Κυριακή 26 Ιούλη. Ο εύκολος και ανέξοδος συμβολισμός της “επαναθρησκειοποίησης” της “αγιασοφιάς” είναι ακατανόητος χωρίς το ευρύτερο περιβάλλον μιας μεγάλης κλίμακας σύγκρουσης. Που δεν είναι ούτε “σύγκρουση πολιτισμών”, ούτε “σύγκρουση θρησκειών”, παρότι τα ιδεολογικά χαρακτηριστικά τέτοιου είδους πουλιούνται πιο εύκολα. Ο έπαινος προς την ενέργεια των τούρκων ισλαμοδημοκρατών απλώθηκε πολύ μακριά στον κόσμο. Ωστόσο δεν έκαναν τζαμί την “παναγιά Σουμελά” στην Trabzon – την αναστήλωσαν… Δεν έκαναν τζαμί τον “αηΓιώργη”, την εκκλησία του πατριαρχείου στην Istanbul. Δεν έκαναν τζαμί τον εντυπωσιακό βουλγαρικό “αηΣτέφανο” με την σκεπή, τον τρούλο και τον σκελετό από ατσάλι – τον αναστήλωσαν… Δεν έκαναν τζαμί κάποια απ’ τις 136 χριστιανικές εκκλησίες και μοναστήρια (όλων των φραξιών) που υπάρχουν διάσπαρτα σε τουρκικό έδαφος, σε ανατολή και δύση, βορρά και νότο. Το έργο ΔΕΝ ήταν «θρησκεία εναντίον θρησκείας» όπως πουλάνε οι εγκάθετοι! Ήταν κάτι διαφορετικό.
Έκαναν τζαμί ένα κτήριο του οποίου η διακοπή της θρησκευτικής λειτουργίας του το 1934 είχε συνδεθεί (ή μπορούσε εύκολα να αποδοθεί) στη δυτική πολιτική επιβολή πάνω στον μουσουλμανικό κόσμο. Αυτός ήταν / είναι ο συμβολισμός, και γι’ αυτό η «επαναθρησκειοποίηση» έγινε ιδιαίτερα αποδεκτή, κατ’ αρχήν στα πιο συντηρητικά κοινωνικά στρώματα απ’ τον Ατλαντικό ως τον Ειρηνικό· αλλά κι από όχι θρησκόληπτους, που κατάλαβαν τον συμβολισμό: ενάντια στη δυτική πολιτική ηγεμονία.
Αν οι δυτικοί, που βλέπουν ότι χάνουν αυτήν την ηγεμονία, όχι μόνο (ή όχι τόσο) απ’ την Άγκυρα αλλά απ’ το σύνολο των «αναθεωρητικών δυνάμεων» του ευρασιατικού project, κρατούσαν την ψυχραιμία τους και έκαναν μια εφάπαξ ανόρεχτη δήλωση, ο συμβολισμός θα έμενε λειψός και άτονος. Χάρη, όμως, στην «κατακραυγή» (που προβλήθηκε δεόντως και με ιδιαίτερη απόλαυση από πάμπολλα παλιά και νέα μήντια στον ισλαμικό κόσμο!) οι τούρκοι ισλαμοδημοκράτες πέτυχαν εκείνο που σκόπευαν: η «αγιασοφιά» τις ώρες και τις ημέρες που θα δουλεύει σαν τζαμί θα είναι το πιο φρέσκο ιστορικά, το πιο πολιτικά κατασκευασμένο και, σαν τέτοιο, παγκόσμιας εμβέλειας «κέντρο ισλαμικής λατρείας»!
Δεν υπήρχε ως τώρα τέτοιο μνημείο τέτοιας ακτινοβολίας στην τουρκική επικράτεια! Η Μέκκα και η Μεδίνα είναι στην εχθρική σαουδική αραβία· το αλ Ακσά είναι παγιδευμένο στην κατεχόμενη al Quds / Ιερουσαλήμ… Τώρα υπάρχει!!! Η βοήθεια των όποιων δυτικών και οπωσδήποτε των εθνοφασιστοχριστιανών ελλήνων σ’ αυτήν την ανάδειξη υπήρξε καίρια! (Και να σκεφτεί κανείς ότι ακριβώς δίπλα στην «αγιασοφιά» βρίσκεται το τζαμί του Sultan Ahmet… Εντυπωσιακής αρχιτεκτονικής, αλλά χωρίς την αύρα της απελευθέρωσης…)
Ας το επαναλάβουμε προς αποφυγή παρεξηγήσεων. Η «αγιασοφιά» σαν τόπος προσευχής μουσουλμάνων δεν ανήκει στην αλυσίδα των ιερών θρησκευτικών σημείων με βάση την ιστορική κίνηση του Μωάμεθ ή των πρώτων επιγόνων του. Όχι. Η ιστορία της «αγιασοφιάς» είναι πολιτική – με την έννοια των τεχνικών της εξουσίας. Η προσευχή της Παρασκευής στην «αγιασοφιά» δεν πρόκειται να είναι απλά μια προσευχή σ’ έναν ιερό τόπο με την θρησκευτική έννοια· τελεία! Θα είναι και ένα πολιτικό προσκύνημα ενάντια στην ιστορική δυτική κυριαρχία, ενάντια στον δυτικό ιμπεριαλιστικό 20ο αιώνα! Ή τέτοιο είναι το περιεχόμενο και το ζητούμενο της αριστοτεχνικής κίνησης των τούρκων ισλαμοδημοκρατών. Κι αυτό ενόσω το κτήριο θα παραμένει ταυτόχρονα τουριστική ατραξιόν και μ’ όλα τα σημάδια του χριστιανικού παρελθόντος του. Κάποια στιγμή, όχι μακρινή, κάποιοι θα πουν: Ωωωω! Εδώ έχουμε χειροπιαστή την συμφιλίωση των θρησκειών! Και τζαμί, και (πρώην) χριστιανική εκκλησία, και πολιτιστικό μνημείο επισκέψιμο χωρίς εισιτήριο…
Οποιοσδήποτε ψυχρός καθεστωτικός παρατηρητής δεν θα μπορούσε παρά να συγχαρεί τους τούρκους ισλαμοδημοκράτες που με τόσα λίγα έξοδα πέτυχαν τόσα πολλά!
Όσο για τους εντόπιους που άφρισαν και θα αφρίζουν; Παλιά έλεγαν σε τέτοιες περιπτώσεις (κάνοντας την ανάλογη χειρονομία): Πάρτα! Πέντε και πέντε δέκα!! Τώρα τα “δέκα” είναι λίγα. Αλλά έτσι είναι ο φασισμός. Τυφλώνει!
(φωτογραφίες: Το ντόπιο φασισταριό, οργανωμένο και χύμα, της μάζας ή των πανεπιστημίων, των παλιών media ή των καινούργιων, ζει τόσο έντονα τα κτηνώδη μελοδράματα που φτιάχνει για να αυτο-ντρογκάρεται, ώστε δεν έχει ούτε όρεξη ούτε χρόνο να δώσει μιαν απάντηση της προκοπής σ’ αυτήν την απλή ερώτηση: μα πώς έμειναν χριστιανικές τοιχογραφίες σ’ ένα τζαμί επί 480 χρόνια; Απ’το 1453 ως το 1934;
Μήπως, τελικά, αυτοί οι μουσουλμάνοι είναι αποδεδειγμένα πιο ανεκτικοί απ’ τους έλληνες ορθόδοξους; Ίσως πιο ανεκτικοί και από τους χριστιανούς γενικά;)