Κυριακή 10 Μάη. Η μαζική τεχνητή ανεργία που δημιουργήθηκε πρόσφατα απ’ τα υγιεινιστικά πραξικοπήματα εμφανίζεται σαν “παράπλευρη απώλεια”, σαν η ανεπιθύμητη μεν αλλά αναγκαστική συνέπεια μιας εκστρατείας για την προστασία της δημόσιας υγείας… Ήταν πράγματι τέτοια η εκστρατεία; Η απάντηση είναι στρατηγικής σημασίας. Όπως συμβαίνει με τις υπόλοιπες πλευρές της αναδιάρθρωσης έτσι κι εδώ η “ένωση φίλων της καραντίνας” είναι υποχρεωμένη να δεχτεί ότι η μαζική κατασκευή ανεργίας ήταν ανεπιθήμητη απ’ τα κράτη και τα αφεντικά· να τα “συγχωρήσει” γι’ αυτήν την “παράπλευρη απώλεια”· και, έστω κάπως δύσθυμα, να αποδεχθεί την “κρατική φροντίδα” έτσι όπως εμφανίζεται μαζικά πια σαν δεύτερο αφεντικό. Κάποιοι μάλιστα μπορεί να διαμαρτυρηθούν, ζητώντας περισσότερη (σε φράγκα…) τέτοια “κρατική φροντίδα”. (Το κόμμα της Κουμουνδουρου σίγουρα!) Αν όμως, όπως έχουμε υποστηρίξει, τα υγιεινιστικά πραξικοπήματα ΔΕΝ είχαν (ή είχαν ελάχιστη) σχέση με την “προστασία της δημόσιας υγείας”, τότε τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά…
Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα SURE, που εγκρίθηκε πρόσφατα μ’ ένα συνολικό κατ’ αρχήν προϋπολογισμό 100 δισεκατομυρίων ευρώ, είναι η πιο πρόσφατη τέτοια έφοδος του “δεύτερου αφεντικού” στην “αγορά εργασίας” σε κλίμακα ε.ε. Τα αρχικά του ονόματος προέρχονται απ’ το support to mitigate unemployment risks in an emergency (υποστήριξη στον μετριασμό των κινδύνων ανεργίας σε περίπτωση ανάγκης). Είναι γενίκευση της βασικής ιδέας (αν και όχι αναγκαστικά των επιμέρους χαρακτηριστικών) του γερμανικού kurzarbeit, ενός προγράμματος που εφάρμοσε το Βερολίνο στη διάρκεια της κρίσης 2008 – 2009. (Αυτήν την ιστορικότητα την κρατάμε).
Στο πρωτότυπο kurzarbeit το γερμανικό κράτος επιδοτούσε τους γερμανούς εργοδότες για να πληρώνουν ένα ποσοστό του μισθού που έκοβαν μαζί με τον αντίστοιχο χρόνο εργασίας. Αυτό για ένα διάστημα 12 μηνών το μέγιστο, με την δυνατότητα να επεκταθεί για άλλους 12.
Για παράδειγμα, αν ένας μισθωτός είχε μισθό 1200 ευρώ για 40 ώρες εβδομαδιαίας εργασίας και, λόγω δυσκολιών του αφεντικού (λόγω «κρίσης» δηλαδή…) έπεφτε στις 20 ώρες (είτε με εκ περιτροπής εργασία, είτε με μείωση στο μισό του καθημερινού ωραρίου) παίρνοντας πια 600 ευρώ, απ’ τα υπόλοιπα 600 που θα «έχανε» απ’ τον μισθό του το γερμανικό κράτος επιδοτούσε το αφεντικό για να πληρώνει το 60%. Δηλαδή 360 ευρώ (67% για όσους / όσες είχαν προστατευόμενα μέλη). Συνεπώς ο μισθωτός δούλευε 20 ώρες και έπαιρνε 600 ευρώ απ’ το αφεντικό του + 360 απ’ το κράτος = 960. «Μια χαρά» θα πει όποιος (απερίσκεπτα…) αντιλαμβάνεται τον μισθό σαν ένα μάτσο χαρτονομίσματα, αδιάφορο από που προέρχονται και σε τι αναφέρονται.
Δεν ήταν αυτή όλη η ιστορία. Εφόσον ο μισθωτός δούλευε λιγότερο (το μισό) είχε περισσότερο ελεύθερο χρόνο… Και θα έπρεπε να είναι διαθέσιμος για κρατικά προγράμματα μετεκπαίδευσης… (Ας πούμε μια μορφή της «δια βίου εκπαίδευσης»). Δεν υπάρχει κάτι κτυπητά εχθρικό σε ένα τέτοιο deal απ’ την μεριά του κράτους: σου δίνω μεν κάποια λεφτά αλλά αν σε φωνάξω να αποκτήσεις επιπλέον γνώσεις / δεξιότητες να τσακιστείς να έρθεις. Υπάρχουν όμως δύο τουλάχιστον δεδομένα. Πρώτον, ότι το κράτος δεν μοιράζει λεφτά με ανεύθυνο τρόπο· μέσω αυτής της γενναιοδωρίας έχει στο τραπέζι του την οργάνωση του συνόλου της εργασίας… Και, δεύτερον, ακριβώς επειδή αυτό έχει στο τραπέζι του, επιβάλλει την μετεκπαίδευση, εν όψει (για παράδειγμα…)μιας πιθανής μελλοντικής «αλλαγής αντικειμένου εργασίας»…
Στην ευρωπαϊκή εκδοχή, του SURE, δημιουργήθηκε αυτό το ταμείο των 100 δις απ’ όπου τα εθνικά κράτη θα παίρνουν δάνεια για να κάνουν αυτό που έκανε το γερμανικό με το kurzarbeit. Όχι, υποχρεωτικά, πληρώνοντας το 60% (για το ελλαδιστάν ακούγεται και η εκδοχή 40% – ίσως επειδή δεν υπάρχει ούτε αξιόπιστη υποδομή μετεκπαιδεύσεων ούτε και γενικό σχέδιο για τις μελλοντικές κατευθύνσεις των «ροών εργασίας»…)
Αφού, λοιπόν, το μοντέλο του διπλού αφεντικού προϋπήρχε δοκιμασμένο με επιτυχία (σίγουρα στη γερμανία), επιτρέπεται να αναρωτηθούμε αν πράγματι η ξαφνική τεχνητή διόγκωση του «εφεδρικού στρατού των ανέργων» μέσω των υγιεινιστικών πραξικοπημάτων ήταν τόσο αθέλητη, τόσο ανεπιθύμητη «παράπλευρη» συνέπεια όσο παρουσιάζεται, δικαιολογημένη απ’ τις ανάγκες του «πολέμου». Όχι, μην πάει το μυαλό σας σε συνωμοσίες και καταχθόνια κρυφά σχέδια «εξολόθρευσης»!!! Τα πράγματα είναι πολύ απλούστερα και γνωστά – σε όσους θέλουν να ξέρουν και να καταλαβαίνουν…
Α) Το μοντέλο του διπλού αφεντικού εμφανίστηκε σε «ανυποψίαστη» ιστορική στιγμή, σαν μέθοδος ενεργητικής διαχείρισης της ανεργίας / εργασίας ή, σύμφωνα με την δική μας αυτόνομη εργατική άποψη σαν μέθοδος «κεντρικού ελέγχου της αγοράς εργασίας» απ’ το κράτος, για λογαριασμό της πολιτικής αδρανοποίησης και της ελεγχόμενης υποτίμησης μεγάλου μέρους των εργατών / εργατριών.
Β) Στην γερμανική του εκδοχή (kurzarbeit) το μοντέλο αποδείχθηκε πετυχημένο στη διάρκεια της πιο πρόσφατης όξυνσης της διαρκούς καπιταλιστικής κρίσης / αναδιάρθρωσης (2008 …). Ποιά ήταν η επιτυχία του; Αν ρωτήσετε τους ειδικούς του γερμανικού κράτους θα απαντήσουν «δεν αυξήθηκε αφόρητα η ανεργία ή/και η φτώχια της εργατικής τάξης». Αν ρωτήσετε εμάς (και κάποιους ελάχιστους μέσα στη γερμανία…) η επιτυχία του ήταν πολιτικότατη! Ήταν πως η γερμανική εργατική τάξη αρνήθηκε να αρπάξει την ευκαιρία της «κρίσης» και να απαιτήσει / επιβάλλει αυτό που έπρεπε και ήταν προς το συμφέρον της – παρότι της προτάθηκε (το ποιο ήταν αυτό προσεχώς…)
Γ) Ένα καινούργιο ξέσπασμα της συνεχιζόμενης καπιταλιστικής «κρίσης» ή/και η επερχόμενη τεχνολογική αναδιάρθρωση (4η βιομηχανική επανάσταση) έχουν αναγγελθεί πολύ πριν τον covid-19! Και, μαζί τους, η ραγδαία αύξηση της (τεχνολογικής) ανεργίας στους δυτικούς καπιταλισμούς. Κυρίως η μεγαλύτερη πόλωση ανάμεσα σε πολλές εκατοντάδες χιλιάδες γνωσιολογικά skilled αλλά και άνεργους «Εαυτούς – Κεφάλαια» απ’ την μια (το κοινωνικό υλικό της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας by the way…) και τις όχι-και-πολύ-καλοπληρωμένες ή με-προοπτικές «θέσεις εργασίας» απ’ την άλλη. (Σε ικανό βαθμό ακόμα κι εκείνες τις δουλειές που τώρα κάνουν μετανάστες / μετανάστριες αλλά που μελλοντικά θα πρέπει να κάνουν εντόπιοι, χωρίς αύξηση του «εργατικού κόστους» για τα αφεντικά…)
Μ’ αυτά τα δεδομένα θα ήταν αφελές να πιστεύει κανείς ότι τα πιο οξυδερκή ανάμεσα στα αφεντικά (και τις πολιτικές τους βιτρίνες) αγνοούσαν (πριν τον covid-19…) ότι σύντομα θα κληθούν να διαχειριστούν σε μεγάλη κλίμακα και για πολύ χρόνο την αγορά εργασίας σχεδόν στο σύνολό της, απονευρώνοντας προληπτικά τις όποιες εργατικές ριζοσπαστικοποιήσεις θα μπορούσαν να γεννηθούν! Όχι!! Επικίνδυνοι είναι, όχι βλάκες!
Και επειδή δεν είναι βλάκες θα τολμούσαμε αυτήν την ιδιαίτερα αιρετική άποψη (αλλά τι περιμένετε απ’ την ασταμάτητη μηχανή;): το ότι προέκυψε μαζικό πρόβλημα / ανάγκη μεγάλης έκτασης «κεντρικής» διαχείρισης της αγοράς εργασίας εξαιτίας «υγιεινιστικών απειλών» είναι κάτι σαν θείο δώρο! Είναι θείο δώρο για δύο τουλάχιστον λόγους. Πρώτον επειδή ξεκίνησε ήδη χάρη στον covid-19 αυτό που θα ξεκινούσε αργά ή γρήγορα με άλλες αφορμές (μάλλον γρήγορα παρά αργά…)· και δεύτερον επειδή έχει ξεκινήσει καλυμένο με τα πιο αποτελεσματικά από πειθαρχική άποψη επιχειρήματα! Για την υγεία ρε γαμώτο!
Ε;
(συνέχεια στα επόμενα)
(φωτογραφία: Ζήτω η διαταξική υγιεινιστική ενότητα! Τελικά κάτι τέτοιοι κορονοϊοί, ακόμα κι αν δεν υπήρχαν, θα έπρεπε να εφευρεθούν…)