Δευτέρα 22 Μάη. Το χτεσινό φιλοπόλεμο ουρλιαχτό του ψόφιου κουναβιού απ’ την πρωτεύουσα της σαουδαραβικής χούντας ακούστηκε μια χαρά και στο Τελ Αβίβ:

… Το πραγματικό μέγεθος της δράσης του isis, της al-Qaeda, της Hezbollah, της Hamas [ναι, έτσι ακριβώς: της λιβανέζικης Χεζμπ’ αλλάχ και της παλαιστινιακής Χαμάς…] και τόσων άλλων δεν πρέπει να μετρηθεί μόνο με τον αριθμό των νεκρών. Πρέπει να μετρηθεί και με τις γενιές των χαμένων ονείρων.

…

… Απ’ τον Λίβανο ως το Ιράκ και την Υεμένη, το Ιράν χρηματοδοτεί, εξοπλίζει και εκπαιδεύει τρομοκράτες, αντάρτες και άλλες εξτρεμιστικές ομάδες που έχουν σπείρει την καταστροφή και το χάος στην περιοχή. Επί δεκαετίες το Ιράν τροφοδοτεί την φωτιά της σεχταριστικής βίας και του τρόμου.

Είναι μια κυβέρνηση που μιλάει ανοικτά για μαζικές δολοφονίες, ζητώντας την καταστροφή του Ισραήλ, τον θάνατο της Αμερικής, και την καταστροφή πολλών ηγετών και εθνών που βρίσκονται σ’ αυτό εδώ το δωμάτιο.

Ανάμεσα στις πιο τραγικές και αποσταθεροποιητικές επεμβάσεις του Ιράν είναι στη Συρία. Στηριγμένος απ’ το Ιράν ο Άσαντ έχει κάνει ανείπωτα εγκλήματα…

… Τα μεγαλύτερα θύματα του Ιρανικού καθεστώτος είναι ο ο λαός του. Το Ιράν έχει πλούσια ιστορία και πολιτισμό, αλλά ο λαός του Ιράν υποφέρει και απελπίζεται εξαιτίας της ασταμάτητης ροπής των ηγετών του στις συγκρούσεις και στον τρόμο.

Μέχρις ότου το Ιρανικό καθεστώς θελήσει να γίνει ένας εταίρος στην ειρήνη, όλα τα έθνη με συνείδηση πρέπει μαζί να απομονώσουν το Ιράν, να το εμποδίσουν να χρηματοδοτεί την τρομοκρατία, και να προσεύχονται να έρθει εκείνη η ημέρα όπου ο λαός του Ιράν θα έχει την δίκαιη κυβέρνηση που του αξίζει.

…

Είναι μια μάχη ανάμεσα στο Καλό και το Κακό…

Πρόκειται για μια ρητορική βγαλμένη κατευθείαν απ’ τις καλύτερες στιγμές του Μπους του Β· κι απ’ τα καλύτερα όνειρα του Lieberman και του «τρελού σκύλου».

Με μερικές πολύ σημαντικές διαφορές. Κατ’ αρχήν στο timing: μόλις λίγες ημέρες πριν ο «ιρανικός λαός» που θέλει να απελευθερώσει το ψόφιο κουνάβι και η αγέλη του είχε ψηφίσει, και μάλιστα μαζικά, εκλέγοντας αυτόν που είναι ήδη αναγνωρισμένος συνομιλητής «της διεθνούς κοινότητας»· ακόμα και των αμερικάνων, με την προηγούμενη διοίκηση… Ύστερα, στις αρχές της δεκαετίας του ’00, όταν οι τότε αμερικάνοι συντηρητικοί είχαν σχεδιάσει «τον άξονα του κακού» βάζοντας σ’ αυτόν εκτός απ’ την Βαγδάτη την Δαμασκό και την Τεχεράνη, το ιρανικό καθεστώς ήταν πράγματι στριμωγμένο… Τώρα έχει υπογράψει μια διεθνή συμφωνία για το πυρηνικό του πρόγραμμα (την οποία έχει υπογράψει και η Ουάσιγκτον… αλλά επίσης η Μόσχα, το Βερολίνο, το Παρίσι… χμμμ… και το Λονδίνο…) και έχει αποκαταστήσει σε μεγάλο βαθμό τις διεθνείς του σχέσεις· έχει οργανική συμμαχία με την Μόσχα· και, βέβαια, έχει σημαντικά κοινά συμφέροντα και με το Πεκίνο, αφού άλλωστε ένα βασικό σκέλος του χερσαίου «δρόμου του μεταξιού» περνάει απ’ την ιρανική επικράτεια.

Με λίγα λόγια. Ενώ το 2002 και το 2003 και το 2004 οι απειλές κατά του ιράν έμοιαζαν σαν ένας ακόμα «περιφερειακός πόλεμος» που επεδίωκε ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός, το 2017 οι κραυγές του ψόφιου κουναβιού είναι κλίμακας παγκοσμίου πολέμου.

Και σαν τέτοιες ξεστομίζονται από κάποιον που είναι βέβαια παλιάτσος· ιδιαίτερα βολική βιτρίνα όμως…

Δευτέρα 22 Μάη. Μέσα σ’ αυτόν τον εντεινόμενο ζόφο, οι φαιορόζ χαίρονται που η αμερικανική βάση στη Σούδα επεκτείνεται και εμπλουτίζεται. Και με μεγάλη χαρά τους θα υπογράψουν (για πρώτη φορά στα χρονικά) μια 5ετή συμφωνία για την χρήση της απ’ τον αμερικανικό στρατό (αντί για τις μονοετείς που ήταν η ως τώρα παράδοση) μπας και πάρουν περισσότερα δολάρια και την «αγάπη του θείου Σαμ». Είναι χαρούμενοι σαν τσιράκια, είναι ευθυγραμμισμένοι: όλο και πιο σφικτές αγκαλιές με τον ισραηλινό μιλιταρισμό, όλο και πιο σφικτές αγκαλιές με την πολεμοχαρή Ουάσιγκτον. Μπας και ανέβουν οι γεωπολιτικές πρόσοδοι για το ελληνικό οικόπεδο…

Μας ρώτησαν; Όχι βέβαια. Μήπως πρέπει να τους αναγκάσουμε, στα σοβαρά, κι αυτούς και κάθε άλλον πρόθυμο, να πάρουν τις παλάσκες τους και να καταταχτούν κατευθείαν στον u.s. army, αδειάζοντάς μας την γωνιά;

Μήπως πρέπει να το κάνουμε πριν είναι αργά;

Κυριακή 21 Μάη. Στις προεδρικές εκλογές στον ιράν (έγιναν την περασμένη Παρασκευή) νίκησε, και μάλιστα με μεγάλη πλειοψηφία, ο μεταρρυθμιστής Hassan Rouhani. Είχε κερδίσει και τις προηγούμενες, το 2013· αυτή τη φορά «ανέβηκε», κερδίζοντας 5 μύρια ψήφους παραπάνω.

Το πολιτικό σύστημα στο ιράν είναι ασυνήθιστο (για τα πρωτοκοσμικά δεδομένα). Έχει τρία σκέλη εξουσίας: το κοινοβούλιο, τον πρόεδρο και την κυβέρνηση· τον «ανώτατο ηγέτη», που εκλέγεται απ’ την «συνέλευση των ειδικών»· και τους «φρουρούς της επανάστασης», που δεν είναι ο κανονικός στρατός του ιράν αλλά ένα είδος «μαζικού επίλεκτου σώματος», μακράν το καλύτερα εκπαιδευμένο και εξοπλισμένο. Αυτή η τριαρχία καθιερώθηκε απ’ το σύνταγμα του 1979, μετά την επανάσταση, για να εμποδίσει (υποτίθεται) την διάβρωση της εξουσίας στο ιράν απ’ την Ουάσιγκτον ή οποιονδήποτε άλλον…

Μέσα σ’ αυτήν την τριαρχία μόνο το πρώτο σκέλος εκλέγεται άμεσα απ’ τους ψηφοφόρους. Έχει μεν αυξημένη νομιμοποίηση εξαιτίας της αντιπροσωπευτικότητάς του, αλλά μπορεί να «ελεγχθεί» απ’ τα άλλα δύο, και ειδικά απ’ τον «ανώτατο ηγέτη», που είναι ισόβιος.

Στη διάρκεια αυτών των σχεδόν 40 χρόνων της ισλαμικής δημοκρατίας, οι μεταρρυθμιστές (που με τα πρωτοκοσμικά δεδομένα θα ονομάζονταν «κεντρώοι») ήταν ό,τι πιο προοδευτικό (με την ιστορική έννοια της λέξης) ήταν ρεαλιστικό κάτω απ’ τον «ανώτατο ηγέτη» και δίπλα απ’ τους «φρουρούς της επανάστασης». Συνεπώς η δεύτερη (και ακόμα μεγαλύτερη) επιτυχία του Rouhani επιβεβαιώνει τις φανερές και υπόγειες δυναμικές της ιρανικής κοινωνίας: παρότι υπάρχει πάντα ένα καλό ποσοστό, γύρω στο 30%, συντηρητικών (με κοινωνικά και ιδεολογικά κριτήρια) η πλειοψηφία, και οπωσδήποτε η πλειοψηφία των γυναικών και της νεολαίας, κινείται προς φιλελεύθερες κατευθύνσεις.

Η μεγαλύτερη βοήθεια προς τους συντηρητικούς ήταν, πάντα, οι «εθνικοί κίνδυνοι». Υπαρκτοί για να είμαστε ειλικρινείς, έντονοι ακόμα και σήμερα, απ’ την μεριά της Ουάσιγκτον, του Τελ Αβίβ και του Ριάντ. Ας μην ξεχνάει κανείς τον 8χρονο ιδιαίτερα φονικό πόλεμο εναντίον του ιράν που εξαπέλυσε (και έχασε) την δεκαετία του ’80 ο τότε φίλος της δύσης Σαντάμ Χουσεΐν. Εκείνη η δεκαετία «σκλήρυνε» ακόμα περισσότερο το ήδη σκληρό ιρανικό καθεστώς…

Ένα μεγάλο μέρος της ιρανικής κοινωνίας αγωνίστηκε δυναμικά στο παρελθόν υπέρ των μεταρρυθμίσεων, που για τα δικά της δεδομένα σημαίνουν οπωσδήποτε την κατάργηση διάφορων «κορσέδων» ιδεολογικής / θρησκευτικής προέλευσης· και το ξεπέρασμα του «πολιτικού προσοδισμού» που είναι εκτεταμένος σ’ ένα κρατικό σύστημα σαν το ιρανικό. Μετά, όμως, την αιματηρή καταστολή της φοιτητικής εξέγερσης το 2003 και, ακόμα χειρότερα, της «αντισυστημικής» εξέγερσης του 2009 (πάνω από 70 δολοφονημένοι απ’ τους παραστρατιωτικούς “Basij” εκείνους τους μήνες, εκατοντάδες στις φυλακές με βασανιστήρια…), και μέχρι να γίνει η επόμενη, ο μόνος διαθέσιμος δρόμος είναι αυτός των αργών, σταδιακών μεταρρυθμίσεων μέσα απ’ τους θεσμούς. Αυτό είναι που εκφράζει ο ρεφορμιστής Rοuhani, και αυτήν την δυναμική δείχνει η επανεκλογή του.

Κατά τα υπόλοιπα: οι ιρανοί και οι ιρανές είναι απίστευτα ευγενείς, φιλικοί και πολιτισμένοι (χωρίς εισαγωγικά!), με οποιοδήποτε πρωτοκοσμικό κριτήριο κι αν “μετρηθούν”! Και ο καπιταλισμός του ιράν δεν είναι καθόλου “υπανάπτυκτος” όπως θα ήθελαν να πιστεύουν πολλοί· το αντίθετο. Εκείνο που τον χαρακτηρίζει είναι ότι έχει ως τώρα “ασύμμετρη ανάπτυξη”. Σε κάποιους τομείς, που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με την στρατιωτική τεχνολογία, είναι “αναπτυγμένος” στο επίπεδο, ίσως, της γαλλίας. Σε άλλους, περισσότερο “μαζικής κατανάλωσης / απεύθυνσης”, είναι πιο πίσω. Αυτό οφείλεται (κατά την γνώμη μας) στην μόνιμη “κατάσταση πολιορκίας” που είχαν επιβάλει οι “δυτικές κυρώσεις”. Αυτές που σταμάτησαν εν μέρει πριν 2 χρόνια, χωρίς ωστόσο αυτό το τέλος να είναι οριστικό για την Ουάσιγκτον…

Οι “ειδικοί” των αφεντικών έλεγαν ότι η καπιταλιστική ανάπτυξη κάνει αναπόφευκτο τον πολιτικό φιλελευθερισμό. Μέχρι που η γραφειοκρατικοποίηση και η αυξανόμενη επιτήρηση των δυτικών “δημοκρατιών” και το παράδειγμα της κίνας έδειξαν ότι αυτό δεν ισχύει! Ωστόσο για το μεγαλύτερο μέρος της ιρανικής κοινωνίας οι (κοινωνικές κατ’ αρχήν) ελευθερίες είναι πράγματι το ζητούμενο· ακόμα κι αν δεν αλλάξει ουσιαστικά και άμεσα το σύστημα πολιτικής διεύθυνσης.

Αν δεν υποστούν κάποιον πόλεμο τα επόμενα χρόνια (δυστυχώς δεν είμαστε σίγουροι ότι θα τον αποφύγουν…) θα τα καταφέρουν.

(φωτογραφίες: μία απ’ τις στερεοτυπικές προκαταλήψεις των πρωτοκοσμικών κατά των ιρανών και του ισλάμ είναι το «ντύσιμο των γυναικών». Το hijab επιβάλλεται πράγματι απ’ την κρατική νομοθεσία – και όχι απ’ την κυρίαρχη ιδεολογία – στους δημόσιους χώρους. «Κανονικά» πρέπει να σκεπάζει όλα τα μαλλιά. Όμως με την εξαίρεση της Qom και κανά δυο ακόμα μικρών πόλεων όπου ο συντηρητισμός είναι ορατή πλειοψηφία, το μεγαλύτερο μέρος των νέων γυναικών στο ιράν φορούν το hijab με τον τρόπο που φαίνεται εδώ, από υποστηρίκτριες του Rouhani.

Μια μικρή ίσως αλλά μαζική και επίμονη ανυπακοή…)

Κυριακή 21 Μάη. Ο αμερικανικός βομβαρδισμός, πριν 3 ημέρες, της συριακής στρατιωτικής φάλαγγας στην περιοχή της al Tanf, έχει αναδειχθεί διεθνώς πια σαν το σημείο της επίσημης στροφής στην ιμπεριαλιστική μεθοδολογία της Ουάσιγκτον στο συριακό πεδίο μάχης. Πολύ περισσότερο απ’ τον “τιμωρητικό” (και συμβολικό) βομβαρδισμό με πυραύλους της αεροπορικής βάσης πριν 1,5 μήνα. Τότε η Ουάσιγκτον επιστράτευσε διάφορα άλλοθι, διάτρητα αλλά άλλοθι. Τώρα δεν χρησιμοποιεί κανένα.

Είχαμε προβλέψει μήνες πριν ότι η κυβερνητική αλλαγή στην Ουάσιγκτον σημαίνει ανάμεσα στα υπόλοιπα ότι ο αμερικανικός στρατός αναλαμβάνει “αυτοπροσώπως” δράση στο συριακό πεδίο μάχης, μετά την ήττα των “εργολάβων” του στο Aleppo και αλλού. Αυτή η «αλλαγή σχεδίων» επισημοποιείται πλέον. Τώρα η επόμενη κίνηση βρίσκεται στην μεριά του Άσαντ και, κυρίως της Μόσχας.

Ορισμένοι εκτιμούν ότι η ρωσία θα «καλύψει» την προέλαση του συριακού στρατού και των συμμάχων του προς τον συριακό νότο, με αντιαεροπορικά συστήματα και αεροπλάνα. Αν και φαίνεται λογικό δεν θα είναι τόσο απλό όσο ακούγεται αν η Ουάσιγκτον και οι δικοί της σύμμαχοι (στους οποίους συμπεριλαμβάνεται εν προκειμένω και το Λονδίνο αλλά και … το Όσλο!) επιμείνουν. Ο Άσαντ διαθέτει S-200 (το προηγούμενο μοντέλο των S-300) αλλά η κατάρριψη αμερικανικού αεροπλάνου θα είναι «κλωτσιά στο μελίσσι». (Ακόμα περισσότερο αν γίνει από S-300…)

Πιθανό να γίνει μια προσπάθεια περιορισμού της αμερικανικής δράσης με “πολιτικά μέσα”… Αλλά η διακύβευση είναι, πράγματι, πολύ σοβαρή: η Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοί της “θέλουν” οπωσδήποτε όχι μόνο τις ypgκρατούμενες περιοχές στον συριακό βορρά αλλά και όλη την συριακή ανατολή· την μισή συρία δηλαδή.

Στα υπόγεια της παγκόσμιας καθεστωτικής δημαγωγίας, μακριά απ’ την «ειδησειογραφία», το πράγμα δείχνει να αγριεύει (και) στη συρία…

Κυριακή 21 Μάη. Ο μισοπεθαμένος βασιλιάς του Ριάντ έχει ακόμα κάποιες δυνάμεις· σίγουρα αυτές που χρειάζονται για να υπογράψει καινούργια συμβόλαια αγοράς όπλων. Το deal, το οποίο τίμησε αυτοπροσώπως το ψόφιο κουνάβι, είναι αξίας 350 δισεκατομμυρίων δολαρίων, για τα επόμενα 10 χρόνια· με τα 110 από δαύτα να υλοποιούνται «άμεσα». Εννοείται ότι στα «ψιλά γράμματα», κάπου, το συμβόλαιο λέει ότι «μπαίνουν στο αρχείο οποιεσδήποτε υποψίες για τον ρόλο του Ριάντ στην 11^η Σεπτέμβρη του 2001»…

Ως γνωστόν, από την άλλη μεριά, η χούντα της σαουδικής αραβίας δεν έχει στρατό. Στηρίζεται σε μισθοφόρους, που τους προσλαμβάνει απ’ οπουδήποτε είναι διαθέσιμοι.

Έτσι, ένα μέρος του σε εξέλιξη του 4^ου παγκόσμιου πολέμου παίρνει όλο και περισσότερο την μορφή των φεουδαρχικών πολέμων στην ευρώπη του 1600…

Σάββατο 20 Μάη. Την ίδια μέρα που οι φαιορόζ ψήφιζαν τα «νέα μέτρα», χτες δηλαδή, στην άλλη άκρη του κόσμου, κάποιοι μιλούσαν γι’ αυτούς· ακόμα και ονομαστικά. Λόξυγκα δεν είχε ο εξοχότατος (π.χ….) αλλά ίσως δεν πρέπει να βιαστεί για τις γραβάτες.

Την «κουβέντα του» είχε η «υποεπιτροπή νομισματικής πολιτικής και εμπορίου» του αμερικανικού κογκρέσσου (US Congressional Monetary Policy and Trade Subcommittee) που ασχολείται με την “γραμμή” που θα πρέπει να ακολουθήσει από δω και πέρα το δντ στην “ελληνική διάσωση”. Θα συνεχίσει να συμμετέχει ή όχι; – αυτή είναι η ερώτηση. Και είναι γνωστό ότι αν η απάντηση είναι «όχι», θα υπάρχουν σοβαρές αλυσιδωτές συνέπειες.

Η συγκεκριμένη συζήτηση περιλάμβανε την «ακρόαση» 4 ειδικών, και ερωτήσεις απ’ τα μέλη της επιτροπής. Δεν ήταν η τελική συνεδρίαση, ούτε εκείνη που θα κατέληγε σε απόφαση· αυτό θα γίνει την επόμενη βδομάδα. Κάναμε τον κόπο να την παρακολουθήσουμε ολόκληρη (σχεδόν ένα δίωρο) επειδή ήταν μια ευκαιρία να διαπιστώσουμε “live” το πως αντιμετωπίζουν την «μικρή ασθενή», την ευρωζώνη, και τον ρόλο του δντ κάποιοι αμερικάνοι, όχι διάσημοι σαν κανά δυο οικονομολόγους νομπελίστες, λιγότερο γνωστοί εκτός αμερικανικών συνόρων, ανάμεσά τους όμως κι εκείνοι που θα εισηγηθούν την τελική στάση της κυβέρνησης του ψοφιοκούναβου για το «καυτό» θέμα.

Σε γενικές γραμμές οι απόψεις (συμπεριλαμβανόμενων των «ειδικών») κινήθηκαν ανάμεσα σε δυο όρια. Του να μείνει το δντ στο «3^ο πρόγραμμα διάσωσης» με καθαρά τεχνικό, συμβουλευτικό ρόλο αν του το ζητήσουν οι ευρωπαίοι και, ακόμα καλύτερα, αν ξεχρεώσουν («ανακυκλώσουν» δηλαδή) τα 14 δις που χρωστάει ακόμα η Αθήνα στο ταμείο· και του να φύγει, αφού δεν είναι δουλειά του να λύνει τα ευρωπαϊκά προβλήματα, και «κακώς ανακατεύτηκε απ’ την αρχή».

Ένα ενδιαφέρον σημείο (υποστηρίχτηκε απ’ τους «ειδικούς») πάνω στο οποίο μπορεί να πατήσει καλά μια απόφαση για πλήρη αποχώρηση του δντ απ’ την ελληνική διάσωση είναι η διαβεβαίωση ότι δεν έχει την μεθοδολογία για να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τα προβλήματα ενός κράτους που ανήκει σε μια νομισματική ένωση. Απ’ την άλλη μεριά έχει το ενδιαφέρον του το γεγονός ότι δεν αναφέρθηκε πουθενά και από κανέναν η (μάλλον «πετυχημένη») συμμετοχή του δντ στα υπόλοιπα «προγράμματα διάσωσης» ευρωπαϊκών κρατών. Που θα σχετικοποιούσε την «αδυναμία» (είτε του δντ είτε της ευρωζώνης να λύνει τα προβλήματά της) και θα τοποθετούσε την «ελληνική περίπτωση» σε μια «ανεξιχνίαστη» ειδική θέση.

Έχουμε την εκτίμηση ότι η κυρίαρχη τάση των «πολιτικών» προσώπων ήταν προς την δεύτερη εκδοχή, της αποχώρησης. Ωστόσο μπορεί να υπάρχουν και άλλοι λογαριασμοί σχετικά με το θέμα. Σε κάθε περίπτωση η στάση της διοίκησης των συντηρητικών (όπου η ελληνική περίπτωση είναι απλά ένα θεματάκι μέσα στο ευρύτερο της στάσης απέναντι στο project europe) θα φανεί γρήγορα. Και με βάση τον ρόλο που έχει η Ουάσιγκτον στο δντ, αυτή η στάση δεν θα καθοριστεί απ’ την (γαλλίδα…) Lagarde…

Σάββατο 20 Μάη. Θεωρήσαμε σκόπιμο, για την ενημέρωσή σας, και επειδή δεν πρόκειται να την βρείτε αλλού, να μεταφέρουμε την εισήγηση του προέδρου της επιτροπής, του συντηρητικού γερουσιαστή του Κεντάκι Andy Barr. Δεν ξέρουμε πόσο αντιπροσωπευτική της ψοφιοκουναβικής πλειοψηφίας είναι, ωστόσο δείχνει ορισμένα πράγματα που οι ντόπιες πολιτικές βιτρίνες προτιμούν να αγνοούν.

Τα συμπεράσματα; Προς το παρόν δικά σας…

Βρισκόμαστε εδώ για να βγάλουμε συμπεράσματα απ’ την συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας. Θα εξετάσουμε την οικονομική βοήθεια του ΔΝΤ στη χώρα. Πρόκειται για ένα απ’ τα μεγαλύτερα και πιο αμφιλεγόμενα προγράμματα διάσωσης στην ιστορία του Ταμείου.

Σύμφωνα με τους συμβατικούς κανόνες πρόσβασης στον δανεισμό απ’ το Ταμείο, το ΔΝΤ παραδοσιακά δανείζει έως το 200% της ετήσιας συμμετοχής της χώρας (στο Ταμείο). Όταν ξέσπασε η κρίση στην Ευρωζώνη, το Ταμείο, το 2010, υιοθέτησε ένα «κατ’ εξαίρεση» πρόγραμμα πρόσβασης στον δανεισμό απ’ αυτό, για λογαριασμό της Ελλάδας, ύψους 30 δισεκατομμυρίων ευρώ, ή 3.200% της συμμετοχής της στο ταμείο, επιπλέον των 80 δις που έβαλε η ευρωζώνη απ’ την μεριά της για τον δανεισμό της Ελλάδας. Το 2012 το Ταμείο ενέκρινε ένα δεύτερο πρόγραμμα, ύψους 2.000% της ελληνικής συμμετοχής στο ταμείο, δηλαδή κάτι πάνω από 18 δισεκατομύρια ευρώ επιπλέον δάνειο.

Πολλοί παρατηρητές, κάποιοι απ’ τους οποίους συμμετέχουν σ’ αυτήν την επιτροπή, διαφωνούσαν για την καθιέρωση εκ μέρους του Ταμείου αυτής της αποκαλούμενης «συστημικής εξαίρεσης» που δημιουργήθηκε και προωθήθηκε για την Ελλάδα, έτσι ώστε να έχει κατ’ εξαίρεση πρόσβαση σε δανεισμό [από το Ταμείο]. Αυτή η εξαίρεση σήμαινε ότι οι συνέπειες του προηγούμενου υπερδανεισμού της Ελλάδας και η κατάρρευσή της συνεπάγονταν ότι το Ταμείο θα έπρεπε να αφήσει στην άκρη τους κανόνες του, σύμφωνα με τους οποίους το χρέος ενός κράτους πρέπει να είναι διαχειρίσμο με υψηλές πιθανότητες, πριν το Ταμείο το δανείσει.

Χάρη στην πίεση εκ μέρους του Κογκρέσσου, η «συστημική εξαίρεση» δεν επαναλήφθηκε, αλλά αυτό δεν πρέπει να κρύψει το γεγονός ότι το πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας έχει γίνει αιτία χλεύης άλλων κανόνων δανεισμού εκ μέρους του ΔΝΤ, όπως έχει διαπιστώσει το ίδιο το γραφείο αυτοαξιολόγησης του Ταμείου.

Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα είχε κατ’ εξαίρεση πρόσβαση στον δανεισμό απ’ το ΔΝΤ, βρίσκεται ακόμα βουλιαγμένη στην ύφεση, με την ανεργία των νέων να φτάνει το 50%. Κι όμως το ΔΝΤ αρέσκεται να υποστηρίζει τον καταλυτικό ρόλο που παίζουν τα δάνειά του στις χώρες που τα συνάπτουν, ενώ στην περίπτωση της Ελλάδας, κατ’ αρχήν, τα χρήματα του Ταμείου δεν έχουν αποδειχθεί καταλύτης σε οτιδήποτε.

Εφτά χρόνια μετά το πρώτο πρόγραμμα του ΔΝΤ, το χρέος της Ελλάδας έχει επιδεινωθεί, και θεωρείται απ’ το Ταμείο σαν μη διαχειρίσιμο, με προοπτική χρεωκοπίας.

Σήμερα η Ευρωζώνη έχει δημιουργήσει το δικό της ταμείο διάσωσης, τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (European Stability Mechanism, ESM). Διαθέτει αποθεματικό για να χρησιμοποιηθεί σε πιθανό δανεισμό των 19 κρατών μελών της μεγαλύτερο απ’ αυτό που μπορεί να διαθέσει το ΔΝΤ για όλο τον κόσμο.

Την ίδια στιγμή η ικανότητα της Ελλάδας [να ξεχρεώσει] παραμένει το ίδιο αμφίβολη όπως πάντα, με τους μειούμενους ρυθμούς συγκέντρωσης των φόρων, τα χρέη της κυβέρνησης προς τις ντόπιες επιχειρήσεις, ακόμα και την προσαγωγή [σε δίκες] του επικεφαλής της ελληνικής στατιστικής αρχής, κάτι που από πολλούς θεωρήθηκε κυνήγι μαγισσών με πολιτικά κίνητρα.

Υπό το φως αυτών των γεγονότων είναι σοκαριστικό το ότι το ΔΝΤ συζητάει τώρα την συμμετοχή του σε ένα τρίτο πρόγραμμα διάσωσης της χώρας, σαν ελάσσων συνεταίρος του ESM. Κανένας, ούτε καν οι ευρωπαίοι, δεν υποκρίνεται πια ότι είναι απαραίτητη η οικονομική συμμετοχή του Ταμείου για οτιδήποτε άλλο εκτός απ’ το να προστατεύει τους πολιτικούς της Ευρωζώνης ενόψει των εκλογών που έχουν φέτος.

Είναι κοινότυπο ότι η όποια συμμετοχή του ΔΝΤ θα είναι συμβολική· όμως αν συμβεί αυτό τότε το Ταμείο θα αρχίσει να μοιάζει με συμβολικός θεσμός. Συνεπώς ας μην κοροϊδευόμαστε. Αν το Ταμείο προχωρήσει σε ένα τρίτο πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας, αυτό θα σημαίνει ότι το Ταμείο δεν έμαθε τίποτα απ’ τα λάθη του απ’ την προηγούμενη εμπειρία του. Θα σημαίνει ότι ο ρόλος του σαν δανειστής έσχατης ανάγκης βρίσκεται σε κίνδυνο. Και ότι ο τρόπος που λαμβάνει αποφάσεις έχει δυστυχώς πολιτικοποιηθεί πολύ. Το Ταμείο, σε μια τέτοια περίπτωση, δεν θα πρέπει να κατηγορήσει κανέναν άλλο παρά μόνο τον εαυτό του αν το Κογκρέσσο αρχίσει αυστηρό έλεγχο για τις δραστηριότητές του, συμπεριλαμβανόμενης της μελλοντικής επανεκτίμησης των εκθέσεων για την διοίκησή του.

Όσο γι’ αυτούς που υποστηρίζουν ότι κάθε κράτος μέλος του ΔΝΤ, συμπεριλαμβανόμενης της Ελλάδας, έχει ένα κάποιο δικαίωμα δανεισμού απ’ αυτό, θα πρέπει να θυμήσουμε το καταστατικό του ΔΝΤ. Που έχει συγκεκριμένες προβλέψεις για να περιορίζει τα δάνεια ή την πρόσβαση ενός κράτους μέλους σ’ αυτά. Το καταστατικό προβλέπει ότι η βοήθεια θα πρέπει να είναι προσωρινή και σχεδιασμένη έτσι ώστε να αντιμετωπίσει προβλήματα στο ισοζύγιο πληρωμών, με την προϋπόθεση ότι υπάρχουν επαρκείς διασφαλίσεις .

Έχω την γνώμη ότι 7 χρόνια «και βλέπουμε…» δεν μπορούν να θεωρηθούν προσωρινά. Και το να πηγαινοέρχονται χρήματα μεταξύ ΔΝΤ και ESM δεν είναι διόρθωση του ισοζυγίου πληρωμών μιας χώρας, για χάρη της οποίας τα κράτη μέλη του ταμείου πληρώνουν την συνεισφορά τους. Όσο για τις επαρκείς διασφαλίσεις η Ελλάδα είναι το πρώτο και μοναδικό αναπτυγμένο κράτος που έχει χρεωκοπήσει έναντι του ΔΝΤ [σ.σ.: αναφέρεται στην χρεωκοπία του καλοκαιριού του 2015…]. Επιπλέον, οι περσινές υποκλοπές των συνομιλιών αξιωματούχων του ΔΝΤ στην Αθήνα δείχνουν ότι δεν υπάρχουν περιθώρια συμφωνιών με καλή πίστη.

Καθώς η Ευρωζώνη προσπαθεί να πιέσει το ΔΝΤ να στρογγυλέψει τις απαιτήσεις του για την μείωση του χρέους, άλλη μια διασφάλιση κινδυνεύει να χάσει το νόημά της.

Συνοψίζοντας: η ακεραιότητα του Ταμείου και η προσκόλλησή του στις θεμελειώδεις αρχές του βρίσκονται σε κίνδυνο. Καλώ τους μάρτυρες [σ.σ.: εννοεί τους 4 ειδικούς] να καταθέσουν και τους ευχαριστώ για την συμμετοχή τους σ’ αυτήν την ακρόαση.

Παρασκευή 19 Μάη. Λένε ότι η λίστα των εκτός συνόρων ταξιδιών κάθε πολιτικής βιτρίνας, ειδικά όταν είναι καινούργια στο πόστο, δείχνει τις ιεραρχήσεις της εξωτερικής πολιτικής του κράτους της. Δεν είμαστε σίγουροι ότι αυτό ισχύει ακόμα για την παραπέουσα αμερικανική ηγεμονία. Με την έννοια ότι ο Ειρηνικός είναι πάντα πρώτη προτεραιότητα. Ωστόσο το ψόφιο κουνάβι σήμερα θα βρίσκεται στο Ριάντ. Θα χαιρετιστεί εγκάρδια με τον μισοπεθαμένο «βασιλιά Salman», αλλά τις συζητήσεις του θα τις κάνει με τους γιάπηδες (κανονικά, σε όλα τους!) που είναι οι ceo της επιχείρησης «σαουδική αραβία». Όπως τον περασμένο Μάρτη,

Γιατί διάλεξε την πετρελαιοφόρο έρημο την στιγμή που οι ηπα είναι πια όχι μόνο αυτάρκεις σε υδρογονάνθρακες αλλά έχουν και περίσσευμα για εξαγωγές; Για να πουλήσει κι άλλα όπλα – να μια απλή εξήγηση! Ή για να δείξει στον κόσμο ότι ένας επιχειρηματίας ξεπλύματος μαύρων κεφαλαίων μπορεί να συνεχίσει να κάνει τις δουλειές του ακόμα κι αν έπιασε προεδρική καρέκλα.

Μετά το Ριάντ; Το Τελ Αβίβ…

(φωτογραφία: ο πρίγκηπας Mohammed bin Salman είναι υπ.αμ. του Ριάντ. Αν τον πετύχετε να μιλάει για ώρα, σε βίντεο, προσέξτε τις γκριμάτσες του· και την μύτη του… Το στιγμιότυπο είναι απ’ τον περασμένο Μάρτη, όταν πήγε να χαιρετήσει το ψόφιο κουνάβι στην έδρα του. Δεξιά, ο γκριζομάλλης, είναι ο Pence. Τώρα αντιπρόεδρος αλλά για πολλούς ο επόμενος, όπου νάναι, πρόεδρος…)