Παρασκευή 8 Ιούνη. Κοιτάξτε τους δρόμους τους… Είναι υπανάπτυχτοι… Τάδε έφη ο Erdogan προεκλογικά, κάνοντας σύγκριση τουρκίας – ελλάδας. Μπορεί να μην αρέσει, αλλά η ασταμάτητη μηχανή, έχοντας οδηγήσει όχι σε εκατοντάδες αλλά σε χιλιάδες χιλιόμετρα στην τουρκική επικράτεια, δυτικά, ανατολικά, βόρεια και σ’ ένα τμήμα του νότου, σε πόλεις και σε εξοχές, πάνω σε δύο ρόδες (ο καλύτερος τρόπος για να καταλάβεις τον δρόμο…) το λέει με κάθε βεβαιότητα: έχει δίκιο! (Που να κοιτάξει κανείς την Πατησίων πριν και μετά την πλ. Αμερικής: όλη η ευρώπη στην άσφαλτο! Βουνά, λαγκάδια, κοιλάδες, όλα είναι εκεί!)
Αυτό που στο ελλαδιστάν είναι καμάρι, ας πούμε η «εθνική οδός» Κορίνθου Πατρών ή Αντίρριου – Ιωαννίνων (δρόμοι που έχουν πληρωθεί πολλαπλάσια απ’ το κόστος τους… θα τα πούμε με άλλη αφορμή), δηλαδή ένας κλειστός δρόμος διπλής κατεύθυνσης με δύο λωρίδες ανά κατεύθυνση, συν λ.ε.α., στην τουρκία είναι οι επαρχιακοί δρόμοι. Κι ούτε καν: συνήθως αυτοί οι επαρχιακοί έχουν τρεις λωρίδες plus λ.ε.α. Αυτό που στην τουρκία θεωρείται «οτοστράντα» έχει από τρεις έως πέντε λωρίδες κυκλοφορίας (plus λ.ε.α.) και, οπωσδήποτε, πλήρεις «σταθμούς εξυπηρέτησης αυτοκινητιστών» κάθε 50 χιλιόμετρα. Σε κάθε κατεύθυνση. Δεν θα μιλήσει η ασταμάτητη μηχανή για την διαρκή συντήρηση των δρόμων εκεί… Θα πει όμως αυτό: διόδια; Λιγότερα δεν γίνονται!Ένα όταν βγαίνεις απ’ την Istanbul, κι άλλο ένα όταν μπαίνεις στην Ankara, μετά από 450 χιλιόμετρα… Κι αν είναι μέρες γιορτών και άρα μεγαλύτερης κίνησης; Όλα είναι free pass.
Ό,τι και να σκέφτεται κανείς για τον τουρκικό καπιταλισμό, οι δρόμοι (και, άρα, η κυκλοφορία ανθρώπων και εμπορευμάτων) δεν είναι πεδίο ιδιωτικής κερδοφορίας. Παρότι κατασκευάζονται από ιδιωτικές εταιρείες, οι δρόμοι είναι δημόσιοι…
Υπάρχει εξήγηση γι’ αυτό, που απλά μπορεί να κάνει την σύγκριση με το ελλαδιστάν ακόμα χειρότερη σε βάρος του. Λόγω εδαφικής έκτασης και ταξικής διαστρωμάτωσης αλλά και πολιτιστικής ποικιλομορφίας, τα τουρκικά καθεστώτα (φανερές ή κρυμμένες χούντες) έδωσαν μεγάλη έμφαση σε δύο τομείς, προκειμένου να διαμορφωθεί μια ορισμένη εθνική ενότητα / συνείδηση. Στους δρόμους (και τα τραίνα) σ’ όλη την επικράτεια· και στην τηλεόραση, όταν αυτή ήταν ο κυρίαρχος ιδεολογικός μηχανισμός.
Απ’ τις αρχές του 21ου αιώνα, όταν το τέλος του 3ου παγκόσμιου («ψυχρού») πολέμου και, άρα, η ανάπτυξη του εμπορίου στην Ανατολία (προς τον Καύκασο και όχι μόνο) δημιούργησε μια δυναμική μικρο-μεσοαστική τάξη εκεί που πριν ήταν “η άκρη”, μια τάξη φραγκάτη αλλά και συντηρητική που ψήφιζε δαγκωτό ισλαμοδημοκράτες (: Erdogan), τα έργα οδοποιίας (και όχι μόνο) αναπτύχθηκαν εκρηκτικά κατά μήκος και κατά πλάτος της τουρκικής επικράτειας. Κι όχι μόνο η άσφαλτος, τα διαχωριστικά, ή οι «ροτόντες» διασταυρώσεις, που επιτρέπουν εύκολη έξοδο απ’ την ταχεία κυκλοφορία… Αλλά και η οδική σήμανση.
Εκείνο που εντυπωσιάζει κάθε ξένο οδηγό στους τουρκικούς δρόμους είναι ότι για να χαθεί πρέπει να είναι και στραβός και βλάκας· το καθένα μόνο του δεν είναι αρκετό! Το αντίθετο συμβαίνει στο ελλαδιστάν: αν είσαι ξένος και πλησιάζεις την Αθήνα απ’ την μεριά της Λαμίας, είναι πιθανότερο να καταλήξεις στον Πειραιά, παρά να οδηγηθείς στο κέντρο της Αθήνας. (Αυτό είναι εθνικό μυστικό!!!) Στην τουρκία, αντίθετα, σε οποιονδήποτε δρόμο, υπάρχει σαφέστατη σήμανση που σε στέλνει στο (εμπορικό) κέντρο μεγαπόλεων, μεσαίων πόλεων, κωμοπόλεων, χωριών – ακόμα και οικισμών: sehir merkezi…
Επιπλέον («άχρηστη πληροφορία»;) σε κάθε αστική συγκέντρωση, πόλη ή κωμόπολη, υπάρχει σήμανση για το υψόμετρο και τον πληθυσμό…
Προφανώς όλα αυτά δείχνουν τη σχέση ανάμεσα στο τουρκικό «κατασκευαστικό κεφάλαιο» (ιδιαίτερα αναπτυγμένο, σε πολλούς και δύσκολους τομείς, άγνωστους στους έλληνες εθνικούς εργολάβους…) και στο τουρκικό κράτος, διαχρονικά. Η ελληνική εκδοχή αυτής της σχέσης δεν είναι ο κανόνας!!! Δρόμοι τύπου Εγνατία (όπου είτε είσαι ξένος είτε όχι είναι πολύ πιθανό να μείνεις από βενζίνη, αφού δεν υπάρχουν ούτε σταθμοί ούτε βενζινάδικα) ή Ιόνια οδός («ναι μωρέ, τώρα, όπου νάναι, θα τους φτιάξουμε τους σ.ε.α….»), που πέφτουν τα διόδια “κατά σύσταση και συρροή” επειδή τα αφεντικά έχουν ζόρια, θεωρούνται ντροπή για τον τουρκικό καπιταλισμό.
Μπορείς να τα «τρως» (ασφαλώς…) – αλλά όχι σε βάρος των πελατών…
(φωτογραφία: πάνω τουρκική οτοστράντα, κάτω επαρχιακός δρόμος, στα οροπέδια…)