Πέμπτη 11 Φλεβάρη. Η χθεσινή αναφορά μας στην άδοξη επίσκεψη του “οτι-πιο-κοντά-σε-υπουργό-εξωτερικών-διαθέτει-η-ε.ε.” επίτροπου Josep Borrell στην Μόσχα και των σχολίων γύρω απ’ τον «ρώσο Guaido» μπορεί να θεωρηθεί σαν εισαγωγή. Με δεδομένο ότι το μπλοκ ε.ε. δεν έχει «κοινή εξωτερική πολιτική» (ειδικά για τέτοια κεντρικά ζητήματα όπως το ευρασιατικό project) κι ούτε πρόκειται να αποκτήσει, το γκουβέρνο του νυσταλέου Jo θα προσπαθήσει να «πιέσει» (δηλαδή να εκβιάσει) διάφορα ευρωπαϊκά κράτη υπέρ του. Και το αντίστοιχο έχει ξεκινήσει ήδη απ’ την μεριά της η Μόσχα.
Μια ενδεικτική κουβέντα του Lavrov (δεν είναι η πρώτη φορά που λέγεται τους τελευταίους μήνες) ήταν αυτή:
…Έχουμε αρχίσει να συνηθίζουμε το γεγονός ότι η Ε.Ε. προσπαθεί να επιβάλει μονομερείς κυρώσεις, παράνομες απαγορεύσεις, και καταλήγουμε σ’ αυτή τη φάση στην παραδοχή ότι η Ε.Ε. είναι αναξιόπιστος εταίρος… Το σοβαρότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε όλοι είναι η έλλειψη ομαλότητας στις σχέσεις ανάμεσα στη Ρωσία και την Ε.Ε. – τους δύο μεγαλύτερους παίκτες στον Ευρασιατικό χώρο. Είναι μια όχι υγιής κατάσταση, που δεν ωφελεί κανέναν…
Τι θέλει η Μόσχα; Όχι, βέβαια, την φιλία της ε.ε. σαν σύνολο· για πολλά θα μπορούσε να κατηγορήσει κανείς το ρωσικό καθεστώς, όχι όμως για έλλειψη ρεαλισμού. Εκείνο που θέλει είναι μια σταθερή και μόνιμη «τήρηση αποστάσεων» προς την Ουάσιγκτον απ’ το Βερολίνο (κατά κύριο λόγο) και το Παρίσι. Με δεδομένο τον (ιστορικό) ιμπεριαλιστικό οππορτουνισμό του δεύτερου, το Βερολίνο είναι – κυρίως – εκείνο που ακόμα κι αν δεν αντιπροσωπεύει το σύνολο της ε.ε., μπορεί να σταθεί σαν αντίβαρο στις δεδομένες επιλογές τόσο των κρατών της Βαλτικής όσο και της Βαρσοβίας στο πλευρό των ηπα (και του Λονδίνου).
Με δεδομένη την αναμενόμενη «επιστροφή» (ή προσπάθεια επιστροφής) του Joνυσταλεάν στην «παλιά ευρώπη», η Μόσχα απειλεί ότι αν αυτή η «παλιά ευρώπη» συνεχίσει να κάνει back vocals στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό, τότε θα την αντιμετωπίσει σαν εχθρό και στρατιωτικά. Είναι μια δύσκολη επιλογή, με βάση τα οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα του ρωσικού καθεστώτος: η αξία του μέσα στο ευρασιατικό project πολλαπλασιάζεται αν αυτό το project προεκτείνεται ως τον Ατλαντικό· ενώ ο μόνιμος ακρωτηριασμός (που προσπαθεί να επιβάλει η Ουάσιγκτον) θα ήταν στρατηγική ήττα.
Για τους ίδιους ακριβώς λόγους η Μόσχα, σαν μέλος του μπλοκ της Αστάνα, έχει ανάγκη να αποκρούσει την ανανέωση των αμερικανικών σχεδιασμών για τη μέση Ανατολή. Το Joνυσταλεάν προσπαθεί να νεκραναστήσει το κόλπο isis οπουδήποτε αυτό είναι εφικτό απ’ την ανατολική Μεσόγειος ως τα αφγανικά υψίπεδα. Ήδη, η «γραμμή» για την στρατιωτική κατοχή της ανατολικής συρίας άλλαξε, και από το «φυλάμε τα πετρέλαια για να μην πάρει ο Άσσαντ» του ψοφιοκουναβιστάν έγινε «πολεμάμε τον isis» (;;;). Στο αφγανιστάν επίσης, όπου οι μισθοφόροι του Ριάντ και του Αμπού Ντάμπι είχαν ασήμαντη παρουσία, φαίνεται να «ζωντανεύουν» – εναντίον και των ταλιμπάν.
Το συριακό / ιρακινό πεδίο μάχης (όπως και το αφγανικό) γίνονται όλο και περισσότερο «εκκρεμότητες» που η Ουάσιγκτον θα προσπαθήσει να αξιοποιήσει. Ήδη αυτό το διατυμπανίζει (ποιός άλλος;) το απαρτχάιντ καθεστώς του Τελ Αβίβ. Οι αεροπορικές / πυραυλικές επιθέσεις στη δυτική συρία έχουν γίνει ακόμα πιο συστηματικές αλλά, κυρίως, απροσχημάτιστες. Το «κτυπάμε θέσεις του ιράν στη συρία» έχει εξελιχθεί σε πλήρη (και προς το παρόν μονομερή) κανονικό πόλεμο απ’ την μεριά του ισραηλινού μιλιταρισμού.
Υποτίθεται πως η «αλλαγή» του Joνυσταλεάν, διαφημισμένη εντατικά, αφορά την στάση απέναντι στην Τεχεράνη. Δεν πρόκειται για καμμία «αλλαγή», το έχουμε ξαναπεί. Το γκουβέρνο του νυσταλέου Jo θέλει να ελπίζει ότι θα προσεταιριστεί τους ευρωπαίους που υπέγραψαν το 2015 την 5 + 1 συμφωνία για τα πυρηνικά του ιράν στην απαίτηση επαναδιαπραγμάτευσής της, για να περιλάβει και το πυραυλικό πρόγραμμα της Τεχεράνης – προσθέτοντας στα κράτη / διαπραγματευτές και … το Ριάντ. Αλλά το ιρανικό καθεστώς δεν πρόκειται να διαπραγματευτεί τίποτα επιπλέον απ’ όσα συμφωνήθηκαν πριν 5,5 χρόνια· κι ούτε λόγος να ανεχτεί την πετροχούντα του τοξικού σαν «επιτηρητή»! (Ούτε η Μόσχα ούτε το Πεκίνο πρόκειται να στηρίξουν τους αμερικανικούς ή αμερικανο-αγγλικούς σχεδιασμούς). Η Τεχεράνη έχει δώσει στην Ουάσιγκτον ένα μήνα διορία μετά την επίσημη ενθρόνιση του νυσταλέου, για να επιστρέψει χωρίς όρους στην συμφωνία, αναιρώντας τις εναντίον της κυρώσεις. Η διορία τελειώνει στις 21 Φλεβάρη. Απειλεί πως μετά απ’ αυτήν την ημερομηνία θα ενεργοποιήσει την παράγραφο 36 της συμφωνίας του ’15, που τις επιτρέπουν να αποχωρήσει απ’ τα «πρόσθετα πρωτόκολλά» της περιορίζοντας σημαντικά τις επιθεωρήσεις του οηε στις (πυρηνικές) εγκαταστάσεις του. Εντέλει και η Τεχεράνη κάνει το ίδιο με την Μόσχα, απ’ την δική της μεριά. Ο υφ.υπ.εξ Abbas Araqchi ξεκαθάρισε χτες:
… Όταν διαπραγματευτήκαμε την JCPOA με την Κίνα, την Ρωσία, τους Ευρωπαίοιυ και τις ΗΠΑ, αποφασίσαμε όλοι στα σοβαρά να μην εμπλακούμε σε άλλα θέματα πλην του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν. Αυτός είναι ο λόγος που η JCPOA έχει εφικτό να υπογραφτεί. Δεν πρόκειται να εμπλακούμε σε διαπραγματεύσεις για άλλα ζητήματα, είτε είναι περιφερειακά θέματα είτε οι αμυντικές μας δυνατότητες, κι ακόμα περισσότερο [δεν θα κάνουμε κάτι τέτοιο] αφού οι ΗΠΑ αποδείχθηκαν αναξιόπιστο μέλος των διαπραγματεύσεων. Και οι Ευρωπαίοι έχουν αποδειχθεί ανίκανοι να υλοποιήσουν τις υποσχέσεις τους…
(Στα μέσα του ερχόμενου Ιούνη στο ιράν έχουν προκηρυγμένες προεδρικές εκλογές… Και, φυσικά, δεν έχουν ξεχάσει την δολοφονία του Soleimani…)
(φωτογραφία: Πανηγυρισμοί στην Τεχεράνη για την 42η επέτειο απ’ την επανάσταση που ανέτρεψε την δικτατορία του Σάχη. Οι ελπίδες και οι δυνατότητες ήταν τότε, το 1979, διαφορετικές…)