Year: 2019

Οι αστραπές της Ιστορίας 2

Κυριακή 29 Δεκέμβρη. Ο Clarno συνεχίζει:

… Για να εξηγήσουμε την διαφοροποιημένη ένταση της κρατικής βίας εναντίον των αποικιοκρατούμενων πληθυσμών στη Νότια Αφρική και στην Παλαιστίνη/Ισραήλ, ωστόσο, απαιτείται η προσοχή μας στην άρθρωση ανάμεσα στην εποικιστική αποικιοκρατία και στον ρατσιστικό καπιταλισμό. Πράγματι, η βασική διαφορά ανάμεσα στην Παλαιστίνη/Ισραήλ σήμερα και στη Νότια Αφρική πριν το 1994 είναι το ζήτημα της εργασίας. Κατά την διάρκεια της βιομηχανικής επέκτασης, τα εργοστάσια, τα χωράφια και τα ορυχεία στη Νότια Αφρική εξαρτιώνταν απόλυτα απ’ την δουλειά των Μαύρων εργατών. Η ισραηλινή στρατηγική της περίφραξης, απ’ την άλλη, έχει αναδυθεί στη διάρκεια της νεοφιλελεύθερης ηγεμονίας και περιλαμβάνει την σταθερή εξάλειψη της εργασίας των Παλαιστίνιων. Είναι βέβαιο ότι το εποικιστικό αποικιοκρατικό σχέδιο των λευκών στη Νότια Αφρική δούλευε μέσα από βίαιες μορφές εξανδραποδισμού, απαλλοτριώσεων και αποκλεισμών. Αλλά η ζήτηση για φτηνή εργασία των Μαύρων εμπόδιζε την πλήρη εξολόθρευση του Μαύρου πληθυσμού. Αφότου η νεοφιλελεύθερη αναδιάρθρωση μείωσε την ζήτηση για φτηνούς Παλαιστίνιους εργάτες, δεν υπάρχει τίποτα σαν αντίβαρο στη λογική της εξολόθρευσης στην Παλαιστίνη/Ισραήλ.

Ο συγγραφέας εδώ εννοεί ότι το ρατσιστικό ισραηλινό κράτος μπορεί να εισάγει εύκολα «φτηνή εργασία» από μακριά – όπως και κάνει. Ας πούμε απ’ τις φιλιππίνες ή αλλού. Συνεχίζει:

Ενόσω το Ισραήλ παραμένει ένα εποικιστικό αποικιοκρατικό κράτος, η αποικιοκρατική του στρατηγική έχει μετασχηματιστεί απ’ την νεοφιλελεύθερη αναδιάρθρωση. Η αυξανόμενη αναλωσιμότητα του Παλαιστινιακού πληθυσμού επιτρέπει στο Ισραήλ να συγκεντρώσει τους Παλαιστίνιους του 1967 στη λωρίδα της Γάζα και σ’ ένα αρχιπέλαγος θυλάκων στη Δυτική Όχθη (οι ζώνες Α και Β) ενόσω αποικίζει την γη που απομένει (την ζώνη C). Στη Δυτική Όχθη, η νεοφιλελεύθερη αναδιάρθωση έχει διευκολύνει την αποικιοποίηση της ζώνης C επιταχύνοντας την αστικοποίηση των Παλαιστινιακών χωριών, παράγοντας μια μορφή έμμεσης εκβιασμένης μετακίνησης των πληθυσμών, και δημιουργώντας ευνοϊκές συνθήκες για την αγορά της γης από Σιωνιστικούς οργανισμούς. Ακόμα περισσότερο η εκτεταμένη ανεργία έχει δημιουργήσει μια δεξαμενή ανέργων αρκετά απελπισμένων ώστε να ανεχτούν την εκμετάλλευση και το ψυχολογικό τραύμα του να κτίζουν τους Ισραηλινούς οικισμούς στην Παλαιστινιακή γη ή να καταπιέζουν την Παλαιστινιακή αντίσταση στις κατεχόμενες περιοχές. Σε ευρύτερο επίπεδο η εμπλοκή των ΗΠΑ και άλλων global παικτών στην εκπαίδευση των δυνάμεων ασφαλείας της Παλαιστινιακής Αρχής, διαμορφώνοντας τις οικονομικές της στρατηγικές και προωθώντας περιφερειακές συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου, επιβεβαιώνει την κεντρικότητα των συμφωνιών του Όσλο στα παγκόσμια νεοφιλελεύθερα σχέδια…

Οι αστραπές της Ιστορίας 3

Κυριακή 29 Δεκέμβρη. Και ο Clarno καταλήγει σ’ αυτό που «ξεχυλίζει» απ’ το απαρτχάιντ κατά των Παλαιστινίων:

…Η έρευνά μου προτείνει την ανάγκη να προχωρήσουμε πέρα απ’ τον νομικό-φιλελεύθερο ορισμό του απαρτχάιντ σαν μια μορφή φυλετικής κυριαρχίας. Αντί γι’ αυτό προτείνω έναν πολιτικο-οικονομικό ορισμό του απαρτχάιντ που δίνει έμφαση στην άρθρωση ανάμεσα στον ρατσισμό και στον καπιταλισμό…

Όπως υποστήριξα στο “Neoliberal Apartheid”, οι μετασχηματισμοί των τελευταίων 20 χρόνων στη Νότια Αφρική και στην Παλαιστίνη/Ισραήλ έχουν παράξει διαφορετικές τροχιές της αναδιάρθρωσης του κράτους, μαζί με εντυπωσιακά όμοιους κοινωνικούς και οικονομικούς μετασχηματισμούς. Ενώ το Νοτιοαφρικανικό κράτος έχει εκδημοκρατιστεί και απορατσιστικοποιηθεί, το Ισραήλ παραμένει ένα κράτος εποικιστικής αποικιοκρατίας. Αλλά και οι δύο κοινωνίες υφίστανται έναν συνδυασμό περιθωριοποίησης και αστυνομοκρατίας. Αυτές είναι οι δυναμικές στην καρδιά του νεοφιλελεύθερου απαρτχάιντ… Το νεοφιλελεύθερο απαρτχάιντ αποτελεί τον συνδυασμό της ακραίας ανισότητας, της φυλετικοποιημένης περιθωριοποίησης, την εκτεταμένης στρατο-αστυνομοκρατίας και της διαρκούς κρίσης.

… Κοινό χαρακτηριστικό του νεοφιλελεύθερου απαρτχάιντ είναι ο συνδυασμός των πιο πάνω με μια επίφαση τυπικής ισότητας. Απ’ την δεκαετία του 1960 οι αγώνες ενάντια στον ρατσισμό, στην αποικιοκρατία και στην αυτοκρατορία προκάλεσαν αλλεπάλληλα ρήγματα, απ’ τα συστήματα ανοικτής φυλετικής και αποικοκρατικής κυριαρχίας ως τις πιο λεπτεπίλεπτες μορφές ελέγχου… Αυτοί οι αγώνες συνέβαλαν επίσης στην κρίση του παγκόσμιου συστήματος φυλετικού Φορντισμού, που στηριζόταν στην ξεκάθαρη αποικοκρατική και ρατσιστική κυριαρχία.

Απ’ αυτήν την κρίση προέκυψαν πειράματα νεοφιλελεύθερης αναδιάρθρωσης… Πέρα απ’ τη Νότια Αφρική και την Παλαιστίνη/Ισραήλ, είναι πια κοινοτοπία να ανακαλύπτει κανείς πλευρές του νεοφιλελεύθερου απαρτχάιντ σε πόλεις, κράτη και περιοχές όλου του κόσμου…. Η κατανόηση των τρόπων με τους οποίους η Παλαιστίνη/Ισραήλ και η Νότια Αφρική εμπλέκονται σ’ αυτές τις παγκόσμιες διαδικασίες θα συμβάλει στη δημιουργία ευρύτερων κινημάτων εναντίον του παγκόσμιου, νεοφιλελεύθερου απαρτχάιντ…

Τα παλιά είναι καινούργια: κεφάλαιο και κράτος γεννούν…

Κυριακή 29 Δεκέμβρη. Σε συνθήκες γενικευμένης επηρμένης βλακείας μοιάζει ανώφελο να υποδείξει κανείς το γιατί η Παλαιστίνη είναι, ξανά, ένα απ’ τα πιο κεντρικά «εργαστήρια του κόσμου». Είτε απ’ την πλευρά της απαρτχάιντ βιοπολιτικής που, όπως τα ισραηλινά drones και τα λοιπά «δοκιμασμένα στην πράξη» όπλα, προορίζεται για εξαγωγή· είτε απ’ την πλευρά της αντίστασης, των δυσκολιών της, των αδιεξόδων της – αλλά και της διαλεκτικής βασανιστικής ανανέωσης / ανασυγκρότησής της. (Άλλωστε, ειδικά στα μέρη μας αυτήν την εποχή, τέτοιες υποδείξεις είναι εθνικά προδοτικές!)

Αν στον νεοφιλελευθερισμό που εντοπίζει ο Clarno στα προηγούμενα αποσπάσματα προσθέσουμε και τον νεοκρατισμό, που ενυπήρχε στις ένδοξες νεοφιλελεύθερες περιόδους των ‘90s και των ‘00s αλλά τώρα ξεπροβάλλει σταθερά και ανεπαίσθητα σαν «σωτήρας», θα έχουμε αρχίσει να ξεκαθαρίσουμε τον ορίζοντα.

Όχι, βέβαια, προς όφελος της δειλίας…

Η Μεγάλη Πορεία της Επιστροφής

Σάββατο 28 Δεκέμβρη. Ύστερα από σχεδόν δύο χρόνια (απ’ τα τέλη του περσινού Μάρτη), τουλάχιστον 256 δολοφονίες διαδηλωτών απ’ τον ισραηλινό στρατό, εκατοντάδες σακατέματα και συνολικά 30.000 τραυματίες, η εξέγερση / εβδομαδιαίες διαδηλώσεις των παλαιστίνιων αιχμαλώτων στη λωρίδα της Γάζα τέλειωσαν χτες. Με δεκάδες τραυματίες.

Ήταν ένας αγώνας που πέτυχε; Αυτό θα το κρίνουν οι ίδιοι οι παλαιστίνιοι και οι παλαιστίνιες. Ξέρουν πολύ περισσότερα από εμάς, που ούτε να το διανοηθούμε μπορούμε ένα τέτοιο θάρρος και μια τέτοια γενναιότητα. Μας αναλογεί ωστόσο να παραδεχτούμε, χωρίς δικαιολογίες, ότι κάναμε λιγότερα έως πολύ λιγότερα σαν συμπαράσταση απ’ αυτά που έπρεπε. Κάνοντας ευρύτερο απολογισμό αποδειχθήκαμε «λίγοι» – και όχι αριθμητικά, μιας και το «μέτρημα των κεφαλιών» είναι ύβρις για τέτοια ζητήματα ζωής και θανάτου… Ειδικά επειδή ζούμε σ’ ένα κράτος που υποστήριξε και υποστηρίζει την βία του απαρτχάιντ ισραηλινού κράτους. Ωστόσο ο φανερός ή κρυφός ρατσισμός (ειδικά μεταξύ των “επαναστατών”…) κέρδισε αυτόν τον γύρο – κι έτσι έχουμε ένα πρόβλημα παραπάνω.

Το τέλος των εβδομαδιαίων διαδηλώσεων στη λωρίδα της Γάζα δεν σημαίνει το τέλος του αγώνα στην Παλαιστίνη και σ’ όλο τον κόσμο! Και σε καμμία περίπτωση δεν σημαίνει το τέλος των δικών μας καθηκόντων σχετικά μ’ αυτόν τον αγώνα.

Λιγότεροι ή περισσότεροι έχει δευτερεύουσα σημασία. Το σίγουρο είναι ότι χρωστάμε πολλά· κι αυτό είναι που μας κινεί.

Ο παλιοκαπιταλισμός δεν σέβεται τίποτα!

Σάββατο 28 Δεκέμβρη. Από καθαρά καπιταλιστική άποψη, και πρέπει να το τονίσουμε αυτό γιατί υπάρχουν άφθονοι καλοθελητές και κακόβουλοι, τα νέα απ’ τον «αιώνιο εχθρό» είναι τόσο άσχημα και απειλητικά όσο, τουλάχιστον, η συμφωνία Άγκυρας – Tripoli για τις αοζ τους και όχι μόνο. Απλά κανείς δεν τολμάει να τα προσέξει…

Η τουρκική αυτοκινητοβιομηχανία (ένα κονσόρσιουμ πέντε κατασκευαστών) παρουσίασε χτες δύο πρωτότυπα ηλεκτρικών αυτοκινήτων (ένα ελαφρύ suv και ένα sedan) εγχώριου σχεδιασμού και κατασκευής. Ο προγραμματισμός προβλέπει την μαζική παραγωγή τους σε 2 χρόνια, και άλλα τρία μοντέλα ως το 2025.

Ο τουρκικός καπιταλισμός περιλαμβάνει εργοστασία αυτοκινητοβιομηχανιών σαν την ford, την fiat – chrysler, την renault, την toyota και την hyndai. Πράγμα που σημαίνει ότι έχει ήδη ένα δυναμικό μηχανικών παραγωγής οχημάτων· και χιλιάδες ειδικευμένους εργάτες αλυσίδας. Αλλά τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα είναι καινούργιο είδος. Προκύπτει εδώ ένας σχεδιασμός για πλασσάρισμα του τουρκικού καπιταλισμού στην «πρώτη γραμμή» παγκόσμια· κι όχι σαν υπεργολάβος.

Απο κει προέρχονται τα κακά νέα. Πάνω που οι εθνικόφρονες ντόπιοι θα σταματήσουν να βλέπουν τουρκικά σήριαλ, θα βρεθούν να αγοράζουν τουρκικά αμάξια. Ε, αυτό πώς να το αντέξει η θεία Λίτσα;

(φωτογραφία κάτω: Είναι παλιό χούι των «σουλτάνων» αυτό: συμμετέχουν σαν παρουσιαστές στις εκθέσεις ηλεκτρικών αυτοκινήτων…. Πάλι καλά που οι ντόπιοι πατριώτες ασχολούνται με πιο σοβαρά: σταυροκοποιούνται μπροστά στο εικόνισμα του «τζενεράλ»…)

Πειρασμός

Σάββατο 28 Δεκέμβρη. 1800 ή και 2000 δολάρια τον μήνα για όχι πρωτοκοσμικό μισθοφόρο είναι πολλά· ακόμα κι αν πληρώνει η Ντόχα. Η ασταμάτητη μηχανή δεν υποκύπτει σε τέτοιες φήμες: τα μισά είναι υπεραρκετά για να πιάσουν αρκετοί πεπειραμένοι ή μη ένοπλοι δουλειά στην Tripoli.

Υπάρχουν καλοθελητές που σχετίζουν την εξέλιξη της «μάχης της Tripoli» με την «μάχη στο Idlib». Υποστηρίζουν, ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι η πρόσφατη (όχι και τόσο καταλυτική) προέλαση του συριακού στρατού στα νοτιοανατολικά του θύλακα και το γεγονός ότι η Άγκυρα δεν υπερασπίζεται τους αντικαθεστωτικούς εκεί (και γιατί θα έπρεπε να το κάνει;) θα σπρώξει αρκετούς απ’ αυτούς να αναζητήσουν την «τύχη» τους στη λιβύη. Σημειώνουν ενισχυτικά κι αυτό: ότι λιβυκά όπλα και πυρομαχικά είχαν εξοπλίσει σε πρώτη φάση τους αντικαθεστωτικούς στη συρία. Σα να λέμε: υπάρχει κάποια «υποχρέωση».

Συγκινητικά ακούγονται όλα αυτά, αλλά δεν είναι καθοριστικά. Το γεγονός ότι είναι πολλοί (και ενδεχομένως αυξάνονται) όσοι βγάζουν τα προς το ζην τους σκοτώνοντας (αλλά και πεθαίνοντας…) σημαίνει «διαθέσιμο εργατικό δυναμικό θανάτου». Αλλά όπως συμβαίνει στην παραγωγή εμπορευμάτων έτσι και στην παραγωγή θανάτου δεν είναι οι «μισθωτοί της βάσης» που καθορίζουν τα σχέδια και τους προσανατολισμούς του … επιχειρείν.

Η πιθανότητα τουρκμένοι να πολεμούν τις επόμενες βδομάδες εναντίον σουδανών στα περίχωρα της Tripoli στη λιβύη, για χάρη της Άγκυρας, της Ρώμης, του Παρισιού, του Καΐρου ή της Μόσχας, πληρωμένοι οι μεν απ’ την Ντόχα και οι δε απ’ το Αμπού Ντάμπι, δείχνει το underground της «παγκοσμιοποίησης».

Όμως όποιος χαίρεται επειδή «σκουρόχρωμοι σκοτώνουν σκουρόχρωμους, και τι μας νοιάζει εμάς;» κοροϊδεύει τον εαυτό του. Το ουσιαστικό δυναμικό της δημιουργικής καταστροφής στην καπιταλιστική κρίση / αναδιάρθρωση δεν βρίσκεται στους μισθοφόρους. Βρίσκεται στην κεφαλαιοποίηση / κρατικοποίηση του. Κι αυτή απλώνεται.

Βαθιά δυσαρέσκεια

Σάββατο 28 Δεκέμβρη. …Αυτές οι στρατιωτικές ασκήσεις πρέπει να απασχολήσουν όλα τα κράτη που ενδιαφέρονται για την εξασφάλιση της ελευθερίας ναυσιπλοΐας στην περιοχή… το ιράν πρέπει να σκεφτεί δυο φορές τι σημαίνει να συμμετέχει σ’ αυτές…

Χωρίς την δεύτερη φράση, θα μπορούσε η δήλωση – αμερικανική φυσικά – να αφορά τη νότια θάλασσα της κίνας. Αλλά η δεύτερη δείχνει μια κάποια σύγχιση: το ιράν είναι ο οικοδεσπότης!

Δεν είναι παράλογο που η Ουάσιγκτον (και οι σύμμαχοί της) δεν έχουν χαρεί καθόλου με τα ιρανο-ρωσο-κινεζικά αεροναυτικά στρατιωτικά γυμνάσια (που ξεκίνησαν χτες) στα στενά του Ορμούζ και στα πέριξ. Κατά τους καθεστωτικούς financial times:

Η ρωσία, η κίνα και το ιράν ξεκίνησαν τις πρώτες κοινές ναυτικές ασκήσεις στον κόλπο του ομάν την Παρασκευή, σε μια ευθεία πρόκληση της αμερικανικής επιρροής στη μέση Ανατολή. Η κίνηση αντανακλά την αυξανόμενη συνεργασία ανάμεσα στους δύο βασικούς αντιπάλους των ηπα και την ισλαμική δημοκρατία, που βρίσκεται σε καθεστώς κυρώσεων απ’ την Ουάσιγκτον…

Σίγουρα είναι πρόκληση, σίγουρα είναι και ευθεία… Αλλά δεν συμβαίνει δα και στην Καραϊβική! Από κάποιες απόψεις δείχνει μια διάθεση «οικειοποίησης» της περιοχής, και όχι μόνο. Ειδικά επειδή το ψοφιοκουναβιστάν, με την «νηοπομπή των προθύμων», προσπαθεί να κατοχυρωθεί σαν ο μπάτσος των στενών. Ε, σ’ έναν “πολυπολικό” κόσμο οι ενδιαφερόμενοι για προστασία είναι πολλοί. Και δεν χωράνε…

Εκεί που θα ανάψουν όλα τα λαμπάκια στην Ουάσιγκτον (και όχι μόνο, ξέρουμε και κάποιους εδώ που είναι στην μπρίζα) είναι όταν τέτοιες ασκήσεις γίνουν στα ανοικτά της συρίας….

Μην το αποκλείετε.

Όποιος προλάβει

Παρασκευή 27 Δεκέμβρη. Για ένα κράτος, σαν το ελλαδιστάν, για το οποίο το μόνο συμβατό με τα «εθνικά συμφέροντα» του και άρα το μόνο επιθυμητό είναι να ισοπεδώσει ο «τσενεράλ» την Tripoli και, μαζί της, την συμφωνία Sarraj – Erdogan, κάτι τηλεφωνήματα από ‘δω και απο κει περί «ειρηνικής λύσης» είναι βραχυκύκλωμα στο «αφήγημα» (τι γελοία λέξη! προπαγάνδα λεγόταν, λέγεται και θα λέγεται!).

Ο φίλος και αδελφός χασάπης του Καΐρου Sisi τα είπε τηλεφωνικά με το ψόφιο κουνάβι. Και η ανεγκέφαλη αλεπού Putin τα είπε τηλεφωνικά με τον ιταλό Conte. Υποθέτουμε υπέρ της ειρήνης οι πάντες!… Ένας ένας λεβέντες! Μην στριμώχνεσθε!!! Μην σπρώχνεσθε!!!

Οποιοσδήποτε τίμιος άνθρωπος σ’ αυτό το κατεστραμμένο μέρος (πρέπει να έχουν μείνει ελάχιστοι) θα αναγνώριζε πως όλη αυτή η έγνοια για την «ειρήνη στη λιβύη» προκλήθηκε από μια και μόνο κίνηση, και μάλιστα χωρίς καν αυτή να έχει ολοκληρωθεί· μόνο με την αναγγελία της: ότι η Άγκυρα θα στείλει στρατό στο πλευρό του Sarraj. Όποια / όποιος ενδιαφέρεται να μαθαίνει, ας το προσέξει: αν μια και μόνο μια (μισή προς το παρόν) κίνηση έχει τέτοιες αλυσιδωτές (και από πρώτη ματιά “χαοτικές”) συνέπειες, τότε εκείνοι που την κάνουν κάτι χαμπαριάζουν (ή είναι ηλίθιοι σε βαθμό κακουργήματος… αλλά δεν φαίνεται να είναι αυτή η περίπτωσή τους!)

«Ξαφνικά» (τα εισαγωγικά εδώ είναι ειρωνικά) σαν κάτι να τούμπαρε! Σαν κάτι να άλλαξε τόσο δραματικά εξαιτίας αυτής της κίνησης (ή της απειλής της) ώστε – τουλάχιστον στα λόγια – πολεμοκάπηλοι, τζιτζιφιόγκοι, δουλέμποροι και κάθε άλλο καρυδιάς καρύδι (εκτός απ’ την Αθήνα, το Κάιρο, το Τελ Αβίβ και το Abu Dabhi, να είστε σίγουροι) θυμήθηκαν ότι στη λιβύη γίνεται εδώ και χρόνια πόλεμος που είναι “κακό πράγμα”! Ειρωνεία της ιστορίας; Όχι! Μόνο όποιος βρει την σωστή απάντηση στην ερώτηση τι πραγματικά άλλαξε στο λιβυκό πεδίο μάχης η (μελλοντική, ας πούμε) επίσημη στρατιωτική εμφάνιση της Άγκυρας, μπορεί να τακτοποιήσει, να βάλει στη σωστή σειρά αυτό το πλήθος τηλεφωνημάτων, “επαφών”, συναντήσεων και δηλώσεων που έχει ξεσπάσει σαν χειμωνιάτικη καταιγίδα… Μόνο η σωστή απάντηση θα οδηγήσει στην αξιολόγηση των καταστάσεων…

Ας (ξανα)κάνουμε την προσπάθεια. Θα στείλει η τουρκία στρατό να υπερασπίσει την Tripoli; Ε, και; Πήγαν στον Haftar και κάτι χιλιάδες σουδανοί μισθοφόροι, που ίσως ξέμειναν άνεργοι μετά την πρόσφατη αποχώρησή τους απ’ το υεμενίτικο πεδίο μάχης… Είναι αξιόμαχοι; Ε, έτσι κι έτσι – απέναντι στους Huthis δεν τα κατάφεραν. Για σφάχτες μπορεί να είναι καλοί…

Αλλά αυτό είναι το πρόβλημα όλο κι όλο; Μήπως οι ένοπλοι του Sarraj ενισχυμένοι από μερικές εκατοντάδες τούρκων στρατιωτών (με όλα τους τα απαραίτητα) ή, ίσως, και μερικές εκατοντάδες μισθοφόρων πρώην «free syrian army» και μετά «free lybian army» καταφέρουν να απωθήσουν τους ένοπλους του Haftar έξω απ’ τα προάστεια της Tripoli; Αυτό είναι το νέφτι που πετάχτηκε στα τρυφερά οπίσθια διαφόρων;

Για να είναι αυτό η αιτία θα πρέπει να πιθανολογείται ισχυρά ότι «κάτι θα αλλάξει» πράγματι η τουρκική στρατιωτική παρουσία. Αν αυτό ήταν η ενίσχυση της «διεθνώς αναγνωρισμένης» κυβέρνησης της Tripoli δεν θα έπρεπε να υπάρχει ανησυχία… Αντίθετα, μόνο χειροκρότημα και εύγε προς την Άγκυρα για το θάρρος της! Άρα, λέμε, δεν είναι αυτό.

Η ασταμάτητη μηχανή εξακολουθεί να υποστηρίζει ότι ο συναγερμός οφείλεται σ’ αυτά που σέρνει η Άγκυρα μαζί της. Το πρώτο και πιο ιντριγκαδόρικο είναι η Μόσχα. Η Μόσχα για την οποία οι πάντες ήξεραν και ξέρουν ότι στηρίζει τον Haftar – τις φωτογραφίες του πάνω στο ρωσικό αεροπλανοφόρο δεν τις είχαν δει; Τα ταξίδια του στη Μόσχα κανείς δεν τα ήξερε; Η Μόσχα κτυπάει λοιπόν σήμα κινδύνου στη μέση της Μεσογείου – το ρωσικό κράτος για το οποίο κανείς δεν υποστηρίζει ούτε για αστείο ότι, αν η Άγκυρα στείλει στρατό στην Tripoli, θα τσακωθεί, θα τα σπάσει και οι σύμμαχοι του συριακού πεδίου μάχης (και των αγωγών φυσικού αερίου, για να μην ξεχνιόμαστε…) θα γίνουν αντίπαλοι κι εχθροί! Απλό το ζήτημα: αν η (απειλή) στρατιωτικής παρουσίας της Άγκυρας εναντίον του Haftar δεν σημαίνει αντιπαλότητα (στα σοβαρά, όχι στα λόγια…) με την Μόσχα, τότε;… Τότε;;;

Τί είναι αυτό που αλλάζει; (Μια διπλανή ερώτηση, για άλλη φορά: γιατί ο βασιλιάς Macron δεν στέλνει το αεροπλανοφόρο του να υποστηρίξει τον Haftar του;)

Πολυδιάστατες παρτίδες

Παρασκευή 27 Δεκέμβρη. Όσο η Μόσχα υποστήριζε τον Haftar κι αυτό ήταν όλο, μπορούσε μεν να το δείχνει, αλλά δεν μπορούσε να επικαλεστεί (στο όνομα του και στο δικό της) την «διεθνή νομιμότητα». Φυσικά αυτή η «διεθνής νομιμότητα» είναι ένα κουρελόχαρτο. Αλλά πότε εδώ και πότε εκεί έχει ακόμα μια χρησιμότητα, ειδικά σ’ έναν καπιταλιστικό κόσμο που τα λιγότερο δυνατά κράτη / κεφάλαια (ας πούμε στην αφρική…) ξαναψάχνουν τις συμμαχίες τους.

Η Μόσχα εγκαινίασε πρόσφατα (στα τέλη του περασμένου Οκτώβρη) μια πολυεπίπεδη (οικονομική, πολιτική, στρατιωτική) εκστρατεία «γοητείας» των αφρικανικών κρατών. Ακολουθώντας τα βήματα του Πεκίνου που ήδη βρίσκεται πιο μπροστά, η Μόσχα εμφανίζεται στην αφρική σαν ηγεμονική – δύναμη – για – το καλό. Για την καπιταλιστική ανάπτυξη· και την «ασφάλεια» (εδώ συμπληρώνει την κινεζική επέλαση)… Στη «δύση» αυτά υποτιμώνται ή και γίνονται αντικείμενο ειρωνείας: οι αμερικάνοι (και οι γάλλοι, άντε και λίγο οι γερμανοί) έχουν στρατό και βάσεις στην αφρική· ποιος θα τους εμποδίσει;

Εντάξει… Πέραν του ότι και αυτή η ήπειρος γίνεται γρήγορα πεδίο σύγκρουσης του 4ου παγκόσμιου πολέμου (έχει πάμπολλες και πολύτιμες πρωτές ύλες για την 4η βιομηχανική επανάσταση) κανείς δεν αναρωτήθηκε: αν η Μόσχα σκοπεύει να «κάνει δουλειές» διαφόρων ειδών με τις τωρινές αφρικανικές κυβερνήσεις πόσο κι ως πιο σημείο ταιριάζει να υποστηρίζει έναν παράνομο σαν τον Haftar στην λιβύη; Πόσο πειστικό είναι κάτι τέτοιο όταν τα περισσότερα αφρικανικά κράτη έχουν ή είναι εύκολο να αποκτήσουν «αντάρτικες δυνάμεις» που θα υποστηρίζει πότε το Παρίσι, πότε η Ουάσιγκτον και πότε το Λονδίνο;

Αφήνουμε σ’ εσάς τον προβληματισμό… Γιατί αν οι συσχετίσεις της ασταμάτητης μηχανής είναι σωστές (κάτι που είτε θα αποδειχθεί είτε όχι…) έχει ισχυρή γεωπολιτική βάση το να θέλει η Μόσχα την Άγκυρα στην «άλλη πλευρά» της «λιβυκής εξίσωσης». Αυτό που γράφαμε χτες για τους «πόλους ενός μαγνητικού πεδίου»… Με έναν στρατό της προκοπής στην Tripoli, και με τα όνειρα του Haftar για κατάληψή της να καταρρέουν, η Μόσχα μπορεί να βγει απ’ το ημίφως της υποστήριξής του, και να σταθεί στο κέντρο της σκηνής σαν βασικός ειρηνοποιός. (Άσχετα με το πόσο πραγματική θα είναι η ειρήνη στην κινούμενη λυβική άμμο… Υποθέτουμε όχι περισσότερο απ’ ότι στο Donbass…)

Αυτό είναι πράγματι θεαματική αλλαγή δεδομένων! Όχι απλά στη λιβύη αλλά στη λιβύη σαν Παράδειγμα – στην – αφρική (ίσως και πιο πέρα). Εκεί που πριν γινόταν ένας εμφύλιος ο οποίος σιγά μην μας απασχολεί (όπως θα έλεγε κι ένας διάσημος ισραηλινός: «σκουρόχρωμοι σκοτώνουν σκουρόχρωμους· και τι μας νοιάζει εμάς;»), ένας απ’ τους πολλούς που γίνονται στην αφρική, τώρα διαγράφονται οι βασικές γραμμές μιας σύνθετης και επίσημης απόβασης δύο «αναθεωρητικών» δυνάμεων: της Άγκυρας και της Μόσχας… Φωτιά στα μπατζάκια διάφορων!!

Αν τα πιο πάνω είναι σωστά, τότε δεν είναι όλα τα τηλεφωνήματα ίδιας αξίας! Οι κουβέντες του Putin με τον Conte έχουν εντελώς διαφορετική αξία απ’ τις κουβέντες του Sisi με τον Trump. Οι πρώτοι προσπαθούν να διαμορφώσουν το «μπλοκ της Σύρτης», που έχει (θέλει βάσιμα να έχει) την πρωτοβουλία των κινήσεων. Ο χουντοκαραβανάς της αιγύπτου αντίθετα (όπως και τα φιλαράκια του στην Αθήνα, στη Λευκωσία και στο Τελ Αβίβ) αμύνονται· για να μην πούμε ότι έχουν βρεθεί ξαφνικά στα σκοινιά. (Αυτό δεν τους κάνει καθόλου λιγότερο επικίνδυνους!!). Όπως στην Αθήνα έτσι και στο Κάιρο παρακαλάνε για την πιο άμεση εμπλοκή του ψοφιοκουναβιστάν στο λιβυκό πεδίο μάχης… Έχουν πέσει, βέβαια, στην περίπτωση: όντας υπό εξέταση για καθαίρεση το ψόφιο κουνάβι δεν θα μπορούσε να πουλήσει «στρατό στη λιβύη» – ούτε καν «ειρηνευτικό» – στα μέτρα που θέλουν η Αθήνα, το Κάιρο και το Τελ Αβίβ… Κι άλλωστε Αθήνα ‘n’ friends τον Haftar υποστηρίζουν: θα έστελνε το ψόφιο κουνάβι στρατό υπέρ του, όπως έχει κάνει με τους ypg στη συρία; Για να προστατέψει τα πετρέλαια απ’ … τον isis; Τολμηρό, πολύ τολμηρό σαν προσδοκία…

Προς το παρόν, λοιπόν, η Άγκυρα (και, επιμένουμε, η Μόσχα πίσω της) έχει στείλει το «μήνυμα»: η Tripoli δεν θα πέσει στον Haftar και, φανερά, επίσημα, με τις σημαίες του, ένα κράτος – μέλος του νατο (ακόμα μέλος…) φυτρώνει εκεί που δεν το σπείρανε. Διαμορφώνει κι ένα χρονοδιάγραμμα: «Θα συζητήσουμε και θα αποφασίσουμε οριστικά για το θέμα… (λέει το τουρκικό καθεστώς) … της αποστολής στρατιωτικής βοήθειας στην αναγνωρισμένη κυβέρνηση της λιβύης στις 7 Γενάρη, που θα ανοίξει απ’ τις διακοπές το κοινοβούλιό μας. Δεν βιαζόμαστε, εσείς βιαζόσαστε…»

Σα να λέει: ειρηνοποιοί, έχετε κατ’ αρχήν 10 μέρες να τηλεφωνηθείτε, να τα πείτε (αν θέλετε υπογράψτε και καμμιά συμφωνία για eastmed σωλήνες…). Και τα λέμε…

(φωτογραφία: Άποψη της ρωσο-παναφρικανικής διάσκεψης στα τέλη του περασμένου Οκτώβρη…)

Υπενθύμιση 1

Παρασκευή 27 Δεκέμβρη. Χωρίς κανέναν συναισθηματισμό και χωρίς καμμία συμπάθεια, με σκέτο και καθαρό ρεαλισμό, η ασταμάτητη μηχανή πρέπει να σας θυμίσει κι αυτό: οι ίδιες ακριβώς «αναθεωρητικές δυνάμεις», δηλαδή η Μόσχα, το Πεκίνο, η Άγκυρα και η Τεχεράνη, στήριξαν – και το έκαναν αποτελεσματικά ως τώρα – το καθεστώς Μαδούρο στη βενεζουέλα. Στην «πίσω αυλή» και στη μύτη του ψοφιοκουναβιστάν. Βραχυκυκλώντας έναν σχεδιασμό τον οποίο διάφοροι (συμπεριλαμβανομένων ανόητων εχθρών του αμερικανικού ιμπεριαλισμού) είχαν θεωρήσει 100% σίγουρο ως προς την αποτελεσματικότητά του.

Ο τρόπος που έγινε εκείνο το βραχυκύκλωμα (όπως, με άλλους όρους, ο τρόπος που βραχυκύκλωσε σε μεγάλο βαθμό το σχέδιο του άξονα στο συριακό πεδίο μάχης) δεν είχε σχήμα ευθείας. Δεν ήταν «μοντέρνος» με την έννοια των στάνταρτς του 20ου αιώνα. Ο Maduro δεν έδεσε τον Guaido, ούτε τον έριξε στο πιο βαθύ μπουντρούμι, όπως θα είχε κάνει άλλος στη θέση του πριν 50 χρόνια. Αντίθετα τον άφησε να κινείται ελεύθερα, να οργανώνει τις προβοκάτσιές του· έτσι ώστε «φαινόταν» σαν αυτός (και οι σύμμαχοί του στην Ουάσιγκτον) να έχει το πάνω χέρι. Κι όμως: φρόντιζε να αποτυγχάνει σε κάθε επιμέρους βήμα του… Κι έτσι το εγχείρημα / πραξικόπημα δεν κτυπήθηκε – κατά – μέτωπο. Μεθοδεύτηκε το σάπισμά του, αργά, σταθερά και υπομονετικά…

Γιατί κάνουμε αυτήν την υπενθύμιση; Επειδή το θέαμα και η δημαγωγία κουρντίζουν τις «μοντέρνες» εννοήσεις της πραγματικότητας σαν αντιπερισπασμό ή/και συσκότιση· ας πούμε τις αναμονές «κατ’ ευθείαν συγκρούσεων». Δεν θα αργήσουν. Εν τω μεταξύ όμως μια καλή μερίδα των αφεντικών του πλανήτη ελίσσεται με τρόπους που εύκολα μοιάζουν «ανορθόδοξοι». Γενικά μιλώντας οι παλιές βεβαιότητες (συμπεριλαμβανόμενων των τρόπων σκέψης που, ακόμα και στις δόξες τους, ήταν ανεπαρκείς) επιβιώνουν για πολύ περισσότερο καιρό απ’ όσο τους αναλογεί από ιστορική άποψη. Κι έτσι ο καπιταλισμός γίνεται “ανεξήγητος”…

Ενώ οι αφελείς πιστεύουν ότι βλέπουν μια «κλασσική παρτίδα σκάκι», η παρτίδα δεν είναι πια διδιάστατη. Είναι τρι-, τετρα-, πεντα-διάστατη…