Year: 2019

Φήμες και ψευτιές

Τρίτη 4 Ιούνη. Θα έλεγε κάποιος ότι αν όλοι οι καθεστωτικοί μηχανισμοί (π.χ. τα κόμματα) χρησιμοποιούν τα ίδια μέσα στις ψευδοαναμετρήσεις μεταξύ τους, η επίδρασή τους ισοφαρίζεται αμοιβαία· συνεπώς, το «καθαρό πολιτικό αποτέλεσμα» του επηρεασμού τείνει στο μηδέν.

Αυτή η σκέψη θα ήταν ολοκληρωμένη αν οι αναμετρήσεις δεν ήταν «ψευδό» – και αυτό προσπαθούν να επιδείξουν: ότι είναι αληθινές – χρησιμοποιώντας ψέμματα μαζικής διάδοσης. Αν οι αναμετρήσεις είναι εικονικές ή προσχηματικές, αν δηλαδή υπάρχει κρατικός / καπιταλιστικός πυρήνας που βρίσκεται εκτός σύγκρουσης επειδή αυτόν υπηρετεί όλος ο εσμός των «συγκρουόμενων», τότε η πύκνωση και η όξυνση (μέσω κοινωνικών δικτύων) της εικονικότητας της (δήθεν) σύγκρουσης έχει ένα άλλο αποτέλεσμα: το μπετονάρισμα της μέσης κοινωνικής αποβλάκωσης.

Φανταστείτε ένα μέρος που βομβαρδίζεται εναλλάξ από αεροπλάνα υποτιθέμενων αντιπάλων. Το πιθανότερο είναι ότι δεν θα φωτογραφίσει κανείς τους τα ερείπια σαν απόδειξη της υπεροχής του· αλλά τα ερείπια είναι η πραγματικότητα που πέτυχαν από κοινού! Η μαζική, εντατική, σαν βομβαρδισμός διασπορά ψευδών ειδήσεων μπορεί να μην παράγει ένα χτυπητό αποτέλεσμα υπέρ του ενός ή του άλλου βομβαρδιστικού. Παράγει όμως ένα χτυπητό αποτέλεσμα υπέρ όλων των βομβαρδιστικών: τα ερείπια της σκέψης και της συνείδησης.

Είναι χειροπιαστά βέβαιο πως όλοι οι συλλέκτες κουκιών, «μεγάλοι», «μεσαίοι» και «μικροί», ενδιαφέρονται για τέτοιου είδους ερείπια: όσο πιο ερειπωμένες είναι οι συνειδήσεις τόσο ευκολότερα εξουσιοδοτούν τον ένα ή τον άλλο «εκπρόσωπο», τον πληρώνουν αδρά, και ταυτόχρονα παραιτούνται απ’ το δικαίωμα να τον ελέγχουν άμεσα και διαρκώς, ώστε να αποσύρουν την εξουσιοδότηση που του έδωσαν οποτεδήποτε το κρίνουν.

Αυτό που λέγεται «δημοκρατία» είναι, στο μεγαλύτερο διάστημα της ιστορίας της, «ολιγαρχία». Τα ιστορικά διαστήματα που τα αφεντικά αναγκάζονταν να γκρεμίσουν για λίγο τις ολιγαρχικές οχυρώσεις τους ήταν όταν η εργατική τάξη (ή κοινωνικά υποκείμενα σε συγχρονισμό μαζί της) απέσυραν τις εξουσιοδοτήσεις τους μαζικά και κατηγορηματικά: ξηλώνοντας πεζοδρόμια.

Απ’ αυτήν την άποψη η αυτοματοποίηση της παραπλάνησης και του αποπροσανατολισμού είναι πράγματι μια ποσοτική και πολιτική εξέλιξη, υπέρ των αφεντικών και των πολιτικών τους λακέδων. Ωστόσο το έδαφος που απαλλοτριώνουν οι αναβαθμισμένες τεχνικές εξαπάτησης μέσω bots είναι το ίδιο όπως την εποχή του ραδιοφώνου: η «ευπιστία», η συμφεροντολογία, ο κυνισμός των υπηκόων. Η «αθώωτητα» του «είμαι μικρός και με κοροϊδεύουν»…

Στην επόμενη έκρηξη εργατικής / κοινωνικής χειραφέτησης ένα απ’ τα συνθήματα θα είναι: βάλτε τα bots στον πάτο σας!

Where is my mind?

Δευτέρα 3 Ιούνη. Κι άλλες εκλογές… Κι άλλη γιορτή της δημοκρατίας… Κι άλλη μάχη του φωτός έναντι του σκότους (και τούμπαλιν), των φωταδίων ενάντια στα σκοτόνια… Πως να αντέξει κανείς τόσους σωτήρες, που δεν είναι καν δωρεάν;…

Η ασταμάτητη μηχανή προνόησε. Παίρνει την εργασιακή άδειά της νωρίς νωρίς, παίρνει και την “ανευθυνότητά” της (απέναντι στην “δημοκρατία”) και την πάει σε μια κανονική έρημο… Απ’ αυτές που έχουν μόνο άμμο και τη νύχτα βλέπεις όλο τον γαλαξία· όχι τις απομιμήσεις ερήμου που είναι τίγκα στη βλακεία μέρα νύχτα… Απ’ τις 7 Ιούνη (ημέρα Παρασκευή) η ασταμάτητη μηχανή θα λείπει.

Θα γυρίσει την ημέρα που θα έχει τελειώσει η γιορτή, και όλοι θα μετράνε κουκιά και εξουσίες: στις 8 Ιούλη (ημέρα Δευτέρα).

Οπότε από σήμερα κι ως την Πέμπτη δεν εύχεται “καλή βδομάδα”. Εύχεται καλά κουράγια.

Με soundtrack κάτι παλιά…

Σήμερα:

– Road to Nowhere – Talking Heads, ειρωνεία για τις κοινωνικές συμβάσεις

και

– Where is my mind – Pixies, με clip απ’ το Trainspotting του Danny Boyle (1996). Εκ των υστέρων θα μπορούσε να είναι αλληγορία: που στο διάολο χάθηκε η σκέψη; Ποιές πρέζες την έφαγαν;

Απειλές, απειλές, απειλές

Δευτέρα 3 Ιούνη. Αν λάβει κανείς υπόψη του την ιστορία των “διατλαντικών” σχέσεων τα τελευταία 75 χρόνια, τότε μπορεί να συμπεράνει με σιγουριά: το αμερικανικό κράτος / κεφάλαιο είναι πολύ στριμωγμένο, και συμπεριφέρεται με τον μόνο τρόπο που ξέρει, τον «τρόπο του colt».

Δεν μπορούν να εξηγηθούν αλλιώς τα διαδοχικά τελεσίγραφα που στέλνει σχεδόν με κάθε σημαντική ευκαιρία η Ουάσιγκτον προς την «γηραιά ήπειρο» – ο χαρακτηρισμός εχθρικά είναι ήπιος, μιας και επιπλέον είναι «αναιδή».

Σύμφωνα με την ισπανική καθεστωτική εφημερίδα el Pais πριν 10 ημέρες σε «συνάντηση εργασίας» στην Ουάσιγκτον οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι προειδοποιήθηκαν να διαμορφώσουν έτσι τη νομοθεσία των κρατών τους και την «αμυντική πολιτική» τους ώστε να αγοράζουν αμερικανικά όπλα. Αλλιώς; Αλλιώς «αν απειληθούν απ’ την ρωσία θα την πατήσουν»…

Είναι μάλλον πρωτόγονος αυτός ο εκβιασμός. Πρώτον, η Μόσχα δεν έχει κανένα λόγο να κατακτήσει (σίγουρα όχι στρατιωτικά) την δυτική ευρώπη! Δεύτερον, η Ουάσιγκτον έχει εξασφαλίσει σταθερές συμμαχίες με τα περισσότερα κράτη του πρώην ανατολικού μπλοκ (βαλτικά κράτη, πολωνία) και έχει φτιάξει εκεί μόνιμες ή ημιμόνιμες βάσεις «για να προστατέψει την ευρώπη»… Μήπως σκοπεύει να αποσύρει τα στρατά της; Αν εξαιρέσει εκείνους που βγάζουν λεφτά (και γαλόνια) απ’ την συνεργασία τους με τον u.s. army, κανείς άλλος δεν θα στεναχωρηθεί.

Είναι γεγονός ότι Βερολίνο και Παρίσι προσπαθούν να εξελίξουν τις πολεμικές τους τεχνολογίες. Είναι γεγονός ότι αυτό γίνεται και υπέρ των συμφερόντων των αντίστοιχων βιομηχανιών, αλλά και σαν σχετική απεξάρτηση απ’ το αμερικανικό στρατοβιομηχανικό σύμπλεγμα. Είναι γεγονός ότι η ευρωπαϊκή αγορά όπλων είναι πολύτιμη για τους αμερικάνους κατασκευαστές…

Αλλά τι σόι εκβιασμός είναι αυτός που κάνει η Ουάσιγκτον; Αν τον ψάξει ελάχιστα κάποιος θα καταλάβει ότι είναι, περίπου, «ή θα αγοράζετε δικά μας όπλα ή θα σας φάει ο … μπαμπούλας!» Πράγμα που σημαίνει πως όχι μόνο ο εκβιασμός σαν τέτοιος αλλά και το περιεχόμενό του δείχνουν ολοφάνερα την αδυναμία και την παρακμή του αμερικανικού imperium.

Το θέμα δεν είναι μόνο πως θα αντιδράσουν σ’ αυτούς τους διογκούμενους αμερικανικούς εκβιασμούς τα ευρωπαϊκά κράτη / κεφάλαια (πλην του ελλαδιστάν, που έχει καταλήξει). Το θέμα είναι επιπλέον το πως διαβάζουν στον υπόλοιπο πλανήτη μια κατάσταση που είναι πολύ χειρότερη από «καυγάδες μεταξύ φίλων»…

Και μπινελίκια

Δευτέρα 3 Ιούνη. Εν τω μεταξύ, λίγο πριν προσγειωθεί (σήμερα) στο Λονδίνο για να συναντήσει την ουσιαστικά πρώην May (και την νυν βασίλισσα – long life!), το ψόφιο κουνάβι φρόντισε αφενός να την χαρακτηρίσει άχρηστη (την δόλια κυρά  May, επειδή δεν άκουσε τις συμβουλές του…) αφετέρου πρότεινε για επόμενο πρωθυπουργό τον φασίστα Farage, που είναι φίλος του, πολύ έξυπνος… Και επιπλέον, θα κέρδιζε άνετα το πόστο, αφού όποιον υποστηρίζω εγώ κερδίζει.

Αν άλλα ευρωπαϊκά κράτη (γερμανία, γαλλία, ισπανία…) είναι ακόμα τυπικά σύμμαχοι του ψοφιοκουναβιστάν, η αγγλία θεωρείται ουσιαστικά τέτοια. Τι κομψότητα όμως στην αντιμετώπισή της απ’ το ψόφιο κουνάβι, ε; Κάτι σαν επαρχία των united states…

Καιρός είναι, τώρα, να αρχίσει ο μέσος άγγλος κοκκινόσβερκος ακροδεξιός να ανεβάζει «εθνικό πυρετό» κατά της παλιάς αποικίας, που επαναστάτησε και διαχωρίστηκε… Καιρός είναι…

Οι υπόλοιποι άγγλοι θα διαδηλώνουν – και τις 3 ημέρες της ψοφιοκουναβικής επίσκεψης. Όχι απλά εναντίον του Trump όπως εξήγησε η αγγλο-πακιστανή Shaista Aziz, μέλος μιας απ’ τις οργανώσεις που ετοιμάζουν την υποδοχή. Αλλά και εναντίον της πολιτικής του μίσους, των εταιρικών κερδών, της άρνησης της κλιματικής κρίσης, του αποκλεισμού μεταναστών και προσφύγων, της αύξησης του ανοικτού ρατσισμού, της άρνησης των δικαιωμάτων των γυναικών, των επιθέσεων στα trans και gay άτομα…

Έχουν όλα αυτά σχέση με το ψόφιο κουνάβι; Ένας απ’ τα μέρη μας, που τον γνώρισε από κοντά (you know who) συμπέρανε με βεβαιότητα ότι «μπορεί να φαίνεται διαβολικός αλλά αυτά που κάνει είναι για καλό». Η ασταμάτητη μηχανή εμπιστεύεται τον εξοχότατο π.ε.τ…. Μήπως πρέπει να πεταχτεί στα γρήγορα ως το Λονδίνο να μιλήσει τους παραπλανημένους διαδηλωτές;

Βοθρολύματα

Δευτέρα 3 Ιούνη. Μπορείτε να φανταστείτε ντόπια βοθρολύματα να κάνουν παρέλαση σε μουσουλμανικές γειτονιές ή χωριά στη Θράκη; Ε, αυτό ακριβώς κάνουν τα ισραηλινά βοθρολύματα κάθε 2 Ιούνη: γιορτάζουν την κατάληψη της ανατολικής Ιερουσαλήμ / al Quds απ’ τον στρατό τους στον πόλεμο του 1967.

Αλλά οι φασίστες στο ισραήλ είναι Tο κράτος. Συνεπώς, όταν φέτος αποφάσισαν ότι η παρέλασή τους εκτός απ’ τις παλαιστινιακές γειτονιές της πόλης πρέπει να περάσει οπωσδήποτε και απ’ το τζαμί του al-Aqsa, η ισραηλινή στρατοαστυνομία ανέλαβε να τους προστατέψει – απ’ την οργή των παλαιστίνιων.

Τα υπόλοιπα είναι αυτά που ο καθένας καταλαβαίνει. Δεκάδες παλαιστίνιοι τραυματίες, ένας σοβαρά από δακρυγόνο στο κεφάλι. (Πέντε παλαιστίνιοι διαδηλωτές έχουν δολοφονηθεί τις δύο τελευταίες εβδομάδες).

Υπενθύμιση των βασικών 1

Κυριακή 2 Ιούνη. Αφήνει προς στιγμήν η ασταμάτητη μηχανή την ροή της αντιπληροφόρησης για να θυμίσει (;) μερικά βασικά – απ’ αυτά τα δυσοίωνα, που πάντα απωθούνται.

Το κομμουνιστικό μανιφέστο, απ’ το μακρινό 1848, μυθοποιήθηκε, αγιοποιήθηκε, απωθήθηκε. Δεν θα μπορούσε να συμβεί ίσως κάτι διαφορετικό με ένα κείμενο μόλις 23 σελίδων, που ξεκινούσε, εκεί στα μέσα του 19ου αιώνα, με τόση αισιοδοξία: Ένα φάντασμα πλανιέται στην Ευρώπη: το φάντασμα του κομμουνισμού. Όλες οι δυνάμεις της γερασμένης Ευρώπης ενώθηκαν σε μια ιερή συμμαχία για να κυνηγήσουν αυτό το φάντασμα: ο πάπας και ο τσάρος, ο Μέτερνιχ κι ο Γκιζό, γάλλοι ριζοσπάστες και γερμανοί αστυνομικοί.

Με την ίδια αισιοδοξία ο Μαρξ και ο Έγκελς ήθελαν να προβλέπουν το τέλος του καπιταλισμού, εξαιτίας (αν και όχι μόνο) των εσωτερικών δομικών αντινομιών του. Η πιο κάτω παράγραφος απ’ το κομμουνιστικό μανιφέστο δεν έγινε το ίδιο διάσημη με την εισαγωγική φράση για το φάντασμα που πλανιέται, και δεν έχει σπουδαία “τύχη” εδώ και πολλά χρόνια, ούτε καν μεταξύ εκείνων που (κοροϊδεύοντας) πουλάνε εαυτούς σαν “επαναστάτες”. Όμως στο κατώφλι της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, που είναι συνέχεια της 3ης (την οποία ελάχιστοι συνειδητοποίησαν και ανέλυσαν σαν τέτοια, δηλαδή σαν καπιταλιστική), με οριακές συμπληρώσεις ή διορθώσεις, το “πνεύμα της κριτικής” αντέχει ακόμα να είναι ο απρόσκλητος αγγελιοφόρος:

… Μπροστά στα μάτια μας … οι αστικές συνθήκες της παραγωγής και της ανταλλαγής, οι αστικές σχέσεις ιδιοκτησίας, η νεώτερη αστική κοινωνία που παρουσίασε με τα μάγια της τόσο τεράστια μέσα παραγωγής και ανταλλαγής, μοιάζει με τον μάγο που δεν μπορεί να υποτάξει τις καταχθόνιες δυνάμεις που κάλεσε ο ίδιος να τον βοηθήσουν.

Εδώ και κάμποσες δεκαετίες η ιστορία της βιομηχανίας και του εμπορίου δεν είναι τίποτ’ άλλο παρά η ιστορία της ανταρσίας των νεώτερων παραγωγικών δυνάμεων ενάντια στις σχέσεις ιδιοκτησίας, που είναι οι ζωτικοί όροι της αστικής τάξης και της κυριαρχίας της. Φτάνει ν’ αναφέρουμε τις εμπορικές κρίσεις, που καθώς παρουσιάζονται κάθε τόσο καταντούν πάντα προβληματικότερη την ύπαρξη ολόκληρης της αστικής τάξης. Το καιρό που ξεσπούν οι εμπορικές κρίσεις καταστρέφεται κανονικά ένα σημαντικό μέρος όχι μόνο από τα έτοιμα προϊόντα μα κι απ’ τις δημιουργημένες κιόλας παραγωγικές δυνάμεις. Μια κοινωνική επιδημία ξεσπά, που σε όλες τις περασμένες εποχές θα φαινόταν παραλογισμός: η επιδημία της υπερπαραγωγής. Η κοινωνία έξαφνα βρίσκεται πισωδρομημένη σε μια κατάσταση στιγμιαίας βαρβαρότητας.

Νομίζει κανείς πως της κόπηκαν όλα τα μέσα της διατροφής από καμιά πείνα ή από κανένα εξολοθρευτικό πόλεμο. Η βιομηχανία και το εμπόριο φαίνονται νεκρωμένα. Και γιατί; Επειδή η κοινωνία έχει πάρα πολύ πολιτισμό, πολλά μέσα διατροφής, πάρα πολλή βιομηχανία, πάρα πολύ εμπόριο. Οι παραγωγικές δυνάμεις που έχει στη διάθεσή της δεν ευνοούν πια την ανάπτυξη των σχέσεων της αστικής ιδιοκτησίας… οι αστικές σχέσεις έχουνε στενέψει πολύ για να χωρέσουν τον πλούτο που δημιούργησαν.

Με ποιόν τρόπο ξεπερνά η μπουρζουαζία τις κρίσεις; Απ’ τη μια μεριά καταστρέφοντας αναγκαστικά ένα σωρό παραγωγικές δυνάμεις και απ’ την άλλη με το να κατακτά νέες αγορές και να εκμεταλλεύεται πιο εντατικά, πιο πλατιά όλες τις παλιές αγορές.

Ο Μαρξ και ο Έγκελς τα έγραφαν αυτά σε μια εποχή σχετικής διακρατικής ειρήνης στην Ευρώπη (που τότε ήταν ή νόμιζε πως είναι το “κέντρο του κόσμου”). Δεν έζησαν στον 20ο αιώνα για να δουν πόσο καταστροφική μπορεί να είναι η δύναμη του καπιταλισμού – πάντα “ανάλογη” της παραγωγικής δυνατότητας της εργασίας, ενισχυμένης απ’ τις “καταχθόνιες δυνάμεις”, δηλαδή τις επιστήμες και τις τεχνολογικές εφαρμογές… Ούτε πρόλαβαν να δουν ότι αυτό το ολοένα αυξανόμενο (με άλματα) καταστροφικό δυναμικό μπορεί να κρατάει όρθιες τις σχέσεις ιδιοκτησίας (όχι υποχρεωτικά “αστικές” πια) ανανεώνοντάς τες σ’ ένα “ανώτερο επίπεδο” εκμετάλλευσης…

Όμως την σπειροειδή διαλεκτική ανάμεσα στην “παραγωγικότητα” και την “καταστροφικότητα” του καπιταλισμού, την κατάλαβαν πολύ σωστά. Πολύ σωστότερα από ό,τι δείχνουν να καταλαβαίνουν σήμερα εκατοντάδες εκατομμύρια υπηκόων.

Υπενθύμιση των βασικών 2

Κυριακή 2 Ιούνη. Οι διαρκώς ενισχυόμενες απ’ τις “καταχθόνιες δυνάμεις” των τεχνοεπιστημών παραγωγικές δυνάμεις δεν κατέστρεψαν τα τείχη των παραγωγικών σχέσεων: την, σε τελευταία ανάλυση, ιδιωτική ιδιοκτησία των πρώτων και, κατά συνέπεια, την εκμετάλλευση της εργασίας και της ζωής. Σήμερα περισσότερο από ποτέ τον τελευταίο 1,5 αιώνα λείπει το υποκείμενο που θα διανοούνταν και θα επιχειρούσε να κάνει κάτι τέτοιο: η σύγχρονη εργατική τάξη, σαν συνειδητότητα, είναι στα χειρότερά της (εξηγήσιμο μεν, εξαιρετικά επικίνδυνο δε).

Απ’ την άλλη μεριά ο καπιταλισμός ποτέ δεν ήταν και δεν είναι “υποκείμενο”. “Πρόσωπο”. Είναι μοντέλο σχέσεων. Όταν η κρίση που περιγραφόταν στο κομμουνιστικό μανιφέστο φτάνει σ’ εκείνο το σημείο όπου αναγκαστικά πρέπει να καταστραφούν ένα σωρό παραγωγικές δυνάμεις, κάποιοι πρέπει να παίρνουν τις σχετικές αποφάσεις.

Αυτοί δεν είναι οι μεμονωμένοι καπιταλιστές, ούτε οι ceo, ούτε οι συνελεύσεις των μετόχων… Γι’ αυτούς ισχύει εκείνο που έλεγε ο Κέυνς (χτεσινή ανάρτηση): λυσσασμένα κτυπιούνται διακινδυνεύοντας να βουλιάξουν ακόμα και την βάρκα. Με δεδομένο ότι τα συμφέροντα των αφεντικών, ανάλογα με τον κλάδο και το μέγεθος, πέρα απ’ την εκμετάλλευση της εργασίας, δεν «συμπίπτουν μεταξύ τους από μόνα τους», η μορφή κράτος (ή παρακράτος…), νομιμοποιημένη απ’ την εξουσιοδότηση των πολιτικών βιτρινών απ’ τους υπηκόους, είναι αυτή που ξαναεμφανίζεται στο κέντρο της σκηνής, με ένα ειδικό καθήκον: να κινητοποιήσει την «ιδανική μηχανή καταστροφής» (τον στρατό) προς όφελος του εθνικού συμφέροντος. Που εμφανίζεται σαν γενικό όσο χρειάζεται για να “χωράει” και να επιστρατεύει τους πληβείους· αλλά στον πυρήνα του είναι το συμφέρον των πιο δυναμικών κλάδων / αφεντικών.

Σ’ αυτή την ιστορική φάση βρισκόμαστε ήδη απ’ το 2001. Το ότι την πρωτοβουλία την είχε, ως το 2015, η αμερικανική μορφή κράτος, επιδιώκοντας «προληπτικά» να πιάσει πόστα απ’ το ινδοκούς ως την «εύφορη ημισέληνο» καταστρέφοντας (όσο αυτό ήταν δυνατόν…) εν τω μεταξύ την ιρακινή πετρελαϊκή βιομηχανία, έχει εξήγηση, που ξεπερνάει κατά πολύ τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των πολιτικών βιτρινών που ανέλαβαν διαδοχικά αυτή τη δουλειά. Απ’ το 2015 και μετά άλλη μια μορφή κράτος πρώτης γραμμής, η ρωσική, μπήκε στην αρένα. Και με πολύ ουσιαστικό τρόπο (υπερεξοπλισμός) ετοιμάζεται πυρετωδώς και το κινεζικό κράτος. (Κάμποσα ακόμα κράτη εξοπλίζονται, δηλώνοντας «διαθεσιμότητα» και για τις αναγκαίες καταστροφές και για τη νομή των λαφύρων…).

Αυτές οι εξελίξεις είναι βασικά (αν και όχι τα μοναδικά) στοιχεία του νεοκρατισμού. Ο νεοκρατισμός δεν είναι «αναβίωση» του κεϋνσιανισμού. Διαφέρει απ’ αυτόν σ’ ένα στρατηγικής σημασίας ζήτημα: στην εννόηση (ή στην μη εννόηση) της αυτονομίας της εργατικής τάξης. Στην «καθαρή» μορφή του ο Κέυνς αναγνώρισε την (οργανωμένη) εργατική τάξη σαν διακριτό και ανεξάρτητο στοιχείο της καπιταλιστικής συσσώρευσης· που θα έπρεπε να εισαχθεί επίσημα, για το «γενικό καλό», στη «διαμόρφωση των πολιτικών» της εκμετάλλευσής της και των συνθηκών ισορροπίας και ελέγχου της καπιταλιστικής επιδίωξης του μέγιστου κέρδους.

Ο νεοκρατισμός αντίθετα κρατάει (και θα κρατήσει σκληρά και αποφασιστικά) την βασική θέση και επιτυχία του νεοφιλελευθερισμού: την θέση ότι η οργάνωση της εργατικής τάξης (συνδικαλιστική και πολιτική) συνιστά καρτέλ, που διαμορφώνει από θέση ισχύος την «γενική βασική τιμή του εμπορεύματος εργασία».

Για να μετριάσει τις συνέπειες αυτού του εφαρμοσμένου νεοφιλελευθέρου δόγματος χωρίς να αναγνωρίσει την εργατική τάξη σαν ανεξάρτητη μεταβλητή του καπιταλισμού, ο νεοκρατισμός επιστρατεύει μια «παλιά» διαδικασία: τον (κρατικό) πατερναλισμό. Αυτός ο πατερναλισμός (που είναι η βασική γραμμή λειτουργίας του ελληνικού κράτους απ’ την δημιουργία του: πολιτικός προσοδισμός!), πέρασε απ’ την κευνσιανική φάση στη νεοφιλελεύθερη και τώρα στη νεοκρατική μετασχηματίζοντας και επεκτείνοντας την ακτίνα δράσης του. Κατά την άποψη της ασταμάτητης μηχανής εκεί βρίσκεται το «κλειδί» της εννόησης της «ανάπτυξης» των ακροδεξιών / φασιστικών ιδεών και εκδοχών εξουσίας ταυτόχρονα και σε συνδυασμό με νεοφιλελεύθερες «οικονομικές πολιτικές».

Ο μικροαστικός ατομισμός / εγωϊσμός / ναρκισσισμός ήταν η στρατηγική επιτυχία του νεοφιλελευθερισμού, που αγαπήθηκε απ’ τις μάζες των υπηκόων όσο τίποτα άλλο! Οι προωθητές του νεοκρατισμού δεν πρόκειται να ακυρώσουν αυτό το κρίσιμο όπλο τους! Ο μικροαστικός ατομισμός / εγωϊσμός / ναρκισσισμός είναι το «Κεκτημένο των κεκτημένων» της 4 τελευταίες δεκαετίες…

Κεκτημένο για ποιούς; Μα ελάτε τώρα!…

Το εθνικό συμφέρον

Κυριακή 2 Ιούνη. Το ινδικό κεφάλαιο είχε “φιλική” αντιμετώπιση απ’ το αμερικανικό απ’ το 1976, με βάση το “γενικευμένο πρόγραμμα προτιμήσεων” (generalized system of preferences – GSP) της Ουάσιγκτον. Σαν αναπτυσσόμενη (και όχι ανεπτυγμένη) οικονομία, η ινδική είχε ευνοϊκή μεταχείριση στις εξαγωγές της προς τις ηπα. Ή, για να το πούμε διαφορετικά, αυτό το GSP ήταν ένα εργαλείο εύνοιας της Ουάσιγκτον προς «δορυφοριοποιημένους» καπιταλισμούς του πλανήτη.

Όχι πια. Απ’ την ερχόμενη Τετάρτη 5 Ιούνη το Νέο Δελχί χάνει αυτό το καθεστώς. Μήπως επειδή η Ουάσιγκτον αποφάσισε ότι ο ινδικός καπιταλισμός είναι πλέον «ανεπτυγμένος» και όχι «αναπτυσσόμενος», ότι ωρίμασε τέλος πάντων; Όχι. Το ψόφιο κουνάβι δήλωσε:

Κατέληξα στο συμπέρασμα ότι η ινδία δεν δεσμεύτηκε στις ηπα ότι θα προσφέρει ίση πρόσβαση στην ινδική αγορά… Κατά συνέπεια το σωστό είναι να τερματίσω τον χαρακτηρισμό της σαν επωφελούμενη αναπτυσσόμενη χώρα…

Αυτό σημαίνει, προφανώς, αυξημένη δασμολόγηση των ινδικών εξαγωγών. Πριν, με το GSP, ινδικές εξαγωγές 5,6 δις δολαρίων ήταν αδασμολόγητες στις ηπα… Η φρεσκοεκλεγμένη κυβέρνηση Mondi απάντησε όπως θα περιμένατε: «Όπως κάνουν οι ηπα και άλλα κράτη έτσι και η ινδία θα βάζει πάντα πάνω απ’ όλα το εθνικό της συμφέρον». Πράγμα που σημαίνει ότι σκοπεύει να απαντήσει με ανάλογο τρόπο: θα επιβάλει υψηλότερους δασμούς στην εισαγωγή τουλάχιστον 20 αμερικανικών εμπορευμάτων, συμπεριλαμβανομένων αγροτικών προϊόντων και χημικών.

Λεπτομέρεια: στο εμπόριο μεταξύ ηπα και ινδίας η πρώτη έχει έλλειμα. Το 2017 ήταν 27,3 δις δολάρια.

Το Νέο Δέλχι (που η Ουάσιγκτον θέλει για σύμμαχο κατά του Πεκίνου) έχει τις δικές του φιλοδοξίες περιφερειακής ηγεμονίας. Απ’ την μια μεριά αγόραζε πάνω από το 1/10 των υψηλών πετρελαϊκών του αναγκών απ’ το ιράν· και τώρα πρέπει να δει αν θα αψηφίσει τις αμερικανικές απειλές για τιμωρία ή όχι· και πως. Απ’ την άλλη μεριά έχει ενταχθεί στο «Σύμφωνο της Σαγκάης»: το τι συνεπάγεται συγκεκριμένα το ινδικό «εθνικό συμφέρον» κάτω απ’ το φως της πίεσης του αμερικανικού «εθνικού συμφέροντος» μένει να φανεί.

(φωτογραφία: Το νέο υπουργικό συμβούλιο του πρωθ. Modi. Σύμφωνα με μια εκτίμηση η σύνθεσή του ισορροπεί ανάμεσα σε τεχνοκράτες για την εξωτερική πολιτική και στοιχεία της ακροδεξιάς ιδεολογίας Hindutva για την εσωτερική…)

Τίνος ο αιώνας;

Κυριακή 2 Ιούνη. Η “χρυσή” (ή η “πιο χρυσή” ως τώρα) περίοδος του αμερικανικού καπιταλισμού ξεκίνησε απ’ την στρατιωτική νίκη του στην αναγκαστική καταστροφή ενός σωρού παραγωγικών δυνάμεων (αποκλειστικά των αντιπάλων του) που ονομάστηκε Β παγκόσμιος πόλεμος.

Το 1944, ένα χρόνο πριν την τελική λήξη της αναγκαστικής καταστροφής (των άλλων) οι ηπα, ανέγγιχτες “υπαρξιακά” απ’ την καταστροφή, είχαν εκπληκτική υπεροχή σε όλους τους τομείς έναντι οποιουδήποτε άλλου κράτους είτε στην ευρώπη είτε στην ασία. Παρήγαγαν στο έδαφός τους το μισό της παγκόσμιας παραγωγής άνθρακα, τα δύο τρίτα της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου, και πάνω απ’ το μισό της παγκόσμιας παραγωγής ηλεκτρισμού. Ήταν σε θέση να παράγουν σε πολύ μεγάλους αριθμούς πλοία, αεροπλάνα, χερσαία οχήματα, πυρομαχικά, εργαλεία, εργαλειομηχανές, χημικά. Είχαν προσελκύσει πολλά απ’ τα καλύτερα μυαλά της (δυτικής) ευρώπης στις επιστήμες, στην τεχνολογία, ακόμα και στην τέχνη.

Κι αν αυτά έμοιαζαν λίγα, οι ηπα διέθεταν κι άλλα. Κατείχαν το 80% των παγκόσμιων αποθεμάτων χρυσού (συν τοις άλλοις διακρατώντας “για λόγους ασφαλείας” τα αποθέματα των ευρωπαϊκών κρατών που είχαν φυγαδεύσει στις ηπα το χρυσάφι των κεντρικών τους τραπεζών για προστασία στη διάρκεια του πολέμου), είχαν έναν στρατό δυνατό και αποτελεσματικό· και σύντομα επρόκειτο να επιδείξουν σε βάρος του στρατηγικού τους αντιπάλου (της ιαπωνίας) ένα όπλο που δεν είχε κανένας άλλος: την ατομική βόμβα.

Ακόμα κι έτσι όμως ο αμερικανικός καπιταλισμός έπρεπε να προνοήσει για την μακροπρόθεσμη κυριαρχία του. Όλοι οι αμερικάνοι αξιωματούχοι συμφωνούσαν μεγαλόφωνα:

Χρειαζόμαστε αγορές, τεράστιες αγορές σ’ όλο τον κόσμο. Χρειαζόμαστε αγορές πρώτων υλών για να αγοράζουμε, χρειαζόμαστε αγορές εμπορευμάτων για να πουλάμε.

Και οπωσδήποτε ένα νόμισμα διεθνούς χρήσης – που να λέγεται “αμερικανικό δολάριο”. Η αυτοκρατορία του δολαρίου ξεκίνησε με τις συμφωνίες του Bretton Woods.

Στην εποχή που το «ανθρώπινο κεφάλαιο» θα ανακηρυσσόταν σαν η νο 1 «μηχανή» καπιταλιστικής ανάπτυξης (στους καιρούς μας δηλαδή) έμοιαζε αδιανόητο τόσο στην Ουάσιγκτον όσο και στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες πως θα ήταν ποτέ δυνατό να βρεθούν αντιμέτωποι (σαν καπιταλισμοί) με μεγέθη που κόβουν την ανάσα. Η πρωτοκοσμική υπεροψία και ο ιστορικός αποικιακός έλεγχος διαβεβαίωναν ότι αυτό που λέγεται «ασία» θα ήταν πάντα περιοχή «φτηνής εργασίας / παραγωγής» και «αγορά εμπορευμάτων»· ποτέ σοβαρός ανταγωνιστής. Ο μόνος κίνδυνος θα μπορούσε να προέλθει απ’ τον ιαπωνικό καπιταλισμό, των 120.000.000 «ανθρώπινων κεφαλαίων». Όταν το made in japan σήκωσε απειλητικά κεφάλι, η Ουάσιγκτον φρόντισε στις αρχές των ’90s να του το κόψει, κάνοντας έναν ανελέητο «νομισματικό πόλεμο» κατά του γιέν.

Συνεπώς, το ότι ένα κράτος / εθνικό κεφάλαιο / εθνικό συμφέρον μεγέθους 1,35 δισεκατομυρίων «ανθρώπινων κεφαλαίων» (αισθητά μεγαλύτερο απ’ το άθροισμα των «ανθρώπινων κεφαλαίων» των ηπα, της ε.ε., του καναδά, και της ιαπωνίας μαζί!) θα έφτανε ποτέ σε τέτοιο επίπεδο εκπαίδευσης, τεχνολογικής ανάπτυξης, αξιοποίησης φυσικών πόρων και καινοτομιών, και σχεδιασμού ώστε να είναι έτοιμο ήδη για τον δικό του «χρυσό αιώνα», αυτό είναι το αληθινό Σοκ και Δέος – για το ψοφιοκουναβιστάν και όχι μόνο! Πως μπορεί να αντιμετωπιστεί ένας τέτοιος «καπιταλιστικός υπερδράκος» που σέρνει ήδη το μεγαλύτερο μέρος της παρακατιανής ασίας (σαν δορυφορικά κράτη / καπιταλισμούς) στο κέντρο του παγκόσμιου καπιταλισμού, εκτοπίζοντας κάθε πρωτοκοσμική (ή ειδικά αγγλοσαξονική) φαντασίωση κυριαρχίας;

Η ιαχή «αγορές – αγορές – αγορές» μπορεί να ακούγεται από παντού· αλλά τα συμβόλαια γράφονται όλο και περισσότερο στα κινεζικά! Η αναγκαία καταστροφή ενός σωρού παραγωγικών δυνάμεων βρίσκεται πάντα πάνω στον πάγκο· αλλά τίνος θα είναι ο κατεστραμμένος σωρός, ειδικά όταν ο «καπιταλιστικός υπερδράκος» έχει συμμαχήσει μ’ έναν εντελώς ισότιμο (προς τις ηπα) από άποψη ικανοτήτων, τεχνολογιών και όπλων στρατό όπως ο ρωσικός; Ο καπιταλισμός δεν είναι “υποκείμενο” – τα κράτη αποφασίζουν, τα κράτη κερδίζουν ή χάνουν· ο καπιταλισμός προχωράει είτε έτσι είτε αλλιώς…

Προς στιγμήν μοιάζει (απο στρατιωτική άποψη) να φοβάται ο Γιάνης το θεριό και το θεριό τον Γιάννη. Το ψοφιοκουναβιστάν προσπαθεί να εξαντλήσει όλα τα μη στρατιωτικά μέσα που διαθέτει για την «ανάσχεση» – αλλά τα αποτελέσματα α) θα είναι και σε βάρος του, και β) αν επρόκειτο να είναι ικανοποιητικά θα εμπόδιζαν την οργανική καπιταλιστική αναγκαιότητα για καταστροφές μεγάλης ή πολύ μεγάλης κλίμακας.

Είναι αδύνατο να είναι κανείς φανατικός οπαδός του καπιταλισμού και να πηγαίνει κόντρα στις νομοτέλειές του!

Πολλά μποφώρ

Σάββατο 1 Ιούνη. …Έχουμε εδώ λοιπόν ένα ακραίο παράδειγμα της δυσαρμονίας μεταξύ του γενικού και του ειδικού συμφέροντος. Κάθε κράτος, σε μια προσπάθεια να βελτιώσει την σχετική του θέση, παίρνει μέτρα βλαβερά για την ευημερία των γειτόνων του· κι αφού αυτή η πρακτική δεν περιορίζεται μόνο σε ένα κράτος, ο καθένας υφίσταται πολύ περισσότερες συνέπειες απ’ τις παρόμοιες λογικές που εφαρμόζουν οι γείτονές του απ’ τα οφέλη που έχει ο ίδιος απ’ τις επιλογές.

Πρακτικά όλα τα λαοφιλή γιατρικά που κυκλοφορούν σήμερα είναι τέτοιου αλληλοεξοντωτικού χαρακτήρα. Ανταγωνιστικές μειώσεις μισθών, ανταγωνιστικοί δασμοί, ανταγωνιστική ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων στην αλλοδαπή, ανταγωνιστικές υποτιμήσεις, ανταγωνιστικά οικονομικά προγράμματα – η κατάσταση του θα κάνω τον γείτονα ζητιάνο. Κι αυτό γιατί το έξοδο του ενός είναι κανονικά το έσοδο κάποιου άλλου. Έτσι, καθώς προσπαθούμε να βελτιώσουμε το δικό μας περιθώριο, μειώνουμε το περιθώριο κάποιου άλλου· κι αν η ίδια πρακτική ακολουθηθεί παντού θα χειροτερέψει η κατάσταση όλων.

…

Ο μοντέρνος καπιταλισμός είναι πλεύση καλού καιρού. Όταν ξεσπάσει η καταιγίδα ο καπιταλιστής εγκαταλείπει τα καθήκοντα του καπετάνιου, και μπορεί να βουλιάξει ακόμα και τις βάρκες που θα τον γλύτωναν, από τη λύσσα του να σπρώξει τον κοντινό του έξω απ’ την βάρκα για να μπει αυτός…

Αν οι «τρικυμίες» της όξυνσης του ενδοκαπιταλιστικού διακρατικού ανταγωνισμού (σε περιβάλλον 4ης βιομηχανικής επανάστασης…) κάνουν εξαιρετικά επίκαιρο εκτός απ’ τον Μαρξ και τον Κέυνς αυτό οφείλεται στο ότι ο καπιταλισμός είναι πάντα καπιταλισμός, με σταθερά τα βασικά του χαρακτηριστικά και τις δομικές του αντινομίες.

Τα πιο πάνω τα έλεγε ο Κέυνς σε μια διάλεξή του το 1932, με τίτλο «η κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας»… Μετά από κάτι λιγότερο από 90 χρόνια, το θα κάνω τον γείτονα ζητιάνο λέγεται «κυρώσεις», «δασμοί» – «εμπορικός πόλεμος»….

Μικροδιαφορές στην ορολογία, καμία διαφορά στον πυρήνα της διαχείρισης της κρίσης / αναδιάρθρωσης…