Δευτέρα 26 Ιούνη. Έχει υμνηθεί – σε βαθμό οργανωμένης προπαγανδιστικής εκστρατείας. Η «οικονομία της πρόσβασης» έχει ήδη διαμάντια στο στέμμα της, σύμφωνα τουλάχιστον με τους υποστηρικτές τους. Αλλά όπως έχει ξαναγίνει στο παρελθόν (και θα ξαναγίνει στο μέλλον) οι υπερβολικοί έπαινοι στους πρωτοπόρους κρύβουν τα προβλήματά τους, δημιουργώντας μια ψεύτικη πραγματικότητα (καθόλου αταίριαστο με τους καιρούς).
Η uber έχει γίνει θρυλική: σχεδόν το «μοντέλο». Είναι πράγματι πρωτοπόρα, αλλά ακριβώς γι’ αυτό όχι χωρίς σοβαρά προβλήματα. Που απειλούν να την γονατίσουν.
Ποιο είναι το σοβαρότερο πρόβλημα της uber; Όχι οι παραδοσιακοί επιχειρηματίες (εταιρείες ή «μικροϊδιοκτήτες» α λα ελληνικά) των urban μεταφορών… όχι. Το πρόβλημα βρίσκεται στην καρδιά του project: οι γιωταχήδες που «προσφέρονται» σαν υπεργολάβοι της πλατφόρμας, πρόθυμοι να παράσχουν μεταφορικό έργο (ανθρώπων ή/και πραγμάτων) πληρωνόμενοι «με το κομμάτι», είναι de facto ένα ασταθές εργολαβικό / εργασιακό υποκείμενο. Το οποίο η επιθετική στάση της uber έκανε ακόμα πιο ασταθές: χιλιάδες εμφανίζονται διατεθειμένοι να μπλέξουν σε κάτι που γενικά αγνοούν, αλλά χιλιάδες επίσης αποχωρούν απ’ τις λίστες της uber, θυμωμένοι για τις τακτικές (και την εντατικοποίηση). Στην πραγματικότητα θα μπορούσαν όμορφα κι ωραία να είναι «ευκαιριακοί» – δεν απαιτήθηκε ποτέ κάτι άλλο… Όταν, όμως, το φάσμα των κατηγόρων της uber εμπλουτίζεται από πρώην «συνεργάτες» της, δημιουργείται θέμα.
Το οποίο παίρνει την μορφή … κατρακύλας της μετοχής της. Όπως έγινε στα τέλη της δεκαετίας του ’90 με την “dot.com economy” έτσι και με την “gig economy” οι θερμές συνηγορίες συνέκλιναν σε κερδοφορίες που εν μέρει μόνο (ή και καθόλου) οφείλονταν στην «πραγματική οικονομία». Κυρίως έβγαιναν απ’ την δημοσιογραφική και χρηματιστηριακή σπέκουλα.
Αρκούν όμως λίγα περιστατικά (του είδους σεξουαλική παρενόχληση σε βάρος πελάτη από οδηγό / εργολάβο της εταιρείας, ή καταγγελίες για εργασιακή εκμετάλλευση από άλλους) για να πάρει η σπέκουλα την αντίθετη φορά. Στην πραγματικότητα αυτό ακριβώς είναι το λογικό να συμβαίνει όταν αγοράζεται και πουλιέται «αέρας». Κι αν η εταιρεία (όπως έγινε…) προσέφερε στους πιο «πιστούς συνεργάτες» τους την δυνατότητα να γίνουν μικρομέτοχοι, η απειλή της «εξαέρωσης» μπορεί να γίνει θαυμάσια μια αυτοεπιβεβαιούμενη προφητεία.
Η gig economy βρίσκεται μπροστά στις «παιδικές αρρώστιες» της: τα μαγαζιά της πρέπει να αποδείξουν ότι είναι κάτι περισσότερο από τζογαδόρικες «καλές ιδέες». Αυτό συνεπάγεται ένα είδος «προσγείωσης» στις ταλαντώσεις της (εν τέλει) εργασιακής πραγματικότητας με την οποία τα gig αφεντικά νόμιζαν ότι έχουν ξεμπερδέψει.
Θα χαρούμε ιδιαίτερα όταν η σύγχρονη εργατική τάξη αρχίσει να εννοεί αυτά τα ζητήματα όχι σαν «κλαδικα ζόρια» αλλά σαν την καπιταλιστικη Αλλαγή Παραδείγματος μέσα στην οποία πρέπει, με ποινή εξαθλίωσης όσο καθυστερεί, να σηκώσει γρήγορα το μπόι της.
Γενικά, συνολικά – και αδιαπραγμάτευτα.