Τρίτη 12 Μάη. Η πρώτη κινέζικη ιστορική – γεωγραφική εγκυκλοπαίδεια είναι του 2ου π.Χ. αιώνα, με τίτλο «Βασικά για τα βουνά και τις θάλασσες». Περιγράφει ότι κόσμος είναι κάθε τι που βρίσκεται κάτω απ’ τον ήλιο (tienhia). Καθώς ο κόσμος αποτελείται από βουνά και θάλασσες, έχει μια ξηρά που απλώνεται ανάμεσα σε «τέσσερεις θάλασσες» (shihai). Κι αυτός ο στεριανός κόσμος έχει ένα κέντρο. Το όνομά του είναι «Μέσο Βασίλειο» (Zhongguo) – και είναι η κίνα.
… Πέντε αιώνες μετά η ρωμαϊκή αυτοκρατορία χαρτογραφεί τον κόσμο για λογαριασμό της. Τώρα το κέντρο είναι η ανατολική Μεσόγειος. Το 293 ο Διοκλητιανός δημιουργεί την “τετραρχία”, με δύο Αύγουστους και δύο Καίσαρες, και αντίστοιχα 4 διοικητικές ενότητες. Σ’ αυτό το σχήμα δημιουργείται μια “δύση” (Occidens) με την επαρχία της ιταλίας στο διοικητικό κέντρο της, και το Μιλάνο σαν πρωτεύουσα· και μια «ανατολή» (Oriens), με πρωτεύουσα τη Νικομήδεια. H Ρώμη έχει απομείνει σαν σύμβολο… Το κέντρο βάρους (στρατιωτικό και ισχύος) μετατοπίζεται σταδιακά ανατολικά. Η Νικομήδεια αντικαθίσταται απ’ την πόλη Βυζάντιο απ’ τον Κωνσταντίνο· κι όταν το δυτικό τμήμα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας καταρρέει το 476, η ρωμαϊκή αυτοκρατορία είναι ουσιαστικά το ανατολικό της τμήμα…. Τους επόμενους αιώνες η Μεσόγειος είναι η «κεντρική θάλασσα» για το εμπόριο· και οι πόλεμοι της ανατολικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, σε μεγάλο βαθμό ασιατικής με τα σημερινά γεωγραφικά ονόματα, είναι χερσαίοι.
… Ο Zheng He γεννήθηκε σαν μουσουλμάνος [Ηui: οι κινέζοι μουσουλμάνοι] με το όνομα Μa He, στην επαρχία Yunnan. Μεγάλωσε μαθαίνοντας μανδαρίνικα και αραβικά, με μεγάλο ενδιαφέρον για την γεωγραφία. Στα 13 του ο πρίγκηπας Zhu Di της δυναστείας των Ming (η δυναστεία είχε ανέλθει στην εξουσία της κινεζικής αυτοκρατορίας απ’ το 1387) τον έβαλε σ’ ένα σχολείο, σπούδασε διπλωματία και την τέχνη του πολέμου, και ασπάστηκε τον βουδισμό … Ο Zhu Di έγινε αυτοκράτορας με το όνομα Yong Le το 1402, και την επόμενη χρονιά έκανε τον Zheng He ναύαρχο, με μια ειδική αποστολή: να επιβλέψει την κατασκευή ενός μεγάλου στόλου με σκοπό την εξερεύνηση των «δυτικών θαλασσών». [Είναι ο σημερινός ινδικός ωκεανός]. Ο προηγούμενος αυτοκράτορας Hongwu είχε τον ίδιο στόχο: είχε διατάξει το φύτεμα ενός δισεκατομμυρίου δένδρων στην επαρχία Nanjing, έτσι ώστε να δημιουργηθεί ξυλεία για την ναυπήγηση ενός μεγάλου στόλου…
… Από το 1405 ως το 1433, επί σχεδόν 3 δεκαετίες, ο Zheng He ήταν επικεφαλής εφτά αποστολών στις θάλασσες προς την αραβική χερσόνησο και την ανατολική αφρική. Δεν επρόκειτο για ένα ή δύο πλοία, αλλά για αρμάδες, μερικές φορές με πάνω από 200 πλοία, εκ των οποίων τουλάχιστον τα 70 ήταν τα βασικά και τα υπόλοιπα βοηθητικά, με 30.000 ναυτικούς, και μεγάλες ποσότητες πολύτιμων κινεζικών υλικών για εμπορικές ανταλλαγές και δώρα στους εντόπιους που συναντούσαν κάθε φορά. Μετάξι, πορσελάνη, ασήμι, βαμβάκι, δερμάτινα είδη, μεταλλικά μαγειρικά σκεύη: η κινεζική αντίληψη για το εμπόριο ξεκινούσε με ανταλλαγές δώρων… Η ναυαρχίδα του Zheng He ήταν ένα πλοίο μήκους 140 μέτρων, πλάτους 50, με 500 άτομα πλήρωμα…
… Καθώς αυτός ο εντυπωσιακός σε μέγεθος, ναυπηγικές δυνατότητες, πλούτο και πληρώματα κινεζικός στόλος έπλεε προς τη νότια αφρική, στην τελευταία (όπως προέκυψε) αποστολή του, το 1433, οι πορτογάλλοι μόλις είχαν ξεκινήσει σιγά σιγά τις δικές τους περιπέτειες στον Ατλαντικό. Η κατάκτηση του ακρωτηρίου Bojador (λίγο νοτιότερα απ’ τα κανάρια νησιά…) που θεωρήθηκε τότε μεγάλη επιτυχία, έγινε το 1434. Τα ευρωπαϊκά βασίλεια μόλις είχαν αρχίσει να ψάχνουν έναν θαλάσσιο δρόμο προς τις ινδίες, κατ’ αρχήν για εμπορικούς λόγους: για να αποφεύγουν τους χερσαίους δρόμους που ήλεγχε η όλο και πιο δυναμική και γρήγορα εξαπλούμενη στην ανατολική Μεσόγειο οθωμανική αυτοκρατορία…
Ο Bartolomeu Dias κατέκτησε το ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας στη νότια αφρική το 1488· και ο Vasco da Gama έφτασε στις ακτές της ινδίας το 1498. Τί θα είχε συμβεί αν το 1445 ή το 1455 η ευρωπαϊκή εξερευνητική πειρατεία γύρω απ’ την αφρική είχε πέσει πάνω στις αρμάδες του Zheng He, τέτοιες που ευρωπαίοι δεν είχαν ξαναδεί ούτε φανταστεί;
Η ιστορία δεν γράφεται με «αν»… Οι ευρωπαίοι συνέχισαν να εξερευνούν και να κατακτούν τον κόσμο απερίσπαστοι· οι κινεζικές ναυτικές αποστολές σταμάτησαν ξαφνικά. Γιατί;
