Month: December 2019

Η μεγάλη παράκαμψη 1

Κυριακή 1 Δεκέμβρη. Έγινε. Ούτε εντελώς ξαφνικά, ούτε εντελώς αναμενόμενα. Προχτές (Παρασκευή) έξι ευρωπαϊκά κράτη (εκ των οποίων τα τέσσερα και μέλη του νατο) ανακοίνωσαν ότι προσχωρούν στην χρήση του INSTEX (Instrument in Support of Trade Exchanges) – του μηχανισμού που έχουν φτιάξει Παρίσι, Λονδίνο και Βερολίνο για να παρακάμπτουν τις αμερικανικές κυρώσεις στα εμπορικά τους νταραβέρια με την Τεχεράνη. Βέλγιο, δανία, φινλανδία, ολλανδία, νορβηγία και σουηδία ανακοίνωσαν ότι …βρισκόμαστε στη διαδικασία να γίνουμε μέτοχοι του INSTEX, διαμορφώνοντας τις εθνικές μας νομοθεσίες…

Ας θυμίσουμε πρώτα περί τίνος πρόκειται. Ο τρόπος που η Ουάσιγκτον μπορεί να ελέγχει τις διεθνείς οικονομικές συναλλαγές (π.χ. τις εμπορικές) , που πάνω του στήνει τις «τιμωρίες» σε όσους δεν υπακούουν στις διαταγές της («κυρώσεις»), είναι το διεθνές σύστημα εκκαθάρισης συναλλαγών SWIFT. Ο Α αγοράζει απ’ τον Β εμπορεύματα Χ αξίας· ο Β αγοράζει απ’ τον Γ εμπορεύματα Ψ αξίας· ο Γ αγοράζει απ’ τον Α εμπορεύματα Ζ αξίας. Στο βαθμό που αυτές οι συναλλαγές γίνονται διατραπεζικά το SWIFT τις καταγράφει διαρκώς, τις ταξινομεί, καταγράφοντας και τις πληρωμές. Από εκεί (μέσω των εκπροσώπων της) η Ουάσιγκτον μαθαίνει τις παγκόσμιες δοσοληψίες. Και έτσι μπορεί να βάζει τιμωρίες.

Σε σχέση με τις κυρώσεις στην Τεχεράνη μετά την αποχώρηση του ψοφιοκουναβιστάν απ’ την 5 + 1 συμφωνία για τα ιρανικά πυρηνικά, τα ευρωπαϊκά κράτη που την είχαν συνυπογράψει δήλωσαν ότι παραμένουν δεσμευμένα σαν αυτήν. Έγιναν έτσι στόχος των αμερικανικών κυρώσεων, αν συνέχιζαν να έχουν δουλειές με τον ιρανικό καπιταλισμό· με εισαγωγές υδρογονανθράκων, αλλά και πολύ περισσότερα.

Η παράκαμψη των τιμωριών απαιτούσε την παράκαμψη του SWIFT. Έτσι, μετά κόπων και βασάνων, φτιάχτηκε το INSTEX (μπήκε επίσημα σε λειτουργία τον περασμένο Ιούλη), που επιτρέπει στα μέλη του να έχουν δοσοληψίες με το ιράν είτε χωρίς να μετακινούν χρηματικά ποσά, είτε χρησιμοποιώντας άλλα νομίσματα εκτός δολαρίου, με «πλάγιο» τρόπο.

Σ’ αυτόν τον μηχανιμό προσχώρησαν προχτές τα 6 κράτη. Και ο αμερικάνος πρεσβευτής στο Βερολίνο Richard Grenell, γνωστό φασιστόμουτρο, ξανα-έβγαλε αφρούς:

… Την ώρα που το ιρανικό καθεστώς σκοτώνει τον ιρανικό λαό και κλείνει το ίντερνετ εσείς κάνετε αυτό;…

Πράγματι, το timing μπορεί να μην είναι τυχαίο. Μπορεί, όμως, να είναι άσχετο με το τι γίνεται στο ιράν. Ποιός θα απέκλειε ότι έχει σχέση με άλλες αμερικανικές κινήσεις, όπως για παράδειγμα τις αναμενόμενες «κυρώσεις» στις ευρωπαϊκές εταιρείες που συμμετέχουν στον nord stream 2;

Η Τεχεράνη, πάντως, χάρηκε. Ελπίζουμε ότι η συμμετοχή των 6 κρατών σ’ αυτόν τον οικονομικό μηχανισμό θα του δώσει καινούργια ενεργητικότητα, και θα τον κάνει περισσότερο επιχειρησιακό δήλωσε ο ιρανός υφ.υπ.εξ. Abbas Araqchi.

Δεν θα υπάρξει άμεσο αποτέλεσμα για την Τεχεράνη. Αλλά και να υπάρξει δεν θα το μάθουμε – έτσι είναι αυτά…

Η μεγάλη παράκαμψη 2

Κυριακή 1 Δεκέμβρη. Ένας απ’ τους τρόπους που δουλεύει το INSTEX είναι με «τεφτέρια». Το ιράν εισάγει μεγάλες ποσότητες φαρμάκων απ’ την ευρώπη, και μπορεί να εξάγει εκεί πετρέλαιο ή άλλα είδη. Κανείς δεν θα πληρώνει. Θα υπάρχει μια ενιαία κοστολόγηση σε ευρώ, και ο κάθε αγοραστής θα είναι «σημειωμένος» για τα χρέη που έχει στους κάθε φορά πωλητές. Τα ποσά θα συμψηφίζονται αμοιβαία τακτικά, έτσι ώστε χωρίς μετακίνηση χρήματος να προχωρούν κανονικά οι εμπορευματικές συναλλαγές.

Είναι αυτός ένας μηχανισμός που η αποκλειστική του χρησιμότητα είναι η προφύλαξη του εμπορίου ανάμεσα σε ευρωπαϊκά κράτη και την Τεχεράνη απ’ το αμερικανικό χρηματοπιστωτικό πανοπτικό; Όχι βέβαια. Αυτός είναι μηχανισμός γενικότερης χρήσης στο διεθνές εμπόριο! Και δεν έχει στόχο να αχρηστέψει μόνο το αμερικανικό «βλέμμα». Αλλά και – αυτό κυρίως – το αμερικανικό νόμισμα, χωρίς οι αρμόδιοι αμερικανικοί μηχανισμοί να μπορούν να καταλάβουν (δηλαδή: να μετρήσουν) τι συμβαίνει· ούτε από ποιούς, ούτε πότε… Θα τολμούσαμε να πούμε: αν το αμερικανοελεγχόμενο SWIFT είναι ως τώρα το μέσο της διεθνούς εμπορικής «νομιμότητας», τότε το INSTEX (και κάθε παρόμοιο) είναι «μηχανισμός παρανομίας».

Αν η Ουάσιγκτον (και όχι μόνο… υπάρχει και το Τελ Αβίβ, μην ξεχνιόμαστε) έχει έναν ιρανικό λόγο να λυσσάει που η παράκαμψη του INSTEX αποκτάει σταδιακά υπόσταση και λειτουργικότητα, έχει πολύ περισσότερους λόγους για να λυσσάει άσχετα με το ιράν. Αν μπουν σ’ αυτόν τον μηχανισμό και η Μόσχα και το Πεκίνο, όπως έχουν κατά καιρούς δηλώσει οι πολιτικές τους βιτρίνες; Όσο περισσότερα κράτη μπαίνουν, τόσο πιο λειτουργικό γίνεται το σύστημα… Κι αν τα ευρωπαϊκά κράτη (δηλαδή οι ευρωπαϊκές εταιρείες) μπουν και στο αντίστοιχο κινεζικό σύστημα; Αν, δηλαδή, διαμορφωθούν διάφορα «ταμπλώ» εκκαθαρίσεων στις διεθνείς εμπορικές συναλλαγές, χωρίς χρήση δολαρίου, και χωρίς να μπορεί να πάρει έστω μυρωδιά η Ουάσιγκτον; Πού πάμε έτσι κύριοι;;;

Απ’ την στιγμή που η Ουάσιγκτον έκανε το δολάριο όπλο, οι αντίπαλοί της (καπιταλιστικά κράτη περιωπής) δεν θα μπορούσαν να περιμένουν πότε, αν και πως θα το χρησιμοποιήσει εναντίον τους. Διάφορες τακτικές αποδολαριοποίησης βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη· κατ’ αρχήν μέσω διμερών κρατικών συμφωνιών να συναλλάσσονται μεταξύ τους στα εθνικά τους νομίσματα.

Αλλά αν προσθέσει κανείς 50 ή 100 τέτοιες διακρατικές συμφωνίες δεν αποκαθιστά τις ευκολίες του διεθνούς εμπορίου που προσέφερε η χρήση του δολαρίου σαν «αξιόπιστου ενδιάμεσου» στις ισοτιμίες και στις τιμές. Το ότι το Α κράτος έχει μια τέτοια συμφωνία με το Β και μια άλλη, χωριστά, με το Γ, δεν σημαίνει ότι το Α και το Γ έχουν ανάλογη. Συνεπώς δεν μπορούν να γίνουν συμψηφισμοί στην τριάδα· μόνο ένας μ’ έναν.

Μηχανισμοί τύπου INSTEX έρχονται να καλύψουν αυτό το κενό: με τιμολογήσεις σε δύο, τρία, το πολύ τέσσερα νομίσματα διεθνούς χρήσης εκτός του δολαρίου (και πάντα με την εναλλακτική μετακίνησης απ’ το ένα στο άλλο) και με την δυνατότητα να γίνονται συμψηφισμοί μεταξύ όλων των μελών του ή μεταφορές χρήματος από τράπεζα σε τράπεζα εκτός δολαρίου και εκτός SWIFT, αυτοί οι μηχανισμοί είναι, από πολιτική άποψη (όχι τεχνική), το ανάλογο του μη τραπεζικού blockchain στη διεθνή κυκλοφορία του χρήματος.

6.000 σαρδέλες.. Πόσο αστείο μπορεί να είναι;

Κυριακή 1 Δεκέμβρη. Τέσσερεις νεαροί φίλοι απ’ την Bologna έψαχναν μια φόρμουλα αντίδρασης απέναντι στην επιρροή του ακροδεξιού Salvini και στην περιοχή τους. Η Emilia-Romagna έχει υπάρξει «κόκκινη» (έως «βαθιά κόκκινη») για δεκαετίες – σαν μέρος του βιομηχανικού ιταλικού βορρά. Όχι πια…

Οι ευφάνταστοι νεαροί, χρησιμοποιώντας τα social media (τι άλλο; σιγά στις αφίσες και στις προκηρύξεις – και στον κόπο τους!) αυτοβαφτίστηκαν με το μάλλον πρωτότυπο όνομα «6.000 σαρδέλες» καλώντας σε αντι-Salvini συγκέντρωση στην κεντρική πλατεία της Bologna στις αρχές Νοέμβρη. Απο πού προέκυψε το όνομα; Απ’ το ότι υπολόγισαν ότι στην πλατεία θα χωρούσαν στριμωγμένοι το πολύ 6.000 άνθρωποι. Ο θεαματικός linguistic νεωτερισμός του πέτυχε με το παραπάνω: συγκεντρώθηκαν 15.000, όχι μόνο στην πλατεία αλλά και στους γύρω δρόμους…

Κι αυτή ήταν η αρχή. Οι «6.000 σαρδέλες» άρχισαν να εξαπλώνονται με την ταχύτητα του θεάματος…. Μετά την Bologna έγιναν αντίστοιχες πετυχημένες συγκεντρώσεις στην κοντινή Modena, στο Regio Emilia και στο Rimini. Χτες νοτιότερα, στη Φλωρεντία.

Πολλοί αντι-Salvini (ή απλά χασομέρηδες…) θέλουν να γίνουν, έστω για μια φορά στη ζωή τους, «6.000 σαρδέλες». Είναι “φάση”! Τώρα προγραμματίζονται συγκεντρώσεις στις μεγάλες πόλεις. Τορίνο, Μιλάνο, Νάπολη. Και σαν κορύφωση στη Ρώμη, στις 14 Δεκέμβρη. Εκεί οι οργανωτές ελπίζουν να «στριμωχτούν» 1.000.000 σαρδέλες… Λεπτομέρεια, που ίσως την έχετε υποθέσει: απαγορεύεται οποιοδήποτε πανώ, πλακάτ και κάθε τι σχετικό με πολιτικά συνθήματα. Το μόνο που επιτρέπεται είναι το σήμα της σαρδέλας. Sardine vs Salvini – έτσι… Aκόμα και σαν γελοίος φιόγκος στο κεφάλι (φωτο επάνω).

Είναι αυτό αντιφασισμός (εντός ή εκτός εισαγωγικών); Ξέρουμε πως πολλοί θα το έχουν εύκολο να κατηγορήσουν την ασταμάτητη μηχανή για «εμμονές»… αλλά όχι, αυτό ΔΕΝ είναι αντιφασισμός· ό,τι κι αν σκέφτονται οι συμμετέχοντες. Είναι, βέβαια, ένα θεαματικό «αντι-», που κάλιστα μπορεί να ελκύει και αντιφασίστες… Πρόκειται όμως για μια αλυσίδα events που θα χαθούν σύντομα μέσα στην ομίχλη της μεταμοντέρνας καθημερινότητας. Ο αντιφασισμός δεν είναι event – και η ιταλική κοινωνική αριστερά δεν θα έπρεπε να το ξεχνάει, γιατί τον φασισμό τον έχει πληρώσει ακριβά.

Έχει θεωρηθεί “απόδειξη γνησιότητας” η απαγόρευση των πολιτικών θέσεων, ακόμα και των πολιτικών συμβόλων σε τέτοιες “λαοσυνάξεις”. Σαν απόδειξη “φρεσκάδας”. Αλλά είναι το αντίθετο: είναι απόδειξη “αρπαχτής”! Όχι μόνο και όχι τόσο απ’ την μεριά των όποιων οργανωτών κάθε φορά. Σίγουρα, όμως, απ’ την μεριά των συμμετεχόντων. Μόνο αν πρόκειται να εκδηλωθείς στιγμιαία και επιδερμικά αρνείσαι την ιστορική καταγωγή των αρνήσεων σου. Σου φαίνεται “βάρος”, “δέσμευση”, στην οποία δεν σκοπεύεις. Όχι. Η postmodern άρνηση πρέπει να είναι ανάλαφρη μέσα στον ιστορικό χρόνο· να διεκδικεί μια ορισμένη νεότητα κόντρα στην Ιστορία… Πρέπει να είναι “άμεση”, δηλαδή άμεσα ανακλητή… Πρέπει να είναι γρήγορη – κανείς δεν περιμένει, και κανείς δεν έχει ραντεβού με την Ιστορία… Πρέπει να μπορεί να φωτογραφηθεί και να βιντεοσκοπηθεί χωρίς να εξαντληθούν τα φορητά τηλεχειριστήρια της καθημερινής ζωής…

Ας το υπενθυμίσουμε: η θεσμική και κοινωνική “σκλήρυνση” των καπιταλιστικών καθεστώτων διεθνώς, ειδικά εκείνων που νοιώθουν ότι χάνουν τις άλλοτε θέσεις τους στον διεθνή καταμερισμό εργασίας, κέρδους και εξουσίας, δεν είναι αστείο. Δεν είναι θεατρικό του είδους “πιράνχας εναντίον σαρδελών”! Είναι υποχρεωτικές κινήσεις των αφεντικών και των λακέδων τους.

Αν αυτό δεν γίνεται κατανοητό μαζί με την μεσο-μακροπρόθεσμη βαρβαρότητα που αναγγέλει, τότε όσες κι αν είναι οι “σαρδέλες” σε τηγάνι θα καταλήξουν…

(φωτογραφία κάτω: σαρδελοσυγκέντρωση χτες, στην Φλωρεντία…)