Η επιτάχυνση της καπιταλιστικής βαρύτητας

Πέμπτη 9 Μάη. Η απόφαση του ψόφιου κουναβιού και του γκουβέρνου του να επιβάλλει νέες τιμωρίες στον ανταγωνιστή του απ’ το Πεκίνο από αύριο («Νευράκια στην Ουάσιγκτον», Δευτέρα 6 Μάη) έχει κάνει την αρχή της διαδρομής της σαν απειλή. Είναι τώρα στέρεο το έδαφος να επιβεβαιώσουμε παλιότερες εκτιμήσεις μας και να εκθέσουμε τις νεότερες.

Οι φήμες πως όπου νάναι θα πέσουν οι υπογραφές σε μια εμπορική συμφωνία Ουάσιγκτον – Πεκίνου αποδείχθηκαν αέρας κοπανιστός ως τώρα. Το ψοφιοκουναβιστάν κατηγορεί το Πεκίνο ότι υπαναχώρησε σε όλα τα σημεία όπου είχαν υπάρξει κατ’ αρχήν συμφωνίες στη διάρκεια των πολύμηνων «διπαραγματεύσεων» (όχι καταχρηστικά τα εισαγωγικά) – συνεπώς (λέει η αμερικανική δημαγωγία) το ψόφιο κουνάβι ήταν στην άμυνα όταν ανακοίνωσε ένα καινούργιο μπαράζ κυρώσεων…. Οι παλιοκινέζοι!

Κατά την άποψη της ασταμάτητης μηχανής ο λεγόμενος «εμπορικός πόλεμος» ηπα – κίνας είναι ένας σημαντικός κρίκος, σημαντικός μεν αλλά μόνον ένας κρίκος στην αλυσίδα της οξυνόμενης ενδο-ιμπεριαλιστικής αναμέτρησης που ονομάζουμε εδώ και χρόνια 4ο παγκόσμιο πόλεμο σε εξέλιξη. Μπορεί, όποιος θέλει, να νομίζει ότι η Ουάσιγκτον και το Πεκίνο διαπραγματεύονται απλά την ισορροπία ανάμεσα στο εμπόριο σόγιας και το εμπόριο πλυντηρίων μεταξύ τους… Όχι! Κάθε ένα απ’ αυτά τα κράτη / κεφάλαια έχει πίσω του το σύνολο του ρεπερτορίου της σύγκρουσης για κυριαρχία, της ιστορίας τους, των δυνατοτήτων και των αδυναμιών τους!

Συνεπώς, όταν ο αμερικανικός στρατός στέλνει τα πολεμικά του να πλεύσουν μέσα στα χωρικά ύδατα που το Πεκίνο θεωρεί δικά του (τα χωρικά ύδατα διάφορων νησίδων και ατολών στη νότια θάλασσα της κίνας)· ή όταν ετοιμάζεται να υπογράψει βαριά συμβόλαια για τον στρατιωτικό εξοπλισμό της ταϊβάν (αυτά τα δύο βρίσκονται σε εξέλιξη…), θα ήταν απίθανο να μην «υπαναχωρήσει» το Πεκίνο στις «εμπορικές διαπραγματεύσεις»…

Αλλά αυτή η «υπαναχώρηση» είναι μέρος μόνο της πραγματικότητας ακόμα και στο οικονομικό πεδίο. Θα μπορούσε να αναιρεθεί προσωρινά ή όχι· αλλά η τάση γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρη.

Η αναμέτρηση έχει ξεκινήσει προ πολλού

Πέμπτη 9 Μάη. Όταν το 2001 ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός ξεκίνησε την «προληπτική εκστρατεία κατά της τρομοκρατίας», ο τότε πρόεδρος Μπους ο νεώτερος μίλησε για μακρύ πόλεμο. Η «τρομοκρατία» (κατασκευασμένη έτσι κι αλλιώς απ’ τις αμερικανικές υπηρεσίες και τους συμμάχους τους) ήταν το άλλοθι, το μέσο· όχι ο στόχος. Το γεγονός ότι ήδη απ’ τις αρχές του 21ου αιώνα οι ειδικοί του αμερικανικού ιμπέριουμ μπορούσαν να φανταστούν και να μεθοδεύσουν τον «αμερικανικό 21ο αιώνα» μόνο μέσω μιας διαρκούς προσχηματικής πολεμικής (δήθεν “αστυνομικής”) εκστρατείας σ’ όλο τον πλανήτη δείχνει ότι δεν εμπιστεύονταν την «οικονομική υπεροχή» τους· παρότι τότε δεν φαινόταν κανένας που να την αμφισβητεί – όχι, σίγουρα, στον ορίζοντα των κοινών θνητών. Σχεδόν 2 δεκαετίες μετά, το να κάνει η Ουάσιγκτον και να ελπίζει ότι μπορεί να κερδίσει έναν «εμπορικό πόλεμο» (κατά του Πεκίνου) είναι μια ψευδαίσθηση. Είναι σα να υποστηρίζουν οι τωρινοί αμερικάνοι συντηρητικοί ότι το 2001 έκαναν λάθος, και ότι η “οικονομική υπεροχή” ήταν πάντα και παραμένει βασικό όπλο του αμερικανικού κράτους / κεφάλαιου… Γελοία παλινδρόμηση, που οφείλεται μόνο (κατά την γνώμη μας) στο ότι αφού ουσιαστικά έχει χάσει τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» ο στρατιωτικός βραχίονας του αμερικανικού ιμπέριουμ δεν είναι καθόλου σίγουρος ότι θα κερδίσει τον κύριως πόλεμο, τον κανονικό πόλεμο κατά των «αμφισβητιών» (της Μόσχας και του Πεκίνου) και των συμμάχων τους.

Όμως ο ίδιος βραχίονας δείχνει να είναι ανομολόγητα σίγουρος πως όσο καθυστερεί αυτόν τον κυρίως πόλεμο, τόσο πιθανότερο είναι να επιδεινώσει την θέση του.

Η ιστορία του 20ου αιώνα δείχνει διάφορα χρήσιμα για όσα συμβαίνουν τώρα. Η «τρομοκρατία» και ο πόλεμος εναντίον της όπως κατασκευάστηκε απ’ τις υπηρεσίες της Ουάσιγκτον και των συμμάχων της ήδη απ’ τις αρχές του 21ου αιώνα (Ριάντ και Τελ Αβίβ), η κατασκευή δηλαδή ενός «ανορθόδοξου πολέμου εναντίον ενός μη κρατικού παράγοντα» (πρώτη επιλογή: “αλ Κάιντα”…) προέρχεται απ’ την εμπειρία του 3ου παγκόσμιου και τον ρόλο των αντάρτικων εθνικοαπελευθερωτικών σοσιαλ/κομμουνιστικών εφόδων στον ουρανό σε πολλά μέρη του κόσμου. Κατά ένα τρόπο πρωτότυπο αλλά όχι ανεξήγητο η Ουάσιγκτον επιχείρησε να διατηρήσει την παγκόσμια ηγεμονία της μετά το 2001 «κάνοντας παιχνίδι» μέσω της «αναβίωσης» εκείνου που φαινόταν «οικείο» στα επιτελεία της, σαν ιστορικά πιο πρόσφατο, την σχεδιασμένη (και προφανώς χαλκευμένη) αναβίωση δηλαδή ενός μέρους της ιστορίας του 3ου παγκόσμιου πολέμου, με τα απελευθερωτικά αντάρτικα και τα καθεστωτικά αντι-αντάρτικα (τύπου «κόντρας»). Ήταν αυτό που ονομάστηκε στις μέρες μας proxie wars – αλλά δεν ήταν καθόλου άγνωστο στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα. Εμείς το ονομάσαμε έγκαιρα stay in front, σαν εξέλιξη του νατοϊκού stay behind στη διάρκεια του 3ου παγκόσμιου. (Κάποια στιγμή θα δικαιωθούμε γι’ αυτήν την συσχέτιση και την ακρίβειά της· αλλά θα είναι αργά από πολιτική / ανταγωνιστική άποψη…)

Το κόλπο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» σαν η λεωφόρος διατήρησης της αμερικανικής ηγεμονίας στον πλανήτη ηττήθηκε, και ηττήθηκε οριστικά εδώ δίπλα: στο συριακό πεδίο μάχης. Από τότε και μετά (και παρότι η Ουάσιγκτον εξακολουθεί να τραβάει απ’ τα μαλλιά, όσο μπορεί, το project «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας», βαφτίζοντας «τρομοκράτες» τους επίλεκτους του ιρανικού στρατού…) η ενδοκαπιταλιστική αναμέτρηση έχει περάσει στην επανάληψη των μοτίβων της εκκίνησης του 2ου παγκόσμιου πολέμου. Γυρίζει υποχρεωτικά προς τα πίσω στη γενεαλογία των ενδοκαπιταλιστικών ιμπεριαλιστικών αναμετρήσεων του 20ου αιώνα, χωρίς τα φτιασίδια των τελευταίων δεκαετιών του. Όσο κι αν η Ουάσιγκτον προσπαθεί να περισπάσει / εκτονώσει / κερδίσει την ηγεμονία της μέσω «περιφερειακών» αναμετρήσεων όπου μπορεί να συντηρηθεί βολικά η ανάμνηση «αντιτρομοκρατικών εκστρατειών» (για παράδειγμα στην υποσαχάρια αφρική), είναι πια υποχρεωμένη να αναμετρηθεί κατά μέτωπο με τον κύριο αντίπαλο, τον οποίο άλλωστε το «δόγμα εθνικής ασφάλειας» έχει ονομάσει. Πεκίνο και Μόσχα…

Ο 2ος παγκόσμιος, που δεν είχε «προληπτικό πόλεμο κατά της τρομοκρατίας», ξεκίνησε σαν νομισματικός πόλεμος, μέσω των ανταγωνιστικών υποτιμήσεων των εθνικών νομισμάτων (και οπωσδήποτε εκείνων που ήταν, ή σκόπευαν να γίνουν διεθνούς χρήσης). Προχώρησε σε εμπορικό πόλεμο, μέσω της επιβολής ανταγωνιστικών δασμών στις εισαγωγές. Και κορυφώθηκε υποχρεωτικά σε στρατιωτικό πόλεμο… αφού, σ’ όλες τις προηγούμενες εκδοχές του ήταν ο ίδιος πόλεμος: για την κυριαρχία στις παγκόσμιες αγορές πρώτων υλών, εμπορευμάτων και εργασίας.

Το ίδιο συμβαίνει ήδη. Μπορεί να πληγώνονται οι ηλίθιοι (έχουν υπάρξει άφθονοι) που εδώ και χρόνια μας κούναγαν το δάκτυλο υποστηρίζοντας ότι ο καπιταλισμός δεν είναι πια καπιταλισμός αλλά «κάτι άλλο», αλλά η αλήθεια είναι ωμή: η καπιταλιστική / κρατική μηχανή δεν έχει ιδιαίτερη φαντασία στον βασικό πυρήνα της… Ιδιαίτερη βία έχει.

«Συμφωνίες;»

Πέμπτη 9 Μάη. Στην Ουάσιγκτον καταλαβαίνουν πολύ καλά ότι με αμιγώς οικονομικούς όρους δεν πρόκειται να συγκρατηθεί ο κινεζικός καπιταλισμός· πολύ περισσότερο μαζί με τις συμμαχίες του. Γι’ αυτό ακριβώς στις υποτιθέμενες «διαπραγματεύσεις» με το Πεκίνο οι αμερικάνοι έβαζαν όρους του είδους η Ουάσιγκτον να έχει το δικαίωμα να επιβάλει όποτε κρίνει δασμούς ενώ το Πεκίνο όχι· ή η Ουάσιγκτον να έχει το δικαίωμα αναθέωρησης κάποιων όρων της (υποτιθέμενης) συμφωνίας ενώ το Πεκίνο όχι. Μ’ άλλα λόγια το μόνο που έχει να προτείνει ο αμερικανικός καπιταλισμός στον ανταγωνιστή του είναι «αποικιακοί όροι» – για να διατηρήσει την ηγεμονία του. Μπορεί, ίσως, κράτη / κεφάλαια με χαμηλότερο επίπεδο ανάπτυξης και δυναμισμού να δέχονταν τέτοιο deal. Όχι, όμως, το καπιταλιστικό δυναμικό 1,3 δισεκατομυρίων ανθρώπων, των οποίων το σύστημα καπιταλιστικής εκμετάλλευσης / αξιοποίησης βρίσκεται ήδη στην κορυφή όλων των τεχνολογιών αιχμής· και μόλις άρχισε…

Είναι δεδομένο ότι ο αμερικανικός καπιταλισμός / το αμερικανικό κράτος / η αμερικανική κοινωνία στην πλειοψηφία της προσπαθούν να κρατήσουν εκείνο που απηύλασαν στο μεγαλύτερο μέρος του 20ου αιώνα. Είναι επίσης δεδομένο ότι δεν ξέρουν πια πως θα το πετύχουν, εκτός από έναν ολοκληρωτικό πόλεμο – υπό την προϋπόθεση ότι θα τον κερδίσουν και θα συνεχίζει να υπάρχει ζωή στον πλανήτη. Ο υπολογισμός τους, αυτή την στιγμή, είναι ότι αν οι εμπορικοί / οικονομικοί εκβιασμοί κατά του Πεκίνου αποτύχουν, τότε η οχύρωση της αμερικανικής αγοράς θα έχει βαρύτερες συνέπειες για τον κινεζικό καπιταλισμό απ’ ότι η οχύρωση της κινεζικής αγοράς και οι συνέπειές της για τον αμερικανικό. Πράγμα που σημαίνει (πάντα κατά τους υπολογισμούς της Ουάσιγκτον) ότι το Πεκίνο θα αναγκαστεί να υποταχτεί, κινούμενο ρεαλιστικά…

Ακόμα κι αν αυτοί οι εμπορικοί υπολογισμοί είναι προς στιγμήν σωστοί (πράγμα για το οποίο πολλοί αμφιβάλλουν) αφορούν μόνο έναν ή μόνο λίγους κρίκους της ενδοκαπιταλιστικής αναμέτρησης. Οι αμερικανικοί δασμοί και οι κυρώσεις κατά της κίνας ΔΕΝ πρόκειται να φρενάρουν τους «δρόμους του μεταξιού». Ούτε πρόκειται να υιοθετηθούν απ’ τα ευρωπαϊκά κεφάλαια / κράτη, για διάφορους λόγους. Δεν πρόκειται, επίσης, να λύσουν το όλο και πιο φανερό πρόβλημα του αμερικανικού δημόσιου και ιδιωτικού χρέους. Ούτε θα καθυστερήσουν (το αντίθετο: θα επιταχύνουν) τον περιορισμό της διεθνούς κύκλου κυκλοφορίας του δολαρίου. Το αδιέξοδο είναι σαφές: η Ουάσιγκτον επιβάλει κυρώσεις κάπου, και ύστερα πρέπει να επιβάλει κυρώσεις σε καθέναν που συνεχίζει να νταραβερίζεται μ’ αυτό το “κάπου” (πιο πρόσφατο παράδειγμα οι κυρώσεις κατά της Αβάνα και οι απειλές κυρώσεων στις ευρωπαϊκές εταιρείες που κάνουν δουλειές με την κούβα· κάτι που έχει κάνει ήδη έξαλλη την Μαδρίτη…)

Αυτό που θεωρείται «θερμόμετρο» της καπιταλιστικής υγείας (και συχνά μετατρέπεται σε πυροκροτητή), τα χρηματιστήρια και οι τζογαδόροι τους, δεν μπορούν να παρακολουθήσουν την όξυνση της ενδοκαπιταλιστικής αναμέτρησης με τρόπο ωφέλιμο αποκλειστικά για την Ουάσιγκτον. Δεν μπορεί το χρηματιστήριο της Ν. Υόρκης να γίνει επαρχιακό, “εθνικό”, και να παίζει με μετοχές βουβαλιών και ψόφιων κουναβιών! Στο κάτω κάτω, το 2008, η μεν Lehman Brothers που κατέρρευσε ήταν αμερικανική· η δε ασφαλιστική AIG, επίσης αμερικανική, διασώθηκε απ’ την χρεωκοπία εσπευσμένα απ’ το αμερικανικό κράτος όταν τότε (το 2008) το Πεκίνο σήκωσε το τηλέφωνο και είπε στην Ουάσιγκτον: προσέξτε μην καταρρεύσει, έχουμε επενδύσει στα ομολογά της, αν την αφήσετε να χρεωκοπήσει θα το κάνουμε ροντέο.

Αυτά το 2008… Ούτε καν το 2019…

Σπασμένοι κρίκοι

Πέμπτη 9 Μάη. Η μόνη (θεωρητική κατ’ αρχήν) δυνατότητα της Ουάσιγκτον να σπάσει την εξέλιξη της παγκόσμιας κινεζικής καπιταλιστικής ηγεμονίας αποφεύγοντας, ίσως, την κατά μέτωπο αναμέτρηση, είναι να «κτυπήσει» κάποιον ή κάποιους απ’ τους κρίκους των «δρόμων του μεταξιού». Ένας απ’ αυτούς είναι η Τεχεράνη. Ένας άλλος – αν και φαίνεται μακρινός τόσο απ’ την Μόσχα όσο και απ’ το Πεκίνο – είναι η βενεζουέλα / καραϊβική. ‘Ενας τρίτος είναι η ζώνη του Σαχέλ…

Σ’ αυτό το σημείο όμως εμφανίζεται η αξία της Μόσχας και ένας βασικός λόγος για τον οποίο η συμμαχία Μόσχας – Πεκίνου είναι στρατηγική. Η Μόσχα (σαν ε.σ.σ.δ.) είναι παλιά ιμπεριαλιστική δύναμη του 20ου αιώνα, και ξέρει πολύ καλά την διαχείριση του μετώπου κατά της Ουάσιγκτον σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη· ένα τεράστιο πεδίο δράσης το οποίο το Πεκίνο είτε αγνοεί είτε δεν έχει το έμπειρο στελεχικό δυναμικό που θα χρειαζόταν για να διαχειριστεί. Η Μόσχα (και όχι το Πεκίνο) ξέρει πολύ καλά την ιστορία της μέσης Ανατολής, ή της αφρικής, ή της λατινικής αμερικής. Η Μόσχα (και όχι το Πεκίνο) έχει το κnow how (και το κατάλληλο προσωπικό) απ’ τη μια για να διαβλέπει «επί του εδάφους» τις αμερικανικές κινήσεις και αφετέρου για να στήνει τις κατάλληλες (και αποτελεσματικές) πρακτικές συμμαχίες εδώ ή εκεί. Εν τέλει, πέρα απ’ την έμπειρη “διπλωματία” και κατασκοπεία, η Μόσχα έχει ήδη ένα εξαιρετικά αναβαθμισμένο επίπεδο πολεμικής τεχνολογίας· είτε το διαφημίζει είτε όχι.

Δείτε, λοιπόν, την συγκυρία ως εξής. Απ’ την μια μεριά η Ουάσιγκτον ψάχνει σημεία για να σπάσει / διακόψει την (ουσιαστική) κατάρρευση του όνειρου περί «αμερικανικού 21ου αιώνα»: κορεατική χερσόνησος; ταϊβάν; ινδοκούς; μέση ανατολή; ανατολική Μεσόγειος; καραϊβική / λατινική αμερική; υποσαχάρια αφρική; Μεσογειακή αφρική; Όλα αυτά εμφανίζονται κατ’ αρχήν να έχουν «περιφερειακό χαρακτήρα».

Απ’ την άλλη, σε κάθε ένα απ’ αυτά τα σημεία, εμφανίζεται ένα αντίπαλο μπλοκ κρατών, στο κέντρο του οποίου υπάρχει πάντα η συμμαχία Πεκίνου – Μόσχας (η ορολογία είναι βέβαια πρωτότυπη και δική μας, είναι όμως χρήσιμη): μπλοκ του Βλαδιβοστόκ· μπλοκ του Ινδοκούς· μπλοκ της Αστάνα· μπλοκ του Καράκας. Ο «περιφερειακός χαρακτήρας» και η «τοπικότητα των αναμετρήσεων» μέσω των οποίων η Ουάσιγκτον ελπίζει να κερδίσει αποφεύγοντας έναν all out πόλεμο αναιρείται παντού απ’ την κοινή, οικονομικό/στρατιωτικο/διπλωματική εμφάνιση / δράση του δίδυμου Μόσχας – Πεκίνου και των ad hoc περιφερειακών συμμάχων τους. Της Αβάνα, της Άγκυρας, της Τεχεράνης, της Ισλαμαμπάντ, της Πγιονγκγιάνγκ (και της Σεούλ)… Όπου η Ουάσιγκτον πάει να στήσει έναν περιφερειακό καυγά του χεριού της ανακαλύπτει τον Putin και τον Xi να χαμογελούν σαρδόνια…

Έχουμε σημειώσει ότι η Ουάσιγκτον έχει ένα τακτικό πλεονέκτημα σ’ αυτήν “αρθωτή” φάση του 4ου παγκόσμιου πολέμου: ότι διαθέτει ένα ενιαίο στρατηγείο. Βλέποντας, όμως, το ποιοι παρακμιακοί και φασίστες στελεχώνουν το ενιαίο στρατηγείο μιας “υπερδύναμης” σε παρακμή, οφείλουμε να συμπληρώσουμε ότι το (αρχικό) τακτικό πλεονέκτημα εύκολα καταντάει στρατηγικό μειονέκτημα: τα ίδια άτομα / στελέχη του ενιαίου στρατηγείου που, σαν νοσταλγοί του ένδοξου παρελθόντος, γλυστράνε πατώντας πάνω στα παραμύθια τους και αποτυγχάνουν εδώ κι εκεί, θα αποτύχουν και πιο κάτω και ακόμα πιο κάτω…

Εκεί εξέχει μ’ έναν περίεργο τρόπο το ψόφιο κουνάβι. Γιατί δεν πρόκειται ούτε για πολιτικό ούτε για στρατηγό. Πρόκειται απλά για μια πολιτική βιτρίνα με επαγγελματική κατάρτιση μεσίτη real estate.

Ένας τέτοιος τύπος δεν αντιλαμβάνεται το παγκόσμιο καπιταλιστικό πεδίο στις αλληλουχίες του, αλλά μόνο σαν άθροισμα ευκαιριών: θέλει ένα καλό deal «κάπου», οπουδήποτε, για να σώσει την φήμη του. Θέλει, μέσα στις όποιες αποτυχίες, να κάνει μια «καλή», για να μπορεί να σταθεί στην «αγορά» (των ψήφων και των αξιωμάτων εν προκειμένω). Είναι κενός κι άρα κατάλληλος για βιτρίνα· αλλά ταυτόχρονα κουβαλάει την κουλτούρα της γαιοπροσόδου που θολώνει τις τακτικές σε μια πολυεπίπεδη σύγκρουση.

Θα επανέλθουμε με πρώτη ευκαιρία σ’ αυτό το θέμα, επειδή θα μπορούσε να παίξει έναν ρόλο όχι καταλυτικό, όχι αλλαγής των τάσεων· αλλά οπωσδήποτε ενδιαφέροντα…

Πλήρωσέ με τώρα!

Τετάρτη 8 Μάη. Υπάρχει κάτι σκυθρωπό στον συνδυασμό χλιδάτων διακοπών σε γιωτ (μετά πληρώματος φυσικά!), «πακέτου» παροχών – για – τους – πολλούς, και της ρητής επωδού «γι’ αυτό ψηφίστε μας και ξαναψηφίστε μας» – ω εσείς ευεργεθετηθέντες πολλοί! Ακόμα και οι πλέον ευχαριστημένοι αποδέκτες των «αναπτυξιακών προσφορών» δύσκολα να αρνηθούν την διαπίστωση πως πρακτικά εξαγοράζονται. Φυσικά αυτό δεν συνιστά «ηθικό μειονέκτημα». Είναι κοινότοπο όχι απλά για τα «πολιτικά» αλλά και για τα «κοινωνικά» ήθη του ελλαδιστάν. Διαχρονικά. Λέγεται πατερναλισμός και πολιτικός προσοδισμός. Όπως λέει η λαϊκή σοφία «όλα έχουν την τιμή τους» – απούσης πάντα οποιασδήποτε τιμής…

Προτιμάμε να διαφύγουμε απ’ την κλεισούρα και την αποφορά των τεχνικών της εξουσίας μ’ ένα παλιό τραγουδάκι, σε πιο πρόσφατη (του 2006) εκτέλεση, απ’ τον Boss και ένα τσούρμο τρελο-τζαζίστες μουσικούς, σε φεστιβάλ της Ν. Ορλεάνης.

Το «Pay me my money down» (στην αρχική του εκδοχή “pay me my money now”) ήταν τραγούδι των αφροαμερικάνων εργατών φορτοεκφορτωτών στα λιμάνια της Τζώρτζια και της νότιας Καρολίνα, στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Οι καπετάνιοι τότε, όταν τέλειωνε το φόρτωμα (ή το ξεφόρτωμα) των βαποριών, είχαν την πονηρή συνήθεια να λένε στους χαμάληδες «η πληρωμή αύριο». Μέσα στη νύχτα το καράβι έφευγε, και οι εργάτες έμεναν ρέστοι.

Το τραγούδι, σε ρυθμό καλύψο, ήταν ύμνος θυμωμένης ομαδικής διαμαρτυρίας – και εξαπλώθηκε όχι μόνο στα ντόκια της ευρύτερης περιοχής, αλλά και στα πληρώματα των καραβιών, με ελάχιστες αλλαγές στο στίχο. Οι λευκοί χριστιανοί πάντα σκότωναν – όμως η αφρική και η καραϊβική έπαιρναν την ζωή τους πίσω σκάβοντας τα σπλάχνα της “ηπείρου των ευκαιριών”. Άνετα το φανταζόμαστε να τραγουδιέται με ελάχιστα όργανα από πλήθος θυμωμένους μαύρους εργάτες / χαμάληδες που χορεύουν απειλητικά…

Έχω δουλέψει, και γι’ αυτό πλήρωσέ με αμέσως! Σκάστα τώρα! Που σημαίνει: είμαι εργάτης και δεν σηκώνω υποσχέσεις…

Βοήθεια, έρχονται πάλι οι σωτήρες!

Τετάρτη 8 Μάη. Είμαστε εχθρικοί σ’ αυτό που τα καθεστώτα πουλάνε σαν «γιορτή της δημοκρατίας»: τις εκλογές. Πρόκειται για εξουσιοδότηση χωρίς διαρκή και αποτελεσματικό έλεγχο: οι υπήκοοι νομιμοποιούν τις πολιτικές βιτρίνες, και η επόμενη φορά που θα ερωτηθούν (μ’ όλες τις μεθόδους χειραγώγησης της γνώμης τους) είναι μετά από χρόνια· ενόσω οι πολιτικές βιτρίνες θα έχουν ασκήσει την εξουσία τους, την μοναδική πραγματική τέτοια, που είναι οι δημόσιες σχέσεις. Οποιοσδήποτε εμφανίζεται σαν «υποψήφιος» γι’ αυτήν την δομική κατάχρηση της εξουσιοδότησης χωρίς διαρκή και αποτελεσματικό έλεγχο, σε οποιασδήποτε εκλογές, είναι απλά απατεώνας. Αλλά οι απατεώνες βρίσκουν οπαδούς – και είναι οι μόνοι που μπορούν να έχουν οπαδούς: σε μια εποχή που τόσοι καταδέχονται να μαζεύουν «likes» είναι παιχνιδάκι για μερικούς να μαζεύουν «ψήφους»…

Κατά συνέπεια είμαστε εχθρικοί και στις «προεκλογικές περιόδους». Δεν μπορούμε όμως (και δεν πρέπει) να μην θυμίσουμε αυτό (κι όσοι δεν έχουν μνήμη χρυσόψαρου το βλέπουν): πριν ελάχιστα χρόνια η καθεστωτική δημαγωγία οργίαζε για το «τέλος του δικομματισμού». Όμως η ίδια η εθνική ιδεολογία (και οι κοινωνικές ιδεολογίες που κατάγονται άμεσα ή έμμεσα απ’ αυτήν) είναι διπολική. Μανιοκαταθλιπτική. Ο μέσος όρος «πολιτικής σκέψης» στο ελλαδιστάν φτάνει ως τον μανιχαϊσμό – δεν μπορεί κάτι άλλο.

Συνεπώς το διπολικό show των ημερών είναι κομμένο και ραμμένο στο ελληνικό βαθύ εθνικό μελόδραμα. Πείθει, όχι μόνο κατανέμοντας το μαντρί ανάμεσα στους δύο ποιμένες «πόλους», αλλά αφήνοντας κάποια περιθώρια και σε «τρίτους» να εμφανίζονται σαν το «περιθώριο του διπολισμού», αν και πατάνε στο ίδιο ακριβώς έδαφος: το έδαφος της ανάθεσης. Στο έδαφος της εξουσιοδότησης μέσω “like”.

Ο λουμπενισμός του show δεν θα έπρεπε να εκπλήσσει. Είναι κι αυτός κομμένος και ραμμένος στο αισθητικό και ηθικό επίπεδο του ντόπιου μικροαστισμού. Όπως οι χουλιγκάνοι θέλουν έναν «πρόεδρο» (επιχειρηματία, ιδιοκτήτη της ομάδας τους και της ζωής τους) που να δείχνει πάθος ανάλογο του δικού τους, έτσι και οι μικροαστοί στο σύνολό τους θέλουν βία, λεκτική και όχι μόνο, για να «πορωθούν».

Σ’ όλες τις παραλλαγές του αυτό το θέαμα είναι βαθιά φασιστικό – άσχετα απ’ το συμβολικό ρεπερτόριό του. Το ότι επιτρέπεται στο εσωτερικό του κάποιοι να πουλιούνται σαν «αριστεροί», είναι απλά και μόνο θέμα σκηνοθεσίας. Αν πρόκειται να δεις το έργο με τίτλο «ο καλός, ο κακός και ο άσχημος», τότε πρέπει να δεις έναν «καλό», έναν «κακό» και έναν «άσχημο».

Δεν γίνεται αλλιώς: ο πελάτης έχει πάντα δίκιο!

Η ειρωνεία της ιστορίας

Τετάρτη 8 Μάη. Την 1η Μάη του 2003 ο τότε αμερικάνος πρόεδρος Μπους ο Β ο νεώτερος, έστεινε μια παράσταση στο κατάστρωμα ενός αεροπλανοφόρου ελλιμενισμένου στο San Diego, για να δηλώσει ότι «αποστολή εξετελέσθη». Η «αποστολή» ήταν η ανατροπή του καθεστώτος Χουσεΐν στο ιράκ… Που, κατά την γνώμη των τότε νεοσυντηρητικών, άνοιγε τον δρόμο για την «Νέα Μέση Ανατολή».

Δεκαέξι χρόνια μετά, το ίδιο αεροπλανοφόρο, το “Abraham Lincoln”, στέλνεται σε αποστολή στον περσικό κόλπο και στα πέριξ, υποτίθεται για να «νουθετήσει» τον πραγματικό νικητή εκείνης της αμερικανικής εισβολής στο ιράκ: την Τεχεράνη. Τη Τεχεράνη που, απ’ ότι φαίνεται, παρά τις κυρώσεις, τις απαγορεύσεις και τις τιμωρίες, χρειάζεται και αεροπλανοφόρα για να «βάλει μυαλό»…

Ή, διατυπωμένο με σωστό τρόπο, το αμερικανικό αεροπλανοφόρο, τα συνοδευτικά πολεμικά, και 4 «στρατηγικά βομβαρδιστικά» (που στέλνονται τις επόμενες μέρες στην περίμετρο του ιράν) πάνε μήπως συμμαζέψουν την ως τώρα ήττα της Ουάσιγκτον και των συμμάχων της στη μέση Ανατολή – στα μάτια τρίτων. Συμμάχων…

Στην ίδια ιστορική συγκυρία μερικοί απ’ αυτούς τους συμμάχους, η Λευκωσία, η Αθήνα (με αυτοσυγκράτηση, ας το παραδεχτούμε) και το Τελ Αβίβ (με τσόντα Κάιρο – τι έγινε ρε Sisi; πού χάθηκες;) προσπαθούν να συμμαζέψουν την ως τώρα ήττα τους απ’ το μπλοκ της Αστάνα εστιάζοντας σ’ ένα τουρκικό γεωτρύπανο, που κινείται σε θέσεις που στην πραγματικότητα ανήκουν στην «δυσάρεστη» τουρκική αοζ στη Μεσόγειο, αν και όποτε επισημοποιηθεί σαν τέτοια…

Τα «κακά νέα» τα ξέρουν. Το τουρκικής κατασκευής ελικοπτερο-αεροπλανοφόρο Anatolou L400 έπεσε χτες στο νερό (νωρότερα απ’ το χρονοδιάγραμμα), και τους επόμενους μήνες θα είναι «αξιόμαχο». Για να γίνουν τα δεδομένα ακόμα χειρότερα, το τουρκικό ναυπηγείο το έφτιαξε (εκ του μηδενός) μέσα σε λιγότερο από 3 χρόνια· και υπάρχει πιθανότητα να φτιαχτεί και δεύτερο, αφού τώρα υπάρχει το know how… To τι σημαίνει αυτό για τον ελληνικό ιμπεριαλισμό (και τις συμμαχίες του) δεν πρόκειται να το μάθετε, παρά μόνο ίσως σε κάποια «ψιλά»: πάνω απ’ όλα η «εθνική ανωτερότητα»!

Η όξυνση του μιλιταρισμού είναι σε βάρος μας, οπουδήποτε στην περιοχή, στον πλανήτη ή στο ηλιακό σύστημα. Θα το συνειδητοποιήσουμε με την απαραίτητη ακρίβεια και ένταση μόνο όταν ξεφορτωθούμε τα εθνικά θεωρήματα των πολεμόκαβλων αφεντικών: αφού καμμία απ’ τις αντίπαλες συμμαχίες δεν έχει το αναγνωρισμένο «πάνω χέρι» (και) στην περιοχή, αργά ή γρήγορα θα πρέπει να λύσουν τους λογαριασμούς τους με τον τρόπο που σωστά έχει ονομαστεί η υγεία της μηχανής.

Και τότε αλλοίμονο στα βατράχια που θα είναι κοιμισμένα ή αγουροξυπνημένα…

Είναι επίσημο πια!

Τρίτη 7 Μάη. Ναι, είναι. Στο «ανώτατο επίπεδο» – λίγο πιο κάτω απ’ το θεϊκό (αν και ποτέ δεν ξέρεις…). Αφού το είπε ο «πομπηίας», πρέπει οι πάντες να πειθαρχήσουν.

Φυσικά ο «πομπηίας» είναι ένα πρώην στέλεχος ιδιωτικής εταιρείας που αφού έγινε βουλευτής και για ένα χρόνο διευθυντής της cia κατέληξε στην καρέκλα του υπ.εξ. σαν μπροστινός κάποιου αμερικάνου επιχειρηματία (είναι εύκολο να βρείτε ονόματα και λεπτομέρειες). Επιπλέον είναι σκληροπυρηνικός ευαγγελιστής. Ανήκει, δηλαδή, σ’ αυτή η ακροδεξιά χριστιανική φράξια, που περιμένει αύριο μεθαύριο την «δευτέρα παρουσία» (επί γης) ώστε οι εβραίοι είτε να μετανοήσουν και να γίνουν χριστιανοί είτε να εξολοθρευτούν… Μαζί με το ίδιο το ισραηλινό κράτος η ευαγγελική ακροδεξιά βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο αντισημιτισμού με τον ναζισμό… Σε μια εποχή, όμως, «πολλαπλών πραγματικοτήτων» μπορεί κάθε «πομπηίας» να παριστάνει τον αδιαπραγμάτευτο αντι-φασίστα…

Κτηνωδώς προβοκατόρικη αντιστροφή, διαστροφή και πλαστογράφηση της ιστορίας. Τις οποίες θα πληρώσουν και θα πληρώσουμε πολλοί ιδιαίτερα ακριβά – αν δεν προβάλουμε το γρηγορότερο την αντίσταση που επιβάλλεται.

Παλαιστίνη

Τρίτη 7 Μάη. Αυτοσχέδιες ρουκέτες απ’ τη λωρίδα της Γάζα, βομβαρδισμοί απ’ το απαρτχάιντ ισραηλινό καθεστώς. Οι διάφοροι τσατσορούφιανοι (διαφόρων ειδικοτήτων) τόσο στα μέρη μας όσο και διεθνώς σπεκουλάρουν πάνω στη γνωστή απάτη: η μοχθηρή Χαμάς «επιτίθεται», το καϋμένο το Τελ Αβίβ «αμύνεται». Κανένα έλεος για την μεγαλύτερη φυλακή στον πλανήτη…

Εδώ και κάτι μήνες (είναι γνωστό) η Χαμάς και η φασιστοκυβέρνηση του Netanyahou «διαπραγματεύονται» – με την μεσολάβηση των μυστικών υπηρεσιών του χουντοSisi. «Διαπραγματεύονται» με σκοπό κάποια μεσομακροπρόθεσμη «νέα ισορροπία»… Η Χαμάς προτίθεται να σταματήσει τους χαρταετούς / μολότωφ (τα «drone των φτωχών») και τις ρουκέτες, με αντάλλαγμα να επιτρέψει το Τελ Αβίβ την ομαλή ροή χρήματος απ’ τη Ντόχα στη λωρίδα της Γάζα, μια ουσιαστική αύξηση στα φορτία διαφόρων ειδών πρώτης ανάγκης προς την λωρίδα και την απελευθέρωση «διεθνών κονδυλίων» για την συντήρηση των υποδομών στη λωρίδα της Γάζα που καταρρέουν.

Ερώτηση: είναι δυνατόν η Χαμάς να πιστεύει ότι το φασιστικό καθεστώς του Τελ Αβίβ θα διευκολύνει, έστω στο ελάχιστο, την καθημερινότητα των αιχμάλωτων της λωρίδας, και μάλιστα με μεσολαβητή τον χασάπη του Καΐρου; Απάντηση: ναι, αυτό πιστεύει (!) Δυστυχώς ο υπολογισμός της οργάνωσης είναι καιροσκοπικός έως κυνικός. Βασίζεται στο πραγματικό γεγονός ότι το Τελ Αβίβ εξυπηρετείται σ’ αυτή τη φάση απ’ την κόντρα μεταξύ Χαμάς και «παλαιστινιακής αρχής» – συνεπώς…

Εν όψει των εκλογών στο Τελ Αβίβ (στις 9 Απρίλη) και με βάση τις υποσχέσεις του Netanyahou (στη διάρκεια των «διαπραγματεύσεων»…) η Χαμάς έκανε αυτό που της αντιστοιχούσε. Όχι όμως και το Τελ Αβίβ (περίεργο;). Τα φορτηγά με τα απαραίτητα που επιτρέπεται να μπουν στη Γάζα αυξήθηκαν ανεπαίσθητα, η ηλεκτροδότηση της περιοχής (απ’ το ισραήλ…) συνεχίζει να είναι σχεδόν ανύπαρκτη· και οι μηνιαίες πληρωμές (της Ντόχα) έχουν σταματήσει. Με απλά λόγια: ο δεσμοφύλακας είναι πάντα το ίδιο, γνωστό κάθαρμα.

Έτσι οι ένοπλες οργανώσεις στη Γάζα θεώρησαν ότι θα πρέπει να «πιέσουν» το Τελ Αβίβ, θυμίζοντάς του τις δεσμεύσεις του. Την Τρίτη (23 Απρίλη) η «Ισλαμική Τζιχάντ» έριξε μια ρουκέτα προς την ισραηλινή παραλία· το Τελ Αβίβ απάντησε με περιορισμένους βομβαρδισμούς και συρρίκνωση της ήδη περιορισμένης θαλάσσιας ζώνης στην οποία επιτρέπεται να ψαρεύουν οι παλαιστίνιοι. Την Παρασκευή (26 Απρίλη, η «μεγάλη» των ορθόδοξων χριστιανών) ένα ισραηλινό τζιπ κοντά στο φράκτη δέχτηκε πυρά στη διάρκεια των διαδηλώσεων της επιστροφής, και τραυματίστηκε ελαφρά ένας γαλονάς. Το Τελ Αβίβ απάντησε με πυροβολικό και βομβαρδισμούς, σκοτώνοντας δύο ένοπλους της Χαμάς. Το επόμενο πρωί η Χαμάς και η Ισλαμική Τζιχάντ άρχισαν να εκτοξεύουν μαζικά ρουκέτες (πολλές αλλά όχι όλες ανακόπτονται απ’ τα ισραηλινά αντιεαροπορικά συστήματα) και το Τελ Αβίβ ξεκίνησε μαζικούς (αλλά προσεκτικούς) βομβαρδισμούς στη λωρίδα. Ο σχετικά μικρός (για τα δεδομένα της ισραηλινής βαρβαρότητας) αριθμός παλαιστίνιων δολοφονημένων μετά από 3 ημέρες βομβαρδισμών («μόνο» 27, μεταξύ των οποίων παιδιά, μωρά… ) δείχνει ότι το Τελ Αβίβ θέλει να αποφύγει, τέτοιες μέρες, έναν γενικευμένο πόλεμο: έρχεται η «γιουροβίζιον»… Εν τω μεταξύ ξανάρχισαν οι «διαπραγματεύσεις» στο Κάιρο… Και ξανακατέληξαν σε μια συμφωνία για «εκεχειρία» – ίδια με την προηγούμενη… Όμως τον χρόνο δεν τον κερδίζουν μ’ αυτόν τον τρόπο, οι παλαιστίνιοι. Το απαρτχάιντ καθεστώς είναι που τον κερδίζει.

Με δεδομένο τι έχει απέναντί της, η Χαμάς είναι πολιτικά βραχυκυκλωμένη και στρατιωτικά ακυρωμένη. Το δεύτερο είναι λογικό. Το πρώτο όμως είναι αποτέλεσμα του γεγονότος ότι έχει την εξουσία στη Γάζα. Και εξουσία συνεπάγεται ευθύνη για την καθημερινότητα των αιχμάλωτων. Απ’ την στιγμή που τα κονδύλια του οηε έχουν περιοριστεί (το ψοφιοκουναβιστάν έκοψε το μερίδιό του) η μεγαλύτερη φυλακή στον κόσμο ζει την δική της «οικονομική κρίση» – αν μπορεί να χρησιμοποιήσει κανείς τέτοια ορολογία για φυλακές. Η Ντόχα έχει γίνει ο βασικός φανερός χρηματοδότης – αλλά τα λεφτά περνάνε (ή δεν περνάνε…) με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, απ’ το ίδιο μέρος που περνάνε (ή δεν περνάνε…) τα φορτηγά και τα είδη πρώτης ανάγκης: μια ρατσιστική επικράτεια.

Η Χαμάς δεν μπορεί να κάνει κάτι γι’ αυτό (και κανείς άλλος δεν θα μπορούσε…) Η φυλακή είναι φυλακή, το απαρτχάιντ είναι απαρτχάιντ. Η αποφασιστικότητα όλων των παλαιστίνιων αιχμάλωτων, ανδρών και γυναικών, ενήλικων και ανήλικων, είναι το μόνο τους όπλο. Σημαντικό, σπουδαίο – αλλά όχι παντοδύναμο.

Αν δεν γίνει πιο έντονη και ακόμα πιο έντονη η διεθνής υποστηρίξη στην παλαιστινιακή αντίσταση και στο Ένα Δημοκρατικό Κράτος απ’ το Ποτάμι ως την Θάλασσα το φασιστικό ισραηλινό κράτος θα συνεχίσει και θα πολλαπλασιάσει τα εγκλήματά του. Είτε είναι οι δολοφονίες των διαδηλωτών, είτε είναι οι «διαπραγματευτικοί» εκβιασμοί.

Έχουμε μεγάλη ευθύνη. Ακόμα μεγαλύτερη την κάνει η συμμαχία του ελληνικού κράτους / κεφάλαιου / παρακράτους τόσο με τα ανάλογα της Ουάσιγκτον όσο και με εκείνα του Τελ Αβίβ. Τα ξέρετε…

«Άντρες με τα όλα τους»…

Τρίτη 7 Μάη. Μετά την κατάληψη του ιράκ το 2003, το ημιεπίσημο δόγμα του αμερικανικού ιμπεριαλισμού ήταν «στη Βαγδάτη μπορεί να πάει ο καθένας, οι πραγματικοί άντρες πάνε στην Τεχεράνη». Σαν «πραγματικούς άντρες» το δόγμα εννοούσε, φυσικά, τον αμερικανικό στρατό…

Αυτό (που το Τελ Αβίβ επεδίωκε απ’ το 1996…) δεν έγινε ούτε το 2003, ούτε το 2004, ούτε το 2005, ούτε το 2006. Το 2015 ο τότε αμερικάνος πρόεδρος Obama αντέστρεψε το δόγμα, υπογράφοντας την συμφωνία 5 + 1 για το πυρηνικό πρόγραμμα του ιράν. Το διάλειμμα κράτησε λίγο…

Τώρα το φασιστόμουτρο Bolton ανακοινώνει ότι το πεντάγωνο στέλνει ένα αεροπλανοφόρο (με όλα τα συνοδευτικά του) «κοντά στο ιράν» για να στείλει ένα μήνυμα στην Τεχεράνη. Η οποία αντιδρά «ψύχραιμα» – πράγμα που σημαίνει ότι ανησυχεί… Πράγματι, ένα αεροπλανόφόρο είναι λίγο για εισβολή στο ιράν. Είναι όμως αρκετό για κάποια προβοκάτσια.

Όχι αβάσιμη η ανησυχία λοιπόν. Το ψοφιοκουναβιστάν κήρυξε τους «φρουρούς της επανάστασης» (δηλαδή ένα τμήμα του ιρανικού στρατού) σαν «τρομοκρατική οργάνωση» με απότερους στόχους. Ήδη απ’ το 2012 το αμερικανικό υπουργείο οικονομικών είχε συνδέσει την «εθνική εταιρεία πετρελαίου» της Τεχεράνης και διάφορα πετροχημικά εργοστάσια με τους «φρουρούς της επανάστασης». Τώρα, μετά την ανακήρυξη των τελευταίων σε «τρομοκράτες», όλη η βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου του ιράν μετατρέπεται σε «περιουσιακά στοιχεία τρομοκρατών». Επιπλέον, όποιο τάνκερ οποιασδήποτε εθνικότητας μεταφέρει ιρανικό πετρέλαιο μπορεί να θεωρηθεί σαν «υποστηρικτής τρομοκρατικής οργάνωσης»…

Το ψοφιοκουναβιστάν πηγαίνει γυρεύοντας, αλλά οι συσχετισμοί είναι σε βάρος του, εντελώς αντίθετα απ’ το 2003 ή το 2004. Ωστόσο προχωράει· κι αυτό μπορεί μεν να είναι αναμενόμενο για μια «υπερδύναμη» που παρακμάζει, αλλά είναι ταυτόχρονα πολύ επικίνδυνο. Η ανακήρυξη των «φρουρών της επανάστασης» σαν «τρομοκρατών» θα ήταν άχρηστη αν η Ουάσιγκτον δεν είχε στα σχέδιά της κάποιους τρόπους να την αξιοποιήσει.

Το έχουμε ξαναπεί, θα το επαναλάβουμε. Το ψόφιο κουνάβι αυτοπροσώπως ενδιαφέρεται να ξαναεκλεγεί του χρόνου· αλλά αυτό δεν είναι καθόλου βέβαιο (και το 2016, άλλωστε, η εκλογή του ήταν αποτέλεσμα του ιδιόρρυθμου εκλογικού συστήματος των ηπα και μόνο…) Απ’ την άλλη τόσο το ισραηλινό όσο και το αμερικάνικο φασισταριό ενδέχεται να προσπαθήσουν να «αξιοποιήσουν στο μέγιστο» το διάστημα των επόμενων μηνών, στο οποίο οι σωματοφύλακες του ψόφιου κουναβιού έχουν το πάνω χέρι.

Το Καράκας απ’ την μια μεριά και η Τεχεράνη απ’ την άλλη συνδέονται απ’ τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό με αυτήν την μαύρη γραμμή: τον περιορισμό, το «πάγωμα» των «εχθρικών υδρογονανθράκων»…. Είτε στη μία περίπτωση είτε στην άλλη το αμερικανικό φασισταριό επιδιώκει (και δείχνει να βιάζεται) μια «τοπική» καταστροφή διαρκείας. Η περίπτωση του Καράκας έμοιαζε «του χεριού» της Ουάσιγκτον, μέχρι που αποδείχθηκε «σκληρό καρύδι». Απ’ την άλλη μεριά είναι η Τεχεράνη και όχι το Καράκας που ενδιαφέρει το ισραηλινό φασισταριό και τον ιμπεριαλισμό του…

Εννοείται πως και στις δύο περιπτώσεις Μόσχα και Πεκίνο βρίσκονται απέναντι. Αλλά η πιθανότητα πυροδότησης ενός κανονικού παγκόσμιου πολέμου είναι κάτι που το θεωρούν εμπόδιο στο άξονα Ουάσιγκτον – Τελ Αβίβ – Ριάντ; Ή πλησιάζουν στο σημείο του «όλα για όλα»;

(Η ανάλυσή μας δείχνει, δυστυχώς, το δεύτερο. Ευχόμαστε όσο δεν φαντάζεσθε να κάνουμε λάθος…)