Δευτέρα 23 Νοέμβρη. Μια αναλυτική, κριτική, εργατική προσέγγιση που δεν κοιτάει τον αφαλό της ούτε τρώει τα παραμύθια του πιο επιθετικού τμήματος του κεφάλαιου (σ’ όλο τον δυτικό κόσμο), εκείνου που ονομάζουμε βιο-πληφορορικο-ασφαλίτικο σύμπλεγμα, στο βαθμό που θα αντιλαμβανόταν τέτοιες ενδο-καπιταλιστικές αντιπαλότητες – της – μετάβασης, θα καταλάβαινε σχετικά εύκολα το ποιούς (ανάμεσα στ’ αφεντικά) εξυπηρετούν τα υγιεινιστικά πραξικοπήματα· ποιοί (απ’ τα αφεντικά) είναι που τα κάνουν, σε τελευταία ανάλυση! Και γιατί άλλα αφεντικά μπορεί να δυσανασχετούν ή και να αντιδρούν.
Δεν θα μπούμε τώρα σε υπόδειξη περιπτώσεων, τομέα – τομέα. Πρέπει όμως να θυμίσουμε ότι υπάρχουν τρεις μορφές “αξιοποίησης του κεφαλαίου”, διαφορετικών μορφών του κεφαλαίου· κι αυτές οι μορφές (στην πραγματικότητα τα αφεντικά πίσω τους) δεν είναι η πρώτη φορά στην καπιταλιστική ιστορία που έρχονται σε σύγκρουση. Οι μορφές είναι το κέρδος (που αφορά την πραγματοποίηση στην αγορά εμπορευμάτων της υπεραξίας που έχει αποσπαστεί στη διάρκεια της παραγωγής), ο τόκος (που αφορά το δόγμα “το χρήμα γεννάει χρήμα” μέσω, απλά, της γρήγορης κυκλοφορίας, οπότε εδώ περιλαμβάνονται οι τράπεζες και ο χρηματιστηριακός τζόγος) και η πρόσοδος (που στην κλασσική της μορφή ήταν η γεωπρόσοδος, η εκμετάλλευση δηλαδή είτε αγροτικών είτε αστικών γαιών, αλλά που στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα βρήκε επιπλέον εκδοχές, όπως για παράδειγμα ο μαζικός τουρισμός).
Είναι γνωστό (;) ότι τις προηγούμενες δεκαετίες της κρίσης / πιο αργής αναδιάρθρωσης, απ’ την δεκαετία του 1990 ως και σχεδόν τώρα, η μορφή–τόκος και η μορφή–πρόσοδοι επεκτάθηκαν δυσανάλογα μέσα στο καπιταλιστικό κύκλωμα, ειδικά του δυτικού καπιταλισμού… Εμφανίστηκαν σαν “διέξοδοι” κερδοφορίας, αλλά προκαλούσαν όλο και πιο έντονες αρρυθμίες / ανισορροπίες. Το γεγονός ότι απ’ το 2019 ήδη, δηλαδή “προ covid”, αναμενόταν (για το 2020…) μια πολύ σοβαρή «κρίση», χειρότερη από εκείνη του 2008/2009 μπορεί να διέφυγε της προσοχής των υπηκόων· αλλά στα υψηλά κλιμάκια διάφορων εξουσιών είχε γίνει κοινοτοπία. Ο κρίσιμος παράγοντας που έκανε “νομοτελειακή”, που θα γεννούσε υποχρεωτικά μια ακόμα χειρότερη «κρίση» ήταν γνωστός: η όλο και μεγαλύτερη αδυναμία της μορφής-κέρδος· που σημαίνει, με άλλα λόγια, το όλο και μεγαλύτερο «μπούκωμα» της αγοράς εμπορευμάτων (πραγμάτων και υπηρεσιών). Δεν ήταν / είναι απλά μια κλασσική “κρίση υπερπαραγωγής”. Αλλά, επιπλέον το ασυνείδητο μεν αλλά επίμονο φρενάρισμα, τα εμπόδια που έβαζε / βάζει στην καπιταλιστική αξιοποίηση α λα 4η βιομηχανική επανάσταση η απλή, καθημερινή ζωή των πρωτοκοσμικών υπηκόων! Οι συνήθειες, τα ήθη, οι πάγιες ρουτίνες! Αυτά που η νεοσύστατη (2018) αμερικανική “Επιτροπή Εθνικής Ασφάλειας για την Τεχνητή Νοημοσύνη” (NSCAI) ονόμασε “legacy systems”!… (Περισσότερα στο cyborg 18).
Ναι! Σ’ αυτήν την φάση το εμπόδιο της καπιταλιστικής συσσώρευσης, το φρένο της κερδο-φορίας δεν προερχόταν μόνο ή κυρίως απ’ την όποια εργατική αντίσταση (στα πεδία της παραγωγής) αλλά απ’ τις συνήθειες και την αργή εξέλιξη / προσαρμογή στο πεδίο της κοινωνικής αναπαραγωγής! Γι’ αυτό η διέξοδος ήταν / είναι το να μας “αλλάξουν τα φώτα”!!!
Είχαμε γράψει έγκαιρα, για παράδειγμα, το τι σήμαινε μια άλλη «πανδημία», του 2019, η επιδημία των αρνητικών επιτοκίων… Είχαμε γράψει, επίσης, για τον εκτινασσόμενο δανεισμό του αμερικανικού κράτους, για την μειούμενη κυκλοφορία του δολαρίου σαν διεθνούς μέσου συναλλαγών (και αποθεματοποίησης)· και άλλα, σκόρπια μεν, αλλά που συνέκλιναν στο ότι επίκειται μια ακόμα μεγαλύτερης έκτασης «καταστροφή κεφαλαίου». Ποιών μορφών κεφαλαίου; Αυτό δεν το ξέραμε με βεβαιότητα…
Ιστορικά αυτά τα προβλήματα «λύνονται» με έναν γενικευμένο πόλεμο… Στο παρελθόν «γενικευμένος πόλεμος» σήμαινε ότι συγκεκριμένοι βιομηχανικοί κλάδοι αναλάμβαναν το κουμάντο του καπιταλισμού σε κάθε κράτος συνολικά· σε βάρος άλλων καπιταλιστικών κλάδων, που είτε δεν είχαν «συνολικό σχέδιο» αναδιάρθρωσης, είτε περίσσευαν απ’ αυτήν…
Δεν τον έχουμε γλυτώσει αυτόν τον γενικευμένο πόλεμο· μπροστά μας είναι. Ενδιάμεσα όμως τα αφεντικά εκείνου που ονομάζουμε βιο-πληφορορικο-ασφαλίτικο σύμπλεγμα της δύσης (στην ανατολή έχουν εδραιωθεί προ πολλού…) ετοιμάζονταν για το δικό τους πραξικόπημα: το να αναλάβουν (τα αφεντικά του και οι εκπροσωποί τους) το «τιμόνι» όχι απλά και μόνο των δυτικών (κρατικών) υπουργείων ή/και κάποιων επιπλέον μηχανισμών εξουσίας (π.χ. media) αλλά και των δυτικών κοινωνιών στο σύνολό τους! Ένα τέτοιο πραξικόπημα με σημαία την «υγεία» ήταν προβλέψιμο· είχαμε υποτιμήσει όμως την βία και την καταστροφικότητά της εκδοχής «υγειο-ασφάλεια» που αξιοποιεί αναβαθμίζοντάς την όλη την «αντιτρομοκρατική» κρατική εμπειρία, αυτήν από το 2001 και μετά… Είχαμε διαπιστώσει (σαν συμβούλιο για την εργατική αυτονομία) αναλυτικά / θεωρητικά από το φθινόπωρο του 2019 ότι αυτά τα δύο, η «υγεία» και η «ασφάλεια» θα είναι οι βασιλικοί δρόμοι για την βίαιη επιτάχυνση της καπιταλιστικής αναδιάρθρωσης στη δύση (με «παράδειγμα προς μίμηση την κίνα»)· είχαμε βεβαιωθεί επίσης ότι το «στρατηγικό πλεονέκτημα» (για τα δυτικά αφεντικά) αυτών των δύο δρόμων είναι ότι σ’ αυτούς είναι που κατ’ εξοχήν μπορεί να αξιοποιηθεί η μηχανική του μαζικού φόβου – αλλά δεν είχαμε φανταστεί την σύνθεσή τους…
Τουλάχιστον δεν αιφνιδιαστήκαμε από τον σκληρό πυρήνα των καπιταλιστικών εξελίξεων. Γι’ αυτό, απ’ την αρχή, γράψαμε (και συνεχίζουμε) για πραξικοπήματα! Η τυπική, νομική διάσταση του πράγματος (το κουρέλιασμα των δυτικών αστικών συνταγμάτων αλλά και νομοθεσίων όπως η GDPR…) ήταν βέβαια ορατή σαν απόδειξη. Αλλά για την ασταμάτητη μηχανή τα πραξικοπήματα ήταν και είναι η έκφραση της πολιτικής οικονομίας της καπιταλιστικής «μετάβασης». Προσοχή: πολιτικής οικονομίας… Δεν είναι ούτε ολίσθημα, ούτε “λάθος” αυτά τα πραξικοπήματα, κι ούτε θα μπορούσαν να είναι. Πρόκειται η αναγκαία και ικανή συνθήκη για να κρατηθούν, όσο μπορούν, οι δυτικοί καπιταλισμοί πάνω απ’ το νερό, ώστε να αναμετρηθούν με όσο το δυνατόν καλύτερους όρους, με τους ανατολικούς…
Αν το θέλετε: είναι εκείνο το είδος των πραξικοπημάτων που γίνονται για να επιταχυνθούν (και) οι πολεμικές προετοιμασίες…