Πέμπτη 16 Γενάρη. Οι αιτίες των διαμαρτυριών (στο ιράν) ήταν – στην πλειονότητά τους – σωστές. Η αφορμή ήταν λάθος: η κατάρριψη ενός πολιτικού αεροπλάνου και η δολοφονία των 175 επιβατών του είναι φρικτή· αλλά δεν είναι εκείνο το γεγονός που θα μπορούσε να γίνει καταλύτης της εναντίωσης σ’ ένα αυταρχικό καθεστώς. Μάλλον το αντίθετο… Το σύνθημα «ο εχθρός είναι εδώ» είναι πέρα για πέρα σωστό. Αλλά το υπονοούμενο ότι «ο φίλος είναι εκεί» (στην αμερική) είναι όχι απλά λάθος. Είναι δουλοπρεπές. Στο Χονγκ Κονγκ σήκωσαν και ξανασήκωσαν αμερικανικές και αγγλικές σημαίες, ψάχνοντας για «ελευθερωτές». Θα το έκαναν και στην Τεχεράνη;
Σε διάφορα μήκη και πλάτη του κόσμου – και το ιράν δεν είναι εξαίρεση – συμβαίνει ξανά και ξανά το ίδιο. Πίσω απ’ τις εξεγέρσεις, που συνήθως έχουν δίκιο κατ’ αρχήν, βρυκολακιάζει η εξαφάνιση του ενδιαφέροντος για έγκαιρη οργάνωση, έγκαιρη διασαφήνιση των στόχων και των μεθόδων, τρόπους προστασίας του αγώνα από εγκάθετους, τρόπους διαρκούς συλλογικού επανελέγχου της πορείας του όποιου αγώνα. Εκτός απ’ την περίπτωση της χιλής (και της βολιβίας, ενάντια στο πραξικόπημα) μοιάζει ως εάν τα υποκείμενα που εμπλέκονται σε τέτοιες εκρήξεις να εκτοξεύονται σαν «ελατήρια», που έχουν μεν συσσωρεύσει ένταση, δεν έχουν όμως καμμία εμπειρία οργάνωσης, μακρόχρονης αντιπαράθεσης ή και σύγκρουσης, τακτικών… Όχι μόνο φαίνεται ότι δεν έχουν καμμία εμπειρία σοβαρής οργάνωσης· φαίνεται, επίσης, να την θεωρούν ασήμαντη μπροστά στο δίκιο του πετάγματος του «ελατηρίου», και κυρίως, μπροστά στην αυταρέσκεια του «πλήθους». Αν έχουν κάτι κοινό όλες αυτές οι εξεγέρσεις είναι ότι είναι επικίνδυνα μεταμοντέρνες…
Κάθως τέτοιες δράσεις / αντιδράσεις εξελίσσονται στο χρόνο, είναι πιθανό να διαμορφώνονται κάποιες πρωτόλειες οργανωτικές πυκνώσεις. Είναι διαχειριστικές: προορίζονται να διαχειριστούν το μεροδούλι – μεροφάι μιας διαμαρτυρίας που τραβάει καιρό. Αλλά δεν μπορούν, γιατί δεν έχουν την εμπειρία και κάποτε ούτε την θέληση, να αντιμετωπίσουν ίσως τον μεγαλύτερο εχθρό του όποιου αρχικού δίκιου: τους εγκάθετους. Που έχουν βασική εκπαίδευση ή οδηγίες ώστε να εκτρέπουν καλοπροαίρετους αλλά αφελείς εξεγερμένους.
Οι πολιτικές οργανώσεις φαίνονται συχνά ξεπερασμένες (αν όχι και εχθρικές)· εν μέρει δίκαια, επειδή οι περισσότερες τέτοιες είναι γερασμένα υπόλοιπα και ρετάλια του 20ου αιώνα. Η πολιτική οργάνωση σαν προϋπόθεση οποιουδήποτε εξεγερσιακού, ριζοσπαστικού δίκαιου είναι, όμως, διαφορετική υπόθεση. Η «διαχείριση πλήθους» εκ μέρους των κάθε είδους αφεντικών και των κάθε είδους λακέδων τους έχει κάνει πολλά βήματα τα τελευταία 30 χρόνια· πολύ περισσότερα απ’ όσα μπορεί να φανταστεί ο μέσος υπήκοος. Τις τεχνικές “διαχείρισης πλήθους” δεν μπορεί να τις αντιμετωπίσει ούτε ο αυθορμητισμός ούτε το πάθος – για – τη – λευτεριά!
«Ο εχθρός είναι εδώ»: στην Τεχεράνη, στην Αθήνα, στο Τελ Αβίβ, στη Λευκωσία, στην Άγκυρα – παντού. Δεν φτάνει, όμως, μόνο το σύνθημα: πρέπει όχι μόνο να ξέρεις τους εχθρούς σου, αλλά να τους ξέρεις όλους και συγκεκριμένα. Να μπορείς να τους αναγνωρίσεις έναν έναν πριν σε τορπιλίσουν. Η άμεση καταστολή μπορεί να είναι βάρβαρη, αλλά τουλάχιστον είναι ορατή. Η υπονόμευση από μέσα είναι αόρατη…
Πρέπει οπωσδήποτε να κρατάς τις μέγιστες αποστάσεις από εκείνους που θα τρέξουν να σε κολακέψουν – και τους λακέδες τους.