Βενεζουέλα 1

Κυριακή 6 Αυγούστου. Πριν 40 χρόνια, ας πούμε το 1977, αυτό που συμβαίνει εδώ και πάνω από 4 χρόνια στη βενεζουέλα θα ήταν αδιανόητο. Δυο άλλα θα είχαν συμβεί, είτε το ένα είτε το άλλο. Είτε η (δεξιά) αντιπολίτευση θα είχε κάνει πετυχημένο πραξικόπημα με τις πλάτες της Ουάσιγκτον. Είτε η (νυν) κυβέρνηση θα είχε κάνει το δικό της πραξικόπημα, με τις πλάτες της Μόσχας.

Η εύκολη απάντηση είναι ότι τότε εξελισσόταν ο «ψυχρός πόλεμος» (3ος παγκόσμιος λέμε). Είναι αλήθεια, αλλά μόνο η μισή. Αυτό που έχει αλλάξει δεν είναι μόνο η αρίθμηση των παγκόσμιων ενδοκαπιταλιστικών αναμετρήσεων. Ένα σημαντικό κατά την γνώμη μας είναι η καπιταλιστική «επανανοηματοδότηση» εκείνου που στα φόρτε του μοντερνισμού (και, πρακτικά, των τριών παγκοσμίων πολέμων) θεωρούνταν σαν ενιαία εθνική εδαφική επικράτεια. Αν το 1977 τα ενδεχόμενα ήταν τα δύο πιο πάνω και μόνον αυτά, αυτό οφειλόταν στη γενική άποψη ότι το σύνολο της κρατικής επικράτειας της βενεζουέλας (ή οποιουδήποτε άλλο κράτους) έχει, σαν έδαφος, ενιαία οικονομική και γεωπολιτική αξία. Απ’ το Καράκας μέχρι το πιο απομακρυσμένο συνοριακό σημείο.

Αυτό που συμβαίνει στη βενεζουέλα δεν είναι αποκλειστικά δικό της χαρακτηριστικό. Πρόκειται για έναν καπιταλισμό «εξαγωγικής μονοκαλλιέργειας». Σχεδόν το 80% των εξαγωγών της βενεζουέλας (και άρα των διεθνών εσόδων της) αφορούν το πετρέλαιο. Η πραγματική κοινωνική πολιτική που άσκησε το καθεστώς Τσάβες στηρίχτηκε στις υψηλές τιμές του πετρελαίου. Όμως αυτό ήταν προσωρινό. Η πτώση των τιμών εδώ και κάτι καιρούς, και η γενικότερη αλλαγή ενεργειακού παραδείγματος που προδικάζει ότι σύντομα στον πλανήτη θα υπάρχει πετρελαϊκό περίσσευμα (άρα και αρκετά χαμηλές τιμές) «στέγνωσαν» τον πατερναλιστικό σοσιαλισμό…

Βενεζουέλα 2

Κυριακή 6 Αυγούστου. Η πολιτική γεωγραφία και η η πολιτική οικονομία είναι βασικά συστατικά του κάθε φορά κυρίαρχου καπιταλιστικού μοντέλου. Πετρελαϊκή / ενεργειακή ήταν ιστορικά και η γεωπολιτική αξία του οικόπεδου της βενεζουέλας. Στην εποχή του πετρελαίου ο έλεγχος των κοιτασμάτων δεν ήταν (και δεν θα μπορούσε να είναι) «σημειακός». Αφορούσε τον έλεγχο του συνόλου των πετρελαιοπαραγωγών κρατικών επικρατειών· και, σε κάποιο βαθμό, το καθεστώς της κοινωνικής διανομής των όποιων οφελημάτων. Συνεπώς από σημαντικές απόψεις η βενεζουέλα ανήκει στην κατηγορία κρατών όπως η λιβύη, το ιράκ, η συρία – και τα σεϊχάτα της αραβικής χερσονήσου. Η «πετρελαϊκή μονοκαλλιέργεια» έκανε εφικτό τον «σοσιαλιστικό» πατερναλισμό του Τσάβες (όπως και άλλων)· κι αυτή είναι, επίσης, που αποτελεί τον υλικό όρο της κατάρρευσης.

Και καμία «υπερδύναμη» δεν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για το οικόπεδο, πια· το χάος, αυτός ο εσωτερικός πόλεμος (ακόμα) χαμηλής έντασης βολεύει.. Σίγουρα την Ουάσιγκτον.

Βενεζουέλα 3

Κυριακή 6 Αυγούστου. Υπάρχει ένα σκληρό μάθημα εδώ, σε διάφορους ντόπιους μαθητευόμενους μάγους (αυτούς που θεώρησαν το καθεστώς της βενεζουέλας επιθυμητό διεθνές στήριγμα, αλλά και τους αντίθετους): οι καπιταλιστικές μονοκαλλιέργειες υπόκεινται σε (ή προκαλούν αργά ή γρήγορα) αστάθειες· σ’ έναν κόσμο που κανείς δεν αγοράζει «εθνικές επικράτειες» πια, δεν «επενδύει» σε τέτοιες, αλλά μόνο σε επιλεγμένα σημεία τους. Αφήνοντας το υπόλοιπο «στη μοίρα» του.

Η ντόπια καπιταλιστική μονοκαλλιέργεια δεν είναι η βιομηχανία του πετρελαίου. Είναι η βιομηχανία του τουρισμού. Όταν ο ένας στους τρεις μισθωτούς δουλεύει άμεσα ή έμμεσα σ’ αυτήν, ας μην υπάρχει αμφιβολία… Αρκούν όμως δύο μισο-σεισμοί και μερικά κυβικά τσούχτρες (πέρα απ’ τους ανταγωνιστές…) για να θυμίσουν ότι το «εθνικό προϊόν», η παροχή τουριστικών υπηρεσιών, είναι ιδιαίτερα «ευαίσθητο» σε παράγοντες μη ελέγξιμους.

Ιράν

Κυριακή 6 Αυγούστου. Η Ουάσιγκτον ψάχνει κόλπα για να πάρει πίσω την υπογραφή της, πριν 2 χρόνια, στην 5+1 συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης. Και πάλι το ένα μάτι είναι στραμμένο στην ευρώπη: οι ακόμα περισσότερες οικονομικές και εμπορικές κυρώσεις που θέλουν να επιβάλουν οι αμερικάνοι, (θα) έχουν στόχο τις δουλειές των ευρωπαϊκών εταιρειών με το ιράν. Είναι το ίδιο μοντέλο με τις κυρώσεις κατά της ρωσίας: ο ευρωπαϊκός καπιταλισμός αντιμετωπίζεται απ’ τα αμερικανικά αφεντικά σαν «παράπλευρη απώλεια»… Χτες, ωστόσο, υψηλόβαθμοι εκπρόσωποι της ε.ε., της γαλλίας και της γερμανίας, ήταν παρόντες στην τελετή ορκωμοσίας του Rouhani.

Η πιο πρόσφατη ιδέα είναι να απαιτήσει η Ουάσιγκτον ελέγχους και στις στρατιωτικές εγκαταστάσεις της Τεχεράνης, πέρα απ’ τις πυρηνικές. Λόγω της υποψίας (λένε) ότι εκεί μπορεί να γίνονται απαγορευμένες έρευνες. Η Τεχεράνη, προφανώς, θα αρνηθεί. Και τότε η Ουάσιγκτον θα φωνάξει θυμωμένη: «νάτο, νάτο, σας το λέγαμε, κάτι κρύβουν εκεί»…

Θα πιάσει ένα τέτοιο κόλπο; Είναι λογικό ότι οι υπόλοιποι που έχουν υπογράψει την προπέρσινη συμφωνία δεν θα συμφωνήσουν. Έχει, όμως, σημασία για τον αμερικανικό (και τον ισραηλινό) ιμπεριαλισμό;

Θα φανεί…

Απλήρωτη δουλειά

Σάββατο 5 Αυγούστου. Η πρόταση του κκε που έγινε νόμος (ψηφίστηκε και απ’ τους δεξιούς και από το πασοκ, πέρα απ’ τους φαιορόζ) όπου η αξιόλογη καθυστέρηση καταβολής των δεδουλευμένων αποδοχών του εργαζόμενου από τον εργοδότη, ανεξαρτήτως της αιτίας της καθυστέρησης, θεωρείται μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας και δίνει τη δυνατότητα στον εργαζόμενο να καταγγείλει τη σύμβαση και να λάβει τη νόμιμη αποζημείωση είναι (τυπικά) υπέρ μας. Δείχνει, όμως, ότι ΔΕΝ υπήρχε τέτοια νομική πρόβλεψη όταν ο άρειος πάγος έκρινε, πριν λίγο καιρό, ότι τα χρεωστούμια, από μόνα τους, δεν… κλπ. Δεν υπερασπιζόμαστε τους αρχιδικαστές, κοντράρουμε όμως την παραπληροφόρηση.

Σε ότι αφορά, τώρα, αυτόν τον καινούργιο νόμο: πρακτικά σημαίνει ότι μετά από “αξιόλογη καθυστέρηση πληρωμής” (θα πρέπει να προσδιοριστεί με χρονική ακρίβεια τι σημαίνει “αξιόλογη καθυστέρηση”…) ο εργαζόμενος μπορεί να πάει το αφεντικό στα δικαστήρια. Για τα χρωστούμια, συν την αποζημίωση. Ο.Κ. Εκεί θα συμβεί αυτό που συμβαίνει εδώ και 2 τουλάχιστον δεκαετίες: τα μεν δικαστήρια επιδικάζουν τις εργατικές απαιτήσεις, τα δε αφεντικά απλά δεν πληρώνουν. Γιατί δεν υπάρχει τίποτα που να τους αναγκάζει να το κάνουν.

Αν οι “φίλοι της εργατικής τάξης” θέλουν να κάνουν κάτι με πρακτικές συνέπειες, ας νομοθετήσουν κάτι σαν αυτό: ότι το να μην πληρώνονται μετά από δικαστική απόφαση τα χρέη των αφεντικών απέναντι στους μισθωτούς συνιστά ποινικό αδίκημα, και έχει σαν ποινή φυλάκιση. Αυτός ο φόβος είναι ο μόνος που θα τους αναγκάσει να σταματήσουν το μελόδραμα “μωρέ δεν βγαίνω” και να πληρώνουν.

Τα υπόλοιπα, νομοθετικά ή μη, είναι λίγο πολύ δημοσιοσχεσίτικα…

Δόξα στο «βαθύ» κεφάλαιο

Σάββατο 5 Αυγούστου. … Αν και παραβάσεις στο δίκαιο περί ανταγωνισμού εντοπίστηκαν από την έρευνα της επιτροπής ανταγωνισμού να έχουν γίνει σε διάφορους κύκλους έργων (1989 – 2000, 2001 – 2002, 2005 – 2012) πρόστιμα επιβλήθηκαν μόνο για την περίοδο 2005 – 2012, καθώς για τις προηγούμενες περιόδους η σχετική εξουσία της Αρχής έχει παραγραφεί. Έτσι, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ» οι παραβάσεις που διαπιστώθηκαν συνολικά ήταν 34, επιβλήθηκαν τελικά πρόστιμα για 11 εξ αυτών…

Αυτά γράφει μεταξύ άλλων σε χθεσινό της ρεπορτάζ η καθεστωτική «καθημερινή». Είναι οι όμορφοι και εξαιρετικά φτηνοί «τίτλοι τέλους στην απόδοση δικαιοσύνης» για το γεγονός ότι μεγάλες, μεσαίες και μικρές ντόπιες κατασκευαστικές (μαζί με κάποιους ευρωπαίους συνεταίρους τους) τίναξαν την μπάνκα του κόστους των δημόσιων έργων (τσεπώνοντας δισεκατομύρια…) δρώντας σαν καρτέλ, απ’ το 1989 και μετά. Κι εκείνο που κάνει αυτό το τέλος όμορφο, φτηνό και φιλικό, είναι ότι εκτός έρευνας (και, άρα, προστίμων) έμειναν, επειδή είχε «λήξει (λέει) η αρμοδιότητα» της επιτροπής ανταγωνισμού, τα θρυλικά ολυμπιακά έργα. Εκεί, δηλαδή, που έγιναν τα ωραιότερα οργιώδη πάρτυ – για τους αναξιοπαθούντες ντόπιους εργολάβους.

Μετά απ’ αυτά, ο άκτωρας θα πληρώσει (με διευκολύνσεις υποθέτουμε) σαν πρόστιμο σχεδόν 38,5 μύρια, η j&p αβαξ λίγο παραπάνω από 18 μύρια, η τερνα κι αυτή κάτι πάνω από 18,5 μύρια, η ιντρακατ (του γνωστού ιντρα-ομίλου) λίγο παραπάνω από 4,3 μύρια… Και θα είναι όλοι ευχαριστημένοι (μπορεί να βρουν και τρόπους να μην τα πληρώσουν…)

Αλλά δεν είναι μόνο το γεγονός ότι το ελληνικό κράτος κάνει την χάρη στα αφεντικά του ελληνικού κατασκευαστικού κεφάλαιου να γυρίσουν πίσω μόνο ένα ασήμαντο ποσοστό απ’ αυτά που έφαγαν. Είναι και κάτι ακόμα. Το ρεπορτάζ συνεχίζει σε άλλο σημείο:

… Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι λόγω της συμμετοχής τους στη διευθέτηση οφειλών [σ.σ.: η συμμετοχή τους στο να τους χαριστούν τα κέρατά τους απ’ τα πρόστιμα, δηλαδή] οι εταιρείες δεν τυγχάνουν μόνο του ευεργετήματος του μειωμένου προστίμου, αλλά αίρονται και οι ποινικές ευθύνες…

«Αίρονται οι ποινικές ευθύνες»! Τέσσερεις μαγικές λεξούλες. Τι σημαίνουν; Για να δουλεύει τόσα χρόνια το κόλπο της υπερκοστολόγησης των δημόσιων έργων έπαιζαν δωροδοκίες. Σε διάφορα επίπεδα της «δημόσιας διοίκησης» – είμαστε απόλυτα σίγουροι ως την κορυφή. Τους υπουργούς… Αλλά «αίρονται οι ποινικές ευθύνες». Κανένας δεν θα ψάξει πια ποιοί λαδώθηκαν, πόσο κλπ. Η υπόθεση μπήκε στο αρχείο, οριστικά…

Κι έζησαν κι αυτοί καλά κι εμείς χειρότερα. Δεν είναι θαυμάσια η ελληνική δικαιοσύνη;

Έρμε κυρ Άκη! Αν δεν ήσουν τόσο επιδειξίας θα είχες βολευτεί κι εσύ με κάποια «άρση των ποινικών ευθυνών»….

(Το ότι αυτή η υπόθεση δεν έκανε ούτε το ένα εκατομυριοστό του ντόρου που έχει γίνει με τις δωροδοκίες της siemens, θα πρέπει να θεωρηθεί εντελώς συμπτωματικό. Αλλά και “εθνικά σωστό”…)

Εδώ οι καλές ιδέες

Σάββατο 5 Αυγούστου. Οι ταλιμπάν (πιθανότατα με την διακριτική υποστήρξη της Μόσχας και του Πεκίνου) προωθούνται σταθερά στο αφγανικό πεδίο μάχης, και οι μετριοπαθείς υπολογισμοί δείχνουν ότι κατέχουν ήδη σχεδόν την μισή επικράτεια. Το γεγονός ότι πρόσφατα «κτύπησαν» στην Κανταχάρ μια αμερικανική φάλαγγα τεθωρακισμένων, σκοτώνοντας δύο αμερικάνους πεζοναύτες, ξαναέκανε για λίγο δημόσιο «θέμα» το τι γίνεται στο αφγανιστάν. Στην Ουάσιγκτον οι καθεστωτικές απόψεις κινούνται μεταξύ του «χάνουμε» και του «δεν κερδίζουμε». Χρειάζονται μερικές χιλιάδες φρέσκοι αμερικάνοι πεζοναύτες μπας και ανακοπεί η πορεία προς την τελική ήττα· αλλά το ψόφιο κουνάβι είχε υποσχεθεί το αντίθετο. Ο Μπιν Λάντεν δολοφονήθηκε, και ο μέσος κοκκινόσβερκος αδιαφορεί εντελώς για το ποιοι θα διοικήσουν τα υψίπεδα του ινδοκούς. Συνεπώς;

«Στην δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα!» Ο Steve Bannon, φασίστας, σύμβουλος του ψόφιου κουναβιού, και ο Jared Kushner, γαμπρός του και άνθρωπος της απόλυτης εμπιστοσύνης του, τον “έφεραν σε επαφή” με την πρόταση δύο επαγγελματιών. Του Erik Prince και του Stephen Feinberg. Έχουν και οι δύο διαβόητες εταιρείες μισθοφόρων. Ο πρώτος την Blackwater (όπως κι αν έχει μετονομαστεί) και ο δεύτερος την DynCorp. Η πρότασή τους είναι απλή: να αναλάβουν τον πόλεμο στο αφγανιστάν αποκλειστικά και μόνο μισθοφόροι. (Ήδη, λέγεται, ότι η αναλογία μισθοφόρων προς όχι μισθοφόρους στην αμερικανική παρουσία στο αφγανιστάν είναι 3 προς 1).

Μια τέτοια ιδέα έχει όλα τα φόντα να αρέσει στο ψόφιο κουνάβι. Πρώτον, επειδή δεν θα αναγκαστεί να στείλει επίσημα το Πεντάγωνο, ξανά, κάμποσες χιλιάδες αρβύλες στο χώμα· με ό,τι συνεπάγονται τέτοιες επίσημες πράξεις. Δεύτερον, θα είναι ευκολότερο να πάψουν εντελώς τα μήντια να ασχολούνται μ’ αυτόν τον πόλεμο. Τρίτον, θα είναι ευκολότερο να κατακρεουργούνται οι αφγανοί· αυτοί οι μισθοφόροι είναι «αληθινά σκληροί τύποι». Και τέταρτον αυτές οι εταιρείες θα βγάλουν τρελά κέρδη, οπότε είναι μια καλή μπίζνα.

Δεν είναι καν απαραίτητο να γίνει ντόρος αν τέτοια είναι η τελική απόφαση· αν και θα πρέπει να εγκριθούν τα σχετικά κοδύλια, κι αυτό δεν μπορεί να μείνει κρυφό. Το ψόφιο κουνάβι έχει ριζοσπατσικές ιδέες επί του θέματος: να χαρίσει η παραπαίουσα αφγανική κυβέρνηση διάφορα ορυχεία σε αμερικανικές εταιρείες, ώστε να αναλάβει η Ουάσιγκτον την προστασία της (της κυβέρνησης).

Αν, τελικά, η μπίλα της αμερικανικής κατοχής του αφγανιστάν κάτσει στους εταιρικούς μισθοφόρους, όλα «θα πάνε καλά» μέχρις ότου οι ταλιμπάν (ή όποιος άλλος) κάνει στους πρώτους αιχμάλωτους που θα πιάσει αυτά που έκανε η ιρακινή αντίσταση στους μισθοφόρους της Blackwater στη Φαλούτζα – και όχι άδικα: τους κρεμάσει, τους κάψει ζωντανούς, και στείλει το σχετικό βίντεο στον κυβερνοχώρο. Τότε, στο ιράκ, την «απάντηση» δεν την έδωσε η blackwater αλλά ο αμερικανικός στρατός, γιατί αυτός είχε την δύναμη: ισοπέδωσε την Φαλούτζα καίγοντας ζωντανούς πολλές εκατοντάδες κατοίκους της…

Όταν αυτό συμβεί στο αφγανιστάν (και θα συμβεί: όταν πέφτουν στα χέρια σου επαγγελματίες δολοφόνοι, δεν υπάρχει κανένα σαβουάρ βιβρ στην μεταχείρισή τους…) τι θα κάνει το ψόφιο κουνάβι ή ο όποιος διαδοχός του; Θα ξεμπερδέψει με τίποτα κρουζ;

Το parking

Παρασκευή 4 Αυγούστου. Πόσο δεξιοί πρέπει να είναι κάποιοι ώστε αντί να καταργήσουν τις μαθητικές παρελάσεις (και τις στρατιωτικές, επίσης!), κάτι που θα μπορούσαν να το κάνουν ακόμα και κεντροδεξιοί φιλελεύθεροι, κατεβάζουν ιδέες για τον εκδημοκρατισμό των σημαιοφόρων και των παραστατών; Με το άθλιο επιχείρημα ότι «είναι δικαίωμα κάθε μαθητή να κρατάει την σημαία», πράγμα που σ’ ένα μόνο λογικό μέτρο μπορεί να οδηγήσει: να κρατάει ο καθένας από μία, στις παρελάσεις, έτσι ώστε το «δικαίωμα στη σημαία» να γίνει πράξη… Πόσο δεξιοί είναι πια;

Όσοι / όσες διαβάζατε το χάρτινο Sarajevo, ειδικά στο πρώτο ένδοξο εξάμηνο του 2015, το ξέρετε: ποτέ δεν θεωρήσαμε αυτήν την “αριστέρα” μεταρρυθμιστική, ρεφορμιστική. Είναι ζήτημα αν μπορεί να θεωρηθεί καν και καν καρικατούρα του ιστορικού ρεφορμισμού της αριστέρας. Στο κάτω κάτω ποτέ δεν υποσχέθηκαν οι ροζ οτιδήποτε τέτοιου είδους. Και κανείς δεν τους ψήφισε για να το κάνουν!

Δεν είναι παράξενο, λοιπόν, που ο δήθεν “μεταρρυθμιστικός” οίστρος τους αρχίζει και τελειώνει με ψευτομερεμέτια πάνω σ’ ένα δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα που δεν είναι, εδώ και χρόνια, ούτε “δημόσιο”, ούτε “εκπαιδευτικό”, ούτε “σύστημα”. Είναι, απλά, ένα παρακμιακό και παρηκμασμένο parking νεολαίας (και άνεργης τέτοιας, από μια ηλικία και μετά…) με πολλούς ορόφους. Και πολλές σκοτεινές και βρώμικες (κυριολεκτικά και μεταφορικά) γωνιές…

(φωτογραφία: Το Β λύκειο Αθηνών έκανε αυτήν την εμφάνιση στην επετειακή παρέλαση του αγίου “όχι” το 2012. Αυτό είναι ο εκδημοκρατικός του εθνικού μιλιταρισμού κυρ Γαβρόγλου – ή όχι; Οι ανώνυμοι εθνικιστοί λαϊκοί παράγοντες δεν περιμένουν από εσάς!! Αντίθετα: τρέχετε λαχανιασμένοι πίσω τους….)

Το μυαλό σου σημαδεύουν!

Παρασκευή 4 Αυγούστου. Υπάρχει ένας πολύ συγκεκριμένος και πολύ σοβαρός λόγος που το ζήτημα μας αφορά σαν αυτόνομους εργάτες. Αν οτιδήποτε ονομάζεται (και όχι μόνο στα μέρη μας) «εκπαιδευτικό σύστημα» παράγει μαζικά από μισο- έως full- ειδικευμένους ηλίθιους μέχρι λειτουργικά αναλφάβητους (κι αυτό είναι που συμβαίνει!), το ζήτημα της απελευθέρωσης της τάξης μας, της εργατικής τάξης στον 21ο αιώνα, πάει στα σκουπίδια. Γιατί είναι αποδεδειγμένο πια ότι δεν φτάνουν ούτε οι κοινωνικές εμπειρίες ούτε η κοινωνική θέση για να σηκωθούν τα κεφάλια. Πρέπει αυτά τα κεφάλια να είναι ικανά για σύγχρονη κριτική αποδιάρθρωση του οτιδήποτε εμφανίζεται σαν “αναπόφευκτη πραγματικότητα” – η πραγματικότητα του καπιταλισμού, δηλαδή.

Εάν, λοιπόν, το οποιοδήποτε “εκπαιδευτικό σύστημα” αποβλακώνει, είτε προσφέροντας την ελπίδα κάποιας “θέσης εργασίας” είτε όχι, τότε μας είναι απόλυτα εχθρικό σαν τέτοιο. Κι αν το “εκπαιδευτικό σύστημα” συνεργάζεται άψογα με το γενικό “ιδεολογικό σύστημα”, είναι δέκα φορές εχθρικό.

Κι όλα σ’ αυτά σ’ έναν αιώνα γενικευόμενης μηχανοποίησης της σκέψης! Είναι για ‘μας τόσο δεδομένο όσο ότι η γη περιστρέφεται γύρω απ’ τον ήλιο: όχι απλά σημαδεύουν τα μυαλά, αλλά τα κάνουν κιμά με επιτυχία! Έστω: αλγόριθμους…

Μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες εμφανίζονται κάποιοι που κάνουν “σημαία” τους … το ποιος / ποια θα κρατάει την “εθνική σημαία”…. Στις μιλιταριστικές σχολικές “εθνικές παρελάσεις”. Πόσο δεξιοί μπορεί να είναι;

Το εργοστάσιο έχει φαληρίσει…

Παρασκευή 4 Αυγούστου. (Έχουμε πολύ περισσότερα και αναλυτικότερα για το θέμα, αλλά δεν είναι για εδώ…). Είναι θέση μας ότι η μαζική δημόσια εκπαίδευση φτιάχτηκε παντού στον κόσμο κατ’ αναλογία του μαζικού εργοστάσιου (κρατώντας τις πειθαρχικές εφευρέσεις της προηγούμενης μοναστηριακής «εκπαίδευσης», αυτό που είχαν φτιάξει πριν τον καπιταλισμό οι παπάδες: την σωματική τιμωρία, για παράδειγμα…).

Όλα τα βασικά χαρακτηριστικά της ήταν αναλογίες της μαζικής βιομηχανικής εργασίας. Απ’ τα σχολικά και πανεπιστημιακά κτίρια και την χωροταξία τους μέχρι την αντίληψη περί ωραρίων· απ’ τον ρόλο της αυστηρής πειθαρχίας μέχρι τις έννοιες της «ευγενούς άμιλλας» (του ατομικού ανταγωνισμού όλων με όλους), της «ανταμοιβής» και της «απόρριψης»· απ’ την σειριακή / γραμμική αντίληψη για το πως αποκτιέται η «γνώση» (μέσω της τακτοποιημένης συσσώρευσης…) μέχρι την παραγωγή των εγγράμματων μεσοστρωμάτων.

Το εργοστάσιο της εκπαίδευσης κτυπήθηκε κάποιες ιστορικές περιόδους, από μέσα και απ’ έξω· από «αριστέρα» και από «δεξιά»…. Αν μπορούσε να στέκεται κάπως στη θέση του ήταν χάρη σ’ αυτά που προσπαθούσε να πετάξει στην άκρη έως και να εξαφανίσει: από παράλληλα συστήματα μάθησης, «ανεπίσημα», έξω απ’ την εμβέλειά του. Απ’ τις κοινωνικές σχέσεις σαν τέτοιες (της γειτονιάς, του σογιού, της παρέας) ως τα «αντι-σχολεία» των κομμάτων και των οργανώσεων της πάλαι ποτέ αριστέρας (σε όλο το εύρος της)· απ’ τις πρώτες φάσεις συγκρότησης των νεανικών «υπο-κουλτουρών» στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα, έως την κινηματική / ανταγωνιστική δημιουργία γνώσης, αμφισβήτησης και κριτικής… Αυτά όλα έμπαιναν αναγκαστικά μέσα στους διαχωρισμένους και συμπαγείς «εκπαιδευτικούς» χωροχρόνους, προκαλώντας τους τρύπες… Απ’ όπου, τελικά, ανάσαιναν, παρά τη θέλησή τους…

Παράδοξο ή όχι (ιστορικά εξηγήσιμο κατ’ εμάς): δεν ήταν η λογική του «εργοστάσιου της εκπαίδευσης» που εξολόθρευσε τελικά αυτές τις παράλληλες (και συχνά αντι-) θεσμίσεις του γνωρίζειν και του μανθάνειν· αλλά το ξεπέρασμά της! Απ’ την (ας το πούμε έτσι) «καπιταλιστική πρωτοπορεία». Απ’ τα ‘80s και μετά. Η σταδιακή γενική Αλλαγή Παραδείγματος της καπιταλιστικής οργάνωσης έχει περάσει και περνάει (και) απ’ την γενική αναδιάρθρωση της «γνωσιολογίας».

Ήδη υπάρχει – και κυριαρχεί – ένα παράλληλο και όχι επίσημο «εκπαιδευτικό σύστημα», που στην ουσία έχει αναλάβει όλες τις ιδεολογικές και πειθαρχικές αρμοδιότητες του παλιού «φορντικού εκπαιδευτικού συστήματος», σε καινούργια βάση πια, καθώς κι ένα όλο και μεγαλύτερο μέρος των γνωσιολογικών: το ενσωματωμένο (μέχρι μυελού των οστών), ψηφιοποιημένο, μεσολαβημένο απ’ τις νέες μηχανές, θέαμα. Απέναντι σ’ αυτό, η μόνη χρησιμότητα που έχει απομείνει (διεθνώς, αλλά ακόμα χειρότερα σε περιπτώσεις σαν την ελληνική) στο παλιό και ένδοξο «εκπαιδευτικό σύστημα» είναι αυτή ενός κουφαριού που έχει αδειάσει απ’ το παλιό του περιεχόμενο και έχει απομείνει σα μπετονένιο σκιάχτρο: η χρησιμότητα του parking. Να παρκάρουν οι γονείς τα παιδιά τους για κάποιες ώρες της ημέρας· και τις φιλοδοξίες τους για πολλά χρόνια…

Αυτή η αλήθεια είναι, άλλωστε, η βάση των διαδοχικών κυμάτων «ιδιωτικοποίησης» του κουφαριού: η λογική της «φύλαξης»… Νεολαίων (ή όχι και τόσο), ελπίδων, φιλοδοξιών, φαντασιώσεων, προσδοκιών…