Τρίτη 15 Σεπτέμβρη. Η DAK, που συστήνεται σαν «ο τρίτος σε μέγεθος μη κερδοσκοπικός ασφαλιστικός οργανισμός» στη γερμανία, κάνει τακτικά έρευνες στους μισθωτούς του τριτογενή. Είχε την ιδέα, προφανώς προϊόν των κυρίαρχων ερωτήσεων της περιόδου, να βάλει στο ερωτηματολόγιο ερωτήματα σχετικά με την ψηφιοποίηση της εργασίας – στο τέλος του 2019. Ξαναέκανε ανάλογες ερωτήσεις την περασμένη άνοιξη. Συγκεκριμένα, μεταξύ Δεκέμβρη του 2019 και τον Γενάρη του 2020 (προ covid…) ρώτησε 7.054 εργάτες. Μεταξύ Απρίλη και Μάη του 2020 (φουλ covid…) ρώτησε 7.226. 5.854 εργάτες απάντησαν και στις δύο έρευνες. Μερικά απ’ τα ευρήματα αυτών των δειγματοληψιών (που όπως όλες οι παρόμοιες πρέπει να αντιμετωπίζονται όχι σαν η αποκάλυψη της αλήθειας αλλά σαν σοβαρή ένδειξη γι’ αυτήν) στη συνέχεια.
Στο τετράμηνο που μεσολάβησε ανάμεσα στις δύο έρευνες, ο καπιταλιστικός τομέας που προχώρησε περισσότερο στην καθιέρωση της δουλειάς στο σπίτι ήταν οι τράπεζες και οι ασφαλιστικές – κατά 80% σε σχέση με πριν. Ακολούθησαν διάφορες μεγάλες χημικές / φαρμακοβιομηχανίες (BASF, Bayer, κλπ) καθώς και ο δημόσιος τομέας – κατά 72%. Ύστερα η βιομηχανία των media και της τέχνης / πολιτισμού – 68%. Στην πιο χαμηλή σχετικά μετατόπιση προς την δουλειά στο σπίτι ήταν οι υπηρεσίες δημόσιας υγείας (29%), φροντίδας υγείας (29%) και εμπορίου (37%).
Πριν την τρομοεκστρατεία περίπου οι μισοί εργοδότες θεωρούσαν την δουλειά στο σπίτι σαν πιθανή επιλογή απ’ την μεριά τους κάποια στιγμή στο μέλλον· αλλά οι υπόλοιποι μισοί εμφανίζονταν ιδιαίτερα αρνητικοί θεωρώντας ότι θα χάσουν την επίβλεψη πάνω στους υπαλλήλους τους. Αλλά χάρη στον covid-19 η δουλειά στο σπίτι υπερδιπλασιάστηκε, αυξανόμενη κατά 116%, είτε σαν μόνιμη κατάσταση είτε σαν τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας.
Από υποκειμενική άποψη τώρα, το 41,3% όσων μισθωτών ερωτήθηκαν απάντησε πως θεωρεί ότι η δουλειά στο σπίτι αυξάνει την παραγωγικότητά τους· αλλά μόνο το 18% είπε ότι ήταν ελεύθερο να αποφασίσει το ποιές ώρες θα δουλέψει. Πράγμα που σημαίνει ότι σε πάνω από 4 στις 5 περιπτώσεις το αφεντικό εξακολουθούσε να ελέγχει το ωράριο, ακόμα και από απόσταση. Επιπλέον περισσότεροι απ’ τους μισούς, το 54,2% συγκεκριμένα, θεώρησε ότι η έλλειψη καθαρού διαχωρισμού μεταξύ χρόνου εργασίας και χρόνου εργασίας είναι πρόβλημα. Το 68% θεώρησε θετική συνέπεια την μείωση του χρόνου μετακίνησης από και προς την δουλειά, και λίγο παραπάνω απ’ τους μισούς (το 54%) δήλωσαν ότι θα προτιμούσαν να δουλεύουν απ’ το σπίτι στο μέλλον, ακόμα και χωρίς covid-19.
Αν και το σύνολο των αποτελεσμάτων δεν έδειξε μια διαμορφωμένη οριστικά πλειοψηφική τάση μεταξύ των μισθωτών του τριτογενούς στη γερμανία υπέρ της δουλειάς στο σπίτι, είναι βέβαιο ότι έχοντας την μαυρίλα της κοινωνικής μόλυνσης και των γενικών απαγορεύσεων απ’ την μια μεριά και την πιθανότητα ανεργίας ή «εργασιακής εφεδρείας» απ’ την άλλη, οι μισοί ή και περισότεροι απ’ αυτούς που ρωτήθηκαν αγάπησαν το σπίτι τους ως εργασιακό κελί. Είναι μια καλή μαγιά για την προώθηση αυτού του είδους των εργασιακών σχέσεων: αν συμφωνούν και οι μισθωτοί γιατί να μην τους «κάνουν την χάρη» οι εργοδότες, στο βαθμό που μπορούν να οργανώσουν κατάλληλα τον καταμερισμό εργασίας και να εντατικοποιήσουν τον δικτυακό έλεγχο σπίτι – σπίτι, όχι μόνο τον έλεγχο της δουλειάς αλλά και της καθημερινότητας;
(Αλήθεια: αυτά τα παιδιά που θα μεγαλώνουν παίζοντας με την δουλειά της μαμάς ή/και του μπαμπά, θα φεύγουν ποτέ απ’ το σπίτι; Πώς θα τους φαίνονται οι άλλες δουλειές;)