Δευτέρα 14 Οκτώβρη. Λένε ότι στα αραβικά γήπεδα τραγουδούν το Rajawi Filistini. Αυτό είναι το τραγούδι:
Κι εδώ είναι ένα γήπεδο που τραγουδάει για την ελεύθερη Παλαιστίνη – στο μαρόκο. Την περασμένη άνοιξη… Ποτάμι φουσκωμένο που βράζει… Ποιός θα το σταματήσει;
Τετάρτη 9 Οκτώβρη. Boris Johnson, αυτό που βρίσκεται στον πάγκο δεν είναι το ποιος θα κερδίσει ένα ηλίθιο παιχνίδι ενοχοποίησης [blame game]. Αυτό που κρίνεται είναι το μέλλον της Ευρώπης, και του Ενωμένου Βασιλείου, όπως επίσης η ασφάλεια και τα συμφέροντα των λαών μας. Δεν θέλεις συμφωνία, δεν θέλεις παράταση, δεν θέλεις ακύρωση της εξόδου, πού πας;
Αυτά ξαπόστειλε χτες τιτιβίζοντας ο γνωστός Donald Tusk στον επίσης γνωστό Bor-Duk. Το τιτίβισμα έχει γίνει mainstream μέσο «άσκησης πολιτικής» (ως τεχνικής της εξουσίας) έτσι ώστε ήδη (θα) είναι εκατομμύρια εκείνοι που (θα) είναι σίγουροι ότι δεν υπήρχε ούτε πολιτική ούτε εξουσία πριν την εφεύρεση του twitter… Ναι, είναι αλήθεια: ζούσαμε σε σπηλιές, όπου δεν φτερούγιζε τίποτα άλλο εκτός από νυχτερίδες… Και τώρα έχουμε βγει στο φως…
Η ασταμάτητη μηχανή έχει, βέβαια (τι άλλο;) την ανάποδη πεποίθηση: πως όλα αυτά τα “μηνύματα” μέσα στον πληθωρισμό τους δείχνουν απλά την ασημαντότητα των “προσωπικοτήτων”, των βιτρινών της εξουσίας εδώ ή εκεί. Ωστόσο, “μηνύματα” σαν το πιο πάνω, αξίζει ίσως να αρχειοθετηθούν για μελλοντική χρήση.
Γιατί; Επειδή στη ζούγκλα (του καπιταλισμού) είναι πιθανό ότι οι ακαθαρσίες ενός ζώου δείχνουν την διαδρομή του. Κι έτσι, είτε πρόκειται για τον Bor-duk είτε για τους αντιπάλους του, η ψηφιακή συλλογή των κοπράνων αυτής της εποχής, μπορεί να είναι χρήσιμη για τους μελλοντικούς φυσιοδίφες.
Θα μείνεις ή θα φύγεις; Πες μας να ξέρουμε! Έχει υπάρξει και πιο αυθεντική εκδοχή. Αλλά όχι πια…
Δευτέρα 7 Οκτώβρη. Η τυνήσια Emel Mathlouthi (την ξέρετε από προηγούμενες Δευτέρες…) διασκευάζει με μοναδικό τρόπο το τσιγγάνικο / ισπανικό τραγούδι Naci en Alamo (“γεννήθηκα στο Alamo”) που στα τσιγγάνικα / βαλκανικά είναι γνωστό σα Nas Balamo.
Naci en Palestina, μια λυρική κραυγή απ’ την φωνή της Emel:
Δεν έχω τόπο, δεν έχω χώρα, δεν έχω πατρίδα
Με τα δάκτυλά μου ανάβω φωτιά
και με την καρδιά μου σας τραγουδώ…
Γεννήθηκα στην Παλαιστίνη
Γεννήθηκα στην Παλαιστίνη…
Δευτέρα 30 Σεπτέμβρη. Οι Tinariwen έχουν φτιάξει σχολή… Κι αυτός, ονόματι Mdou Moctar, Touareg, απ’ την Agabez (τυπικά πολίτης νίγηρα), θα πρέπει να είναι απ’ τους καλύτερους μαθητές… (Ή μήπως έχει περάσει και απ’ την σχολή Bombino;)
Εδώ σε στούντιο βιντεοσκόπηση, στο Tarhatazed.
Desert blues, με τις ευχές μας για την εβδομάδα…
Δευτέρα 23 Σεπτέμβρη. Την τυνήσια Emel Mathlouthi την παρουσιάσαμε πριν λίγες εβδομάδες. Το τραγούδι της Kelmti Hurra είναι αυτό που έγινε ο ύμνος της επανάστασης στην τυνησία στα τέλη του 2010 – αρχές του 2011· κι ύστερα πέρασε τα σύνορα, και έγινε ύμνος όλων των αραβικών εξεγέρσεων. Στην εκδοχή που ακολουθεί τα πλάνα είναι απ’ την αιγυπτιακή επανάσταση της 25ης Γενάρη.
Δεν θέλουμε να “προβλέψουμε” ότι αυτό θα ξαναγίνει αύριο ή σε ένα μήνα. Θέλουμε να πούμε: η φωτιά (δηλαδή όλες οι φωτιές) μπορεί να σιγοκαίει για πολύ καιρό, αδιόρατα, κρυφά…
Κι ας μην υποτιμάει κανείς ούτε την θέληση ούτε την συλλογική μνήμη αυτών των ανθρώπων που μόνο ο πρωτοκοσμικός ρατσισμός έχει υποβιβάσει, για να νοιώθει “πρώτος κόσμος”…
Δευτέρα 16 Σεπτέμβρη. Amadjar: καινούργιος (καλοκαιρινός) δίσκος απ’ τους Tinariwen. Σημαίνει Ο άγνωστος επισκέπτης. Ο δίσκος ηχογραφήθηκε σε 15 μέρες, σε μια σκηνή στην έρημο.
Και ένα τραγούδι από κει: Kel Tinawen.
Διαβολικές γλώσσες – μπορεί να συνεχίσετε να μιλάτε. Θα είναι αδύνατο να εμποδίσετε την εξέγερση.
Η προδοσία των διαβολικών σας λόγων πούλησε τ’ αδέλφια σας για τα συμφέροντά σας.
Τους κλείσατε στη φυλακή, ως τον τελευταίο.
Εσείς λοιπόν ωραίοι ομιλητές, για πείτε ποιον δρόμο σχεδιάζεται να πάρετε για να μας αποφύγετε
Αν παραμείνουμε ριζωμένοι.
Ξεχάσατε αυτά που υπέφεραν οι γονείς μας,
αυτά που υπέφεραν απ’ την γέννησή τους,
όταν δεν μπορούσαν να πιουν νερό παρ’ εκτός αν έσκαβαν πηγάδια με τα χέρια τους.
Δευτέρα 9 Σεπτέμβρη. O Bantu Stephen Biko υπήρξε εκείνο που σήμερα πολλοί «ανθρωπιστές» και μαϊμού «αντιφασίστες» (υπάρχουν πολλών ειδών) θα μισούσαν. Ένας νοτιοαφρικάνος μαύρος αγωνιστής κατά του εκεί απαρτχάιντ. Ριζοσπαστικοποιήθηκε στα νειάτα του, και αρχικά συμμετείχε σε αντιρατσιστική οργάνωση που είχε επικεφαλής λευκούς νοτιοαφρικάνους. Γρήγορα συνειδητοποίσε πως οσονδήποτε καλές κι αν ήταν οι προθέσεις των συγκεκριμένων λευκών, δεν μπορούσαν να καταλάβουν την υλική πραγματικότητα του να είσαι μαύρος και να ζεις σε γκέτο («μπαντουστάν») υπό την εξουσία και τον έλεγχο των λευκών και της στρατοαστυνομίας τους.
Στα 22 του (σημειώστε παρακαλούμε την ηλικία…) ηγήθηκε στη δημιουργία μιας οργάνωσης αποκλειστικά μαύρων, ινδών και άλλων αφρικανών πληβείων – χωρίς λευκούς…. Εμπνεόμενος απ’ το κίνημα των μαύρων στις ηπα (black power) έδωσε έμφαση στην καλλιέργεια της συλλογικής αυτοπεποίθησης των υπόδουλων μαύρων κοινοτήτων του νοτιοαφρικανικού απαρτχάιντ. Αυτή η δουλειά, η ανάδυση της «μαύρης υπερηφάνειας» για τους σκλάβους, τον μετέτρεψε σε «δημόσιο κίνδυνο», για το ρατσιστικό καθεστώς. Και όχι μόνο. Η λευκή κυβέρνηση τον κατηγορούσε για ρατσισμό (επειδή απέκλειε την συμμετοχή λευκών στην οργάνωση «Συνέλευση των Μαύρων»…)· διάφορες οργανώσεις «καλοπροαίρετων» λευκών (κατά του απαρτχάιντ υποτίθεται) τον κατηγορούσαν για σεξισμό (επειδή είχε ερωτικές σχέσεις και με λευκές γυναίκες…), ενώ οι σκληροπυρηνικοί φυλετιστές στις μαύρες κοινότητες τον κατηγορούσαν για κοσμοπολιτισμό επειδή είχε φτιάξει οργάνωση που περιλάμβανε ινδούς και αφρικανούς άλλης καταγωγής…
Η αστυνομία των λευκών τον συνέλαβε τον Αύγουστο του 1977, και τον βασάνισε. Πέθανε στις 12 Σεπτέμβρη, μέσα στη φυλακή, απ’ τα βασανιστήρια. Έγινε ένα απ’ τα πρόσωπα / σύμβολα τόσο της υπερηφάνειας των μαύρων αφρικανών αποικοκρατούμενων όσο και του αγώνα κατά του νοτικοαφρικανικού απαρτχάιντ.
Επειδή στα ‘70s (ακόμα και στα ‘80s) οι πρωτοκοσμικοί κινηματικοί ήταν πράγματι τέτοιοι, επειδή δεν ζέσταιναν αυγά και επειδή δεν φοβούνταν την ανοικτή υποστηρίξη των πρωτοκοσμικών (ευρωπαϊκών και αμερικανικών) κρατών στο απαρτχάιντ καθεστώς της Πραιτώρια, ο Biko, η ζωή και ο θάνατός του, έγιναν θρύλος πολύ μακρύτερα απ’ τη νότια Αφρική.
Λίγους μήνες μετά την δολοφονία του Biko, ο Peter Gabriel, πρώην μέλος των Genesis, έβαλε την τέχνη του σε κίνηση και έγραψε το τραγούδι / ύμνο “Biko”. Κατά κάποιον τρόπο το τραγούδι λειτούργησε ταυτόχρονα σαν το soundtrack του κινήματος στην ευρώπη και στη βόρεια αμερική, και πολλαπλασιαστής του: ακόμα κι όποιος δεν ήξερε τίποτα για το νοτιοαφρικανικό καθεστώς άκουγε το τραγούδι, ρωτούσε και μάθαινε.
Το αφιερώνουμε στους αγωνιζόμενους και τις αγωνιζόμενες στη Παλαιστίνη εναντίον του ισραηλινού απαρτχάιντ. Ναι, είναι πιο δύσκολοι οι καιροί, και ο θάνατος των Άλλων είναι της μόδας – αλλά ο αγώνας αυτός είναι τόσο δίκαιος, τόσο μακρύς, τόσο γενναίος και τόσο αιματηρός που ένα μόνο μπορεί να είναι το τέλος του: η νίκη!
Το τραγούδι το αφιερώνουμε σε δύο εκδοχές. Πάνω στην επίσημη κατά κάποιον τρόπο. Και κάτω από μια συναυλία του Gabriel με τους Simple Minds, εναντίον του απαρτχάιντ, στο Wembley, τον Ιούνη του 1988, σαν συμπαράσταση στον αγώνα των μαύρων… Όταν ακόμα το καθεστώς φαινόταν ανίκητο, έξι χρόνια πριν το απαρτχάιντ καταρρεύσει κάτω απ’ τον ασταμάτητο αγώνα των νοτιοαφρικάνων και την παγκόσμια κινηματική πίεση, που ανάγκασε πολλές πρωτοκοσμικές κυβερνήσεις να αποσύρουν την υποστήριξή τους σ’ αυτό. Ο Mandela τότε ακόμη ήταν στις φυλακές του καθεστώτος της Πραιτώρια, καταδικασμένος σαν «τρομοκράτης»…
Για όσους μετράνε και ζυγίζουν τέτοιους αγώνες με βάση την αμελητέα σύντομη διάρκεια της όποιας κάβλας τους, και για όσους λένε ότι οι παλαιστίνιοι αποκλείεται να νικήσουν επειδή είναι σκλαβωμένοι εδώ και 75 χρόνια, μια μικρή πληροφορία: ο αγώνας των μαύρων νοτιοαφρικάνων κατά των λευκών εποίκων και της υποδούλωσής τους κράτησε 80 ολόκληρα χρόνια. Νίκησε μετά από 80 χρόνια αίματος και πόνου· αλλά επίσης αποφασιστικότητας και υπερηφάνειας. Ογδόντα χρόνια.. Αυτό, για να υπάρχει ένα μέτρο του τι σημαίνει «αγώνας»…
Και κάτι ακόμα: ως το 1994 (όταν και “έπεσε”) το απαρτχάιντ καθεστώς στη νότια αφρική ήταν αγγλικής προέλευσης. Θέλουμε να πούμε: δεν ήταν τίποτα «δευτεράτζες» οι λευκοί, πρωτοκοσμικοί, χριστιανοί υποστηρικτές του. Όσο νάναι κάτι πρέπει να σας θυμίζει αυτό.
Μπορείς να σβήσεις ένα κερί (ίσως και παραπάνω)
Αλλά δεν μπορείς να σβήσεις την φωτιά όταν δυναμώσει ο άνεμος…
Δευτέρα 2 Σεπτέμβρη. Θα μπορούσε να είναι μια μελαγχολική μπαλάντα για τον καιρό που περνάει. Αλλά ο καιρός δεν περνάει μόνος του. Τρυπώνει και διασχίζει και φεύγει απ’ όπου βρίσκει κενό.
Κι έτσι μεγαλώνοντας όλο και κάτι θυμάται ο καθένας. Όμως το ποτάμι στεγνώνει χωρίς να ασχολείται με την μνήμη και την λήθη κανενός…
Ο Boss το 1980 – ψηλαφίζει κάποιες απ’ τις σάρκες του καιρού.
Καλή βδομάδα· και καλό Σεπτέμβρη…
Δευτέρα 26 Αυγούστου. Όταν το 2008, στα 26 της, η τυνήσια Emel Mathlouthi είδε τα τραγούδια της να απαγορεύονται απ’ τα ελεγχόμενα απ’ το κράτος media, ήταν ήδη απογοητευμένη απ’ την απάθεια των συμπατριωτών της. Αυτοεξορίστηκε στη γαλλία. Αλλά στα τέλη του 2010 η φωνή της ήταν πίσω στους δρόμους της Τύνιδας: το τραγούδι της Kelmti Horra («τα λόγια μου είναι ελεύθερα») έγινε ο ύμνος της επανάστασης. Και της επόμενης: στην αίγυπτο. Και της μεθεπόμενης: στη συρία…
Η ποιήτρια και μουσικός Mathlouthi, που μετέφερε στην αραβική νεολαία τον άνεμο των “τραγουδιών διαμαρτυρίας” των πρωτοκοσμικών ‘60s (η Joan Baez έχει επηρρεάσει έντονα την Emel) έγινε έτσι στα 30 της η «Fairuz» των αραβικών εξεγέρσεων. Έπαιξε στο Κάιρο μετά την επανάσταση (πριν την χούντα του Sisi), έπαιξε στη Βαγδάτη το καλοκαίρι του 2012 σε μια πρωτοφανή σε μέγεθος συναυλία. Το 2014 έπαιξε μαζί με άλλες γυναίκες μουσικούς στο ντοκυμαντέρ του ιρανού Ayat Najafi No Land’s Song – ήταν η πρώτη επίσημη εμφάνιση σολιστών γυναικών στο ιράν.
Το κράτος που της απαγόρευσε να τραγουδήσει ήταν το απαρτχάιντ ισραηλινό: η συναυλία της στη Ramallah δεν έγινε ποτέ. Aντί γι’ αυτήν τραγούδησε μπροστά σε μια κάμερα στα σύνορα της ιορδανίας και έγινε αναμετάδοση σ’ ένα θέατρο στην Παλαιστίνη…
Το ατμοσφαιρικό και πεσιμιστικό Rescuer που ακολουθεί (περιλαμβάνεται στο άλμπουμ Everywhere we looked was burning που θα κυκλοφορήσει στα τέλη Σεπτέμβρη) δείχνει τις επιρροές της Mathlouthi απ’ την Bjork. Θα μπορούσε να είναι εισαγωγή στο «The Baby of Macon» του Greenaway· ή, ίσως, επίλογος στο Melancholia του Lars von Trier.
Δευτέρα 19 Αυγούστου. Τον λιβανέζο τρομπετίστα Ibrahim Maalouf μπορεί να τον ξέρετε. Χωρίς συστάσεις λοιπόν, η ασταμάτητη μηχανή σας χαιρετάει όπου κι αν είστε, ό, τι κι αν κάνετε, με το “happy face” του, μαζί με την ορχήστρα Haidouti, από πολύ πρόσφατη συναυλία (πριν 2 βδομάδες):
και μ’ ένα ολόκληρο live του (σχεδόν 1,5 ώρα) στη μαγική Istanbul, πριν 6 χρόνια:
Αν είναι του γούστου σας ο ήχος, οπωσδήποτε ακούστε το obsession. Για αρχή. Αν είστε σε εξοχή, προτείνουμε ακρόαση όχι με μπούγιο· σε κανά ίσιο βράχο, κάπως ψηλά, απομονωμένα, με θέα για πάρτη σας…
Ειδάλλως οπουδήποτε βρείτε ησυχία!