Σάββατο 9 Μάρτη. Αχ και νάχε και η Ουάσιγκτον κάποιον που “πιάνει πουλιά στον αέρα”, όπως η Αθήνα!!! Αλλά η δύσμοιρη δεν έχει… Έχει, τουλάχιστον, έναν καλό άνθρωπο (τον έπνιξε τον αετό ο τενεκεδένιος όταν πήγε Ουάσιγκτον!) που προσπαθεί με μια πέτρα να σκοτώσει δυο πουλιά· αλλά αποτυγχάνει και με τα δύο.
Όπως είναι γνωστό ο αμερικανικός καπιταλισμός έχει δύο σοβαρά προβλήματα: ένα τεράστιο δημόσιο χρέος (και τεράστια επιμέρους ιδιωτικά χρέη)· και μεγάλα εμπορικά ελλείμματα στις σχέσεις του με τους κύριους ανταγωνιστές του. Με δεδομένα το επίπεδο παραγωγικότητας (της εργασίας) και το ότι από τεχνολογική άποψη ο αμερικανικός καπιταλισμός δεν έχει κάποιο μονοπώλιο ή κτυπητό πλεονέκτημα, για να αυξήσει τις εξαγωγές του και να μειώσει τις εισαγωγές του θα χρειαζόταν ένα “φτηνό δολάριο”. Αλλά το “φτηνό νόμισμα” είναι δηλητήριο για τον δανεισμό, οπωσδήποτε τον δημόσιο. Τι γίνεται σ’ αυτές τις περιπτώσεις;
Το ψοφιοκουναβιστάν προσπάθησε να φρενάρει τις εισαγωγές (και να μειώσει το εμπορικό έλλειμμα) βάζοντας κυρώσεις (δηλαδή δασμούς) στις εισαγωγές απ’ την κίνα, σε είδη εισαγόμενης αξίας 250 δισεκατομυρίων δολαρίων (απειλεί να κάνει το ίδιο και με την ε.ε.). Για να τα κάνει ακριβότερα. Πέτυχε;
Απέτυχε παταγωδώς. Το 2018 το εμπόρικο έλλειμμα των ηπα απέναντι στην κίνα κτύπησε νέο ρεκόρ: 419,2 δισ δολάρια (έναντι 375,6 δισ το 2017). Όμως το ίδιο – αύξηση του εμπορικού ελλείματος – έγινε και με τους υπόλοιπους ανταγωνιστές: με την ε.ε. πήγε στα 169,3 δισ (έναντι 151,4 δισ το 2017), με το μεξικό στα 81,5 δισ (έναντι 70,9 δισ το 2017), με τον καναδά στα 19,8 δισ (έναντι 17,1). Το συνολικό εμπορικό έλλειμα των ηπα (σε πράγματα και υπηρεσίες) επίσης έκανε ρεκόρ: 622 δισεκατομμύρια, αυξημένο κατά 12,5% σε σχέση με το 2017. Ταυτόχρονα όμως αυξάνεται σταθερά και το αμερικανικό δημόσιο χρέος: το ψοφιοκουναβιστάν, για να κάνει τους πλούσιους πλουσιότερους μείωσε δραστικά την φορολόγησή τους, κι αυτά που χάνει από φόρους τα αναζητάει μέσω δανεικών… Έχει να χρηματοδοτήσει και την αναβάθμιση της πολεμικής του μηχανής…
Πρόκειται για αποτυχία του ψοφιοκουναβικού σχεδιασμού; Ναι. Η ασταμάτητη μηχανή το είχε σημειώσει πέρυσι: όταν το ψόφιο κουνάβι βάζει δασμούς στα κινεζικά εμπορεύματα για να περιορίσει τις εισαγωγές τους, το Πεκίνο ρίχνει κατάλληλα την διεθνή ισοτιμία του γουάν, φροντίζοντας τα made in china να ξαναγίνουν τόσο φτηνά όσο χρειάζεται για να σπάσουν τον δασμολογικό αποκλεισμό.
Τα γενικά μεγέθη, βασικά γι’ αυτά τα κόλπα, είναι σε βάρος της Ουάσιγκτον. Το ετήσιο κινεζικό δημόσιο έλλειμμα έχει προσδιοριστεί για 2,8% του αεπ (για το 2019)· το συνολικό δημόσιο χρέος ήταν το 2018 γύρω στο 47,5% του κινεζικού αεπ, ενώ το αμερικανικό θα είναι το 2019 πάνω απ’ το 105% του αντίστοιχου αεπ. Συνεπώς το Πεκίνο δεν έχει λόγο να φοβάται μια κάποια ελεγχόμενη και χρονικά υπολογισμένη υποτίμηση του γουάν, αν αυτή είναι αναγκαία. Δρώντας έτσι η κεντρική του τράπεζα κάνει ακριβότερες τις εισαγωγές των δολαριακά τιμολογημένων εμπορευμάτων· και απαντάει αποτελεσματικά στον εμπορικό πόλεμο της Ουάσιγκτον χωρίς καν να εκτεθεί με δασμολογικά μέτρα «άμυνας»… Όλα αυτά συμβαίνουν ενόσω η Ουάσιγκτον προσπαθεί να εκβιάσει το Πεκίνο στις συνεχιζόμενες «εμπορικές διαπραγματεύσεις», με το ψόφιο κουνάβι να πανηγυρίζει προκαταβολικά ότι θα νικήσει…
Τι γίνεται, λοιπόν, σε τέτοιες περιπτώσεις; Μερικοί κρουζ να ισοπεδώσουν την κινεζική κεντρική τράπεζα ίσως; Αστειευόματε, αλλά η καπιταλιστική πραγματικότητα είναι σκληρή. Χάνοντας διαρκώς σε «διπλωματική δύναμη», σε ικανότητα αποτελεσματικού σχεδιασμού κατατρόπωσης των αντιπάλων με «soft power» και σε οικονομική ισχύ, τι απομένει σε μια πρώην υπερδύναμη;
Όχι, πάντως, να περιμένει υπομονετικά την μοίρα της… Ούτε να τραβήξει το σπαθί της και να αυτοκτονήσει…
