Τετάρτη 3 Ιούλη>> Η σοσιαλδημοκρατία φταίει (για την αύξηση των εκλογικών ποσοστών της ακροδεξιάς) λέει ο γ.γ. του κκε, σχολιάζοντας την γαλλική περίπτωση. Θα μπορούσαν να το πουν πολλοί άλλοι· είναι εύκολο. Εδώ και πάνω από έναν αιώνα (από πριν τις αρχές του 1ου παγκόσμιου) η σοσιαλδημοκρατία δεν έκρυψε τους σκοπούς, τις μεθόδους, τον ιστορικό της ρόλο. Είτε ως 2η Διεθνής… είτε ως «τρίτος δρόμος»… είτε ως «βαράτε βιολιντζήδες»…
Όμως στην ιστορία των κοινωνιών, των τάξεων, των εργατικών ανταγωνισμών ή συνθηκολογήσεων, δεν παίζουν ρόλο μόνο αυτά που γίνονται. Αλλά και εκείνα που ΔΕΝ γίνονται! Αν οι συντηρητικοί στις πρωτοκοσμικές κοινωνίες έγιναν σταδιακά περισσότεροι και, κυρίως, πιο «σκληροί», αυτό δεν μπορεί να αποδοθεί μόνο στις κινήσεις των αφεντικών, πολιτικές, ιδεολογικές ή ό,τι άλλο. Σε τελευταία ανάλυση αυτή η πλευρά της πραγματικότητας (και της ιστορίας) είναι δεδομένη – ποιος περίμενε ότι το κεφάλαιο θα αφοπλιστεί και θα αυτοκτονήσει; (Θυμάται πια κανείς τον αυστριακό Jorg Haider; Ε;; Ήταν μόλις το 2000 – και όσοι ήθελαν να καταλάβουν, ελάχιστοι δηλαδή, κατάλαβαν…)
Για να μην φλυαρούμε: για την σταδιακή και σταθερή ενίσχυση μισανθρωπικών και χειραγωγικών απόψεων (στις δυτικές καπιταλιστικές κοινωνίες) τα τελευταία 30 χρόνια οι ευθύνες πρέπει να αποδοθούν (και) σε εκείνα που ΔΕΝ έγιναν απ’ όσους / όσες ήταν, υποτίθεται, αντίπαλοι της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης. Διότι (λένε…) όπως η φύση έτσι και η Ιστορία απεχθάνεται το κενό!
Ποια είναι λοιπόν εκείνα που ΔΕΝ έγιναν από θεωρητική και πολιτική άποψη εδώ και 3 τουλάχιστον δεκαετίες; Και πως αφέθηκε ανοικτός και εύκολος ο δρόμος ώστε ο συντηρητισμός να γίνει η ζεστή αγκαλιά νεοφασιστών και λοιπών παρόμοιων;
Το πρώτο που ΔΕΝ έγινε απ’ την λεγόμενη «αριστερά» (: ο όρος δεν μας αρέσει, τον χρησιμοποιούμε καταχρηστικά για να συνεννοηθούμε. Σ’ αυτόν περιλαμβάνουμε το σύνολο των αυτοαποκαλούμενων σοσιαλιστών αντικαπιταλιστών, κομμουνιστών, ακροαριστερών, αναρχικών, αντιεξουσιαστών, με οποιοδήποτε οργανωτικό σχήμα και όνομα κι αν εμφανίζονται) ήταν η έγκαιρη ανάλυση της επερχόμενης ριζικής Αλλαγής Παραδείγματος στην καπιταλιστική οργάνωση της εκμετάλλευσης και της πειθάρχησης, εκείνου που με άλλο τρόπο ονομάζεται «4η βιομηχανική επανάσταση». Αυτή η ανάλυση / πρόγνωση από εργατική σκοπιά μπορούσε και έπρεπε να έχει γίνει στις βασικές της γραμμές ήδη απ’ την δεκαετία του 1990· αφού άλλωστε η προηγούμενη δεκαετία, εκείνη του ’80, υπήρξε αρκετά διορατική σ’ αυτό το ζήτημα και κληροδότησε σημαντικό θεωρητικό και πρακτικό υλικό.
Η εγκατάλειψη της Ιστορικής γνώσης υπήρξε αποφασιστική στο να μην γίνουν τέτοιες στρατηγικής σημασίας αναλύσεις. Καμία απ’ τις προηγούμενες (καπιταλιστικές) βιομηχανικές επαναστάσεις, ούτε η 1η ούτε η 2η δεν έγινε ειρηνικά, χωρίς βία κοινωνική και πολιτική, καμία δεν έγινε «ανθρωπιστικά»! Κάθε μια συνεπαγόταν όξυνση των ενδοκαπιταλιστικών ανταγωνισμών, και όξυνση της «εσωτερικής» βίας…
Η 3η ξεκίνησε μεν «ελευθεριακά» μέσω της κατανάλωσης και της γενικευμένης εμπορευματοποίησης (: εσωτερίκευση της βίας που λέγεται πραγμοποίηση…)· όμως δεν ήταν καθόλου δύσκολο να προσέξει κάθε ενδιαφερόμενος ότι επρόκειτο για μια «ενδιάμεση» διαδικασία προς την βία της καθολικής υπαγωγής των κοινωνιών στο κεφάλαιο.
Η εξαφάνιση της σύγχρονης εργατικής κριτικής (περί αυτού πρόκειται!) τις τελευταίες δεκαετίες είχε πολλά καταστροφικά αποτελέσματα. Πρώτ’ απ’ όλα αγνοήθηκε το προφανές, ότι οποιαδήποτε ριζική Αλλαγή Παραδείγματος στην καπιταλιστική οργάνωση των κοινωνιών, υπό την «καθοδήγηση» των αφεντικών προφανώς (!!!), θα «αφήσει πίσω» υποχρεωτικά μεγάλα τμήματα των πληθυσμών· και υπό την ιδεολογική ηγεμονία του κεφάλαιου αυτά τα «μεγάλα τμήματα των πληθυσμών», νοιώθοντας αδύναμα, αφενός θα οχυρωθούν στον συντηρητισμό τους (: «να μείνουν τα πράγματα όπως έχουν»…) και αφετέρου θα προσανατολιστούν προς «σκληρές μορφές εξουσίας», είτε κρατικής είτε παρακρατικής, ως αναπλήρωση. Ποιος όμως βάφτισε αυτές τις κοινωνικές τάσεις «αντισυστημικότητα» δίνοντάς τους το άρωμα της μόνης εύλογης «αντίθεσης»;
Ταυτόχρονα αγνοήθηκαν δύο οργανικά χαρακτηριστικά του λεγόμενου «νεοφιλελευθερισμού» (το μόνο που τράβηξε την προσοχή ήταν τομείς των ιδιωτικοποιήσεων…). Πρώτον η μαζική κατασκευή του μοριακού Εαυτού-Κεφάλαιο. Και δεύτερον η μετατόπιση της «λήψης των πολιτικών αποφάσεων» προς μια όλο και πιο σκληροπυρηνική τεχνογραφειοκρατία, στους «ειδικούς», έξω και πέρα απ’ αυτό που λεγόταν «δημοκρατική νομιμοποίηση», την διαπράγματευση, κλπ. Πριν καν εμφανιστεί αυτό που λέγεται τώρα «μαζική ακροδεξιά» δημιουργήθηκαν για καθολική χρήση οι δηλητηριώδεις βασικές προϋποθέσεις της: αφενός ο διαλυτικός (κοινωνικός) κυνισμός του «είσαι ό,τι αγοράζεις» ή ό,τι μοστράρεις (κι αν ξεπέσεις δεν είσαι τίποτα…), και αφετέρου η αδιάλλακτη μορφή εξουσίας / γνώσης του «ειδικού» (απέναντι στον οποίο η μόνη φρόνιμη στάση των αιχμαλώτων είναι ο σκασμός…).
Δημιουργήθηκαν αυτές οι προϋποθέσεις – και γενικά άρεσαν! Αν είχε γίνει η κριτική ανάλυση (που εδώ και στη συνέχεια υποδεικνύουμε εντελώς επιγραμματικά επειδή πράγματι έγινε – αλλά αισχρά μειοψηφικά!!!) θα ήταν έγκαιρα σαφές ότι κάποια μορφή «νεο-ολοκληρωτισμού-με-υποστήριξη-απ’-τα-κάτω» ήταν προβλέψιμη στην εξέλιξη της ριζικής Αλλαγής Παραδείγματος. Και θα είχε ανανεωθεί πρακτικά και ουσιαστικά η διαπίστωση του καταραμένου Walter Benjamin:
…Η παράδοση των καταπιεσμένων μας διδάσκει ότι η “κατάσταση έκτακτης ανάγκης” που ζούμε τώρα δεν είναι η εξαίρεση αλλά ο κανόνας. Πρέπει να κατορθώσουμε να συλλάβουμε την ιστορία έχοντας αυτή την επίγνωση. Τότε θα διαπιστώσουμε καθαρά ότι αποστολή μας είναι να δημιουργήσουμε μια πραγματική κατάσταση έκτακτης ανάγκης και έτσι θα βελτιωθεί η θέση μας στον αγώνα κατά του φασισμού…
Τι είναι όμως η δημιουργία, απ’ την εργατική τάξη, μιας πραγματικής κατάστασης έκτακτης ανάγκης; Και πόσο μακρινή έγινε μια τέτοια κατεύθυνση εδώ και πάνω από 30 χρόνια ακριβώς επειδή ΔΕΝ έγιναν εκείνα που έπρεπε;
Λίγα παραδείγματα.