Τρίτη 10 Μάρτη. Το ιταλικό κράτος (μέσω της κυβέρνησής του) προχώρησε σ’ αυτό που ακόμα και πριν λίγες εβδομάδες ήταν αδιανόητο – ειδικά για πρωτοκοσμικό κράτος. Έβαλε σε καραντίνα ολόκληρη την επικράτεια – για τον φόβο αυτού του τσαχπινογαργαλιάρη covid-19! (Αν αυτός ο ιός έχει μανούλα σίγουρα τον καμαρώνει!). Την κατάσταση έκτακτης ανάγκης ο πρωθ. Κόντε την ονόμασε «εγώ μένω σπίτι» (για τους άστεγους: «εγώ μένω γέφυρα»!)
Δεν πρόκειται ακριβώς για εφαρμογή του δικαίωματος στην τεμπελιά! Ούτε, απ’ την άλλη, για επιβολή του νηστεία και προσευχή – για να ξορκίσουμε το κακό! Ενδεχομένως η απαγόρευση να έχει και εικονικές πλευρές. Για παράδειγμα όσοι δουλεύουν (αντί να χουζουρεύουν…) θα μπορούν μεν να χρησιμοποιούν τα μέσα μαζικής μεταφοράς – αλλά μπορεί να πέφτουν σε αστυνομικά μπλόκα και να απολογούνται για το που πάνε και γιατί. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να αποδεικνύουν τον «σωστό» σκοπό των μετακινήσεών τους, δηλαδή να έχουν κάποια απόδειξη, κάποια βεβαίωση για τον προορισμό τους. (Αν θυμίζει δικτατορία και «απαγόρευση της κυκλοφορίας μετά την δύση του ηλίου» είναι ο.κ.). Απ’ την άλλη απαγορεύονται οι συγκεντρώσεις και τα δημόσια γεγονότα (επίσης κάθε είδους).
Δεν μπορούμε να φανταστούμε πως θα διευθετηθεί η λειτουργία του καπιταλισμού στην ιταλία υπό τέτοιες συνθήκες… Μπορούμε όμως να φανταστούμε ότι πρόκειται για σπασμωδική (κρατική) απόφαση, γεμάτη «τρύπες» και «if… then» που θα πρέπει να την διαχειρίζονται όργανα της τάξης που πρώτη φορά στην σύγχρονη ιστορία των θεσμών αστυνόμευσης αναλαμβάνουν τέτοιου είδους καθήκοντα. Φανταζόμαστε επίσης ότι οι ιταλοί και οι ιταλίδες (για λόγους ανάγκης ενδεχομένως) θα σκαρφιστούν 100 τρόπους να κρατήσουν την ζωή τους όσο πιο κοντά γίνεται στα συνηθισμένα.
Προς τι αυτός ο κυβερνητικός πανικός; Οι αριθμοί δείχνουν την αφορμή, αλλά δεν λένε όλη την αλήθεια. Σε σύγκριση με τη νότια κορέα και το (υποτιμημένο…) ιράν η ιταλία εμφανίζεται να έχει κάποιο σοβαρό πρόβλημα. Με τα χθεσινά στοιχεία:
Νότια κορέα: 7382 βεβαιωμένα κρούσματα – 51 νεκροί.
Ιράν: 6566 βεβαιωμένα κρούσματα – 194 νεκροί.
Ιταλία: 9172 βεβαιωμένα κρούσματα – 463 νεκροί.
Αυτό σημαίνει σαν «ποσοστά θνησιμότητας» (επί των βεβαιωμένων κρουσμάτων): νότια κορέα 0,69%, ιράν 2,95%, ιταλία 5%. Με δεδομένο ότι στην κίνα, όπου ο πρώτος κόσμος απήλαυσε το θέαμα του covid-19 (με τον αντισινισμό του καναπεδάτο), η θνησιμότητα είναι 3,8% (χτες 80859 βεβαιωμένα κρούσματα – 3122 νεκροί) το ιταλικό κράτος δικαιούται να έχει θορυβηθεί για το ότι δείχνει ως τώρα να κατακτάει το χρυσό μετάλλιο στην ολυμπιάδα υγιεινιστικής φοβίας 2020.
Τί φταίει; Η ιταλική κοινωνία έχει (σε διάφορες περιόδους εποχικής γρίπης) μεγαλύτερη θνησιμότητα απ’ τον μέσο ευρωπαϊκό όρο. Αυτό αποδίδεται στον μεγαλύτερο αναλογικά (σαν ποσοστό) αριθμό ηλικιωμένων με επιβαρυμένη υγεία (παίζει μήπως ρόλο το βιομηχανικό εργατικό παρελθόν αυτών των συνταξιούχων;)· η κατεξοχήν ευαίσθητη «ηλικιακή ομάδα» στις επιπλοκές της γρίπης (και τώρα του covid-19), δηλαδή στις πνευμονίες. Αυτή η υψηλή ιταλική θνησιμότητα από διάφορους τύπους γρίπης δεν έχει διαφύγει της προσοχής διαφόρων ερευνητών – επειδή αφορά την γενική στατιστική της δημόσιας υγείας, το ζήτημα των (αντιγριπικών) εμβολιασμών, κλπ. Το γεγονός που μας ενδιαφέρει εδώ είναι ωστόσο αυτό: παρότι το ποσοστό θνησιμότητας και τα απόλυτα νούμερα θανάτων από γρίπη (κυρίως στους άνω των 65) είναι μεγάλα στην ιταλία (αισθητά μεγαλύτερο απ’ το τωρινό του covid-19 και απ’ τα μεγαλύτερα στην ευρώπη) ποτέ κανείς δεν διανοήθηκε να βάλει σε καραντίνα ολόκληρη την επικράτεια – ή έστω τμήματά της!
Όπως έγινε εξ’ αρχής στην κινεζική επικράτεια, έτσι και σ’ όλη την συνέχεια (ως τώρα) υπάρχει μια έντονη δυσαναλογία ανάμεσα στα «μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας» που λαμβάνονται απ’ τα κράτη και τα πραγματικά ποσοτικά δεδομένα του covid-19· που δείχνονται ακόμα πιο δυσανάλογα όταν γίνεται σύγκριση με την διαχείριση άλλων επιδημιών, κυρίως της γνωστής και αντι-ηρωϊκής γρίπης κάθε χειμώνα. Υπάρχει ένα διπλό επιστημονικό / ιατρικό επιχείρημα υπέρ αυτής της δυσαναλογίας που δεν μπορούμε ούτε θέλουμε να αμφισβητήσουμε – αλλά μεταφέρει την συζήτηση πέρα, και ενδεχομένως μακριά απ’ τον ίδιο τον covid-19 και τα καμώματά του:
ο ιός είναι καινούργιος, ανήκει στην ίδια μεγάλη οικογένεια (κωρονοϊοί)·
που έβγαλε ένα μεγάλο «αστέρι» το 2003 πάλι απ’ την κίνα (επαρχία Guangdong), που ονομάστηκε SARS·
το οποίο είχε πολύ μικρή μεταδοτικότητα (μόλις 8.098 κρούσματα), ισχυρή θνησιμότητα (συνολικά 774 νεκροί – κοντά στο 10%)·
παρά την διασπορά σε 26 κράτη ανά τον πλανήτη (κυρίως στο βόρειο ημισφαίριο)·
ενώ απ’ την ίδια οικογένεια προερχόταν ένα ακόμα μεγαλύτερο «αστέρι», ο MERS, το 2012, αυτή τη φορά απ’ την σαουδική αραβία·
με ακόμα μεγαλύτερη φονικότητα (2494 επιβεβαιωμένες περιπτώσεις και 858 θάνατοι)·
και διασπορά σε 27 κράτη (ευρώπη, αφρική, ασία και βόρεια αμερική).
Οι βιοτεχνολόγοι διεθνώς λένε λοιπόν ότι ο covid-19 είναι καινούργιος και άγνωστος· και δεν ξέρουν δύο βασικά πράγματα γι’ αυτόν: α) πως να τον αντιμετωπίσουν (εμβόλιο), και β) αν και πως μπορεί να αυτο-μεταλλαχτεί, μεγαλώνοντας την φονικότητά του.
Πράγματι, και τα δύο επιχειρήματα ενός πανικού που προέρχεται «απ’ τα πάνω» (και, φυσικά, βρίσκει απεριόριστο γόνιμο έδαφος «απ’ τα κάτω») είναι εύλογα. Μόνο που αυτό μετατοπίζει το κέντρο βάρους των κρατικών αντιδράσεων. Απ’ τον covid-19 τον ίδιο στην τεχνοεπιστημονική άγνοια γι’ αυτόν. Εδώ και δύο μήνες η «πραγματική» πραγματικότητα (αν μας επιτρέπεται ο πλεονασμός…) ΔΕΝ είναι «φυλαχτείτε, ο covid-19 είναι φονιάς» (δεν είναι περισσότερο απ’ τις παραλλαγές διάφορων ιών γρίπης, που δεν κινούν κανένα ενδιαφέρον δημόσιας τάξης). Αλλά, στην τιμιότερη των περιπτώσεων, «φυλαχτείτε, επειδή δεν ξέρουμε αν ο covid-19 μπορεί να γίνει φονιάς».
Η διαφορά είναι τεράστια. Η πρώτη περίπτωση αφορά έναν μικροσκοπικό οργανισμό και τα χαρακτηριστικά του. Η δεύτερη περίπτωση αφορά την «τεχνοεπιστημονική κοινότητα» και το πως αυτή εδράζεται και δρα μέσα στις σύγχρονες καπιταλιστικές κοινωνίες.