Παρασκευή 10 Γενάρη. Από την Istanbul, αφού άνοιξαν την παροχή του turk stream, Putin και Erdogan ζήτησαν εκεχειρία στη λιβύη την ερχόμενη Κυριακή. Η ασταμάτητη μηχανή δεν θα πανηγυρίσει για την επιβεβαίωσή της – το θέμα είναι κάπως πιο σύνθετο.
Όπως είναι γνωστό (;) το βασικό πρόβλημα σε τέτοιου είδους εκεχειρίες είναι ότι κανένας δεν θέλει να την κηρύξει πρώτος. Ειδικά αν θεωρεί ότι έχει το πάνω χέρι. Στη λυβική περίπτωση αυτός είναι ο “τζενεράλ” Haftar. Συνεπώς, απ’ το κοινό αίτημα / διακήρυξη Μόσχας και Άγκυρας (give peace a chance!) έλειπε (τουλάχιστον φανερά) ο μηχανισμός επιβολής της εκεχειρίας στο λιβυκό πεδίο μάχης! Φυσικά αυτός θα μπορούσε να είναι κρυφός: ο Putin επηρεάζει τον Haftar, ο Erdogan τον Sarraj – αν και το θέμα είναι ο Haftar, αφού αυτός επιτίθεται.
Η αξία της κοινής δήλωσης Putin – Erdogan (το «μαγνητικό πεδίο» ή η «πένσα» κατά την ασταμάτητη μηχανή…) βρίσκεται στο γεγονός ότι την ίδια ημέρα, στις 8 Γενάρη, η Ρώμη είχε καλέσει Haftar και Sarraj – για να τους πείσει για το ίδιο πράγμα: για εκεχειρία. Ο Haftar πήγε, ο Sarraj θύμωσε που o ιταλός πρωθ. Conte τον κάλεσε μαζί με τον Haftar… Και αντί για την Ρώμη πήγε στις Βρυξέλες. Είχε μια «πολύ παραγωγική συζήτηση» με τα στελέχη της ε.ε. εκεί (όπως είπε)· ξεθύμωσε· και θα πάει στη Ρώμη αύριο.
Γίνεται, λοιπόν, κάτι σαν αγώνας δρόμου μεταξύ διάφορων «φίλων της ειρήνης στη λιβύη» (ένας αγώνας δρόμου που τον προκάλεσε ο Erdogan βέβαια…) για το τίνος οι παραινέσεις θα πιάσουν πρώτες τόπο, ώστε να πάρει το επόμενο νόμπελ ειρήνης. Προς το παρόν Putin – Erdogan, Ρώμη, και Βερολίνο (με Παρίσι ή χωρίς; δεν ξέρουμε…) κινούνται χωριστά και ανταγωνιστικά μεταξύ τους. Πιθανόν, υπ’ αυτές τις συνθήκες, το δίδυμο του μπλοκ της Αστάνα βιάστηκε να «βγει μπροστά»: ο Haftar, προς το παρόν, είναι ανυπάκουος.
Δεν βιάστηκε όμως εντελώς. Ο ρωσικός ιμπεριαλισμός, ως τώρα, με έμμεσο αλλά σαφή τρόπο, έκανε κάτι εκτός «διεθνούς νομιμότητας» (στήριζε τον Haftar)· από τώρα και στο εξής μπορεί να πει ότι καθάρισε τα χέρια του. Ο τουρκικός ιμπεριαλισμός απ’ την μεριά του, κινείται μεν by the book εφόσον στηρίζει μια διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση στην Tripoli, αλλά οι θιγόμενοι (εντός ή εκτός εισαγωγικών) απ’ την ενεργή εμπλοκή του τον κατηγορούν (άδικα…) ότι «επιβαρύνει την κατάσταση» στη λιβύη· να λοιπόν που και η Άγκυρα δείχνει αγαθές προθέσεις.
Ακόμα κι αν το δίδυμο Putin – Erdogan δεν πετύχει την εκεχειρία μεθαύριο, θα έχει αποτύχει προς το παρόν στο ίδιο που έχουν αποτύχει και όλοι οι υπόλοιποι ανταγωνιστές – τους – στη – λιβυκή – ειρήνη… Που σημαίνει ότι δεν θα έχει χάσει έδαφος απέναντί τους. Δεν θα έχουν πετύχει αυτοί εκεί που αυτό απέτυχε…
Καθιερώνονται όμως ο Putin και ο Erdogan στον λιβυκό χορό. Και επειδή έχουν τρόπους που οι άλλοι δεν έχουν (ειδικά η Μόσχα σε σχέση με τον Haftar) διαθέτουν καλύτερες προοπτικές να πετύχουν στο κοντινό μέλλον ένα κάποιο φρένο· και να καθιερωθούν στη σκηνή της κεντρικής Μεσογείου / βόρειας αφρικής σαν ντουέτο. Ο Erdogan έχει την δική του προίκα: τις πολύ καλές σχέσεις τόσο με την Τύνιδα όσο και με το Αλγέρι, το οποίο θα επισκεφτεί πολύ σύντομα.
Άλλη μια περίπτωση για ελληνικά δάκρυα και αναφιλητά που μένουν κρυφά. Πρώτον, επειδή από υπερβάλλοντα ιμπεριαλιστικό ζήλο, πολύ δυσανάλογο με τις πραγματικές της δυνατότητες, η Αθήνα έχει κηρύξει την κυβέρνηση στην Tripoli σαν ανύπαρκτη· και άρα ανύπαρκτες και τις συμφωνίες που έχει υπογράψει με την Άγκυρα… Παρά τις φιλικές δηλώσεις / κτυπήματα στην πλάτη, αυτό το παραμυθάκι δεν το υποστηρίζει πρακτικά κανείς στας ευρώπας. Ίσως ο Sisi. Ίσως ο Netanyahu. Ούτε καν το ψόφιο κουνάβι…
Δεύτερον, η Αθήνα τα έχει σπάσει και με την Άγκυρα και με την Μόσχα. Όσο για την Ρώμη; Μα αυτή υποστηρίζει τον Sarraj – σιγά μην σεγοντάρει τα ελληνικά πείσματα!!! Απ’ όλο το σετ των πρωτοκοσμικών «ειρηνοποιών της λιβύης» η Αθήνα θα μπορούσε να ελπίζει μόνο στο Παρίσι. Αλλά, φυσικά, ο βασιλιάς γαλλίας και πάσης ευρώπης Macron δεν είναι ηλίθιος: έχοντας πλέον στο λογαριασμό όχι την εύκολη Ρώμη αλλά το δύσκολο δίδυμο Putin – Erdogan, θα διαπραγματευτεί μαζί τους.
Ηθικό δίδαγμα; Με την τουρκική στρατιωτική υποστήριξη ο Sarraj θα παραμείνει στην Tripoli (έτσι όπως έχουν εξελιχθεί τα πράγματα ούτε καν η Μόσχα δεν θα ήθελε να έχει έναν Haftar «οριστικό νικητή» στο λιβυκό πεδίο μάχης, άρα δικτάτορα στην Tripoli). Και θα συνεχίσουν να ισχύουν τα συμβόλαια που έχει υπογράψει με τις ρωσικές πετρελαϊκές εταιρείες… (Άρα, αφού η υπογραφή του Sarraj θα συνεχίσει να είναι έγκυρη εκεί, τότε… θα είναι και σε άλλα χαρτιά έγκυρη… Ε;)
(φωτογραφία: Δεξιά ο Sarraj. Αριστερά ο πρόεδρος του ευρωκοινοβουλίου David-Maria Sassoli. Προχτές)