Δευτέρα 2 Οκτώβρη. Επιτρέψτε μας: έχουμε σοβαρές αμφιβολίες για το κατά πόσον το δημοψήφισμα ήταν ο μοναδικός ή, έστω, ο κυριότερος λόγος της επίδειξης αστυνομικής βίας εκ μέρους της μαδριλένικης κυβέρνησης. Το πιθανότερο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος θα ήταν “όχι”. Αλλά ακόμα κι αν ήταν “ναι” δεν θα αναγνωριζόταν από κανέναν. Επιπλέον δεν θα ήταν ένα ισχυρά πλειοψηφικό “ναι”· στην καλύτερη για τους οπαδούς της κρατικής ανεξαρτησίας περίπτωση θα ήταν λίγο παραπάνω απ’ το 50%. Με το υπόλοιπο, κοντά στο 50% να είναι εναντίον. (Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος που εμφανίζεται μέσα σ’ αυτήν την άγρια νύχτα, λαμβάνοντας υπόψη και την αισθητά κάτω απ’ το μισό συμμετοχή, επιβεβαιώνει τα πιο πάνω: πήγαν να ψηφίσουν – και καλά έκαναν με τέτοια απαγόρευση… – βασικά οι υποστηρικτές της ανεξαρτητοποίησης…)

Μ’ αυτά τα δεδομένα το ισπανικό καθεστώς θα μπορούσε απλά να κρατήσει την υπομονή του και την ψυχραιμία του. Αλλά όχι: στο σύνολο του το βαθύ ισπανικό κράτος, και οπωσδήποτε χωρίς τύψεις η δεξιά του, είναι κληρονόμοι του φρανκισμού. Τον οποίο φρόντισαν απλά να κουκουλώσουν όταν ψόφησε ο φασιστο-στρατηγός. Ποτέ δεν έγινε στην ισπανία αυτό το, έστω προσχηματικό, που έγινε στην ελλάδα και ονομάστηκε “αποχουντοποίηση”. Ποτέ δεν πήγε κάποιος φυλακή για τα συστηματικά, επί 40 χρόνια, θηριώδη εγκλήματα του ισπανικού φασισμού.

Αυτό που ξέρει να κάνει καλά το ισπανικό βαθύ κράτος (και δεν είναι το μόνο…) είναι, λοιπόν, ένα: η τακτική της πόλωσης.

Δευτέρα 2 Οκτώβρη. Η τακτική της πόλωσης στο ζήτημα της Καταλωνίας εκ μέρους της ισπανικής (βαθιάς) δεξιάς πάει πίσω σχεδόν μια δεκαετία. Το μεγαλύτερο μέρος εκείνων που χθες θα ψήφιζαν (ή ψηφισαν) “ναι” στο δημοψήφισμα θα ήταν ευχαριστημένο με την εφαρμογή του καθεστώτος αυτονομίας που είχε συμφωνηθεί το 2006 μεταξύ της Βαρκελώνης και των σοσιαλδημοκρατών του Θαπατέρο. Αλλά οι επόμενες δεξιές κυβερνήσεις φρόντισαν να ακυρώσουν βασικά σημεία της συμφωνίας, αξιοποιώντας και το βαθυκρατικό, “μαύρο” δικαστικό σύστημα της ισπανίας. Κι όπου μπορούσαν πήγαν ακόμα πιο πίσω. Υποδαυλίζοντας με “μαλακίες” την καταλανική διάθεση για ανεξαρτητοποίηση.

Υπάρχουν, πέρα απ’ τα υπόλοιπα, οικονομικοί λόγοι για μια τέτοια τάση; Θα είχαν κάτι πραγματικό να φοβούνται τα αφεντικά του ισπανικού κράτους; Η Καταλωνία είναι η δεύτερη πιο πλούσια περιφέρεια της ισπανίας (η πρώτη είναι η Βασκία). Ένα καλό κομμάτι της καταλανικής δεξιάς εμφορείται απ’ την ιδέα “γιατί να πληρώνουμε εμείς τους φτωχότερους της ισπανίας” – κλασσική προσέγγιση ρατσιστών του “βορρά”. Απ’ την απέναντι μεριά ένα κομμάτι της καταλανικής αριστεράς (και άκρας αριστεράς) συμφωνεί με την ανεξαρτητοποίηση στο όνομα της “κοινωνικής δικαιοσύνης”: ένα αυτοτελές καταλανικό κράτος (υποστηρίζει) θα αξιοποιεί καλύτερα τα έσοδά του, υπέρ αδυνάτων. Αλλά αυτός ο δεξιο-αριστερός εθνικισμός (που μας θυμώνει, αλλά είμαστε έξω απ’ τον χορό…) δεν είναι πραγματικά πλειοψηφικός, και σε καμία περίπτωση ηγεμονικός. Θα ήταν μάλιστα πολύ πιο αδύναμος αν δεν τον έτρεφε, με τον τρόπο της, η Μαδρίτη, με ζητήματα όπως η διδασκαλία των καταλανικών στα σχολεία, και άλλα παρόμοια δευτερεύουσας σημασίας – εκνευριστικά ωστόσο.

Απ’ την καταλανική μεριά, πολλές φράξιες του ντόπιου κεφάλαιου δεν έχουν ανάγκη την μαδριλένικη διοίκηση. Ας ρωτήσει όμως κανείς και τους ιδιοκτήτες της Barca: σε ένα αμιγώς καταλανικό πρωτάθλημα πως θα συντηρούνταν; Και πως θα κρατούσε ζωντανό τον θρύλο της χωρίς το el clasico; Συνεπώς η ομάδα μπορεί να φωτογραφήθηκε πριν τον χθεσινό αγώνα με την Las Palmas με φανέλες / σημαίες της Καταλωνίας, αλλά ούτε ένα απ’ τα αστέρια της δεν θα έμενε αν έπρεπε να βγάλει σαιζόν με αντιπάλους την Girona και άλλες ανάλογες…

Δευτέρα 2 Οκτώβρη. Η Guarda Civil είναι μισητή στην Καταλωνία, και όχι μόνο: είναι το παραστρατιωτικό σώμα (δίκην αστυνομίας) του Φράνκο, που διατηρήθηκε στη συνέχεια. Το γεγονός ότι πήρε εντολές να δράσει στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν είναι κάτι που θα ξεχαστεί εύκολα. Απέναντι σε ένα προβληματικό, κατά τη γνώμη μας, ζήτημα (αυτό της ανεξαρτητοποίησης) το ισπανικό κράτος φρόντισε να παρατάξει κάτι πολύ χειρότερο, βγαλμένο απ’ τα σιχαμένα βάθη του: αστυνομία με διαταγές συμπεριφοράς «κατάστασης πολιορκίας».

Αυτή είναι η «φύση» του! Κι όπως ο σπορπιός στο γνωστό γνωστό ανέκδοτο δεν μπορεί να την αφήσει στην άκρη…

(Υ.Γ. Το πολίτευμα στην ισπανία είναι κοινοβουλευτική μοναρχία. Έχει βασιλιά και παλάτι, πράγμα κακόγουστο έτσι κι αλλιώς. Ο δεξιός Ραχόι είναι επικεφαλής μιας κυβέρνησης μειοψηφίας, που στέκεται στη θέση της χάρη στην «διακριτική» στάση των σοσιαλδημοκρατών. Επιπλέον αυτός και το κόμμα του είναι βουτηγμένοι ως τις ρίζες των μαλλιών τους στα σκατά – σε σκάνδαλα εντός ή εκτός εισαγωγικών που είναι τόσο μεγάλα και τόσο πολλά ώστε μόνο μια πορωμένη εκλογική βάση μπορεί να είναι στήριγμα και αποκούμπι τους. Ε, είναι «στη φύση» τέτοιων μαγαζιών να πορώνουν ακόμα περισσότερο τους οπαδούς τους· και η «επιχείρηση Καταλωνία» είχε / έχει και αυτή την χρησιμότητα… Ίσως κυρίως αυτήν…)