Τετάρτη 24 Ιούνη. Η κρίση συνίσταται ακριβώς στο γεγονός ότι το παλιό πεθαίνει και το καινούργιο δεν μπορεί να γεννηθεί· ενδιάμεσα εμφανίζεται μια μεγάλη γκάμα από νοσηρά φαινόμενα. Αυτήν την φράση του Antonio Gramsci (απ’ τις «σημειώσεις της φυλακής», υπάρχει και σε άλλες παραλλαγές) εύκολα θα την αναμασούσαν διάφοροι αυτοαποκαλούμενοι «αριστεροί»· αλλά θα τους ήταν αδύνατο όχι μόνο να προσδιορίσουν τη νοσηρότητα της τωρινής μεταβατικής εποχής, αλλά – το κυριότερο – να βάλουν και τους εαυτούς τους μέσα σ’ αυτήν!
Η νοσηρή μεταβατικότητα (μια έννοια μάλλον παρήγορη αφού μπορεί κανείς να την επικαλεστεί χωρίς να ξέρει αν και πότε θα τελειώσει) δεν έγκειται μόνο στην διαρκή επέκταση των προδιαγραφών της 4ης βιομηχανικής επανάστασης. Αυτή παραμένει «μυστηριώδης» για όσους έχουν κολλήσει (ιδεολογικά πια…) στην 2η. Mπορεί να εντοπιστεί μέσα και από χειροπιαστά παραδείγματα.
Ένα παράδειγμα, για το οποίο έχουμε «σολάρει» απελπιστικά (και δεν είναι το μόνο): το πολιτικά προσοδικό μοντέλο του ελληνικού κράτους, από τότε που φτιάχτηκε σαν τέτοιο· για την ακρίβεια πριν καν φτιαχτεί! Η απόσπαση διαφόρων ειδών οφέλους ανάλογα με το σημείο πρόσφυσης στην ιεραρχική πυραμίδα της εξουσίας (αυτό είναι η πολιτική πρόσοδος) δεν εμπίπτει σε μια «κλασσική» μαρξιανή ανάλυση για την μορφή – κράτος (σαν «εποικοδόμημα» των παραγωγικών σχέσεων). Μάλλον μια βεμπεριανή προσέγγιση θα ήταν απαραίτητη. Παρ’ όλα αυτά δεν θα ήταν δύσκολο να αναλύσει κανείς το πως ένα μέρος της υπεραξίας περιέρχεται στην μορφή – κράτος (μέσω της φορολογίας των μισθωτών, άμεσης και έμμεσης, ή/και των προστίμων) και, στη συνέχεια, «διανέμεται» σε όσους έχουν πρόσβαση στους μηχανισμούς του, ανάλογα με την θέση τους· ανάλογα με το «επίπεδο» αυτής της πρόσφυσης…
Το γεγονός ότι η έννοια της πολιτικής προσόδου (που μπορεί να είναι άμεσα χρηματική, μπορεί όμως επίσης να είναι σεξουαλική, συμβολική, έμμεσα χρηματική…) προτάθηκε από μαρξιστές (την ιταλική αυτονομία) στην ανάλυση του χαρακτήρα του ιταλικού κράτους στα ‘70s, είναι πολύτιμη βοήθεια και κληρονομιά. Για την ανάλυση του ελληνικού κράτους και όχι μόνο. Εμπειρικά είναι τόσο προφανές ότι σε διάφορες ιστορικές περιόδους τμήματα του ταξικά διαστρωματωμένου πληθυσμού έχουν επωφεληθεί ακριβώς μέσω αυτής της πρόσφυσης (απ’ τους «διορισμούς στο δημόσιο» μέχρι τις «άδειες ταξί», και απ’ τα «τραπεζάκια στο πεζοδρόμιο» ως την φαρμακοβιομηχανία…) ώστε η έννοια της πολιτικής προσόδου μας γλυτώνει απ’ την φαινομενολογία και την ηθικολογία. Σε τελευταία ανάλυση ήταν αυτό το μοντέλο που, αδυνατώντας να «ικανοποιήσει» το σύνολο των πληβειακών προσδοκιών, παρήγαγε έναν διαρκή εμφύλιο πόλεμο με νικητές απ’ την μια μεριά και ηττημένους / αποκλεισμένους απ’ την άλλη, για τουλάχιστον 50 χρόνια: σ’ όλη τη διάρκεια της «ανάπτυξης» της 2ης βιομηχανικής επανάστασης και του «κεϋνσιανικού κράτους» αλλού στον κόσμο… Θέλουμε να το θυμίσουμε: η ιστορική εξέλιξη της μορφής – κράτους στην ελλάδα ΔΕΝ είναι η “τυπική” με βάση τις δυτικές προδιαγραφές…
Σε μια συλλογική πολιτική ανάλυση που πέρασε «ντούκου» για την κρατικοποίηση του εγκλήματος (επανεκδόθηκε τον Δεκέμβρη του 2017 – τετράδια για εργατική χρήση νο 2) δείξαμε την ιστορική διαδικασία, απ’ την δεκαετία του ’70 και μετά, μέσα απ’ την οποία το οργανωμένο έγκλημα αναδείχθηκε (και όχι μόνο στο ελλαδιστάν) σαν η πιο καθαρή μορφή του πολιτικού προσοδισμού: της απόσπασης οφελημάτων με βάση την πρόσβαση / πρόσφυση στις επίσημες και τις ανεπίσημες δομές εξουσίας. Πρόκειται για μια διεθνή καπιταλιστική τάση, η οποία ωστόσο εξελίσσεται με διαφορετικές ταχύτητες και εντάσεις ανάλογα με την θεσμική και ιδεολογική «προϊστορία» κάθε κοινωνίας / κράτους.
Η διάκριση ανάμεσα σε «κράτος» και «παρακράτος» είναι ξεπερασμένη. Αναφέρεται στην φορντική εκδοχή της μορφής – κράτους· ακόμα κι εκεί υπήρχαν πεδία «θολά». Τελικά οι ανάγκες της διαφορικής άγριας συσσώρευσης, της «εκτός νόμου» εκμετάλλευσης της εργασίας και της ζωής, που γίνονται πολύ πιο έντονες σε κάθε περίοδο αλλαγής καπιταλιστικού παραδείγματος και αναδιάρθρωσης των μεθόδων συσσώρευσης, κάνουν το οργανωμένο έγκλημα οργανικό τμήμα του κράτους, ως «κόμματος των αφεντικών». Το «κράτος» και το «παρακράτος» ενώνονται σε σάρκα μία…
Τι σημασία έχουν αυτά; Η εξουσία που άσκησε το φαιορόζ γκουβέρνο ήταν κληρονομιά των προηγούμενων και κληροδότημα στους επόμενους: υπάρχει ιστορική συνέχεια! Οι «αποκαλύψεις» που έχουν γίνει και όσες πιθανόν ακολουθήσουν δεν πρέπει να ξεπέσουν στον μύλο της ηθικολογίας! Η κρίση και η διαχείρισή της α λα ελληνικά την τελευταία δεκαετία μείωσε τις «λευκές» πολιτικές προσόδους, αύξησε όμως ανάλογα τις «μαύρες». (Το σύστημα δικαιοσύνης έγινε γι’ αυτό ακόμα πιο κεντρικό…) Το ότι αυτό έμεινε «κρυφό» οφείλεται μόνο στην αποτελεσματικότητα των μηχανισμών «διαμόρφωσης της κοινής γνώμης». Κι ωστόσο υπήρχαν καραμπινάτες εκδηλώσεις αυτής της “μετατόπισης” προς το οργανωμένο έγκλημα, που διέτρεξαν όλη την απόσταση, απ’ την κοινωνική βάση ως το κοινοβούλιο και πίσω, πάντα μέσω μηχανισμών εξουσίας…
Τώρα που στον ορίζοντα έχει εμφανιστεί η πιθανότητα μιας καινούργιας και γερής ευρωπαϊκής ροής χρήματος προς το ελλαδιστάν, οι προσδοκίες του πολιτικού προσοδισμού αναζωπυρώνονται γερά· μετά από 10 χρόνια «πείνας και στερήσεων». Αυτό δεν σημαίνει “ειρήνη ημίν”! Σημαίνει περισσότερα και οξύτερα κτυπήματα πάνω και κάτω απ’ την μέση για τη νομή αυτών των «ευκαιριών»! Ο ρημαδοΚούλης και η αισχρή μειοψηφία των εκσυγχρονιστών γύρω του φαντασιώνονται το γνωστό: ότι θα χρησιμοποιήσουν αυτά τα ποσά για «αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου» του ελληνικού καπιταλισμού»… Δείχνουν να είναι οι χειρότεροι “οικονομιστές”! Είναι άραγε τόσο ριζοσπάστες ρεφορμιστές και έχουν τέτοια συμπαγή κοινωνική υποστηρίξη που θα μπορούσαν να φτάσουν μέχρι και σε ένοπλη εκστρατεία για να πετύχουν κάτι τέτοιο; Όχι, δεν είναι και δεν έχουν… Συνεπώς είναι καταδικασμένοι. Ο πολιτικός προσοδισμός δεν αλλάζει «απ’ τα πάνω». Την τελευταία φορά που επιχειρήθηκε δίκαια η ανατροπή του απ’ τα κάτω, ο ανθός της τότε ελληνικής κοινωνίας τσακίστηκε…
Αν μπορείτε να βάλετε διάφορα τρέχοντα και μελλοντικά περιστατικά και «εξελίξεις» σ’ αυτόν τον ερμηνευτικό καμβά θα κρατήσετε το μυαλό σας στη θέση του…