Πέμπτη 20 Φλεβάρη. Πιθανόν να μην σας ενδιαφέρει (και γιατί άραγε θα έπρεπε;). Ωστόσο ο πυρήνας των εξελίξεων στον θύλακα του Idlib, ειδικά σε ότι αφορά την συμπεριφορά του τουρκικού στρατού, βρίσκεται σε κάτι που είναι μάλλον ασυνήθιστο στην σύγχρονη πολεμική ιστορία. Στο πως (με ποια μέθοδο και με τι προοπτικές επιτυχίας) μπορούν τα συντεταγμένα “μοντέρνα” κράτη (το τουρκικό ή το ρωσικό για παράδειγμα…) να διαχειριστούν ομάδες ενόπλων που είναι οργανωμένες πια λίγο πολύ σαν συμμορίες (ή σαν clan…) διαμορφώνοντας μια ιδιαίτερα ρευστή κατάσταση επί του εδάφους.
Μαθαίνει η ασταμάτητη μηχανή, για παράδειγμα, το εξής: το τουρκικό καθεστώς στέλνει πράγματι στρατό για να καταλάβει τις περιοχές που ελέγχουν οι αντικαθεστωτικοί, κι αυτό είναι επίσημη δήλωση του υπ.αμ. Akar πριν μια βδομάδα (13 Φλεβάρη). Με την ίδια δήλωση (που προήλθε, όσο κι αν δεν το μάθαμε, από μια πρώτη συμφωνία Άγκυρας – Μόσχας για εκεχειρία), ο Akar προειδοποιούσε τους “radicals” που δεν θα υπάκουγαν στην συμφωνία – ότι ο τουρκικός στρατός θα στραφεί εναντίον τους…
Ταυτόχρονα όμως, για να συγκρατήσει απ’ την μια μεριά την επιρροή της στους «δικούς» της (syrian national army) και απ’ την άλλη να «πείσει» διάφορους ουαχαβίτες πολέμαρχους, η Άγκυρα, μέσω του στρατού τους, άρχισε να παριστάνει ότι πολεμάει κατά του συριακού στρατού στα σημεία εκείνα του μετώπου που οι «δικοί» της είχαν το πάνω χέρι· και να ασχολείται με την δημιουργία φυλακίων εκεί που όχι-δικοί της ένοπλοι είχαν την πλειοψηφία. Είναι μια λειτουργία capo που πρέπει να γίνει capo di capi…
Φαίνεται ότι υπάρχουν δεκάδες τέτοιοι πολέμαρχοι στο idlib, μια ένοπλη μικροκλίμακα που αρθρώνεται με βάση σχέσεις συγγένειας, καταγωγής ή προσήλωσης σε κάποιον οπλαρχηγό. Στον ελεγχόμενο απ’ την Άγκυρα syrian national army συνωθούνται πάνω από 40 τέτοιες ομάδες, με 100, 200, 500 ή και λίγο παραπάνω τουφέκια. Στη μεριά της ελεγχόμενης απ’ το Ριάντ HTS είναι πολλές περισσότερες (είχαν τον έλεγχο του 90% του θύλακα πριν την συριακή επίθεση)· και υπάρχουν κι άλλοι, ενδιάμεσοι «στρατηγοί», με διάφορα ονόματα οργανώσεων – που γενικά τείνουν να συμμαχούν με όποιον θεωρούν ισχυρότερο. Σε γενικές γραμμές: η «οικονομία» του idlib είναι αυτή των ένοπλων με μικρά, μεσαία και μεγάλα μαγαζιά που έχουν μάθει να επιβιώνουν όχι στη βάση «στρατηγικών σχεδιασμών» αλλά λίγο πολύ στο μεροκάματο.
Ζουν σαν μισθοφόροι (δεν υπάρχει άλλος βιοπορισμός…) και διαπραγματεύονται την «τύχη» τους από μήνα σε μήνα, από βδομάδα σε βδομάδα, ακόμα και από μέρα σε μέρα. Αυτό, τελικά, φτιάχνει ένα μεταμοντέρνο «μέτωπο» (απέναντι στον συριακό στρατό ‘n’ friends, που είναι «μοντέρνος» με την έννοια της οργάνωσης, του σχεδιασμού, της δράσης, της επιμελητείας…) σαν δαντέλα: αλλού υποχωρούμε· αλλού κάνουμε αντεπίθεση· εκεί που υποχωρήσαμε χτες σήμερα αλλάζουμε στάση· κλπ κλπ.
Σ’ αυτήν την κινούμενη άμμο, που έχει πράγματι μικρή σημασία όταν αντιλαμβάνεται κανείς στο συριακό (και το μεσανατολικό) πεδίο μάχης του 4ου παγκόσμιου στο σύνολό του, αποκτάει όμως σαφώς μεγαλύτερη όταν πρέπει να επιβληθεί μια κάποια «ειρήνη», αυτό που συμβαίνει είναι: απ’ την μια μεριά η «γενική», «μοντέρνα» (και γι’ αυτό αποδοτική) συρο-ιρανο-ρωσική επίθεση· και απ’ την άλλη μεριά οι τουρκικές βερμπαλιστικές δηλώσεις (που ηχούν σαν αναπαράσταση του επίσης «γενικού» και «μοντέρνου» warfare… ) συνοδευόμενες απ’ το «φόρτωμα» τουρκικού στρατού πάνω όχι μόνο στους radicals (: ουαχαβίτες) αλλά, κυρίως, πάνω στην «άμμο» της κονιορτοποίησης του (εκφρασμένου με όπλα) «κοινωνικού».
Μην βιαστεί να υποστηρίξει κάποιος ότι αυτή η «κονιορτοποίηση», τα μικρο-μεσαία clan στο Idlib (και αλλού), είναι απόδειξη πρωτογονισμού… Μπορεί κάλλιστα να είναι το αντίθετο: ο τρόπος που ο νεοφιλελευθερισμός «παντρεύτηκε» με παραδοσιακές συντηρητικές μορφές και περιεχόμενα σε διάφορα μήκη και πλάτη του κόσμου…