Κυριακή 24 Γενάρη. Σ’ όλον τον αναπτυγμένο καπιταλιστικά δυτικό κόσμο η τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι parking ανέργων!… Πώς παρκάρουν οι γάλλοι, οι ισπανοί, οι άγγλοι, οι γερμανοί ή οι έλληνες στους δημόσιους χώρους; Ε ανάλογη είναι η «τάξη» ή η «αταξία» και στα ιδρύματά τους… Έχουν χωροφύλακες με αυτόματα στο κέντρο της πόλης στο Βερολίνο ή στη Βαρσοβία; Όχι – στην Αθήνα έχουμε όμως (και στο Κάιρο…) Η ιδέα ότι με σφυρί, πολύ σφυρί, ακόμα περισσότερο σφυρί θα προκύψει «τάξη μέσα στο χάος» μόνο σφυροκέφαλους πείθει… Αλλά εφαρμόζεται.
Πριν σχεδόν 14 χρόνια, σ’ έναν 80σέλιδο οδηγό επιβίωσης στην εκπαιδευτική κρίση ξεκινούσαμε έτσι:
Προσέξτε τα πιο κάτω αποσπάσματα:
Α) … Οι 130 συγγραφείς που εστάλησαν σε 71 Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα έμειναν έκπληκτοι από την κλίμακα του προβληματος που αντιμετώπισαν. Ανακάλυψαν ότι οι περισσότεροι … φοιτητές στερούνται της βασικής ικανότητας να εκφραστούν γραπτώς… Οι ατομικές περιγραφές των συγγραφέων / ερευνητών μοιάζουν με ρεπορτάζ από ένα «πολεμικό μέτωπο», όπου οι φοιτητές αγωνίζονται να επιβιώσουν χωρίς βασικά εφόδια και εκπαίδευση… Η ανικανότητα γραφής, αποτέλεσμα της έλλειψης σχετικής προετοιμασίας και πρακτικής εξάσκησης, πλήττει την αυτοπεποίθηση των νέων και οδηγεί σε έναν φαύλο κύκλο άρνησης και στασιμότητας… Δεν ξέρουν από πού ν’ αρχίσουν, πώς να οργανώσουν το υλικό τους ή να διατυπώσουν μια σειρά σκέψεων με συνοχή. Υποφέρουν από «λεκτική ένδεια και συντακτική χρεωκοπία»… Τα προβλήματα αυτά φαίνεται να αφορούν μια μεγάλη γκάμα φοιτητών, ανεξαρτήτως δυνατοτήτων, ακαδημαϊκών στόχων ή επιστημονικού αντικειμένου… Η ανεπάρκειά τους αυτή γίνεται οδυνηρά αισθητή στον επαγγελματικό στίβο, τον οποίο έμαθαν να πιστεύουν ότι θα κατακτήσουν μόλις πάρουν το δίπλωμά τους…
Β) Παραδόξως η τύχη του πανεπιστημίου δε φαίνεται να ανησυχεί κανέναν… Είμαστε πεπεισμένοι ότι το τριτοβάθμιο εκπαιδευτικό σύστημα υπάρχει η πιθανότητα να διασωθεί μόνον αν κατορθώσουμε να μετατρέψουμε ένα άθροισμα εγωϊστικών και ανταγωνιστικών εκπαιδευτικών σχεδίων σε ένα ορθολογικό συλλογικό σχέδιο προς όφελος του συστήματος παιδείας. Έργο μεταστροφής – ή κινητοποίησης – το οποίο είναι πάρα πολύ σημαντικό για να εγκαταλειφθεί σε κάποιο υπουργείο, ακόμα κι αν έχει τα φώτα διάφορων επιτροπών και συμβούλων, και το οποίο, για νa επιτύχει, προϋποθέτει ότι όλοι οι ενδιαφερόμενοι (μαθητές ή φοιτητές, γονείς μαθητών, καθηγητές όλων των βαθμίδων και όλων των κλάδων) κατανοούν ότι η αξία όλων όσων θα αποκτήσουν από το εκπαιδευτικό σύστημα, πτυχία, ικανότητες, γνώσεις κ.α., εξαρτάται από την αξία αυτού του εκπαιδευτικού συστήματος… Τίποτε δε θα ήταν πιο επικίνδυνο για τους πολίτες μιας χώρας από το να πιστεύουν ότι έχουν εκπαιδευτικό σύστημα όταν στην πραγματικότητα το μόνο που έχουν είναι ορισμένα είδη «εθνικών εργαστηρίων» που ανταμείβουν με κάποια χωρίς αντίκρισμα σχολικά παλιόχαρτα μαθητές δήθεν απασχολημένους σε εικονικές μαθήσεις.
Σε ποιές χώρες γίνονται τέτοιες παρατηρήσεις, γεμάτες απγοήτευση και θρήνο;… Θα μείνετε με την έκπληξη μαθαίνοντας πως το πρώτο απόσπασμα αφορά τα περίφημα βρετανικά πανεπιστήμια (από ρεπορτάζ που αναδημοσιεύτηκε στην εφ. «ελευθεροτυπία» στις 1/7/2006) και το δεύτερο αφορά τα περίφημα γαλλικά πανεπιστήμια (από μεγάλη έκθεση με τίτλο «επείγουσες διαγνώσεις και θεραπείες για ένα πανεπιστήμιο σε κατάσταση κινδύνου» ομάδας γάλλων πανεπιστημιακών, εκδ. στα ελληνικά Πατάκης»)…
Είτε επειδή δεν ψάχνουν «προβλήματα δημόσιας τάξης» παντού σ’ αυτά τα πολιτισμένα ευρωπαϊκά καπιταλιστικά κράτη, είτε επειδή ξέρουν να χρησιμοποιήσουν κι άλλα εργαλεία εκτός από σφυρί, μπορούν να δουν βασικά προβλήματα (εντός ή εκτός εισαγωγικών) με κάπως τιμιότερο τρόπο. (Σίγουρα μπορούσαν να το κάνουν στις αρχές του 21ου αιώνα).
Δεν πρέπει να έχει βελτιωθεί κάτι ούτε κι εκεί – μάλλον έχουν επιδεινωθεί οι καταστάσεις. Πτυχία, φυσικά, δίνονται· και πτυχιούχοι βγαίνουν απ’ τις μηχανές μαζικά. Όταν όμως το φλερτ (και) σ’ αυτές τις ηλικίες γίνεται μέσω tinder (ένα “πολιτισμικό” παράδειγμα είναι αυτό) είναι απίθανο ότι η ανθρωπο-φοβία θα οδηγήσει τις μάζες των ειδικευμένων ή μισο-ειδικευμένων σε κάτι διαφορετικό απ’ το να υιοθετήσουν κι αυτοί / αυτές, κάποια στιγμή, την εξουσία του σφυριού.
Είναι μάταιο, το ξέρουμε, αλλά σαν αυτόνομη εργάτρια η ασταμάτητη μηχανή εξακολουθεί να υποστηρίζει ότι τις γνωσιολογικές και μεθοδολογικές ανάγκες και επιθυμίες της η σύγχρονη εργατική τάξη μπορεί να τις υπηρετήσει μόνο η ίδια· ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι πρέπει να φτιάξει δικά της σχολεία, ολοδικά της εκπαιδευτικά συστήματα. Τα επίσημα, όταν δεν είναι ξένα είναι αλλοτριωτικά.
Οι χωροφύλακες-στα-ιδρύματα είναι ένα θέμα· αλλά, επίσης, είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Η μετατόπιση προς την πειθαρχική διαχείριση των πληθυσμών (και όχι μόνο των φοιτητών), όχι παντού με το ίδιο τέμπο, είναι σαφής επιλογή των αφεντικών. Διαφορές από μέρος σε μέρος υπάρχουν και θα υπάρχουν, για διάφορους λόγους. Αλλά «είναι γραμμένη στον τοίχο» – δεν την βλέπετε;
Πράγμα που έχει διάφορες συνέπειες και προεκτάσεις.
(φωτογραφία: Ριζική επίλυση προβλημάτων…)