Τρίτη 9 Ιούνη. Η καθολική «συμπαράσταση» στις αμερικανικές διαδηλώσεις για την δολοφονία του G. Floyd, που προβάλλεται σαν ένα παγκόσμιο φαινόμενο, έχει κάτι πολύ επιφανειακό – κατά την ταπεινή μας γνώμη. Ειδικά η γονυκλισία είναι τόσο εύκολη κίνηση (στα όρια της διαφημιστικής ατάκας…) ώστε αναρωτιέται κανείς αν όλοι αυτοί που τώρα δείχνουν έστω κι έτσι μια κάποια «ευαισθησία» έχουν ποτέ ασχοληθεί με τον διαρκή πόλεμο στους αμερικανικούς δρόμους, τον θεσμικό, νομοθετημένο ρατσισμό του αμερικάνικου συμπλέγματος της ασφάλειας, την κατάσταση στις αμερικανικές φυλακές – και την αποτυχία / ήττα / ενσωμάτωση αντιρατσιστικών κινημάτων πολύ πιο συνταρακτικών τόσο για την αμερικανική όσο και την παγκόσμια ιστορία.
Το 2020 ανήκει στον 21ο αιώνα, και οι τωρινές αντιδράσεις κουβαλάνε επάνω τους ανεξίτηλα, είτε το καταλαβαίνουν οι διαδηλωτές είτε όχι, την Ιστορία τους. Το σχετικά καινούργιο στοιχείο δεν είναι το ψόφιο κουνάβι το ίδιο· ούτε καν οι σωματοφύλακές του. Είναι μάλλον η ανανεωμένη σκλήρυνση των «λευκών προτεσταντών» αμερικάνων, που εκδηλώνεται και με πολλούς άλλους τρόπους πέρα απ’ τον ρατσισμό· εν μέρει παρακμιακά, κρισιακά, και σαν γενικό πνεύμα επιθετικά. Αυτό το τμήμα της πολυεθνικής αμερικανικής κοινωνίας, νοιώθοντας ότι πληθυσμιακά και πολιτιστικά γίνεται σταδιακά μειοψηφία, επιλέγει (και στην περίπτωση του ψόφιου κουναβιού καταφέρνει να εκλέξει) πολιτικές βιτρίνες που υπηρετούν την εσωτερική πόλωση· με την ελπίδα ότι θα επιβληθεί δια της βίας (συχνά πυροβολεί και στο ψαχνό…). Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε. Πριν το ψόφιο κουνάβι είχε εμφανιστεί ένα “tea party”, με πιο γνωστή περσόνα την Sarah Palin. Ενώ οι εκατοντάδες χιλιάδες αμερικάνοι hard core “ευαγγελιστές” είναι φασίστες διεθνούς βεληνεκούς…
Αν οι διαδηλώσεις στις ηπα είναι, ουσιαστικά, εναντίον αυτού του “κοινωνικού υποκειμένου” (και όχι μόνο εναντίον της αστυνομικής βαρβαρότητας), αυτό είναι πράγματι καινούργιο στοιχείο – που φυσικά κανείς δεν θα τολμήσει να υποδείξει. Σαν αντικαταστολή πάντως και σαν αντιρατσισμός πρόκειται μάλλον για εκδηλώσεις αδυναμίας.
Ένα μέτρο της ιστορίας: οι χρονιές 1967 και 1968 έχουν να επιδείξουν μια πολύ πιο σκληρή σύγκρουση. Ένα μόνο γεγονός, η εξέγερση στο Ντητρόιτ τον Ιούλιο του 1967, θα ήταν αρκετό για να θυμίσει ότι αυτό που λέγεται Ιστορία είναι πράγματι πολύ βαρύ.
Η εξέγερση στο Ντητρόιτ, κυρίως των αφρο-αμερικάνων εργατών της πόλης, ξεκίνησε τα χαράματα της Κυριακής 23 Ιούλη (του 1967) όταν η αστυνομία έκανε ντου σ’ ένα παράνομο ξενυχτάδικο μπαρ. Για την καταστολή της ο κυβερνήτης του Μίτσιγκαν κινητοποίησε την εθνοφρουρά. Δεν ήταν αρκετή. Ο τότε αμερικάνος πρόεδρος Lindon Johnson έστειλε το τακτικό στρατό, την 82η και την 101η μεραρχία πεζοναυτών – είναι οι ίδιες που απειλούσε ότι θα έριχνε στους δρόμους της Ουάσιγκτον τώρα το ψόφιο κουνάβι.
Η εξέγερση κράτησε 5 μερόνυχτα. Όταν τελικά ο στρατός και η αστυνομία κατάφεραν να ανακαταλάβουν το κέντρο της πόλης είχαν δολοφονήσει 43 άτομα, είχαν τραυματήσει 1.189, και είχαν κάνει πάνω από 7.200 συλλήψεις. Επιπλέον πάνω από 2.000 κτίρια είχαν πυρποληθεί.
Ακόμα και ο πιο ανίδεος καταλαβαίνει ότι τόσο αίμα δείχνει πόλεμο, χωρίς εισαγωγικά. Ωστόσο ο αγώνας των αφροαμερικάνων δεν υποχώρησε. Οργανώθηκε καλύτερα, πολιτικοποιήθηκε πιο συγκεκριμένα, και συνέχισε τα επόμενα χρόνια.
Ξέρουμε την εύκολη απάντηση: άλλο τότε άλλο τώρα. Πράγματι. Όμως το παρελθόν ρίχνει το δικό του φως στο παρόν· ειδικά όταν τα συνθήματα αφορούν τα ίδια ζητήματα….
(φωτογραφία: Τεθωρακισμένο και πυροσβεστική σε δρόμο του Ντητρόιτ – στο «καυτό καλοκαίρι» του 1967…)