Year: 2019

Βιτρίνα: η εξουσία σαν αντανάκλαση

Πέμπτη 28 Νοέμβρη. Πολλοί 75άρηδες θα ήθέλαν να νοιώθουν νεώτεροι, πιο σφριγηλοί. Ελάχιστοι θα τολμούσαν να φωτοσοπ-άρουν εαυτούς ακόμα κι αν το είχαν τεχνικά: υπάρχει πάντα ένας κάποιος κοινωνικός περίγυρος έτοιμος να καγχάσει με τέτοια καμώματα. Τελικά ένας, ένας αλλά ψόφιο κουνάβι, το τόλμησε «χωρίς αιδώ, χωρίς περίσκεψη». Το ότι συμβαίνει να είναι πρόεδρος μιας παρακμάζουσας αυτοκρατορίας δεν είναι σύμπτωση. Είναι η πανουργία της Ιστορίας!

Το ότι το ψόφιο κουνάβι διάλεξε (κάποιο επιτελείο δούλεψε για να γίνει) το κορμί του Rocky Balboa (δηλαδή του Sylvester Stallone) έχει προκαλέσει άπειρους καγχασμούς – στους εχθρούς του. Επειδή ο καγχασμός είναι εύκολος, και επειδή η κριτική προσέγγιση της πραγματικότητας έχει γίνει ακόμα πιο ρηχή απ’ τα καμώματα του ψόφιου κουναβιού, θα πρέπει να νοιώθουν σίγουροι οι εχθροί του ότι η ψοφιοκουναβική ματαιοδοξία θάφτηκε τελικά κάτω από ένα σωρό «γιούχα»!

Λάθος! Το ψόφιο κουνάβι (και οπωσδήποτε κάποιοι επίσημοι ή ανεπίσημοι σύμβουλοί του) αντιλαμβάνεται, χωρίς να έχει ιδέα από Roland Barthes και Umberto Eco (απ’ τους οποίους δεν έχουν ιδέα πια ούτε οι κατηγοροί του), ότι η εξουσία είναι η εικόνα της εξουσίας. Αυτή η επίγνωση διατυπώθηκε καθαρά απ’ τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη – και δεν ήταν η «κοινωνία του θεάματος» που τον ενέπνευσε. Έκτοτε δεν έπαψε να επαληθεύεται, μαστορεμένη με όλο και πιο λεπτεπίλεπτους τεχνικά (: προπαγανδιστικά) τρόπους. Χοντροκομμένους πάντα για την εργατική κριτική αντίσταση, όταν αυτή ήταν ακμαία· εντυπωσιακούς όμως, και πειστικούς, για τους μικροαστούς.

Το ότι το (αμερικανικό) ψόφιο κουνάβι δεν μπορεί να ανταγωνιστεί την (ρωσική) ανεγκέφαλη αλεπού σε επίδειξη σωματικού σπορτιβισμού, δεν κάνει λιγότερο illusion τις κατά καιρούς φωτογραφήσεις του Putin. Απ’ την άλλη μεριά, το ότι η εικόνα που θέλει να πείσει ότι είναι εξουσία στην αμερικανική εκδοχή της μπορεί να «δανειστεί» τα κορμιά pop (και macho) «υπερ-ηρώων», αυτό είναι μέρος της γενικής κουλτούρας των αμερικάνων, λευκών προτεσταντών.

Το ενδιαφέρον είναι, λοιπόν, όχι η ματαιοδοξία ή ο καγχασμός αλλά η ιστορικότητα της στιγμής. Μέχρι και την προεδρία του Obama έμοιαζε ότι η αμερικανική ισχύς μπορούσε να εικονογραφηθεί (σε ότι αφορά τις πολιτικές βιτρίνες) μέσα απ’ την άρνηση της ρατσιστικής της παράδοσης, κάνοντας ένα εικονικό άνοιγμα στον 21ο multiculture αιώνα. Ο Obama σαν αντανάκλαση ήταν ό,τι καλύτερο θα μπορούσε να εξωτερικεύσει σαν «εικόνα της εξουσίας» η αμερική όχι των ‘00s αλλά των ‘90s· με κάποια καθυστέρηση. Αντίθετα, η «εικόνα της εξουσίας» του Rocky Balboa με το κεφάλι του ψόφιου κουναβιού είναι η απελπισμένη επιστροφή σε κάποιο ένδοξο λευκό παρελθόν.

Αν οι συμβολισμοί και οι εικόνες τέτοιου είδους υπηρετούν ιδεολογίες (όχι κατ’ ανάγκην γραμμικά, αλλά οπωσδήποτε στη δούλεψή τους) ο Trump-Stallone είναι ο αντι-Joker – την εποχή της επιταχυνόμενης παρακμής και όσων την συνοδεύουν αναγκαστικά.

Κάτι σαν «ένεση ηθικού από ψηλά». Όποιος εκτονώνεται καγχάζοντας αυτό και απολαμβάνει το γέλιο του, ας είναι έτοιμος να αυτο-οικτιρθεί για τις συνέπειες των ευκολιών του…

Επιτέλους: είναι «κόκκινοι»!

Πέμπτη 28 Νοέμβρη. …Εν τέλει η συμμαχία μας πρέπει να δώσει την πρέπουσα σημασία στην τρέχουσα και εν δυνάμει μακροπρόθεση απειλή που προέρχεται απ’ το κινεζικό κομμουνιστικό κόμμα. Εβδομήντα χρόνια πριν, τα κράτη μας που έφτιαξαν το νατο, συνασπίστηκαν για την ελευθερία και την δημοκρατία. Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τις θεμελιώδεις διαφορές και πεποιθήσεις ανάμεσα στις χώρες μας και αυτές του κινεζικού κομμουνιστικού κόμματος…

Θα πρέπει να είναι σχετικά εύκολο να υποθέσετε ποιος θυμήθηκε πολύ πρόσφατα ότι στην κίνα κάνει κουμάντο ένα κάποιο «κομμουνιστικό κόμμα» – και στα κίνητρα που τον οδήγησαν σ’ αυτήν την τρομακτική ανακάλυψη. Ας το πάρει το ποτάμι: ο plus one (της συμμαχίας Αθήνας – Τελ Αβίβ – Λευκωσίας..) αμερικάνος υπ.εξ. Πομπηίας ήταν, μιλώντας στη σύνοδο των υπ.εξ. των κρατών μελών του νατο στις Βρυξέλλες πριν μια βδομάδα, στις 19 και 20 Νοέμβρη. Θα έπρεπε να τον συμβουλέψει κάποιος «μην τα λες αυτά περί κομμουνιστικού κινδύνου δυνατά, γιατί μπορεί να τα πιστέψουν διάφοροι ανά τον πλανήτη, και τότε θα έχουμε κακά ξεμπερδέματα»… Ας αφήσουμε την άλλη αφροσύνη του plus one, αναμενόμενη για όσους έχουν χάσει την μπάλα: και το Hanoi, ελπίδα της Ουάσιγκτον στον “αντισινικό” αγώνα, κομμουνιστικό (δηλώνει πως) είναι…
Αλλά – κι εδώ τα κίνητρα είναι πιο δύνατα – ο αμερικάνος υπ.εξ. και, κυρίως, τα υπεύθυνα «πατριωτικά» think tank των ηπα, δείχνουν να βρίσκονται σε αδιέξοδο. Όπως κάνουν πάντα εδώ και δεκαετίες έτσι και τώρα θα έπρεπε να βρουν μια απλή, μονολεκτική απειλή (και αντίστοιχα ιδεολογία), για να την πουλήσουν στο πόπολο εντός και εκτός συνόρων, μπας και φτιάξουν συναίνεση σ’ ένα αξιόμαχο μπλοκ κατά του Πεκίνου, στον εξελισσόμενο 4ο παγκόσμιο πόλεμο.

Δυστυχώς ο «αντιτρομοκρατικός» εθισμός των υπηκόων εδώ και 18 χρόνια, δημιουργεί ένα εννοιολογικό όριο. Πόσα να χωρέσει, εν τέλει, το κρανίο του μέσου κοκκινόσβερκου αμερικάνου; Να κατηγορηθεί το Πεκίνο για «τρομοκράτης»; Εύκολο να το λες, πολύ δύσκολο να το πουλήσεις… Να κατηγορηθεί σαν «κλέφτης των επιτευγμάτων μας»; Αυτό έχει γίνει ήδη, αλλά σε μια εποχή αβέβαιης αναγνώρισης της «πνευματικής ιδιοκτησίας» (: παράνομο downloading…) δεν πείθει.

«Πάμε πίσω» λοιπόν. Τι υπάρχει στο σακούλι; Α χα! Ο κομμουνιστικός κίνδυνος!!! Γι’ αυτό είναι επικίνδυνοι οι κινέζοι (αρχίζοντας απ’ την Huawei): είναι παλιοκομμουνιστές! Έχει προοπτική αυτό το χάπι; Μην πείτε «όχι» – η μεταμοντέρνα υπερτεχνολογική βλακεία είναι ικανή να καταπιεί όχι μόνο τα πάντα αλλά πολύ περισσότερα απ’ τα πάντα. Άλλωστε έχουν κι αυτοί κάτι σφυροδρέπανα «να!» – με το συμπάθειο…

(Ο ρημαδοΓου(αϊ)δοΝικόλας που συμμετείχε σ’ αυτό πάρτυ δεν ενημέρωσε την πατρίδα που είχε υποδεχθεί τον αυτοκράτορα Xi («κόκκινο αυτοκράτορα» μήπως;) πριν λίγες ημέρες, με κάθε τιμή και ελπίδα… Αν υπάρχει κίνδυνος να ξεφυτρώσουν τίποτα containers με κονσερβοκούτια απ’ τις καβάτζες της cosco στον Πειραιά δεν θα έπρεπε οι «πατριωτικές δυνάμεις» να είναι σε ετοιμότητα; Ε;)

Υπάρχουν ελεύθερα οικόπεδα για ένα «σιδηρούν παραπέτασμα»;

Πέμπτη 28 Νοέμβρη. Σε λίγες ημέρες, στις 3 και 4 Δεκέμβρη στο Λονδίνο, στη σύνοδο κορυφής του νατο, διάφορα στελέχη του ψοφιοκουναβιστάν θα προσπαθήσουν να πείσουν τους «εταίρους» στη συμμαχία για δύο πράγματα. Πρώτον, ότι η ανάσχεση της Μόσχας θέλει μεγαλύτερη προσπάθεια (και έξοδα, αλλά οι αμερικάνοι δεν θα βγάλουν καπέλο· να ξηλωθούν οι “εταίροι”…). Και δεύτερον, ότι η ανάσχεση του Πεκίνου θέλει μεγαλύτερη προθυμία… Εννοείται ότι θα προτείνουν επίσημα και την στρατιωτικοποίηση του διαστήματος – αλλά αυτό, το καταλαβαίνουμε, δεν σας εντυπωσιάζει.

Η κατάσταση είναι περίπλοκη: σε μια εποχή ραγδαίων αλλαγών στους παγκόσμιους συσχετισμούς δύναμης δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς. Βγαίνει, για παράδειγμα, ο βασιλεύς της γαλλίας και (νομίζει) πάσης ευρώπης και δηλώνει ότι «το νατο είναι κλινικά νεκρό». Ακούγεται τίμιο, αλλά δεν είναι. Ο Macron νομίζει πως αν κηρύξει τον «θάνατο του νατο» τα κράτη της ανατολικής ευρώπης, με πρώτη την πολωνία, θα τρέξουν να πέσουν στα πόδια του… Το Βερολίνο αντίθετα έχει μια άποψη πολύ πιο στέρεα: αν αύριο κηρυχτεί επίσημα το «τέλος του νατο» την επόμενη βδομάδα τα βαλτικά κράτη και η πολωνία θα αγκαλιαστούν ακόμα πιο σφικτά με την Ουάσιγκτον· και το project europe θα είναι το επόμενο πτώμα.

Κατά την (σωστή κατ’ αρχήν αλλά και συντηρητική) άποψη του Βερολίνου, ο μόνος διαθέσιμος προς το παρόν τρόπος για να ελέγχεται, όσο ελέγχεται, η «στρατιωτική διείσδυση» της Ουάσιγκτον στην (ανατολική, κυρίως) ευρώπη είναι το να παριστάνουν όλοι ότι «το νατο ζει – αυτό μας οδηγεί!». (Συμβαίνει και στις καλύτερες οικογένειες!) Έτσι, τουλάχιστον τυπικά, έχουν λόγο όχι μόνο οι σύμμαχοι του ψοφιοκουναβιστάν αλλά και οι «άσπονδοι» εταίροι του. Διακριτικά, ανεπαίσθητα, προσεκτικά, το Βερολίνο θα ήθελε να πλησιάσουν το project europe και κάποια βαλκανικά κράτη / καθεστώτα που δεν είναι «καθαρόαιμα» φιλοαμερικανικά (ακόμα κι αν είναι μέλη του νατο, ή ακριβώς επειδή είναι τέτοια), στα οποία μπορεί να έχει αυξημένη επιρροή· όπως η βόρεια μακεδονία και η αλβανία.

Αλλά ο Macron, την ώρα που παριστάνει τον «αντιαμερικάνο» αναποδογυρίζει σκόπιμα τα ευρωπαϊκά τραπέζια. «Σε βαρέθηκα…» του είπε τις προάλλες η κυρία Merkel, εκφράζοντας το γερμανικό κράτος / κεφάλαιο. Οι ιστορικοί του μέλλοντος θα της δώσουν δίκιο…

Η άλλη πλευρά

Πέμπτη 28 Νοέμβρη. Μόσχα και Πεκίνο κάνουν τις δικές τους κινήσεις· για τις οποίες, φυσικά, η δυτική δημαγωγία («ενσωματωμένη» ή όχι κάνει όλο και μικρότερη διαφορά) λέει ελάχιστα· και πάντα μέσα απ’ το φίλτρο του «εχθρού».

Μόσχα και Πεκίνο διαθέτουν ακόμα, και θα κρατήσουν για καιρό, ένα στρατηγικό ιμπεριαλιστικό πλεονέκτημα που η «δύση» έχει χάσει: είναι ένα δίπολο απέναντι στο οποίο δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο· συνεπώς είναι ένα δίπολο «ελκυστικό» διεθνώς με κριτήρια ισχύος.

Η Μόσχα μπορεί να έχει χάσει το μεταπολεμικό «ανατολικό μπλοκ». Από στρατιωτική άποψη όμως (συμπεριλαμβανόμενης της πολεμικής τεχνολογίας) είναι και σήμερα εκείνο που ήταν πριν 40 χρόνια: ένας «ισοδύναμος» (αν όχι ανώτερος) αντίπαλος για το δυτικό (με επικεφαλής το αμερικανικό) στρατοβιομηχανικό σύμπλεγμα. Άρα ένας αρκετά επίφοβος και πάντως καθόλου ευκατάβλητος εχθρός. Αν προσθέσει κανείς τις επιτυχίες της Μόσχας στη μέση Ανατολή (μόνο οι ηλίθιοι και οι άσχετοι τις παρερμηνεύουν…) το συμπέρασμα είναι σαφές: αν και «κυκλωμένος» απ’ τα δυτικά, ο ρωσικός ιμπεριαλισμός είναι διακριτικά και προσεκτικά on the rise…

Το Πεκίνο; Είναι … κίνα! Καπιταλιστικότατη όσο δεν γίνεται! Κανείς δεν ξέρει την πραγματική τεχνολογική της κατάσταση στα όπλα· όμως όλοι βλέπουν την τεχνολογική της κατάσταση στα υπόλοιπα. Αυτό το καινοφανές καπιταλιστικό δυναμικό του 1,3 δισεκατομμυρίου «ανθρώπινων κεφαλαίων» που έχει ξεχυθεί με μια αυτοπεποίθηση χωρίς έλεος (απέναντι σε όσους παριστάνουν ότι μπορούν να το φρενάρουν) είναι, προφανώς, οπλισμένο ως τα δόντια· και κάθε μέρα που περνάει ολπίζεται ακόμα περισσότερο, χωρίς να καμαρώνει αχρείαστα.

Τέτοιο κρατικό δίπολο δεν υπάρχει στη «δύση». Θεωρητικά, αν υπήρχε, θα ήταν το ατλαντικό δίπολο usa – europe. Και το νατο είναι η μόνη ιστορική μορφή που θα μπορούσε να έχει. Αλλά οι ευρωπαϊκοί καπιταλισμοί, που ήταν και είναι ακόμα περισσότερο ανταγωνιστικοί και στον αμερικανικό, βλέπουν ο καθένας απ’ την μεριά του αυτήν την ιστορική μορφή είτε σαν ένα πτώμα-που-πρέπει-να-ξεφορτωθούμε (Παρίσι), είτε σαν ένα πτώμα-που-πρέπει-να-βαλσαμώσουμε (Βερολίνο). (Για την ελληνική περίπτωση δεν χρειάζονται πολλά: δεν αγκαλιάζει το πτώμα γενικά, αγκαλιάζει τα βασικά του όργανα, ελπίζοντας σε κάποια «δωρεά» για μεταμόσχευση…)

Όταν, λοιπόν, ο αυτοκράτορας Xi λέει στον Putin (στο περιθώριο της συνόδου των brics στην Brazilia τις προάλλες) ότι «… οι εξελισσόμενες σύνθετες και βαθιές αλλαγές στην τρέχουσα διεθνή κατάσταση, με την αυξανόμενη αστάθεια και αβεβαιότητα, επιβάλλουν στην κίνα και στην ρωσία ακόμα στενότερη στρατηγική συνεργασία, για να διαμορφώσουν από κοινού τους βασικούς κανόνες που θα διέπουν τις διεθνείς σχέσεις, να αποκρούσουν την μονομέρεια, το μπούλινγκ και το ανακάτεμα στις υποθέσεις άλλων κρατών, και να εξασφαλίσουν την ακεραιότητα και την ασφάλεια των κρατών…» δεν τα λέει για να τα ακούσει η ανεγκέφαλη αλεπού. Αυτή τα ξέρει. Τα λέει για να τα ακούσουν και να τα ξανακούσουν οι υπόλοιπες πολιτικές βιτρίνες και τα αφεντικά του πλανήτη. Και δεν είναι λίγες εκείνες που και το ακούν αυτό, και το σκέφτονται – και τους κάνει…

Εμείς είμαστε που μπορείτε να ακουμπήσετε πάνω τους – λέει ο Xi. Καθόλου αυθαίρετο μοστράρισμα, σίγουρα για όσο ακόμα υπάρχει «λίπος» απ’ την προηγούμενη ηγεμονία, την αμερικανική. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, πως όταν η Ουάσιγκτον κτυπιέται «όχι!!, όχι!!!, μακρυά απ’ τις 5G εταιρείες τους, αυτοί είναι παλιάνθρωποι!!!» ο γερμανός υπουργός οικονομίας Altmaier απαντάει: «…. συγγνώμη, αν δεν κάνω λάθος, εσείς είσασταν που μας κατασκοπεύατε, μέχρι και το τηλέφωνο της πρωθυπουργού παρακολουθούσατε… αλλά εμείς κύριοι: δεν αποκλείσαμε τις εταιρείες σας!… Τί θέλετε τώρα; Και Huawei θα έχουμε, και ξε-Huawei!»

Το νατο είναι πράγματι πτώμα, εδώ και πολλά χρόνια. Μόνο που ο νεκροθάφτης του δεν (θα) είναι ο βασιλεύς Macron… Όσο για τον καπιταλισμό και τον ιμπεριαλισμό των αφεντικών του και των λακέδων τους; Χαίρουν άκρας υγείας· και πάλι, όμως, καθόλου αποκλειστικά στα μέτρα του βασιλέα Macron…

Χονγκ Κονγκ

Τετάρτη 27 Νοέμβρη. Οι ψηφοφόροι της κινεζικής επαρχίας «έστειλαν το μήνυμα» (όπως λέει η αργκώ της δημαγωγίας…) στις συνοικιακές εκλογές της περασμένης Κυριακής. Η πολύ μεγάλη συμμετοχή απ’ την μια και η εντυπωσιακή υπερψήφιση υποψηφίων που εμφανίζονται σαν αντίθετοι με το Πεκίνο απ’ την άλλη έχουν το δικό τους πολιτικό βάρος· παρότι, αυτή καθεαυτή η διακύβευση (η εξουσία των συνοικιακών συμβουλίων δηλαδή) δεν είναι σπουδαία. Ωστόσο εύλογα μπορεί να θεωρηθεί σαν έμμεσο αντικυβερνητικό δημοψήφισμα· μ’ όλες τις ασάφειες που μπορεί να έχει κάτι τέτοιο.

Και τώρα; Το Πεκίνο θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το αποτέλεσμα σαν απόδειξη ότι δεν ανακατεύεται στα εσωτερικά της επαρχίας – ξέροντας ότι το σύστημα (εκλογής της) διοίκησης δεν απειλείται θεσμικά (ακόμα). Όταν όμως ένα τέτοιο αποτέλεσμα έρχεται μετά από μήνες urban riot, είτε θα λειτουργήσει σαν εκτόνωση της έντασης, είτε σαν φυτίλι για ακόμα χειρότερα. Να υποθέσουμε ότι έχει ξεκινήσει νέος γύρος δράσης διάφορων υπηρεσιών ή θα θεωρηθούμε καχύποπτοι;

Στην Ουάσιγκτον ο νόμος για την επιβολή (μερικών ακόμα, as usual) κυρώσεων σε βάρος της κίνας λόγω «καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Χονγκ Κονγκ» περιμένει την υπογραφή του ψόφιου κουναβιού. Όχι για πολύ. Το ψόφιο κουνάβι δήλωσε ότι «χάρη σε εμένα δεν μπήκε ο κινεζικός στρατός στο Χονγκ Κονγκ· του είπα (του Xi) μην στείλεις τον στρατό, μην το κάνεις αυτό το λάθος». (Και ο Xi τον άκουσε, γιατί τις χρειάζεται τις συμβουλές απ’ τα ψόφια κουνάβια…). Δήλωσε επίσης ότι «είμαι με το Χονγκ Κονγκ αλλά είμαι και με τον Xi, είναι φίλος μου, εξαιρετικός κύριος».

Το Πεκίνο κρατάει στο χέρι το ψόφιο κουνάβι όσο αυτό πεθαίνει για μια εμπορική συμφωνία, έστω ενδιάμεση, έστω λειψή, που να μπορεί όμως να την πουλήσει στο εσωτερικό σαν «αμερικανικό μεγαλείο». Πράγμα που σημαίνει ότι αν υπογράψει το νόμο οι ατέρμονες διαπραγματεύσεις γι’ αυτήν την ρημαδοσυμφωνία θα γίνουν ακόμα πιο ατέρμονες. Απ’ την άλλη μεριά όμως και το αμερικανικό κογκρέσσο κρατάει στο χέρι το ψόφιο κουνάβι. Αν δεν υπογράψει τον ψηφισμένο νόμο, στις 3 Δεκέμβρη θα μπει σε ισχύ αυτόματα. Αν, πάλι, ασκήσει βέτο αναπέμποντάς τον στα νομοθετικά, μια πλειοψηφία 2/3 (τώρα είναι 3/3…) είναι αρκετή για να μην χρειάζεται πια η υπογραφή του. Το ψόφιο κουνάβι πρέπει να βρει κάτι που είναι μάλλον ασυνήθιστο στις μπίζνες του real estate: μια κίνηση που θα αφήσει και την πίτα ολόκληρη (τις διαπραγματεύσεις) και τον σκύλο χορτάτο (τα νομοθετικά του…)

Δεν έχει ιστορικό επιτυχιών σ’ αυτά τα κόλπα…

(φωτογραφία: “Smart love” λέγεται αυτό το γκραφίτι που έφτιαξε στο Μιλάνο στις 29 Ιούνη ο ιταλός TvBoy. Η “εξυπνάδα” της “αγάπης” απεικονίζεται με το ότι ο καθένας κρατάει ένα smartphone της αντίπαλης εταιρείας…)

Ταϊβάν

Τετάρτη 27 Νοέμβρη. Δεν τελειώνει όμως στο Χονγκ Κονγκ το κινεζικό δίλημμα του ψόφιου κουναβιού. Ένας απ’ τους ακροδεξιούς βουλευτές του προωθεί νόμο που θα επιτρέπει την ανάρτητη της σημαίας της ταϊβάν, σαν επίσημης κρατικής σημαίας στους «διεθνιστικούς» αμερικανικούς οργανισμούς και υπηρεσίες. Η πρόταση του Ted Cruz δεν έχει περάσει ακόμα τα νομοθετικά στην Ουάσιγκτον· σημαίνει πάντως «ημι-αναγνώριση» της ταϊβάν σαν κράτους. Είναι χοντρό· αλλά όχι έξω απ’ την ψοφιοκουναβική γραμμή.

Το κινεζικό καθεστώς δεν έχει βέβαια αυταπάτες. Αν το απασχολεί κάτι δεν είναι το «τι» θα φυτρώσει απ’ την άλλη όχθη του Ειρηνικού αλλά το «πότε». Το «πόσο γρήγορα» – σε σχέση με τους δικούς του, καθόλου αργούς ρυθμούς. Και σε ότι αφορά τον στρατιωτικό εξοπλισμό του, και σε ότι αφορά τον πολιτικο-οικονομικό επεκτατισμό του.

Το ζήτημα της ταϊβάν είναι σαφώς πιο χοντρό απ’ το ζήτημα του Χονγκ Κόνγκ. Αυτό ανήκει στο «ένα κράτος δύο συστήματα» και κανείς δεν πρόκειται να το αρπάξει απ’ το Πεκίνο. Έχει υπάρξει σημαντικό χρηματοπιστωτικό κέντρο λόγω χρηματιστηρίου, αλλά ήδη το κινεζικό καθεστώς έχει κι άλλες λύσεις. Το κυριότερο: δεν προσφέρει θάλασσα στην Ουάσιγκτον.

Με την ταϊβάν ισχύουν τα ανάποδα. Δεν ανήκει στο «ένα κράτος δύο συστήματα» και δίνει πατήματα στον αμερικανικό στρατό να πουλάει προστασία και «ελεύθερη θαλάσσια διέλευση». Για να το θέσουμε ωμά με όσο πιο κομψό τρόπο γίνεται: αν το Πεκίνο ενδιαφέρεται οπωσδήποτε να ασκήσει μια κάποια «επιρροή» σε εκλογές, αυτές βέβαια δεν θα ήταν οι συνοικιακές στο Χονγκ Κονγκ, αλλά οι προεδρικές στην ταϊβάν. Εκεί έχει προτιμητέο υποψήφιο, που στα γκάλοπ τα πήγαινε μια χαρά· μέχρι που άρχισε να χάνει έδαφος απ’ τον περασμένο Αύγουστο και μετά. Ίσως κάποιοι στην ταϊβάν έπαθαν χονγκ-κονγκίτιδα…

Δεν είναι μακριά πάντως αυτές οι εκλογές. Μόλις στις 11 Γενάρη του 2020….

Βολιβία

Τετάρτη 27 Νοέμβρη. Κάθε ημέρα που περνάει δείχνει το γιατί η φυγή του Morales στο Μεξικό ισοδυναμεί, πρακτικά, με πολιτική προδοσία.

Φεύγοντας ο Morales στην ουσία «παραιτήθηκε» (βάζουμε τη λέξη σε εισαγωγικά επειδή ναι μεν δεν έχει δηλώσει κάποια επίσημη παραίτηση σε θεσμούς της βολιβίας, ωστόσο de facto αναγνώρισε ότι δεν ασκεί την προεδρική εξουσία του). Άνοιξε δρόμο στους φασίστες να αυτοανακηρυχτούν πολιτικά αφεντικά στη βολιβία· κι όχι για να ταΐσουν απλά την ματαιοδοξία τους. Την εξουσία που ανέλπιστα βρήκαν «ορφανή» την ασκούν – και το εννοούν. Το ότι χτες ανακήρυξαν τον Morales «τρομοκράτη» είναι το λιγότερο. Έχουν αρχίσει να κλείνουν τα εχθρικά τους media, κυνηγάνε βίαια τους «προδότες» δημοσιογράφους, και φυσικά καταστέλουν – καταστέλουν – καταστέλουν τις αντιχουντικές διαδηλώσεις.

Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η αντίσταση των πληβείων (και οπωσδήποτε των εκατομμυρίων ιθαγενών) είναι ισχυρή και μαζική. Δεν αμφιβάλλουμε. Όμως αν ο Morales βρισκόταν στη βολιβία αυτός θα ήταν η νόμιμη (ακόμα κι αν ήταν αμφισβητούμενη) «πολιτική εξουσία». Και τα περιθώρια του φασισταριού θα ήταν περιορισμένα· ακόμα κι αν ένα καλό μέρος του στρατού ή/και της αστυνομίας ήταν μαζί τους. Γιατί ακόμα και ο πιο φασίστας καραβανάς νοιάζεται πρώτα απ’ όλα για το τομάρι του. Φοβάται μήπως βρεθεί τελικά με τους χαμένους· και όταν περνάει καιρός χωρίς να έχει την κεντρική εξουσία που θα τον καλύψει, αρχίζει να λουφάζει.

Σαν «αυτοεξόριστος» ο Morales μπορεί να λέει το ένα ή το άλλο. Δεν έχει όμως την δύναμη που η φυσική παρουσία ενός «προέδρου» θα είχε· και δεν πρόκειται για συμβολισμούς. Το ότι οι κάθε είδους πραξικοπηματίες σημαδεύουν οπωσδήποτε και πρώτ’ απ’ όλα στο «κεφάλι» του συστήματος εξουσίας δεν είναι συμβολικό… Δεν είναι αντάρτες που καταλαμβάνουν γη κερδίζοντας τις συνειδήσεις, και προσπαθούν να φτάσουν στην πρωτεύουσα… Δεν κινούνται απ’ την περίμετρο προς το κέντρο.

Είναι χουντικοί… Θέλουν το κέντρο, ακόμα κι αν δεν έχουν τίποτα άλλο! Με το «κύρος της κεντρικής εξουσίας» κινητοποιούν (δηλαδή: διατάζουν) τους μηχανισμούς κρατικής βίας και καταστολής, ακόμα κι αν δεν τους ελέγχουν «ιδεολογικά». Ο στρατός και η αστυνομία εκτελούν διαταγές· δεν κάνουν συνελεύσεις… (Κι αν αρνηθούν τις διαταγές σημαίνει ότι στασιάζουν, ότι επαναστατούν).

Αυτό το «κύρος» ο Morales τους το παρέδωσε αμαχητί… Τώρα οι πληβείοι κάνουν το σωστό: ασκούν την αντι-εξουσία τους. Αλλά το κάνουν υπό τις χειρότερες συνθήκες…

Ιράν

Τετάρτη 27 Νοέμβρη. Δεν χρειάζεται να πάρει η ασταμάτητη μηχανή σαν δεδομένους του (δυτικούς – προφανώς «αντικειμενικότατους»!…) υπολογισμούς για τουλάχιστον 100 νεκρούς διαδηλωτές στο ιράν. Φτάνουν και περισσεύουν οι (έως «σχολαστικές») ανακοινώσεις του ίδιου του ιρανικού καθεστώτος, που δεν αναφέρονται σε νεκρούς, και είναι αναμενόμενα υποεκτιμημένες. Σύμφωνα μ’ αυτές «87.000 διαμαρτυρόμενοι και rioters» έχουν συμμετάσχει σε διαδηλώσεις διαμαρτυρίας (ένας αριθμός πολύ μικρός για μια κοινωνία πάνω από 80 εκατομμυρίων ψυχών με μια τέτοια αφορμή όπως η μεγάλη και ξαφνική αύξηση της τιμής της βενζίνης) απ’ την περασμένη Παρασκευή και μετά, με το μεγαλύτερο μέρος τους να μην εμπλέκεται σε «παράνομες πράξεις». Αλλά αυτές οι αναγνωρισμένες «παράνομες πράξεις» είναι δυσανάλογα πολλές για τόσο μικρό αριθμό γενικά «ειρηνικών διαδηλωτών»: 100 τράπεζες και 57 μεγάλα καταστήματα πυρπολήθηκαν ή λεηλατήθηκαν σε μόλις μια επαρχία (πιθανότατα την Shiraz) λέει η επίσημη ανακοίνωση.

Απ’ αυτές τις παραδοχές της Τεχεράνης μπορεί κανείς να συμπεράνει πως και οι αντικαθεστωτικές διαδηλώσεις / συγκεντρώσεις είναι αισθητά μεγαλύτερες και η καταστολή τους ιδιαίτερα βίαιη – σύμφωνες με τις «παραδόσεις» του καθεστώτος. Που σημαίνει και δολοφονίες διαδηλωτών και συλλήψεις – πολύ περισσότερες απ’ τις 1.000 (συλλήψεις) που έχουν ανακοινωθεί επίσημα. Όταν, δε, στην καταστολή συμμετέχουν και οι διαβόητοι παρακρατικοί Basij (που είναι ικανοί για τα χειρότερα) δεν πρέπει να έχει κανείς αμφιβολίες.

Φυσικά το καθεστώς έχει κινητοποιήσει τους υποστηρικτές του, που κάνουν επίσης μεγάλες διαδηλώσεις (ή αντι-διαδηλώσεις). Αλλά τέτοιες πολωτικές παρελάσεις «κουκουλώνουν» – δεν λύνουν. Ειδικά σε μια κοινωνία που το 55%, μπορεί και το 60% του πληθυσμού είναι κάτω από 30 χρονών, και σε μεγάλο βαθμό «μορφωμένο»… Αυτό σημαίνει «παραγωγικό δυναμισμό» από καπιταλιστική άποψη, που συγκρούεται όμως με ένα ισχυρά πολιτικά προσοδικό καθεστώς, όπως θα ήταν οποιοδήποτε τέτοιο που επί 40 χρόνια έχει επιβάλει μια μπετονένια ακινησία, εξασφαλίζοντας (προφανώς) τους πιο εκλεκτούς απ’ τους «νομιμόφρονες» οπαδούς του, χωρίς όμως τις ελευθερίες (και κάποιους παράδες) της κατανάλωσης για όλους, που εκτονώνουν τις εντάσεις, σύμφωνα με το κινεζικό μοντέλο. Αυτό που διεθνώς ονομάζεται «διαφθορά» και πρακτικά σημαίνει μεταφορά του πλούτου από κάτω προς τα πάνω έξω και επιπλέον απ’ τα κανάλια εκμετάλλευσης της εργασίας, είναι χαρακτηριστικό και του ιράν…

Οι γεωπολιτικές / στρατιωτικές επιτυχίες του ιρανικού καθεστώτος δεν μεταφράζονται σε αξιόλογη βελτίωση της καθημερινότητας των υποτελών, ούτε καν συμβολικά. Όπως συμβαίνει παντού στον καπιταλισμό, το ζητούμενο είναι «ελπίδα για το μέλλον». Οι offshore καθεστωτικές επιτυχίες είναι λογικό να τους είναι αδιάφορες: οι άνεργοι δεν πρόκειται να καταταχτούν σαν εθελοντές στο συριακό πεδίο μάχης. Εν τέλει, ίσως ακόμα περισσότερο απ’ το ποιος έχει «δίκιο» και ποιος «άδικο», το κομβικό χαρακτηριστικό τέτοιων καθεστώτων είναι η ακαμψία τους· και η ανικανότητά τους να «ενσωματώσουν» ένα μέρος τουλάχιστον της όποιας κοινωνικής κίνησης. Τα ψίχουλα είναι κρατικός πατερναλισμός, κι αυτό δεν είναι υποχρεωτικά «ευχάριστο»! Με δυο λόγια: η ιρανική κοινωνία δεν είναι καθόλου υπανάπτυκτη καπιταλιστικά· ασφυκτιά όμως μέσα στη θεσμική «παγωμάρα» τεσσάρων δεκαετιών.

Έχουν τα δίκια τους οι ειρηνικοί διαδηλωτές λένε και ξαναλένε διάφοροι καθεστωτικοί αξιωματούχοι, ελπίζοντας ότι θα χωριστεί «η ήρα απ’ το σιτάρι». Ναι, αλλά οι «ειρηνικοί» δεν το βρήκαν το δίκιο τους… Γιατί, λοιπόν, να μην θεωρήσουν ότι γίνονται περίγελως των αρχών και γιατί να μην θυμώσουν παραπάνω γινόμενοι «ανειρήνευτοι»;

Σε τέτοιες συνθήκες, ακόμα και λίγα λίτρα (ακριβής) βενζίνης βάζουν μεγάλες φωτιές.

Απελπισία;

Τρίτη 26 Νοέμβρη. …Ο κόσμος δεν θα γυρίσει στην κατάσταση πριν την παγκοσμιοποίηση. Οι γερμανοί και οι αμερικάνοι πρέπει να αρπάξουν την ευκαιρία να σχηματοποιήσουν την παγκοσμιοποίηση σύμφωνα με τις αξίες και τις ιδέες τους. Το οφείλουμε στις επιχειρήσεις και στους πολίτες μας, ακόμα και στην παγκόσμια κοινότητα, να επεκτείνουμε και να βαθύνουμε την συνεργασία μας…

Αυτό είναι ένα απόσπασμα απ’ την κοινή δήλωση του Obama και της Merkel στις 16 Νοέμβρη του 2015. Ήταν η τελευταία επίσκεψη του Obama στο Βερολίνο σαν πρόεδρος· μια βδομάδα μόνο μετά τις τελευταίες προεδρικές εκλογές στις ηπα, και την νίκη του ψόφιου κουναβιού. Είπαν τότε διάφοροι ότι ο Obama, εκτιμώντας τι θα ακολουθήσει με την ψοφιοκουναβική προεδρία, παρέδωσε στην γερμανίδα πρωθυπουργό «τα κλειδιά του δυτικού φιλελευθερισμού»: η Ουάσιγκτον δεν θα τον υπερασπιζόταν άλλο…

Μετά από 4 μόνο χρόνια είναι εύκολο να δει ο καθένας πόσο ευχές ήταν εκείνες οι δηλώσεις, και πόσο έξω έπεσαν. Δεν θα ήταν άλλωστε δυνατό να παίξει το Βερολίνο μόνο του τον ρόλο του «ηγέτη του δυτικού πολιτισμού» έναντι των ανταγωνιστών που ήταν ήδη ευδιάκριτοι. Θα χρειαζόταν το λιγότερο την ε.ε. και οπωσδήποτε την ευρωζώνη. Αν και από στενά οικονομική άποψη το project europe κατάφερε ως τώρα να επιβιώσει απ’ την όξυνση της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης / αναδιάρθρωσης, από πολιτική παραμένει σε νηπιακή κατάσταση.

Η παρακμή της δύσης δεν είναι βέβαια απόλυτη. Αρκεί, ωστόσο, η σχετικότητά της: ο καπιταλιστικός δυναμισμός του Πεκίνου και η ταχύτητα με την οποία συγκροτεί ένα καινούργιο ηγεμονικό μπλοκ (το project ευρασία) δεν έχει ιστορικό προηγούμενο στην καπιταλιστική ιστορία. Είναι λογικό το δυτικό «δέος» μπροστά σ’ αυτή την εξέλιξη.

Αναμενόμενη και η απελπισία των «ειδικών» της δύσης. Ίσως με κάποια δόση δημοσιογραφικής υπερβολής αυτό ήταν το κοινό αίσθημα που κατέγραψαν οι δημοσιογράφοι του γνωστού politico το περασμένο Σαββατοκύριακο, στους συμμετέχοντες στο ετήσιο φόρουμ διεθνούς ασφάλειας στο Halifax του καναδά. Ένας απ’ αυτούς το έθεσε ως εξής: Η ρωσία είναι σαν μια σειρά τυφώνες. Η κίνα είναι η κλιματική αλλαγή… Ούτε στη μία ούτε στην άλλη περίπτωση φτουράνε οι ομπρέλλες…

«Οι δημοκρατίες μας είναι πολύ εύθραυστες πια» κλαψούρισαν διάφοροι άλλοι. Φταίει και γι’ αυτό το Πεκίνο, ή η συμμαχία του με την Μόσχα (και την Τεχεράνη, την Άγκυρα, την Ισλαμαμπάντ…); Όχι δα! Η «αναδιάρθρωση της πολιτικής διεύθυνσης» προς πιο συγκεντρωτικές (αν και «αόρατες») μορφές εξουσίας, και η μετάβαση απ’ τις τυπικές «δημοκρατίες» στις πραγματικές ολιγαρχίες εξελίσσεται στη «δημοκρατική δύση» εδώ και τουλάχιστον 35 χρόνια. Κάτω απ’ τα λάβαρα του νεοφιλελευθερισμού.

Μπορεί τώρα, ας πούμε, να μοιάζει τολμηρή η (δημοσιογραφική…) θέση πως οι εξουσίες, τελικά, δεν είναι τρεις (νομοθετική, εκτελεστική, δικαστική) αλλά τέσσερεις, με την τέταρτη να «ανεβαίνει» δυναμικά (: οι μυστικές υπηρεσίες) και παράδειγμα τις ηπα… Αλλά τι θα έλεγε κανείς για τις τεχνογραφειοκρατίες που άρχισαν να αναπτύσσονται απ’ τα ‘80s σ’ όλο τον αναπτυγμένο καπιταλιστικό βορρά για να μπορεί το νεοφιλελεύθερο κράτος να παρουσιάζεται στους υποτελείς του σαν «λιγότερο και μικρότερο» ενώ, πρακτικά, ήταν διαφορετικό, με άλλες προτεραιότητες;

Αυτό που έχει ονομαστεί «δυτική δημοκρατία», το μοντέλο δηλαδή του κεϋνσιανικού κράτους μετά τον β (και στη διάρκεια του γ) παγκόσμιου πολέμου ήταν εξαίρεση, ακόμα και στις περιοχές του πλανήτη που συμπεριλαμβάνονταν στη «δύση». Η ελλάδα, η ισπανία, η πορτογαλία αλλά και η νότια κορέα «πρόλαβαν» αυτό το μοντέλο προς το τέλος του. Πριν είχαν χούντες… Έστω κι έτσι, αυτή η κεϋνσιανή δημοκρατία ήταν ο αναγκαίος συμβιβασμός (των αφεντικών) για την αναγνώριση και αμέσως μετά την αξιοποίηση του εργατικού ανταγωνισμού.

Αλλά αυτόν τον εξουδετέρωσαν απ’ τα ‘80s και ύστερα (και ως τώρα) οι «κύριοι του κόσμου». Συνεπώς τι να την κάνουν την «δημοκρατία» πέρα απ’ την κατανάλωση; Δεν την χρειάζονται…

Project europe 1

Τρίτη 26 Νοέμβρη. Έχει το ενδιαφέρον της η «αποκάλυψη» των καθεστωτικών new york times (προχτές) μιας πρόσφατης στιχομυθίας μεταξύ Merkel και Macron.

… Καταλαβαίνω την επιθυμία σου για αποδιαρθρωτική πολιτική φέρεται να είπε η γερμανίδα πρωθ. Αλλά έχω κουραστεί να μαζεύω τα κομμάτια. Ξανά και ξανά πρέπει να κολλάω τα φλυτζάνια που σπας έτσι ώστε μετά να μπορούμε να κάτσουμε και να πιούμε μια κούπα τσάι μαζί…

Σαφές ή όχι αυτές οι κουβέντες δεν δείχνουν μια «νοικοκυρά» που πρέπει να κουμαντάρει τις ζημιές απ’ τα νεύρα του «κυρίου». Δείχνουν το ξεπέρασμα εκείνου που μέχρι πριν λίγα χρόνια διαφημιζόταν σαν «το μοτέρ» του project europe: του γαλλογερμανικού άξονα. Δεν είναι δύσκολο να ξέρει κάποιος ότι όχι μόνο ο Macron αλλά διαχρονικά η γαλλική «εθνική γραμμή» ήταν να κάνει ζημιές σε οτιδήποτε «ευρωπαϊκό» που θα υπονοούσε την υπεροχή του Βερολίνου. Τέτοια παραμένει. Και, ύστερα, πότε πότε, πουλάει «ευρωπαϊσμό» αποκλειστικά με γαλλικούς όρους – όπως κάνει τελευταία ο κατά την γνώμη του βασιλεύς της γαλλίας και πάσης ευρώπης Macron…

Το ότι το project europe δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, το ότι έμεινε «νήπιο» από πολιτική άποψη (όπου το «πολιτική» σημαίνει την ενιαία θέση του στον διεθνή καπιταλιστικό καταμερισμό) δεν οφείλεται ούτε στη Μόσχα, ούτε στο Πεκίνο! Οφείλεται στο Παρίσι (που πάντα φοβόταν και φοβάται το Βερολίνο) και στο Λονδίνο (που πάντα ήθελε μόνο μια «ενιαία αγορά» και τίποτα παραπάνω). Αν, τώρα, ο κινεζικός καπιταλιστικός δυναμισμός γίνεται global αυτό οφείλεται τελικά στο ότι η Ιστορία απεχθάνεται τα κενά…