Δευτέρα 17 Γενάρη>> O τωρινός κοζάκος πρόεδρος Kassym-Jomart Tokayef, 69 χρονών, θεωρούμενος μεταρρυθμιστής, εκλεγμένος απ’ τον Ιούνη του 2019 (με 71%…), είναι απόφοιτος του κρατικού ινστιτούτου διεθνών σχέσεων της Μόσχας, την εποχή που υπήρχε σοβιετική ένωση. Μιλάει fluent ρωσικά και κινέζικα, έχει διατελέσει πρεσβευτής στο Πεκίνο και στη Σιγκαπούρη, υπουργός εξωτερικών και πρωθυπουργός του καζακστάν, και για δύο χρόνια γενικός διευθυντής των κεντρικών γραφείων του οηε στη Γενεύη. Θα μπορούσε να θεωρηθεί «προϊόν» του προηγούμενου «αιώνιου» προέδρου Nazarbayev∙ καταλαβαίνει όμως πολύ καλά πως όσο εντείνεται ο ενδοκαπιταλιστικός ανταγωνισμός η δεύτερη βάρκα στην οποία πατούσε το καθεστώς / clan Nazarbayev (η «δύση γενικά»…) μπάζει όλο και περισσότερο νερά.
Δεν μπορεί να εξαφανίσει την έντονη επιρροή «δυτικών» μηχανισμών (από πανεπιστήμια ως διάφορες μκο) στο καζακστάν. Μπορεί όμως να ενισχύσει την πολιτική γεωγραφία του κράτους, πάντα with a little help from some friends. Αυτό σημαίνει οργανική συμμετοχή στο ευρασιατικό project και συμμάζεμα των εσωτερικών εγκάθετων εμποδίων. (Κατά τα υπόλοιπα ο Tokayef έχει κάνει ενδιαφέρουσες μεταρρυθμίσεις εκδημοκρατισμού του συστήματος…)
Για την «δύση γενικά» το καζακστάν ήταν πεδίο άσκησης soft power τις προηγούμενες δεκαετίες. Η ντροπιαστική (για το δυτικό κύρος) ήττα / αποχώρηση του νατο από το αφγανιστάν άλλαξε τα δεδομένα. Η Ουάσιγκτον κτύπησε όλες τις πόρτες των κρατών της κεντρικής ασίας ζητώντας γη και αέρα για βάση ή βάσεις∙ αν όχι μόνιμες σίγουρα on demand. Τις βρήκε κλειστές. Στο σημείο που βρίσκεται η παρακμή του αμερικανικού (και του αγγλικού) ιμπεριαλισμού δεν υπάρχουν περιθώρια: ό,τι δεν «σταθεροποιείται» κάτω από αμερικανικές αρβύλες ή κοντά σ’ αυτές κερδίζει υποψηφιότητα αποσταθεροποίησης. «Αν δεν είναι δικό μας τουλάχιστον δεν θα είναι ούτε των αντιπάλων μας» λέει το δόγμα. Άλλοτε ονομαζόταν «καμένη γη». Γίνεται όμως όλο και δυσκολότερο…
O αμερικάνος υπ.εξ. Παρωπίδας (: Blinken) αιφνιδιάστηκε απ’ την ταχύτητα της «ειρηνευτικής απόβασης» του CSTO και έκανε μια δήλωση φιλοσοφικού είδους: Νομίζω ότι ένα μάθημα της πρόσφατης ιστορίας είναι πως αν οι ρώσοι μπουν στο σπίτι σου είναι μερικές φορές πολύ δύσκολο να τους διώξεις». Στο σπίτι του κρεμασμένου δεν μιλάνε για σκοινί, αλλά αυτή δεν είναι αμερικανική παροιμία.
Ίσως είναι ρωσική. Ο ρώσος υπ.εξ. Lavrov απάντησε ανάλογα: Αν ο Antony Blinken ενδιαφέρεται για μαθήματα ιστορίας, να ένα που μου έρχεται στο μυαλό: αν οι αμερικάνοι μπουν στο σπίτι σου, θα είναι δύσκολο να μείνεις ζωντανός, να μη σε κλέψουν ή να μη σε βιάσουν… Αυτό είναι μάθημα όχι μόνο του πρόσφατου παρελθόντος αλλά του συνόλου των 300 χρόνων ύπαρξης του αμερικανικού κράτους. Υπάρχουν πολλοί άτυχοι λαοί που είχαν την άσχημη εμπειρία να δουν αυτούς τους απρόσκλητους στην πόρτα τους: οι ιθαγενείς της αμερικής, οι κορέατες, οι βιετναμέζοι και οι σύριοι μεταξύ άλλων…
Με ευγενικούς ή αγενείς μουσαφίρηδες, το καζακστάν εξελίχθηκε σε πρώτης γραμμής διαφήμιση του ρωσικού μιλιταρισμού. Οι ρώσοι «αντιτρομοκράτες» δεν πήγαν για να πολεμήσουν και δεν πολέμησαν αφού κανείς ένοπλος, κοζάκος ή μη, δεν διανοήθηκε να τους επιτεθεί (συνέβαλαν οι τουρκικές υπηρεσίες σ’ αυτό; άγνωστο…). Επίδειξη «ειρηνευτικού» επαγγελματισμού στην «αυλή» της Μόσχας (και του Πεκίνου), με πολλούς αποδέκτες.
Σε μια εποχή που η Ουάσιγκτον και οι σύμμαχοί της έχουν χάσει (και) αυτήν την πατέντα, του ένοπλου ειρηνοποιού…