Τρίτη 12 Μάη. Ένα μικρό διάλειμα ιστορικής γεωγραφίας για σήμερα (δεν έχουμε ξεχάσει τα θέματα της περιόδου!).
Η πιο πάνω φωτογραφία είναι από κινεζικό χάρτη του κόσμου. Ένας δικηγόρος της Σαγκάης, ο Liu Gang, τον βρήκε σ’ ένα παλαιοπωλείο. Πόσο παλιός είναι; Ή, πιο σωστά, αν είναι αντίγραφο, πόσο παλιός μπορεί να ήταν ο πρωτότυπος χάρτης;
Οι γνώμες διίστανται. Κατά μία άποψη αυτός ο χάρτης είναι αντίγραφο του 18ου αιώνα από έναν χάρτη του 1418… Αν είναι έτσι, επιβεβαιώνεται ένας κινέζικος θρύλος, που αφορά έναν επίσης θρυλικό κινέζο ναύαρχο, τον Zheng He: πολύ πριν ευρωπαίοι θαλασσοπόροι (του σκοινιού και του παλουκιού) αρχίσουν να ξεμακραίνουν απ’ τις ευρωπαϊκές ακτές ψάχνοντας έναν σύντομο θαλάσσιο δρόμο προς τις ινδίες (και καταλαμβάνοντας, συν τω χρόνω, δια πυρός και σιδήρου μεγάλο μέρος του κόσμου), η «ουράνια αυτοκρατορία» είχε ταξιδέψει (και χαρτογραφήσει) ολόκληρο τον πλανήτη! Η αντίθετη άποψη υποστηρίζει πως πρόκειται απλά για κινέζικο αντίγραφο κάποιου ευρωπαϊκού χάρτη των αρχών του 17ου αιώνα. Έχει διάφορα επιχειρήματα υπέρ της, δεν μπορεί όμως να εξηγήσει το γιατί στο κέντρο του χάρτη βρίσκεται η κίνα… Το πώς προσδιορίζεται χαρτογραφικά το κέντρο του κόσμου είναι πολιτική επιλογή υψηλής συμβολικής σημασίας… Σε κάθε περίπτωση οι χάρτες δεν ομολογούν την καταγωγή τους, συνεπώς η αβεβαιότητα για τον κινέζικο συνεχίζει.
Οι χάρτες (και οι χαρτογραφήσεις) λένε όμως άλλα ενδιαφέροντα πράγματα. Και ο Zheng He όχι μόνο υπήρξε πραγματικό πρόσωπο, αλλά αφορά ένα σημαντικό μέρος της άλλης (δηλαδή της “μη δυτικής”) ιστορίας του κόσμου. Εκείνης που αγνοεί επιδεικτικά ο μέσος δυτικός υπήκοος· την ξέρουν όμως οι ασιάτες.
Τα παρακάτω σε πλάγια είναι ελεύθερη απόδοση αποσπασμάτων από πρόσφατο άρθρο του γνωστού βραζιλιάνου δημοσιογράφου Pepe Escobar.