Τρίτη 19 Γενάρη. …Είμαστε έτοιμοι να εργαστούμε μαζί με τις ΗΠΑ για ένα κοινό «Σχέδιο Marshall για την Δημοκρατία»… Δεν πρέπει να αφήσουμε καθόλου χώρο για τους εχθρούς της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Αυτό ισχύει όχι μόνο για τις ΗΠΑ αλλά επίσης για την Γερμανία και την Ευρώπη… Χωρίς δημοκρατία στις ΗΠΑ δεν θα υπάρχει δημοκρατία στην Ευρώπη… Τάδε έφη ο γερμανός υπ.εξ. Heiko Maas συνεντευξιαζόμενος πριν καμμιά δεκαριά μέρες σε γερμανικό τοπικό μήντιο. Αν τα πάρει κανείς κατά λέξη είναι ανατριχιαστικά (λέμε τώρα). Έχουν, άραγε, κι εκεί «γιορτή των φώτων»;
Σε κοινωνίες όπου η μνήμη και η κριτική ικανότητα συμπιέζονται σε μέγεθος χρυσόψαρου, η «υπεράσπιση της δημοκρατίας» από κράτη που έσφαξαν πολύ πρόσφατα στο γόνατο θεμελειώδεις συνταγματικούς κανόνες τους (λόγω «έκτακτης ανάγκης», λες και τα συντάγματα φτιάχονται για κάτι άλλο και όχι σαν προβλέψεις των ορίων της εξουσίας σε περιπτώσεις «έκτακτης ανάγκης»…) μπορεί να φαίνεται καινούργιος νταλκάς…
Όχι βέβαια! Μόνιμα μπλεγμένοι σε μάταιες προσπάθειες, στο (χάρτινο) Sarajevo, σε τρεις διαδοχικές αναφορές / αναλύσεις (νο 79, Δεκέμβρης 2013· νο 80, Γενάρης 2014· νο 90, Δεκέμβρης 2014) κάτω απ’ τον γενικό τίτλο κοινοβουλευτισμός, εξουσία, κράτος κάναμε μια εργατική, κριτική επισκόπηση των μετασχηματισμών της περιβόητης «δυτικής δημοκρατίας» ήδη απ’την δεκαετία του 1980. Δεν θα αναδημοσιεύσουμε κάτι· όποιος ενδιαφέρεται είναι εύκολο να βρει στο site ολόκληρα τα κείμενα.
Εκείνο που πρέπει απλά να θυμίσουμε (και είχαμε αναλύσει τότε) είναι πως ήδη απ’ την πρώτη, ηρωϊκή έφοδο του νεοφιλελευθερισμού, ένας βασικός στόχος των αφεντικών και του κόμματός τους (του κράτους) ήταν ο μετασχηματισμός των δυτικών δημοκρατιών προς πιο ολιγαρχικές πραγματικές δομές, κρατώντας μόνο κάποιες ελάχιστες επιφάσεις δημοκρατικότητας, όπως οι εκλογές. Ένα απ’ τα βασικά χαρακτηριστικά αυτής της σχεδιασμένης «μετατόπισης» ήταν η ανάπτυξη μιας τεχνογραφειοκρατίας, σωμάτων «ειδικών» δηλαδή, στους οποίους «οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι του λαού» απευθύνονταν προκειμένου να γνωμοδοτήσουν με «επιστημονικό» τρόπο, δηλαδή υπεράνω των πολιτικών και ιδεολογικών διαφορών, για κρίσιμα ζητήματα κρατικής, δημόσιας πολιτικής δράσης. Στην πραγματικότητα η κατασκευή αυτών των «δήθεν α-πολιτίκ ειδικών με ισχυρή συμβουλευτική αρμοδιότητα» ήταν η μέθοδος νομιμοποίησης αποφάσεων που δεν είχαν δημοκρατική συναίνεση. Κι αυτά ξεκίνησαν απ’ την δεκαετία του 1980, σαν η απάντηση των αφεντικών απέναντι στην πίεση (και τα αιτήματα) των «απο κάτω»…
Το βεβαιωμένο γεγονός είναι ότι αυτές οι δομές των «ειδικών», που μπορεί να ήταν οικονομολόγοι, κοινωνιολόγοι, ψυχολόγοι, σεισμολόγοι ή γενικά μπουρδολόγοι, έγιναν τόσο κοινότοπες στις δυτικές δημοκρατίες εδώ και δεκαετίες ώστε όταν εμφανίστηκαν πρόσφατα οι «λοιμωξιολόγοι» σαν σύμβουλοι / παραγωγοί «πολιτικών αποφάσεων» (ή άλλοθι για τέτοιες…) η κοινωνική συναίνεση στον ρόλο τους ήταν εξασφαλισμένη. Με δεδομένο πως οι κάθε φορά επιλεγμένοι ταδε-λόγοι / «τεχνικοί σύμβουλοι του κράτους» είναι δεμένοι με αμοιβαία οφέλη με κυκλώματα και συνασπισμούς αφεντικών του ενός ή του άλλου είδους, και με δεδομένο επίσης ότι η πραγματική ή εικονική συνθετότητα και η εντελώς πραγματική μικροαστικοποίηση και ανάλογη διανοητική οκνηρία των σύγχρονων καπιταλιστικών κοινωνιών ευνοεί την ανάθεση σε «ειδικούς» των αποφάσεων (the cognitives ‘n’ the ignorants…), ο χαρακτηρισμός «δημοκρατία» είναι, το λιγότερο, κωμικός.
Αλλά δεν τελειώνει εδώ η ιστορία! Αν όσοι αντιτίθενται στην τεχνογραφειοκρατία των «ειδικών» (για όποιον λόγο κι αν το κάνουν) θεωρούνται de facto όχι απλά «ανειδίκευτοι» αλλά, επίσης, «επικίνδυνοι», είναι επειδή βρίσκονται, είτε προσωρινά είτε μόνιμα, έξω απ’ την τεχνογραφειοκρατική συναίνεση. Είναι αυτονόητο πως θα θεωρηθούν «απειλή για την δημοκρατία», επειδή αυτή η τελευταία είναι έτσι οριοθετημένη ώστε να μπορεί να αντέξει αντιθέσεις μεταξύ ειδικών (κι αυτό μόνο αν αυτές οι αντιθέσεις είναι μεταξύ διαφορετικών λόμπυ των αφεντικών) αλλά σε καμμία περίπτωση την αμφισβήτηση της αρμοδιότητας των (σχεδόν πάντα εξωνημένων) «ειδικών» να επιβάλλονται σε πλευρές της κοινωνικής ζωής.