Δευτέρα 29 Οκτώβρη. Πριν ακριβώς 4 εβδομάδες, στις 1 Οκτώβρη (δημοψήφισμα 5), γράφαμε μεταξύ άλλων:
…Διάφοροι προφητεύουν ότι ο Zaev θα έχει πρόβλημα να κάνει την τελική έγκρισή της συμφωνίας στη βουλή· του λείπουν καμιά 10ριά βουλευτές. Ας μην βιάζονται: το κόμμα που έχει τώρα πρόβλημα είναι αυτό της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Το VMRO…. Υπάρχει ένα σχίσμα στο εσωτερικό του: μια τάση πιο «φιλοευρωπαϊκή» και μια άλλη πιο εθνικιστική, που νοιώθει την όποια πίεση της ακροδεξιάς «ενωμένης μακεδονίας». Υπάρχουν και οι ενδιάμεσοι, που ψάχνονται…
Δυο μέρες αργότερα, στις 3 Οκτώβρη (ποιό δημοψήφισμα, ποιοί γύπες – 4) γράφαμε:
… Μην αποκλείσετε το ενδεχόμενο το VMRO να διασπαστεί τελικά, σε ένα (μικρότερο μεν αλλά ικανό απ’ την άποψη των τωρινών βουλευτών) «κεντροδεξιό» τμήμα (που λείπει απ’ την πολιτική σκηνή των Σκοπίων) και ένα μεγαλύτερο «λαϊκής δεξιάς» για μεταγενέστερη κατεργασία. Το «κεντροδεξιό» (σ’ ένα τέτοιο ενδεχόμενο) μια χαρά θα υποστηρίξει τον τωρινό κυβερνητικό συνασπισμό του Zaev για την αναθεώρηση του συντάγματος…
Η ασταμάτητη μηχανή είχε δίκιο – κόντρα σε λυτούς και δεμένους, επαγγελματίες και ερασιτέχνες του εθνικού κορμού. Το vmro διασπάστηκε, και έπεται η συνέχεια…
Δεν είναι η πρώτη φορά που έχουμε δίκιο, αλλά καμία φορά δεν είναι λόγος για έπαρση και πανηγύρια. Είναι όμως αφορμή για να (σας) υποδείξουμε ή να (σας) θυμίσουμε κάτι ευρύτερης σημασίας, που θα το βρίσκετε και θα το βρίσκουμε μπροστά μας συνέχεια, και θα είναι ζόρικο να αντιμετωπιστεί: την “πληροφοριο-κεντρική” αντίληψη για την πραγματικότητα… Όπου αρκεί η “σάρωση” μερικών “αναρτήσεων” για να λέει ο καθένας “ξέρω….”
Στον digital καπιταλιστικό αιώνα ο «πληροφοριο-κεντρισμός» είναι ένα ήδη δεδομένο «ιερό» στην (υποτιθέμενη) «κατανόηση του κόσμου». Η αλήθεια αναλύεται και ανασυντίθεται σαν «πληροφορίες»… Όμως ακριβώς σ’ αυτό το τεραίν, στο πεδίο των «ροών πληροφοριών», είναι που συμβαίνει και η μεγαλύτερη ever χειραγώγηση. Ψέμματα, μισοψέμματα ή απλά εντελώς άσχετες και αυθαίρετες «απόψεις» που είναι πανεύκολο (λόγω τεχνολογίας) να δημοσιοποιούνται και να αναπαράγωνται, διασταυρώνονται κατά χιλιάδες ανά πάσα στιγμή, φτιάχνοντας κάτι που δεν είναι η διαύγαση της πραγματικότητας αλλά το ακριβώς αντίθετο: ένα ρευστό και ευμετάβλητο δίκτυ (πληροφοριακής) αράχνης «μαύρης χήρας»· ένα δίκτυ συσκότισης, χειραγώγησης, διανοητικής καθήλωσης.
Οι πολιτικοί προγονοί μας, ίσως δύο ή ακόμα καλύτερα τρεις γενιές πίσω, ζούσαν σε εντελώς διαφορετικές συνθήκες. Όπου οι «πληροφορίες» ήταν ελάχιστες και όπου η προέλευσή τους (άρα η όποια ιδιοτέλεια τους) ήταν εύκολο να εντοπιστούν. Η κριτική ανάλυση της πραγματικότητας απ’ την μεριά τους δεν στηριζόταν σε «πληροφορίες», αποκλειστικές ή μη. Στηριζόταν στη γνώση των βασικών καπιταλιστικών χαρακτηριστικών και αλληλουχιών, όχι μόνο στην «οικονομία» αλλά και στην «πολιτική», στο «κράτος», κλπ. Συνεπώς η αναλυτική / κριτική μεθοδολογία τους ήταν διεισδυτική, προχωρούσε πίσω και κάτω απ’ τα προφανή (αυτά που τώρα είναι οι «πληροφορίες»…), προχωρούσε εκεί που συντίθενται ή αποσυντίθενται οι αιτίες και τα αποτελέσματα, τα κίνητρα, τα συμφέροντα· ακόμα και οι «ανθρώπινες αδυναμίες»…
Γι’ αυτό και ήταν σε θέση να συγκροτούν και να διατυπώνουν την κριτική του υπάρχοντος. Γι’ αυτό, επίσης, ήταν δύσκολο να παρασυρθούν από «πληροφορίες»: η διάβρωση του μεθοδολογικού, εννοιολογικού οπλοστασίου τους από «ψευδείς ειδήσεις» ήταν πολύ δύσκολη (μπορούσε, όμως, να γίνει απ’ την ιδεολογία· δηλαδή την ψευδή συνείδηση…) Αντίθετα ο «πληροφοριο-κεντρισμός» είναι η διαρκής ανάδευση του υπάρχοντος, του διαρκούς « τώρα – που – συμβαίνει», το σερβίρισμά του σε διάφορες συσκευασίες… Το ακριβώς αντίθετο της κριτικής ανάλυσης γενικά και της εργατικής κριτικής ανάλυσης ειδικά.
Τελικά την πληροφοριακή αναπαράσταση της πραγματικότητας θα την κάνουν καλύτερα οι «έξυπνοι» υπολογιστές· κι αυτό το σκατό που εμφανίζεται σαν ανθρώπινη «δημοσιογραφία» («ενσωματωμένων» ή μη επαγγελματιών) θα παρακμάσει. Όμως εν τω μεταξύ θα έχει γίνει εντελώς περιθωριακή (σαν την ασταμάτητη μηχανή ας πούμε…) η τέχνη της κριτικής· μ’ άλλα λόγια η εννόηση της καπιταλιστικής / κρατική πραγματικότητας όχι σαν ένα puzzle από «πληροφορίες / ψηφίδες» αλλά σαν ένα οργανικό, άλλοτε ρευστό και άλλοτε συμπαγές, πλέγμα εξουσίας και εκμετάλλευσης, που έχει κανόνες, αλλά προτιμάει να τους κρύβει ή να τους μυθοποιεί.
Πόσο δύσκολος είναι σήμερα ένας συνεπής με την εποχή, αποτελεσματικός, αλλά και «παλιομοδίτικος» τρόπος ανάλυσης, σκέψης, κριτικής; Πολύ δύσκολος… Πόσο περισσότερο θα είναι τέτοιος στο μέλλον; Πολύ παραπάνω, δεν μπορούμε να φανταστούμε πόσο. Ωστόσο να το θυμάστε: ο πληροφοριακός βομβαρδισμός καταστρέφει την κριτική σκέψη, την δυνατότητα κατανόησης των κανόνων. Τα φαινόμενα συχνά απατούσαν και στο παρελθόν· όμως τώρα παίζουν, σχεδόν, χωρίς αντίπαλο. Η αλήθεια είναι μια στιγμή του ψεύτικου όπως είχε διαβλέψει κάποιος πριν καμιά 50αριά χρόνια.
Το μυαλό σημαδεύουν, και το κάνουν με επιτυχία…