Δευτέρα 18 Γενάρη. Διεθνώς (και στα μέρη μας πια) τα τύμπανα και αυτού του πολέμου κτυπούν με εκκωφαντική ένταση: η ελευθερία της γνώμης προστατεύεται με την λογοκρισία! κρόζουν τα όρνια όλων των εξουσιών! Τι συγκινητικό αυτό το ενδιαφέρον για την «υγιή ελευθερία της έκφρασης», ε;
Αλλά δεν πρόκειται γι’ αυτό. Πρόκειται για εκείνο που νωρίς νωρίς, απ’ τις αρχές της δεκαετίας του ‘90 είχαμε δημόσια προβλέψει (αλλά δεν θα σας πούμε που!) σαν αποπληθωρισμό των σημείων. Αποπληθωρισμό των σημείων εξουσίας, «εγκυρότητας», «αλήθειας», πειθαρχίας, «ταυτότητας». Διότι αυτό προέκυψε να είναι το πρόβλημα της «ψηφιακής ελευθερίας», όπως και γενικότερα το «πρόβλημα της ελευθερίας» στον δυτικό καπιταλιστικό κόσμο, όταν βρέθηκε να συγκρίνεται με κριτήρια απόδοσης κεφαλαίου με την πειθαρχημένη, ελεγχόμενη κοινωνική παραγωγικότητα της κίνας: μέσα στην σημειωτική υπερπαραγωγή αληθειών, οδηγιών, φράσεων οι αλήθειες, οδηγίες και εντολές των (δυτικών) εξουσιών σχετικοποιήθηκαν! Χάνοντας το μονοπώλιο / ολιγοπώλιο που είχαν στους καιρούς των «παραδοσιακών μεσολαβήσεων / media» διαπίστωσαν τα αφεντικά ότι αυξανόταν επικίνδυνα η κοινωνική εντροπία· και ότι οι εξουσιαστικές και εξουσιο-δοτικές αλήθειες, οδηγίες και εντολές εδώ ή εκεί αντιμετωπίζονταν με μια καλά τροφοδοτούμενη «παραστρατική» και παραβατική ιεροσυλία. (Φυσικά αυτό δεν γινόταν και δεν γίνεται παντού με την ίδια ένταση. Τηρουμένων των αναλογιών όμως ήταν η τάση.)
Δείτε, για παράδειγμα, την διατεταγμένη μασκοφορία για (υποτίθεται) υγιειονομικούς λόγους. Αιφνιδιαστικά και κατηγορηματικά όλες οι «ταυτοτικές» ιδιο-τροπίες εξαφανίστηκαν – ή, πιο σωστά, συμπυκνώθηκαν σε ένα μόνο δίπολο, αδιάφορο και πέρα από οτιδήποτε σχετικό με φύλο, ηλικία, σεξουαλικότητα, φυλή, κοινωνική τάξη, οπαδική προτίμηση, αισθητικό γούστο: «ναι ή όχι»! «Πειθαρχημένοι» ή «αρνητές» (της μάσκας)! Μια μόνο κρατική διαταγή, καλά προπαγανδισμένη / βομβαρδισμένη, έσκισε στα δύο κάθε άλλη κοινωνική και πολιτική διαφοροποίηση, επιβάλοντας μία και μόνο μία «σημαία καλής, επιτρεπτής συμπεριφοράς», έναν μόνο «κώδικα κοινωνικής ευθύνης»… Ένα πραξικόπημα με ισχυρή και την σημειωτική του διάσταση… κάτι αναπόφευκτο αφού ζούμε στον 21ο αιώνα!
Το ίδιο ακριβώς ισχύει με την λογοκρισία, που έχει ήδη ξεκινήσει, πρώτα με τα «fake news» που αποδίδονταν στους «πράκτορες των εχθρών», ύστερα με τα «fake news» που αποδίδονταν συλλήβδην στους τερατολόγους, ύστερα με τα «fake news» που αποδίδονται στους αμφισβητίες της «δημοκρατίας» – και έχει ακόμα πολύ δρόμο. Δεν είναι ότι γέμισαν οι καπιταλιστικές κοινωνίες με ψεύτες· είναι ότι οι επαγγελματίες σ’ αυτή τη δουλειά άρχισαν να μοιάζουν με «ερασιτέχνες»!… Και τα αφεντικά τους άρχισαν να ψάχνονται.
Είναι ως εάν η antisocial mediaκή «ασυδοσία» (και η χρήση του κυβερνοχώρου γενικότερα) να έφτασε στο σημείο όπου ο καθένας μπορεί να φτιάχνει το δικό του νόμισμα και να βρίσκει κάμποσους ακόμα να το χρησιμοποιούν, χρησιμοποιώντας κι αυτός τα δικά τους… Από καλλιτεχνική άποψη αυτό είναι μια χαρά· από επικοινωνιακή άποψη είναι σκέτος θόρυβος και διανοητική υποβάθμιση, αλλά αυτά αφορούν τους χρήστες· όμως ο καπιταλισμός δεν μπορεί να δουλέψει έτσι! Δεν μπορεί να κάνει ο καθένας ό,τι θέλει, έστω στο ψηφιακό σύμπαν! Ειδικά αφού ο καπιταλισμός ξεδιπλώνει πια κι εκεί τα άπειρα εμπορικά και πειθαρχικά πλοκάμια του. Με την σχετικοποίηση χάνεται το μέτρο της ανταλλακτικής αξίας! Ανάλογα ισχύει με τα «νομίσματα της αλήθειας»: αν υπάρχουν πολλά και διαφορετικά τότε τελικά η κεντρική τράπεζα («αληθειών»…) θα καταλήξει να αγοράσει φουφού και να πουλάει κάστανα σε κάποια πολυσύχναστη γωνία…
Δεν πρόκειται λοιπόν (και δεν θα ήταν δυνατόν!) για μια ιεραποστολική εκστρατεία «προστασίας της ελευθερίας της γνώμης»! Πρόκειται για το ακριβώς αντίθετο, σερβιρισμένο με γεύση φράουλα: εξαφάνιση οποιασδήποτε γνώμης θεωρείται «προβληματική» ή/και «απειλητική» (ακόμα κι αν είναι ψευτο-, κατά φαντασίαν τέτοια) και «ελευθερία» μόνο για όσες γνώμες κρίνονται αποδεκτές μέσα στο συστημικό φάσμα, φαρδύτερο ή στενότερο, ανάλογα με την συγκυρία. Υπάρχει πρόβλημα παχυσαρκίας; Ε, διάολε, δεν επιτρέπεται να προβάλουν οι «αρνητές» το «τα πάχη μου τα κάλλη μου»! Υπάρχει «εθνικό πρόβλημα»; Ε, διάολε, δεν μπορεί να λέει ο καθένας ό,τι θέλει υποσκάπτωντας το ηθικό του λαού! Οξύνεται ο παγκόσμιος ενδοκαπιταλιστικός ανταγωνισμός; Ε, διάολε, δεν μπορεί να…