες εταιρείες…) βρίσκεται σχετικά κοντά στο να κάνει εκείνο που θεωρείται το υπέραγιο δισκοπότηρο παγκόσμια, το μεγάλο άλμα, για την 4η (ή μήπως την 5η;) βιομηχανική επανάσταση: κβαντικές εφαρμογές επικοινωνιών, για λογαριασμό του internet of things.

(Κάποιοι βολεύονται να πιστεύουν ότι η επιθετικότητα του ψοφιοκουναβιστάν οφειλόταν στον Bolton (κράτησε το πόστο του «συμβόλου εθνικής ασφάλειας» μόνο για 1,5 χρόνο) και ότι τώρα πια το ψόφιο κουνάβι, «λεύτερο και ξαλαφρωμένο», θα αρχίσει να γίνεται φίλος με τους πάντες. Με την Τεχεράνη, με το Πεκίνο, με την Πγιονγκγιάνγκ… Λες και πριν πιάσει δουλειά ο Bolton το ψοφιοκουναβιστάν ήταν μεσ’ τα μέλια…

Με την μία ή την άλλη φάτσα, η Ουάσιγκτον βυθίζεται όλο και περισσότερο σε μια μάχη επιβίωσης της ηγεμονίας της. Ο καπιταλισμός δεν είναι καπη πολεμοκάπηλων· είναι μηχανή καταστροφής…)

“Security personnel” – στα κινεζικά

Πέμπτη 12 Σεπτέμβρη. Το ιράν δίνει μεγάλη σημασία στις σχέσεις του με τη λαϊκή δημοκρατία της κίνας σε όλους τους τομείς. Έχουμε μακρόχρονους δεσμούς στον στρατιωτικό τομέα επίσης, και ελπίζουμε ότι αυτή η επίσκεψη θα είναι ένα σημείο καμπής στην ανάπτυξη και στην ενίσχυση αυτών των σχέσεων.

Ο λόγος δεν είναι για την 25ετή συμφωνία οικονομικής συνεργασίας Τεχεράνης – Πεκίνου (γράφαμε πριν 2 ημέρες Η άλλη εκδοχή του Indian – Pacific…). Μάλλον το «security personnel» αφορά, αφού τα πιο πάνω ήταν δηλώσεις του επικεφαλής του (τακτικού) ιρανικού στρατού στρατηγού Mohammad Baqeri, που πετάχτηκε χτες ως το Πεκίνο. Για συζητήσεις περί “σχέσεων”. Αυτό που προκύπτει από άλλα σημεία των δηλώσεών του, είναι ότι η πρώτη φάση της παρουσίας του κινεζικού στρατιωτικού «personnel» στο ιράν θα έχει την (επίσημη) μορφή μικτών επιτροπών (με τον ιρανικό στρατό)…

Πολύς κόσμος πηγαινοέρχεται στα κινέζικα ανάκτορα. Όλοι κάτι έχουν να κερδίσουν… Για παράδειγμα η κυρία Μέρκελ (και οι επιχειρηματίες που την συνόδευαν) έφυγε με 11 συμφωνίες.

Χωρίς security personnel… Αλλά με security; Οι γερμανικές επιχειρήσεις που έχουν ή πρόκειται να ανοίξουν εγκαταστάσεις στην κινεζική επικράτεια δεν γουστάρουν να δουλεύει το κινεζικό καθεστωτικό πανοπτικό (γνωστό σαν social credit system) μέσα σ’ αυτές…

Πάλι «σχέσεις»: το Πεκίνο βασίζει πολλά για την επίδειξη καπιταλιστικής «ανοιχτοσύνης» στις εμπορικές / οικονομικές σχέσεις με την ε.ε. – και ειδικά με τον γερμανικό καπιταλισμό. Υπάρχει, άλλωστε, κοινός αντίπαλος: το ψοφιοκουναβιστάν. Θα πρέπει να υποχωρήσει λοιπόν, και να εξαιρέσει τις ευρωπαϊκές εγκαταστάσεις απ’ την εκ των έσω επιτήρηση.

Να που το ψοφιοκουναβιστάν, έστω και στην παρακμή του, έχει μια «παραγωγική» συνέπεια· που καθόλου δεν γουστάρει: επιταχύνει και διαρθρώσει τις σχέσεις των «υπόλοιπων».

Wellcome Matthew!

Τετάρτη 11 Σεπτέμβρη. Μετά από αρκετούς μήνες όπου το ψοφιοκουναβιστάν δεν είχε κανονικό υπουργό άμυνας, απέκτησε έναν, απ’ τα μέσα του περασμένου Ιούνη. Λέγεται Mark (Thomas) Esper. Επάξια πήρε το πόστο, αφού η προηγούμενη δουλειά του ήταν αντιπρόεδρος του τμήματος «σχέσεων με την κυβέρνηση» της γνωστής στρατιωτικής / πολεμικής βιομηχανίας Raytheon. Συνεπώς με το διπλό του know how, υπουργός «άμυνας» και πλασιέ όπλων, μπορεί να έρθει κι απ’ τα μέρη μας. Wellcome!

Και λέει ότι θα έχει πολύ δουλειά (κι’ απ’ τις δύο πλευρές του ικανοτήτων του). Να τι δήλωσε συνεντευξιαζόμενος στο γνωστό ακροδεξιό Fox στις 21 Αυγούστου, σαν υπουργός (κυρίως…):

… Πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι πρέπει θα έχουμε την ικανότητα να ανασχέσουμε την κακή συμπεριφορά της κίνας… Η κίνα είναι η νούμερο 1 προετεραιότητα για το υπουργείο. Έχει υπογραμμιστεί στην εθνική στρατηγική ασφάλειας το γιατί θεωρούμε ότι είναι ένας μακροπρόθεσμα στρατηγικός ανταγωνιστής, κι αυτός που χρειάζεται μεγιστοποίηση της εκστρατείας, αν θέλετε, στο θέατρο Ινδικού-Ειρηνικού, είτε πολιτικά, είτε οικονομικά, είτε στρατιωτικά… Έρχεται μια αλλαγή, απ’ την σύγκρουση χαμηλής έντασης που κράτησε 18 χρόνια σε συγκρούσεις υψηλής έντασης με ανταγωνιστές όπως η ρωσία και η κίνα…

Παλιά την αλήθεια την μάθαινες είτε από μικρό είτε από τρελό. Προστέθηκαν τώρα και οι πλασιέ όπλων… Εδώ και 18 χρόνια η Ουάσιγκτον κάνει «πόλεμο χαμηλής έντασης» εναντίον της ρωσίας και της κίνας – το είπε καθαρά ο κυρ Matthew!.. Θυμάστε μήπως τι έγινε πριν 18 χρόνια; Η «11η/9ου» και η εκκίνηση του πολέμου κατά της τρομοκρατίας… Ευχαριστούμε κυρ Matthew που το ξεκαθαρίζεις με κάθε επισημότητα παρότι ελάχιστοι θα το καταλάβουν: ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» ήταν το ψευδώνυμο του «πολέμου χαμηλής έντασης» κατά της Μόσχας και του Πεκίνου (αν και οι αφγανοί, οι ιρακινοί, οι σύριοι, οι υεμενίτες, οι λίβυοι, οι αιγύπτιοι, οι παλαιστίνιοι, δεν έχουν καταλάβει «χαμηλή» ένταση – αλλά ποιος ασχολείται μ’ αυτούς); Συνεπώς έχει απόλυτα δίκιο το «περιθώριο» (: Τρίτη γενιά, Sarajevo…) που υποστηρίζει 18 χρόνια τώρα ότι βρίσκεται σε εξέλιξη ο 4ος παγκόσμιος πόλεμος. Never mind…

Αλλά ο αμερικάνος υπουργός / πλασιέ δεν αρκείται σ’ αυτό. Αναγγέλει ότι 18 χρόνια of low intensity conflicts είναι enough (για να μην πει ότι απέτυχαν). Και ότι στον ορίζοντα ανατέλλει η (αναπόφευκτα) επόμενη φάση, των high intensity conflicts. Θα κλάψουν περισσότερες μανούλες εννοεί… Όμως: ο κυρ Matthew θεωρεί, απ’ την καινούργια, την δεύτερη θέση του, ότι έχει το απαραίτητο οπλοστάσιο; Ή, δρώντας πρώτα και κύρια σαν πλασιέ, αναγγέλει την επόμενη φάση για να κάνει μπίζνες η εταιρεία που εκπροσωπεί με το υπουργείο στο οποίο ηγείται;

Ίσως (ίσως λέμε) όταν υπάρχουν Esper να μην πολυχρειάζονται οι Bolton…