Κυριακή 15 Μάρτη. Καθώς ο θρυλικός πια covid-19 αποδεικνύεται (για ‘μας) η τακτική κωδικοποίηση μιας σειράς μετασχηματισμών που επιβάλλουν τα αφεντικά κατά την εξέλιξη της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης / αναδιάρθρωσης, θα έπρεπε να αναγνωριστεί και από εσάς το εξής: υπάρχει ένα μεγάλο «κενό αντιπολίτευσης» (πολιτικής, διανοητικής, ηθικής, αισθητικής) σε ότι αφορά τον υγιεινισμό. Ο ρατσισμός, ο σεξισμός, ο μιλιταρισμός ή τα ζητήματα σχετικά με την εκμετάλλευση της εργασίας έχουν σημαντικό ιστορικό παρελθόν πολιτικής / ανταγωνιστικής επεξεργασίας. Έτσι ώστε ακόμα κι αν τα σημερινά υποκείμενα έχουν αδύνατους ώμους και δεν μπορούν να σηκώσουν το βάρος αυτής της ιστορικής παρακαταθήκης (προσπαθούν μάλλον να την ξεφορτωθούν με νάζια, καμώματα, και «κύματα / τρικυμίες»…), αυτή υπάρχει. Και είναι η βάση αναφοράς για το τι λέμε, τι κάνουμε, και το πως και γιατί πολώνουμε (όταν το αποφασίζουμε…) τον κοινωνικό χυλό.
Αυτό δεν ισχύει για τον υγιεινισμό. Μάλιστα, για να γίνουν τα πράγματα ακόμα χειρότερα, ο υγιεινισμός είναι εξαιρετικά οικείος και αγαπημένος… Είναι «σάρκα απ’ την σάρκα» κάποιων αμφισβητησιακών τάσεων των ‘70s και των ‘80s – μία απ’ τις τάσεις που με χαρά έπεσαν στην αγκαλιά του νεοφιλελευθερισμού, αφού η «υγεία σαν ατομικό κεφάλαιο» αγιάστηκε και αγιάζεται· επειδή αυτό είναι αυτονόητο (!!!).
Ε, το λοιπόν, ο υγιεινισμός κρατικοποιείται μπροστά τα μάτια μας!!! (Πιο σωστά: και κρατικοποιείται…) Παρά τους ολοφάνερους παραλογισμούς της υγιεινιστικής βιοπολιτικής, οι όποιες αντιδράσεις στις απαγορεύσεις εγγράφονται μάλλον στην αδράνεια των συνηθειών της καθημερινής ζωής παρά σ’ ένα σύγχρονο πλάνο αντικρατικής και αντικαπιταλιστικής κριτικής. Το αφού το λέει το (νεοπατερναλιστικό) κράτος που φροντίζει για την υγεία μας πρέπει να υπακούσουμε είναι η νόρμα. Που συναντάει ίσως μπινελίκια – αλλά έχοντας οχυρώσει και κατοχυρώσει το ιδεολογικό έδαφος πάνω στο οποίο πατάει. Πρακτικά μιλώντας ο υγιεινιστικός φόβος έχει προϋπάρξει εδώ και 4 δεκαετίες, και έχει «παράξει» μια γκάμα συμπεριφορών (και επιχειρηματικών εγχειρημάτων). Δεν είναι το κράτος που τον δημιουργεί απ’ το μηδέν: τον παίρνει έτοιμο, δουλεμένο, και τον αξιοποιεί μεγεθύνοντάς τον κατάλληλα…
Για να είμαστε ιστορικά δίκαιοι η κρατικοποίηση του υγιεινισμού δεν είναι κεραυνός εν αιθρία – για εμάς. Όπως θα δείξουμε τεκμηριωμένα (για τους υποστηρικτές του project Sarajevo-αόρατες πόλεις) στις διαδοχικές «επιδημικές τρομοκρατικές εκστρατείες» του σχετικά πρόσφατου παρελθόντος (: «γρίπη των πτηνών», «γρίπη των χοίρων», SARS κλπ) που τώρα έχουν ξεχαστεί, εξελίχτηκε η μεγα-επιχειρηματοποίηση του υγιεινισμού και, οπωσδήποτε, των βασικών του προπυργίων: των υγιεινιστικών φοβιών, που είναι παραλλαγές του φόβου του θανάτου. Στη διάρκεια εκείνων των εκστρατειών όχι μόνο χρησιμοποιήθηκαν τα ίδια ακριβώς “επιχειρήματα” μ’ αυτά που χρησιμοποιούνται σήμερα (περί μαζικών θανάτων εκατομυρίων..) αλλά πρωτοπροτάθηκαν ορισμένα απ’ τα «μέτρα» που σήμερα πια είναι ώριμα – και αφορούν την καπιταλιστική αναδιάρθρωση: η μαζική «τηλε-εργασία» και η μαζική «τηλε-εκπαίδευση». Τότε (όταν έπεσαν για πρώτη φορά τέτοιες ιδέες, εν όψει της καταστροφικής όπως έλεγαν οι «ειδικοί» γρίπης των χοίρων) οι τεχνικές προϋποθέσεις (το γρήγορο internet, το cloud…) δεν ήταν διαθέσιμες στην έκταση και με την ένταση που χρειαζόταν. Σήμερα βρισκόμαστε στο κατώφλι όχι μόνο της πλήρους διαθεσιμότητάς τους, αλλά και της μαγείας τους.
Συνεπώς, η κρατικοποίηση του υγεινισμού, η ανάδυση δηλαδή του νεοκρατισμού που εισβάλει για να ελέγξει τις κοινωνικές σχέσεις με διαταγές όχι από κάποια κερκόπορτα αλλά από μια κεντρική είσοδο της πετυχημένης νεοφιλελεύθερης «ζύμωσης» (: ο Εαυτός σαν Κεφάλαιο, η Υγεία του Εαυτού σαν Ατομική Επένδυση) είναι ο τωρινός ιστορικός κρίκος σε μια αλυσίδα με σπουδαίο και έντονο παρελθόν: γυμναστηρίων, ανατολικών δοξασιών, συμπληρωμάτων διατροφής, προληπτικών ιατρικών εξετάσεων, πλαστικών επεμβάσεων, φόβων, ανησυχιών, φόβων, ανησυχιών, φόβων…. Και η ανταγωνιστική αφωνία (έως κοινωνική παράδοση) είναι επίσης ιστορική: αποτελεί την «φυσιολογική» εξέλιξη των ατομικίστικων υγιεινιστικών λατρειών, που είναι κοινοτοπία παντού…
Αυτή η πραγματικότητα δυσκολεύει αφάνταστα της δουλειά της ασταμάτητης μηχανής – και το ξέρει. Δυσκολεύει αφάνταστα κι εσάς – και (γενικά) δεν το ξέρετε. Δεν ξέρετε (επειδή δεν υπάρχει ιστορικό σημείο αναφοράς της κριτικής) ότι τώρα πια δεν είναι ένας ιός αλλά η ανανεωμένη μορφή–κράτος που μας «πιάνει στον ύπνο», «με τα σώβρακα κατεβασμένα». Αντιλαμβάνεσθε, κατά πάσα πιθανότητα, το ζήτημα μέσα απ’ το πρίσμα του υγιεινισμού (σας) και των παραδηλώσεων της φθοράς και του θανάτου· αυτό, ακριβώς, που είναι η βασιλική οδός της προέλασης της πανούκλας της νομιμοποίησης του νεοκρατισμού. Και πάντως όχι σαν ένα ζήτημα έριδας, ακόμα και μελλοντικής σύγκρουσης, στη βάση αντίθετων απόψεων και συμφερόντων, όπως ενδεχομένως συμβαίνει με άλλα θέματα, ιστορικά «δουλεμένα». Αν ένα κράτος διατάξει “να πνιγούν οι μετανάστες, αποτελούν κίνδυνο” υπάρχει ένα κάποιο έδαφος αμφισβήτησης της “αλήθειας” περί επικινδυνότητας, και άρα αντίστασης απ’ τη μεριά κάποιων. Αν όμως πει “όλοι στα σπίτια σας, κυκλοφοράει ένας επικίνδυνος ιός” δεν υπάρχει κανένα τέτοιο συγκροτημένο έδαφος…
Έχοντας επίγνωση όλων αυτών συνεχίζουμε αυτό που έχουμε δεσμευτεί να κάνουμε….